Rdzenna wiedza łączy siły z nauką, by rozwiązać problem zmian klimatu
-
0:01 - 0:07Myślę, że wszyscy
macie smartfona albo iPhone'a, -
0:07 - 0:11a dzisiejszego ranka
pewnie sprawdziliście pogodę, -
0:11 - 0:14jeżeli ma padać - weźmiecie parasol,
-
0:14 - 0:18jeżeli będzie słońce - ciemne okulary,
-
0:18 - 0:21a jeśli ma być zimno - dodatkowe okrycie.
-
0:22 - 0:28Informacje są czasem dobre, czasem złe.
-
0:28 - 0:30Powiem wam,
-
0:30 - 0:34że moją najlepszą aplikacją
jest moja babcia. -
0:34 - 0:36(Śmiech)
-
0:37 - 0:39Nazywa się Mamadda.
-
0:39 - 0:43Powie ci nie tylko, jaka będzie pogoda,
-
0:43 - 0:46ale może przewidzieć,
czy w ciągu następnych 12 miesięcy -
0:46 - 0:51będzie dobra pora deszczowa, czy nie.
-
0:51 - 0:55Wystarczy jej obserwacja otoczenia,
-
0:55 - 0:58obserwacja kierunku wiatru,
-
0:58 - 1:00pozycji chmur,
-
1:00 - 1:01migracji ptaków,
-
1:02 - 1:03rozmiaru owoców,
-
1:03 - 1:05czy kwiatów roślin.
-
1:05 - 1:11Wystarczy jej obserwacja zachowania bydła.
-
1:12 - 1:16W ten sposób lepiej zna
pogodę i ekosystem, -
1:16 - 1:18w którym żyje.
-
1:19 - 1:24Jestem ze społeczności pasterskiej,
-
1:24 - 1:25która hoduje bydło.
-
1:25 - 1:27Jesteśmy nomadami.
-
1:27 - 1:30Przenosimy się z jednego miejsca na drugie
-
1:30 - 1:32w poszukiwaniu wody i pastwisk.
-
1:32 - 1:38Możemy się przenieść w ciągu roku
o tysiąc kilometrów. -
1:40 - 1:46Takie życie pozwala nam żyć
w harmonii z ekosystemem. -
1:47 - 1:48Rozumiemy się nawzajem.
-
1:49 - 1:53Dla nas natura jest supermarketem,
-
1:53 - 1:55gdzie można zdobyć pożywienie,
-
1:55 - 1:56wodę.
-
1:56 - 2:00To nasza apteka z leczniczymi roślinami.
-
2:00 - 2:02To nasza szkoła,
-
2:02 - 2:05gdzie uczymy się, jak chronić naturę
-
2:06 - 2:10i jak otrzymać w zamian to,
czego nam potrzeba. -
2:10 - 2:12Ale wraz z wpływem zmian klimatu
-
2:14 - 2:18doświadczamy innego wpływu.
-
2:20 - 2:22Mój lud
-
2:23 - 2:28ma jedną z pięciu
najczystszych wód w Afryce. -
2:28 - 2:30To jezioro Czad.
-
2:31 - 2:34Kiedy urodziła się moja matka,
-
2:34 - 2:41jezioro Czad miało 25 000 km kwadratowych.
-
2:41 - 2:47Kiedy ja się urodziłam, 30 lat temu,
było to 10 000 km kwadratowych. -
2:47 - 2:50A w tym momencie
-
2:50 - 2:55to tylko 1 200 km kwadratowych.
-
2:55 - 3:0090% procent wody wyparowało, zniknęło.
-
3:01 - 3:04Obecnie ponad 40 milionów ludzi
-
3:04 - 3:08mieszka wokół jeziora i polega na nim.
-
3:08 - 3:10To pasterze.
-
3:10 - 3:11Rybacy.
-
3:11 - 3:14A także rolnicy.
-
3:14 - 3:17Nie polegają na comiesięcznej pensji.
-
3:17 - 3:19Polegają na opadach deszczu.
-
3:19 - 3:22Polegają na uprawach
-
3:22 - 3:25albo na pastwiskach dla trzód.
-
3:27 - 3:29Zasoby się zmniejszają.
-
3:29 - 3:34Wiele grup walczy o dostęp do wody.
-
3:34 - 3:37Kto przyjdzie pierwszy - wygrywa,
-
3:37 - 3:41pozostali muszą walczyć do śmierci.
-
3:43 - 3:48Zmiany klimatyczne wpływają na otoczenie,
-
3:48 - 3:51zmieniając życie społeczne,
-
3:52 - 3:58ponieważ rola mężczyzn i kobiet
w tym regionie jest inna. -
3:58 - 4:02Mężczyzna musi nakarmić rodzinę,
-
4:02 - 4:04zadbać o krewnych i sąsiadów.
