Showing Revision 10 created 10/01/2020 by Nelson Simfukwe.

1. Title:
   Uamuzi baina ya ununuzi wa dawa ama kulipa bili haufai
2. Description:

   Wakati bei ya madawa aagizo yanapanda Americani,maelfu ya watu wanalazimika kuacha madawa yanayookoa maisha -wakati huo viwanda na vituo vya huduma za afya wanatofoa madawa ya ziada hayajaharibika.Kiah Williams anaelezea jinsi SIRUM- kampuni isiyotengeneza faida inafikia familia inayohitaji haya madawa sana kwa madawa hayajatumika -na mpango wa kushusha gharama ya dawa kwa kusindika takribani dola bilioni kwa miaka tano ijaayo.(Mpango huu kabambe ni sehemu ya Mradi Changina,pendekezo la TED kuhamasisha na kugharamia mabadiliko ulimwenguni.)

3. Speaker:
   Kiah Williams
4. 1119 0:01 - 0:03
   Kila uchao hapa nchini,
5. 3022 0:03 - 0:06
   familia wanalazimika kufanya
   maamuzi magumu sana
6. 6020 0:06 - 0:08
   yanayohusu huduma yao ya afya
7. 8137 0:08 - 0:10
   Kama Kimberly, aliyesema,
8. 11388 0:11 - 0:16
   "Kuna wakati nafanya maamuzi
   kati ya chakula changu na vidonge"
9. 15658 0:16 - 0:19
   Haikuwa raha
   sababu kipato changu ni duni.
10. 19013 0:19 - 0:22
    Mfano,"Naweza nunua shampu ama kiyoyozi ?"
11. 22586 0:23 - 0:24
    Vitu tunachukulia kua ya kawaida"
12. 24323 0:24 - 0:27
    Na Debbie,aliyesema,
13. 26974 0:27 - 0:30
    "Unaweka dawa kwa mkono mmoja,
14. 29797 0:30 - 0:32
    na mahitaji ya maisha kwa mwingine.
15. 32618 0:33 - 0:35
    Sawa, ntafanya nini ?
16. 35187 0:35 - 0:37
    Nitanunua dawa
17. 37140 0:37 - 0:39
    ama kulipa bili zangu?
18. 39340 0:39 - 0:42
    Na siwezi ishi bila dawa zangu,
19. 41976 0:42 - 0:45
    na sitaishi bila kulipa bili zangu."
20. 45065 0:45 - 0:49
    Watu elfu kumi wanafariki
    kila mwezi hapa nchini,

    ¶

21. 49493 0:49 - 0:52
    kwa sababu hawatumii
    dawa inavyostahili,
22. 52623 0:53 - 0:56
    Watu wengi hufa
    kwa kutomeza dawa
23. 55953 0:56 - 1:01
    kuzidi utumizi wa afyuni kupita kiwango
    na ajali za barabara zikijumuishwa
24. 61488 1:01 - 1:05
    Lakini huwezi meza tembe
    kama hutamudu gharama yake.
25. 65280 1:05 - 1:10
    Leo hii,familia ya kawaida
    inatumia dola 3000 kila mwaka

    ¶

26. 70412 1:10 - 1:12
    kwa matibabu.
27. 72007 1:12 - 1:15
    Takriban thuluthi moja ya wasio na bima
28. 74953 1:15 - 1:19
    walisema waliacha
    kutumia dawa walivyoagizwa
29. 78744 1:19 - 1:20
    kwa ajili ya gharama ya juu
30. 80193 1:20 - 1:23
    Hata wenye bima,
31. 82598 1:23 - 1:26
    na kipato chini ya dola 35,000 kwa mwaka
32. 85895 1:26 - 1:29
    nusu yao walisema
    walirukisha kumeza dawa
33. 89517 1:30 - 1:31
    kama bima haitagharamia
34. 91814 1:32 - 1:37
    Kunao watu wazima milioni kuni
    kama Kimberly na Debbie
35. 96695 1:37 - 1:41
    amabao wanalazimika
    kufanya maamuzi magumu kilasiku,
36. 101555 1:42 - 1:46
    Sote tunafahamu madawa
    ya kuagizwa ni bei ghali mno.

