Açık-kaynaklı kanser araştırması

Kanser, kanser olduğunu nasıl biliyor? Jay Bradner'in laboratuvarında bunun cevabını içerebilecek bir molekül buldular, JQ1. Onlar JQ1'i patentlemek yerine, bulgularını yayınladılar ve 40 laboratuvara üzerine çalışmaları için örnek yolladılar. Tıbbi araştırmaların açık kaynaklı geleceği üzerine ilham verici bir bakış.

Bundan 10 yıl önce Chicago'dan Boston'a

kanser ve kimyaya olan ilgimle taşındım.

Belki bilirsiniz ki
kimya molekül yapma bilimidir

ya da benim için yeni kanser
ilaçları demektir.

Yine bilebileceğiniz gibi
kimya ve ilaç için

Boston tam bir cennet.

Cambridge'de bir üniversite
öğrencisine çarpmadan

dur işaretini pas geçemezsiniz.

Okulun barının adı
''Bilimin Mucizesi''.

Levhalarda ''Laboratuvarda
boş yer vardır'' yazıyor.

Bu 10 yıl içinde kesinlikle
bilimsel bir devrimin başlangıcına

şahit olduğumuzu söyleyebiliriz
ve bu devrim genom tıbbıdır.

Artık kliniğimize gelen hastalar hakkında

hiç olmadığı kadar çok şey biliyoruz.

Nihayet yıllardır onlara baskı yapan
şu sorunun cevabını verebiliyoruz:

Neden kanser oldum?

Bu bilgi aynı zamanda çok şaşırtıcı.

Daha bu devrimin başlangıcında
olsak da biliyoruz ki

on binden fazla geni etkileyen

kırk bin civarı mutasyon var.

Bu genlerin beş yüzü
kansere sebep olan birer faktör.

Ama karşılastırdığımızda

bir düzine kadar hedeflenen ilacımız var.

Bu kanser ilaçlarının yetersizliği

babama pankreas kanseri
teşhisi konulduğunda

bizi can evimizden vurdu.

Onu Boston'a götürmedik.

Genomunu sekanslamadık.

Bu kansere neyin sebep olduğu
yıllardır biliniyor.

Sebebi üç tane protein: ras, myc, p53.

Bu yaklaşık 80'lerden
beri bildiğimiz eski bir bilgi.

Bu veya çok sayıda katı tümörden

herhangi birine sahip bir hastaya

yazabileceğim bir ilaç yok.

Mahşerin Atlıları'nın kanser versiyonu.

ras, myc ve p53'ün ilacı yok.

Doğal olarak sorabilirsiniz: Neden?

Hiç tatmin edici olmayan
fakat bilimsel cevap:

Bu çok zor.

Hangi sebeple olursa olsun
bu üç protein bizim alanda

''ilaçlanılamaz genom''
diye anılan bölgeye girdi.

bu sörf yapılamaz bir bilgisayar
ya da yürünemez bir ay demek gibi.

Bu korkunç bir ticari koşul.

Fakat bu demek oluyor ki

biz bu proteinlerde, içine
moleküler çilingir gibi

küçük ve aktif organik madde
veya ilaç maddesi iliştirebileceğimiz

kaygan girintiyi tanımlayamadık.

Klinik tıp ve hematoloji, onkoloji

ve kök hücre nakli konusunda
eğitim aldığım için,

bunun yerine FDA'daki
düzenleyici ağ üzerinden

basamaklanan şu maddelerdi:

arsenik, talidomit

ve bu azot hardal gazının
kimyasal türeviydi.

Bu 21'inci yüzyıl.

Yani ben de bu ilaçların
performans ve kalitesinden

tatmin olmamış diyebileceğiniz bir şekilde

keşif kimyasını öğrenerek

ve açık kaynağın, kitle kaynağın
akademide erişimimiz olan

işbirliği ağımızın cesur yeni dünyası
kapsamında yaklaşarak

hastalarımıza daha hızlı bir şekilde

güçlü ve hedefli tedaviler
sağlayabilmek için okula döndüm.