-
4:04 - 4:06Jeśli nie może tego zrobić,
-
4:08 - 4:10cierpi jego godność.
-
4:13 - 4:16Nie da się jej niczym zastąpić.
-
4:18 - 4:24Zmiany klimatyczne zabierają nam mężczyzn.
-
4:24 - 4:25To migracja.
-
4:26 - 4:32Migrują do wielkiego miasta,
gdzie pozostają od 6 do 12 miesięcy, -
4:32 - 4:36pracują i wysyłają pieniądze.
-
4:37 - 4:38Jeśli ich tam nie dostali,
-
4:38 - 4:41muszą przepłynąć Morze Śródziemne
-
4:41 - 4:44i migrować do Europy.
-
4:44 - 4:48Niektórzy tam giną,
ale to ich nie powstrzymuje. -
4:51 - 4:53Oczywiście jest to smutne
dla kraju gospodarzy, -
4:53 - 4:55kraju rozwiniętego,
-
4:56 - 4:59który musi zaadaptować się
na przyjęcie imigrantów. -
5:01 - 5:04Ale co z tymi, którzy pozostają,
-
5:04 - 5:09z kobietami i dziećmi, które muszą
odgrywać rolę mężczyzn, -
5:09 - 5:10rolę kobiet,
-
5:10 - 5:12które muszą zapewnić
-
5:12 - 5:16jedzenie, zdrowie całej rodziny,
-
5:16 - 5:18dzieci oraz ludzi starszych?
-
5:19 - 5:24Uważam te kobiety za bohaterki,
-
5:26 - 5:30bo są innowatorkami, rozwiązują problemy,
-
5:31 - 5:34zmieniają te niewielkie zasoby
-
5:34 - 5:37w coś wielkiego dla społeczności.
-
5:37 - 5:39To są moi ludzie.
-
5:40 - 5:46Używamy tradycyjnej wiedzy,
-
5:46 - 5:51by uzyskać to,
co potrzebne do przetrwania. -
5:53 - 5:57Nasza wiedza nie ogranicza się
tylko do naszych społeczności. -
5:57 - 6:02Istnieje po to, by dzielić się nią
z wszystkimi, którzy z nami żyją. -
6:02 - 6:05Ludność tubylcza z całego świata
-
6:05 - 6:09ratuje 80% światowej bioróżnorodności.
-
6:10 - 6:12Mówią o tym naukowcy.
-
6:14 - 6:16Tubylcze ludy w Amazonii,
-
6:17 - 6:23mają najbardziej wszechstronny ekosystem,
lepszy niż park narodowy. -
6:24 - 6:27Tubylcze ludy z Pacyfiku,
-
6:27 - 6:30babcia i dziadek,
-
6:30 - 6:36wiedzą, gdzie szukać jedzenia
po uderzeniu huraganu. -
6:37 - 6:41Wiedza naszych ludów
-
6:41 - 6:45pomaga i nam, i innym
-
6:45 - 6:47przetrwać wpływ zmian klimatycznych.
-
6:47 - 6:49Świat przegrywa.
-
6:49 - 6:54Straciliśmy już 60% gatunków,
-
6:54 - 6:56i procent ten rośnie każdego dnia.
-
6:57 - 7:02Pewnego dnia zabrałam
do mojej wioski naukowca. -
7:02 - 7:08Powiedziałam: "Przekazujecie
prognozy pogody przez TV i radio, -
7:09 - 7:11a może odwiedzicie mój lud?".
-
7:11 - 7:13I wtedy przyszli,
-
7:14 - 7:16rozsiedli się,
-
7:16 - 7:20nagle, jako że jesteśmy nomadami,
zaczęliśmy się pakować, -
7:20 - 7:23a oni pytają:, "Czy się przenosimy?".
-
7:23 - 7:26Ja na to: "Nie przenosimy się.
Będzie padało". -
7:26 - 7:30Mówią: "Przecież nie ma chmur.
Skąd wiesz, że będzie padało?". -
7:30 - 7:33My na to: "Tak, będzie padać".
Spakowaliśmy rzeczy. -
7:33 - 7:37Nagle lunęło jak z cebra,
-
7:37 - 7:41a my patrzyliśmy, jak naukowcy
biegają dookoła, chowają się pod drzewami -
7:41 - 7:43i chronią swój sprzęt.
-
7:43 - 7:44My dawno spakowaliśmy nasz.
-
7:44 - 7:46(Śmiech)
-
7:47 - 7:51Po deszczu rozpoczęła się
poważna dyskusja. -
7:51 - 7:54Zapytali: "Skąd wiecie
kiedy będzie padało?". -
7:55 - 7:59Powiedzieliśmy: "Staruszka zauważyła,
-
7:59 - 8:02że owady chowają jajeczka do domków,
-
8:02 - 8:06i choć owady nie mówią i nie oglądają TV,
-
8:06 - 8:11wiedzą, jak przewidzieć zagrożenie,
by ochronić przyszłe pokolenia, -
8:11 - 8:13jak chronić pożywienie.
