0:00:06.817,0:00:09.617 Yakın zamanda, yerleşik [br]dört Mars üssünden birinde 0:00:09.617,0:00:13.200 yeni bir uzay limanı [br]inşa etmek istediğimizi 0:00:13.200,0:00:16.650 ve yerini belirlemek için [br]oy kullandığımızı düşünün. 0:00:16.650,0:00:23.482 Mars'taki 100 sömürgecinin 42'si Batı[br]üssünde, 26'sı Kuzey üssünde, 0:00:23.482,0:00:28.252 15'i Güney ve 17'si Doğu üssünde yaşıyor. 0:00:28.252,0:00:32.342 Amaçlarımız için herkesin [br]uzay limanının üslerine 0:00:32.342,0:00:34.615 olabildiğince yakın[br]olmasını tercih ettiğini 0:00:34.615,0:00:37.155 ve buna göre oy vereceğini varsayalım. 0:00:37.155,0:00:40.445 Bu oylamayı yapmanın en adil yolu ne? 0:00:40.445,0:00:44.400 En basit çözüm, her bireyin tek bir [br]oylama yapmasına izin vermek 0:00:44.400,0:00:48.750 ve en çok oyu alan yeri seçmek olacak. 0:00:48.750,0:00:54.119 Bu, "oy çokluğu sistemi" [br]veya çoğul oylama olarak bilinir. 0:00:54.119,0:00:57.179 Bu durumda, Batı üssü kolayca kazanır 0:00:57.179,0:00:59.791 çünkü diğerlerinden daha fazla sakini var. 0:00:59.791,0:01:04.031 Yine de, çoğu sömürgeci, diğer herkesten [br]ne kadar uzakta olursa olsun, 0:01:04.031,0:01:07.045 bunu en kötü sonuç olarak kabul eder. 0:01:07.045,0:01:12.099 Peki çoğulluk oyu [br]gerçekten en adil yöntem mi? 0:01:12.099,0:01:15.939 Ya anlık akış oylama gibi, 0:01:15.939,0:01:17.755 sadece en iyi seçimleri yerine, 0:01:17.755,0:01:21.591 tüm insanların tercihlerini[br]açıklayan bir sistem denediysek? 0:01:21.591,0:01:23.131 Şu şekilde olur: 0:01:23.131,0:01:27.001 ilk olarak, seçmenler seçeneklerin [br]her birini 1'den 4'e kadar sıralar 0:01:27.001,0:01:29.651 ve ilk seçimlerini karşılaştırırız. 0:01:29.651,0:01:34.348 Güney, birincilik için en az oyu aldı, [br]bu yüzden elendi. 0:01:34.348,0:01:39.716 15 oy bu seçmenlerin ikinci tercihi olan [br]Doğu üssüne dağıtılıyor 0:01:39.716,0:01:43.666 ve toplamda 32 puan veriliyor. 0:01:43.666,0:01:49.177 Sonra en çok oy alanları karşılaştırır [br]ve en az alanı tekrar eleriz. 0:01:49.177,0:01:51.357 Bu sefer Kuzey üssü elendi. 0:01:51.357,0:01:54.926 Sakinlerin ikinci tercihi [br]Güney üssü olacaktı 0:01:54.926,0:01:59.190 ancak zaten elendiğinden dolayı, [br]oylar üçüncü tercihlerine gidiyor. 0:01:59.190,0:02:05.390 Bu, Batı'nın 42 oyuna karşılık [br]Doğu'ya 58 oy vererek onu kazanan yapar. 0:02:05.390,0:02:08.090 Ancak bu da adil görünmüyor. 0:02:08.090,0:02:11.806 Doğu, sondan ikinci olarak[br]başlamakla kalmadı, 0:02:11.806,0:02:16.280 ayrıca çoğunluk onu en az tercih[br]ettikleri iki seçenek arasında sıraladı. 0:02:16.280,0:02:20.867 Sıralamaları kullanmak yerine, 0:02:20.867,0:02:25.057 birden fazla turda [br]oy kullanmayı deneyebiliriz. 0:02:25.057,0:02:28.350 Normalde bu, Batı ve Kuzey'in ilk turu 0:02:28.350,0:02:30.848 ve Kuzey'in ikinci turu [br]kazanması anlamına gelir. 0:02:30.848,0:02:33.509 Ancak Doğu üssü sakinleri, 0:02:33.509,0:02:36.029 kazanacak oyları olmasa da, 0:02:36.029,0:02:39.369 sonuçları yine de [br]lehine çevirebileceklerini fark ediyorlar. 