Şimdi buna yapılmakta olan bir iş
gözüyle bakın

ama size çok nadir bir kanser olan
orta hat karsinomu ile ilgili

ve bu kansere sebep olan, ilaçlanamayan,
BRD4 adındaki protein hakkında

ve Dana-Farber kanser enstitüsündeki
laboratuvarımda geliştirilen

bunu geliştiren kimyacı Jun Qi'nin
isminiz verdiğimiz JQ1 molekülü hakkında

bir hikaye anlatacağım.

BRD4 ilginç bir protein.

Hastalarımızı öldürmek için
yaptığı onca şeye bakarak

kanserin kanser olduğunu
nasıl hatırladığını sorabilirsiniz.

Bütün genomunu sarmalayıp iki hücreye
bölündükten sonra tekrar açtığı zaman

ihtiyacı olan genler olmasına rağmen

neden göz veya karaciğer
hücresine dönüşmüyor?

O kanser olduğunu hatırlıyor.

Bunun sebebi diğer
bütün hücrelerde olduğu gibi

kanser, hücreye kanser olduğunu

ve sürekli bölünmeye devam etmesi
gerektiğini hatılatan

küçük post-it notlar gibi
moleküler işaretler yerleştiriyor.

Bu küçük post-it notlar,
bu protein ve onun sınıfında olan

bromodomain proteinlerini içeriyor.

Biz de düşündük ki eğer biz
bu dönen proteinin temelindeki

küçük girintiye girerek o post-it'in
yapışmasını engelleyen

bir protein yaparsak, belki de
bu BRD4 proteinine bağımlı olan

kanser hücrelerini kanser
olmadıklarına ikna edebilirdik.

Böylece bu problem üzerine
çalışmaya başladık.

Bileşen kütüphaneleri oluşturduk.

Sonunda bu ve buna benzeyen
JQ1 adındaki maddelere ulaştık.

Şimdi bir ilaç şirketi olmadığımız için

ilaç şirketlerinin sahip olmadığı
bazı esnekliklere sahip olabilir

ve onların yapamadığı
bazı şeyler yapabilirdik.

Arkadaşlarımıza bunu mail atmaya başladık.

Benim laboratuvarım küçük.

Düşündük ki bu başkalarına gönderip

molekülün davranışını görebilirdik.

Molekülü, bu protein için tam olarak
nasıl bu kadar potent olduğunu

anlamamıza yardım eden
bu fotoğrafı yollayanın

başarılı bir grup
kristal bilimcinin olduğunu

İngiltere, Oxford'a gönderdik.

Buna biz şekil tamamlayıcılığının
mükemmel uyumu

ya da eldivenin içindeki el diyoruz.

Şimdi bu BRD4'e bağımlı olan
çok nadir bir kanser.

Biz de Birmingham'daki
genç patologlar

ve Kadın Hastanesinden
aldığımız örneklerle çalıştık.

Bu örneklere bu molekülü
uyguladığımız zaman

çok çarpıcı bir şey gözlemledik.

Küçük, yuvarlak, hızla çoğalan,
kol ve uzantıları olan

kanser hücreleri şekil değiştiriyordu.

Aslında, kanser hücresi kanser olduğunu

unutup normal hücreye dönüşüyordu.

Bu bizi çok heyecanlandırdı.

Normalde bir sonraki hamle,
bu molekülü fareye uygulamak olurdu.

Ama bu nadir kanser türünde
bir fare modeli olmaması problemdi.

Biz bu araştırmayı yaparken

bu tedavisi olmayan
kanserden dolayı

hayatının son evresinde olan
29 yaşındaki Connecticut'tan

bir itfaiyeci ile ilgileniyordum.

Bu BRD4 bağımlısı kanser,
onun sol akciğeri boyunca büyüyordu.