    ¶

37. 106131 1:46 - 1:48
    Na mfumo wetu wa huduma za afya,
38. 108138 1:48 - 1:52
    inayobagua wengine kutopata bima
    na wengineo kupata bima ya chini,
39. 112287 1:52 - 1:57
    haipi kipaombele
    watu wanaohitaji usaidizi kwa sasa
40. 116702 1:57 - 1:59
    na matibabu sasa.
41. 119532 2:00 - 2:02
    Milioni kumi---- hiyo ni idadi kubwa,

    ¶

42. 121861 2:02 - 2:04
    lakini ni nambari lina suluhu,
43. 123882 2:04 - 2:08
    kwa sababu pia kuna dola bilioni 10
44. 127945 2:08 - 2:11
    ya madawa mazuri haijatumika
45. 131337 2:11 - 2:13
    yanayoharibika.
46. 132757 2:13 - 2:15
    Hii ni udhalimu kwa pande mbili:
47. 135413 2:15 - 2:20
    watu kutopata madawa
    wanayohitaji kua hai na kustawi,
48. 140288 2:20 - 2:26
    na ni dawa hivi
    vinatumwa kasha moto la madawa
49. 145941 2:26 - 2:27
    kuharibiwa.
50. 147317 2:27 - 2:32
    Huu uharibifu unapumbaza,
    lakini pia unatoa fursa.
51. 152236 2:32 - 2:34
    Nilianzisha SIRUM,

    ¶

52. 154069 2:34 - 2:39
    Kiwanda cha teknolojia isio ya faida,
    na wanzilishi wenza Adam na George,
53. 159373 2:39 - 2:43
    kuibadili madawa yanayotupwa
    kua na manufaa
54. 163476 2:43 - 2:46
    kama vile madawa
    yaliyo kwa hili ghala
55. 166862 2:47 - 2:48
    Labda hatutaweza rekebisha
56. 168465 2:48 - 2:52
    yote yanayotufeli
    katika mfumu wetu ya huduma za afya
57. 171920 2:52 - 2:54
    lakini hili tunaweza tengeneza.
58. 174927 2:55 - 3:00
    Madawa hutoka viwandani
    na wauzi jumla wanao hifadhi salama

    ¶

59. 179585 3:00 - 3:02
    na wakati wa kuraribika ikiwadia
    wanatofua
60. 182130 3:02 - 3:04
    Wakati mwingine, hutoka vituo vya afya
61. 184479 3:04 - 3:08
    kama hospitali, famasia,na
    uguzia
62. 187579 3:08 - 3:11
    wanaobaki na ziada,
    zisizomezwa
63. 191412 3:11 - 3:13
    au wakati wagonjwa wanapofariki.
64. 193236 3:13 - 3:17
    Tweza nufuika na haya
    madawa ziada
65. 197331 3:17 - 3:22
    kusambazia watu milioni kumi
    wanaohitaji haya madawa.
66. 202473 3:22 - 3:24
    Na tunaweza fanya hivyo leo.
67. 204589 3:25 - 3:27
    SIRUM inapata madawa ziada

    ¶

68. 207428 3:27 - 3:31
    kwa kuweka chombo cha matumizi tena
    kwa haya majumba
69. 211158 3:31 - 3:33
    yenye ziada
70. 212563 3:33 - 3:36
    Chombo
    linapojaa
71. 215823 3:36 - 3:40
    SIRUM inatuma gari
    kuchukua hayo madawa,
72. 219749 3:40 - 3:46
    tunashughulikia usafirishaji,ufuatiliaji,
    dhihirisho, na risiti ya kodi.
73. 226286 3:46 - 3:51
    Wafadhili wa madawa wanataka kutoa
    kwa sababu ni nafuu na rahisi

    ¶

74. 231302 3:51 - 3:55
    kuliko kutofoa madawa
    yenye kanuni mingi
75. 234917 3:55 - 3:59
    Na pia kunayo motisha kikodi
    kutoa
76. 239239 3:59 - 4:04
    Baadaye tunafikisha haya madawa
    kwa watu wazozihitaji.
77. 243698 4:04 - 4:06
    Pendekezo mpya inapokuja,
78. 245541 4:06 - 4:11
    jukwaa letu inaambatanisha matakwa
    ya mgonjwa na dawa ilioko
79. 250974 4:11 - 4:14
    Jukwaa letu basi inatoa
    orodha ya kuchukua dawa bohari
80. 254039 4:14 - 4:17
    madawa yanachukuliwa
    na mapendekezo kuandikwa
81. 257428 4:17 - 4:22
    Tunajega duka ya kisasa
    wenye uzoefu ya karne 21
82. 261888 4:22 - 4:25
    Wanayostahili familia wenye mapato madogo
83. 265017 4:25 - 4:28
    Wagonjwa wanaweza jiandikisha
    chini ya dakika tano
84. 267956 4:28 - 4:32
    na kufikia
    zaidi ya madawa 500,
85. 272493 4:32 - 4:37
    yenye orodha toka
    afkani
86. 277193 4:37 - 4:39
    mpaka kichaa
87. 279169 4:39 - 4:45
    Kiukweli imewakilisha asilimia 75
    ya madawa yanayoagizwa
88. 285191 4:45 - 4:47
    Amerika leo.
89. 287204 4:47 - 4:52
    Pia tunashirikiana na mtandao wa madaktari
    wauguzi na wasimamizi wa kesi