0:02:39.369,0:02:43.289 İlk turda, kendi yerine [br]Güney Üsse oy vererek 0:02:43.289,0:02:46.299 Kuzey'i başarılı bir şekilde [br]ilerlemekten alıkoyuyorlar. 0:02:46.299,0:02:50.059 Doğu Üssü sakinlerinin [br]bu "taktiksel oylaması" sayesinde 0:02:50.059,0:02:55.177 Güney, en az nüfuslu olmasına rağmen [br]kolayca ikinci raundu kazandı. 0:02:55.177,0:02:59.762 Bir sistem, tercihleriniz hakkında [br]sizi yalan söylemeye teşvik ederse 0:02:59.762,0:03:01.712 adil ve iyi olarak adlandırılabilir mi? 0:03:01.712,0:03:05.511 Belki de yapmamız gereken, [br]seçmenlerin olası olan 0:03:05.511,0:03:08.676 her kafa kafaya eşleşmede [br]bir tercih ifade etmelerine izin vermek. 0:03:08.676,0:03:11.671 Bu, Condorcet yöntemi olarak bilinir. 0:03:11.671,0:03:15.203 Bir eşleşmeyi düşünün: Batı ve Kuzey. 0:03:15.203,0:03:18.713 100 sömürgecinin tümü, [br]ikisi arasındaki tercihlerine oy veriyor. 0:03:18.713,0:03:20.946 Batı'nın 42'sine karşı 0:03:20.946,0:03:25.731 Kuzey, Güney ve Doğu'dan,[br]Kuzey'i tercih eden sayısı 58. 0:03:25.731,0:03:29.066 Diğer beş eşleştirme [br]için de aynısını yapın. 0:03:29.066,0:03:32.661 Zafer en çok kez kazanan üssün olacak. 0:03:32.661,0:03:36.622 Burada Kuzey üç, Güney iki kere kazanıyor. 0:03:36.622,0:03:40.082 Bunlar aslında en merkezi iki konum 0:03:40.082,0:03:45.659 ve Kuzey, kimsenin en az tercih edilen[br]seçeneği olmama avantajına sahip. 0:03:45.659,0:03:50.846 Peki bu, Condorcet yöntemini genel olarak [br]ideal oylama sistemi haline getiriyor mu? 0:03:50.846,0:03:53.176 Bu şart değil. 0:03:53.176,0:03:55.877 Üç adayla bir seçim yapmayı düşünün. 0:03:55.877,0:04:01.541 Seçmenler A'yı B'ye, B'yi C'ye [br]ancak C'yi de A'ya tercih ederlerse 0:04:01.541,0:04:04.151 bu yöntem bir kazanan seçemez. 0:04:04.151,0:04:08.027 On yıllar boyunca, araştırmacılar [br]ve istatistikçiler oylama yapmak 0:04:08.027,0:04:12.057 ve oy saymak için [br]düzinelerce karmaşık yol buldular 0:04:12.057,0:04:14.840 ve hatta bazıları uygulamaya da konuldu. 0:04:14.840,0:04:16.737 Hangisini seçerseniz seçin, 0:04:16.737,0:04:21.508 haksız bir sonuç verdiğini [br]düşünmek mümkün. 0:04:21.508,0:04:25.128 Sezgisel adalet kavramımızın [br]aslında birbiriyle çelişebilecek 0:04:25.128,0:04:29.590 birtakım varsayımlar [br]içerdiği ortaya çıkıyor. 0:04:29.590,0:04:33.910 Bazı seçmenlerin diğerlerinden [br]daha fazla etkisi olması adil görünmüyor. 0:04:33.910,0:04:38.253 Ancak azınlık tercihlerini [br]görmezden gelmek 0:04:38.253,0:04:41.419 ya da insanları sistemi oynamaya [br]teşvik etmek de adil görünmüyor. 0:04:41.419,0:04:43.153 Aslında, matematiksel kanıtlar, 0:04:43.153,0:04:47.243 ikiden fazla seçeneğe sahip olan[br]herhangi bir seçim için 0:04:47.243,0:04:51.023 en azından teorik olarak istenen [br]bazı kriterleri ihlal etmeyen 0:04:51.023,0:04:55.513 bir oylama sistemi tasarlamanın [br]imkansız olduğunu göstermiştir. 0:04:55.513,0:05:00.030 Dolayısıyla, demokrasiyi oyları saymanın [br]basit bir konusu olarak düşünürken, 0:05:00.030,0:05:05.463 onları saymanın farklı yollarından [br]kimin yararlandığını da düşünmek gerekir.