Küçük birikintileri süzen
bir göğüs tüpü vardı.

Her hasta bakım vardiyasında
bu birikintileri atıyorduk.

Bu hastaya gittik ve bizimle
işbirliği yapmasını teklif ettik.

Onun değerli ve nadir kanserli parçacığını
göğüs tüpünden alıp

şehrin öbür ucuna götürüp,

bir fareye enjekte ederek
klinik araştırma yapabilir miydik?

Tabii ki bunu insanlarda uygulamak
imkansız olurdu ve yasaktı.

Ve o bize izin verdi.

Lurie Aile Hayvan Görüntüleme Merkezi'nde
meslektaşımız Andrew Kung,

plastiğe hiç dokunmadan bu kanseri
başarılı bir şekilde farede büyüttü.

Ve bir farenin PET taramasını
burada görebilirsiniz.

Kanser, bu hayvanın arka bacağında
bu kırmızı, iri kütle olarak büyüyor.

Ve biz onu bizim molekülümüz ile
tedavi ettik.

Bu şeker bağımlılığı ve hızlı
büyüme kayboldu gitti.

Sağdaki hayvanda ise kanserin
karşılık verdiğini görebilirsiniz.

Bu hastalığın dört farklı fare modelinde
klinik araştırmalarını tamamladık.

Ve her seferinde aynı şeyi gördük.

Bu ilacı alan fareler yaşıyor,
diğerleri ise hızlıca ölüyordu.

Bir ilaç şirketi bu durumda
ne yapardı diye düşündük.

Onlar büyük ihtimalle bu maddeyi aktif
bir farmasötik haline getirene kadar

bunu bir sır olarak saklarlardı.

Biz ise tam tersini yaptık.

Bu bulguyu en erken
prototip aşamasında

açıklayan bir makale yayınladık.

Dünyaya bu molekülün
kimyasal kimliğini açıkladık.

Normalde bizim alanda bu bir sırdır.

İnsanlara onu tam olarak
nasıl yapacaklarını söyledik.

Onlara e-mail adresimizi verip

isterlerse molekülü bedavaya
gönderebileceğimizi söyledik.

(Gülüşmeler)

Laboratuvarımız için en çekişmeli
ortamı oluşturmak istedik.

Ve maalesef bu denememiz başarılı oldu.

(Gülüşmeler)

Çünkü şimdi, bu molekülü
paylaştığımız için,

sadece geçen yıl Aralıktan beri
Amerika'da 40 laboratuvar

ve Avrupa'da 30 laboratuvar
--çoğu ilaç şirketi-- bu alana girmeye,

bu nadir kanseri hedeflemeye çalışıyor.

Neyse ki şu an bu,
alanda çalışılmak istenen bir konu.

Fakat, bu laboratuvarlardan gelen
bu molekül ile ilgili olan çalışmalar,

bize belki de tek başımıza
sahip olamayacağımız

bakış açısı kazandırdı.

Bu molekül uygulanan lösemi hücreleri
normal beyaz kan hücresine dönüştü.

Tedavisi olmayan bir
kemik iliği hastalığı olan

çoklu miyelomlu fareler bu ilaca
çarpıcı bir şekilde cevap verdi.

Belki yağların hafızası
olduğunu biliyorsunuzdur.

Bunu sizin için güzelce
açıklayacağım.

(Gülüşmeler)

Aslında, bu molekül, bu adiposit
denen yağ kök hücresinin

nasıl yağ yapılacağını
hatırlamasını engelliyor.

Böylelikle şu, tıpkı memleketim
Şikago'daki insanlar gibi, yağlı diyete

tabii olan fare büyük bir tıbbi problem
olan yağlı karaciğere yakalanmayacak.

Bu araştırma, sadece benim
laboratuvarıma değil

bizim enstitümüze, Harvard Tıp Okulu'na
öğrettiği şey bizim ilaç keşfi için

akademide eşsiz kaynaklarımız olduğu
ve diğer hepsinden fazla kanser molekülünü

bilimsel olarak test eden merkezimizin
kendi kendine yapamadığıdır.