    ¶

90. 292505 4:53 - 4:55
    katika hospitali
    na kliniki huru
91. 295178 4:55 - 4:57
    wanaopendekeza wagonjwa kwetu
92. 297489 4:57 - 5:00
    Tunarahisishia wadumu wa afya
    kazi
93. 300485 5:00 - 5:04
    kwa kutoa madawa
    yaliyoagizwa
94. 303668 5:04 - 5:08
    kwa vile kuituma kwa famasia ya mtaa
95. 307917 5:08 - 5:13
    Na wagojwa kuchukulia
    kwa moja wa washirika wetu
96. 312707 5:13 - 5:16
    ama kupelekewa madawa
    nyumbani
97. 316423 5:16 - 5:20
    Kwa kutofualitia
    njia ya kawaida
98. 319978 5:20 - 5:24
    tunaweza dai bei sawa na
    ilio wazi -
99. 323816 5:24 - 5:28
    kama dola mbili kila mwezi
    kununua takriban madawa zote
100. 329003 5:29 - 5:33
     Hii inadhihirisha bei
     inayotabirika na nafuu
101. 333174 5:33 - 5:36
     ambayo watu wanaweza bajetia.
102. 336091 5:36 - 5:41
     Tumegawa dawa za kutosha
     kwa takriban watu 150,000

     ¶

103. 341756 5:42 - 5:44
     Lakini tunaweza fanya zaidi.
104. 343590 5:44 - 5:47
     Lengo letu ni kufikia watu milioni
105. 346778 5:47 - 5:51
     na madawa ya
     dola takriban bilioni
106. 350841 5:51 - 5:52
     kwa miaka tano ijayo,
107. 352495 5:52 - 5:55
     kupanua miradi yetu hadi majimbo 12
108. 355255 5:55 - 6:00
     Kwa kiwango hii,kufikia
     jamii ambao ni
109. 359696 6:00 - 6:04
     asilimia 40 kwa hao milioni 10
110. 363638 6:04 - 6:08
     waliokosa ufikavu thabiti na nafuu
111. 367715 6:08 - 6:11
     Huduma yetu moja kwa moja kwa watu milioni
112. 371339 6:11 - 6:15
     itashusha bei chini
     kwa watu wengi
113. 374840 6:15 - 6:19
     Ni Walmart pekee wamezindua
     bei ya dawa

     ¶

114. 378947 6:19 - 6:21
     mnamo mwaka 2016,
115. 380623 6:21 - 6:23
     kwa kutoa orodha finyu wa madawa
116. 383235 6:23 - 6:25
     kwa bei iliyosimama ya dola nne
117. 385460 6:25 - 6:27
     Huu ulizindua mabadiliko makubwa,
118. 387511 6:28 - 6:31
     Kupelekea washindani wake
     kutoa orodha zao
119. 391095 6:31 - 6:34
     na bei wangeshusha,
120. 393680 6:34 - 6:38
     Kwa malengo ya madawa
     yenye uwazi na nafuu
121. 397846 6:38 - 6:40
     kwenye majimbo haya mapya,
122. 399771 6:40 - 6:43
     tunaweza shawishi
     bei kwenye maeneo haya
123. 403146 6:43 - 6:49
     kushuka kwa jamii
     wenye mapato ya chini
124. 408879 6:49 - 6:52
     Mfumo wetu wa hali ya afya ni changamani

     ¶

125. 412398 6:52 - 6:54
     Inachosha,
126. 414217 6:54 - 6:57
     Ni kama hayamkini kupiga hatua.
127. 417476 6:57 - 7:02
     Tweza badili
     kufikia dawa.
128. 423242 7:03 - 7:08
     Kwa kutunia madawa ya ziada
     kama kigezo cha kushinikiza mabadiliko
129. 428445 7:08 - 7:12
     katika hii sekta wenye bilioni kadha
130. 431901 7:12 - 7:16
     tunaweza pindua ufikaji
     kwa madwa
131. 435944 7:16 - 7:18
     kwa kuegemea msingi thabiti
132. 438163 7:18 - 7:23
     kwamba watu waoishi moja ya
     nchi tajiri duniani
133. 442883 7:23 - 7:27
     wanaweza na wanafaa wafikie
     kila aina ya dawa wanahitaji
134. 447441 7:27 - 7:30
     kuishi wa kunawiri
135. 450522 7:31 - 7:34
     Sitadanganya nina suluhu zote

     ¶

136. 454021 7:34 - 7:38
     kurekebisha shida ilioko
     katika mfumo wetu wa afya
137. 458189 7:38 - 7:42
     Lakini kufikishia mamilioni
     ya watu dawa
138. 461626 7:42 - 7:44
     wanayohitaji kuishi kwa afya,
139. 464303 7:44 - 7:48
     kuokoa madawa ili kuokoa maisha -
140. 467683 7:48 - 7:52
     hio tunaweza fanya leo.
141. 472762 7:53 - 7:54
     Ahsanteni

     ¶