Burada listelenen sebeplerden dolayı,
bizce akademik merkezler için bu

kavramsal olarak ustalık isteyen
ve yaratıcı prototip ilaç keşfi disiplinine

katılmak için büyük bir fırsat.

Peki, sırada ne var?

Bu molekülü yaptık fakat
o hâlâ bir hap değil.

Ağız yoluyla almaya uygun değil.

Bunu halledip onu hastalara
ulaştırmamız gerekiyor.

Laboratuvardaki herkes,

özellikle hastalarla
etkileşime geçtikten sonra,

bu molekülü içeren
ilacı yapmaya zorunlu hissetti.

Burası, sizin yardımınızı, içgörünüzü,

ve işbirlikçi katılımınızı
kullanabileceğimizi söyleceğim yer.

Bir ilaç şirketinin aksine,
bu molekülleri koyabileceğimiz

bir ardışık düzeneğimiz yok.

Bu molekülü diğerlerinin yanında
nasıl konumlandıracağımızı söyleyecek

satış ve pazarlamacılarımız yok.

Bizim elimizde olan, bu molekülü
kliniğe taşımamız için

akademik bir merkezin esnekliği sayesinde
yeterli, motive, hevesli

ve iyi finanse edilmiş insanlarla,
prototip ilacımızı dünya çapında

paylaşma yeteneğimizi
kaybetmeden çalışmak.

Bu molekül yakında bizi terkedip,

küçük bir şirket olan
Tensha Therapeutics'e geçiş yapacak.

Ve gerçekten, bu bizim küçük
ilaç keşif düzeneğimizden

mezun olur gibi giden dördüncü molekül;
ve bunların ikisi

--cilt lenfoması için
topikal bir ilaç ile

çoklu miyelom için
ağızdan alınan bir ilaç--

bu yıl temmuzda ilk klinik araştırma için
hasta yataklarına gelecek ki

bu bizim için büyük
ve heyecan verici bir dönüm noktası.

Sizi sadece iki fikir ile
bırakmak istiyorum.

Birincisi: eğer bu araştırma
hakkında bir şey eşsiz ise

bu bilimden çok stratejik olmasıdır.

Bu bize göre "Keşif kimyası araştırmasının
en başında olabileceğimiz kadar dürüst

ve açık olursak ne olur?" sorusunun
cevabını aradığımız bir sosyal deneydi.

Bu sayı ve harfler dizini
ve yazıya dökülebilen

ve sanırım dünya çapında
Tivitlenebilen sembol

ve parantezler bizim
molekülümüzün kimyasal kimliği.

Bu ilaç şirketlerinden en çok
ihtiyacımız olan bilgi,

bu erken prototip ilaçların
nasıl çalışabileceğinin bilgisi.

Fakat bu bilgi büyük ölçüde bir sır.

Ve biz de hedefli tedavileri
hızlı ve sorumlu bir şekilde artırmak için

bilgisayar biliminin iki en büyük
başarısı olan kitlesel açık kaynaktan

veri indirmenin yollarını arıyoruz.

Şimdi, bu iş modeli, hepinizi kapsıyor.

Bu araştırma toplum tarafından fonlanıyor.

Kurumlar tarafından fonlanıyor.

Ve Boston'da öğrendiğim bir şey ise
insanların kanser için her şeyi yapması

işte ben buna bayılıyorum.

Bütün eyalet boyunca bisiklet sürüyor,
nehir boyunca yürüyorsunuz.

(Gülüşmeler)

Hiçbir yerde kanser araştırması için

böylesine eşsiz bir destek görmedim.

Ve ben katılımınız, işbirliğiniz

ve en çok da fikirlerinize olan
güveniniz için

size teşekkür etmek istiyorum.

(Alkışlar)