-
8:13 - 8:16To znaczy, że będzie padać
-
8:16 - 8:19za maksimum parę godzin".
-
8:19 - 8:20Wtedy to oni stwierdzili:
-
8:20 - 8:23"My mamy wiedzę,
-
8:23 - 8:29ale nie łączymy wiedzy ekologicznej
z wiedzą na temat pogody". -
8:30 - 8:33Wtedy zaczęłam pracować
-
8:33 - 8:38z meteorologami i moimi wspólnotami,
-
8:38 - 8:42żeby dzięki lepszym informacjom
pomóc w adaptacji do zmian klimatu. -
8:45 - 8:51Uważam, że jeśli połączymy razem
posiadane systemy wiedzy: -
8:51 - 8:54naukę, technologię,
-
8:54 - 8:56i tradycyjną wiedzę,
-
8:56 - 9:01możemy dać z siebie wszystko,
żeby chronić nasze ludy, -
9:01 - 9:03chronić naszą planetę,
-
9:03 - 9:06odbudować ekosystem, który tracimy.
-
9:07 - 9:09Robiłam to też w inny sposób.
-
9:10 - 9:14Używałam narzędzi, które bardzo kocham.
-
9:14 - 9:18Nazywa się je trójwymiarowym
mapowaniem partycypacyjnym: -
9:18 - 9:23nazywa się tak,
bo zbiera kobiety, mężczyzn, -
9:23 - 9:25młodych, starych,
-
9:26 - 9:29różne pokolenia.
-
9:29 - 9:32Używając wiedzy opartej na nauce,
-
9:32 - 9:35społeczność zbiera się i tworzy taką mapę.
-
9:35 - 9:38Wyliczają całą naszą wiedzę o tym,
-
9:38 - 9:42gdzie jest święty las, źródło wody,
-
9:42 - 9:44korytarz,
-
9:44 - 9:48którym przemieszczamy się
w danej porze roku. -
9:50 - 9:54Te narzędzia są wspaniałe,
bo budują umiejętności kobiet. -
9:54 - 9:57W naszej wspólnocie
-
9:57 - 9:59kobiety i mężczyźni
nie mogą siedzieć razem. -
9:59 - 10:01Tylko mężczyźni mówią,
-
10:01 - 10:04kobiety trzymają się z tyłu.
-
10:04 - 10:06Nie są tam po to, by podejmować decyzje.
-
10:06 - 10:10Kiedy mężczyźni wszystko już wykombinują,
-
10:10 - 10:13kobiety chcą przyjść zobaczyć.
-
10:13 - 10:15Oni na to: "Jasne",
-
10:15 - 10:17bo już podjęli pierwsze kroki.
-
10:17 - 10:18(Śmiech)
-
10:18 - 10:20Wtedy przychodzą kobiety,
-
10:20 - 10:23patrzą na mapę i mówią "Nie".
-
10:23 - 10:24(Śmiech)
-
10:24 - 10:25"To jest źle.
-
10:25 - 10:29Tutaj zbieram rośliny lecznicze.
Tutaj zbieram rośliny do jedzenia. -
10:29 - 10:30Tutaj zbieram..."
-
10:30 - 10:33Zmieniłyśmy pewne rzeczy na mapie,
-
10:33 - 10:34a potem wezwałyśmy mężczyzn.
-
10:35 - 10:37Wtedy oni myślą o słowach kobiet.
-
10:37 - 10:39Kiwają głowami.
-
10:39 - 10:41"Mają rację. Mają rację.
-
10:41 - 10:43Mają rację".
-
10:43 - 10:46W ten sposób buduje się możliwości kobiet,
-
10:46 - 10:48dając im głos
-
10:48 - 10:50w tym mapowaniu trójwymiarowym.
-
10:50 - 10:52Kobiety posiadają szczegółową wiedzę,
-
10:52 - 10:55która może pomóc wspólnocie w adaptacji.
-
10:55 - 10:58Mężczyźni mają wiedzę ogólną.
-
10:58 - 11:01Kiedy to połączyć,
-
11:01 - 11:05mapa pomoże im w dyskusji,
-
11:05 - 11:08ale też pomoże ograniczyć konflikt
między społecznościami, -
11:08 - 11:10uzyskać dostęp do zasobów,
-
11:10 - 11:12lepiej dzielić te zasoby,
-
11:12 - 11:13odnawiać je
-
11:15 - 11:17i zarządzać nimi długoterminowo.
-
11:20 - 11:23Nasza wiedza jest bardzo użyteczna.
-
11:23 - 11:25Wiedza rdzennych ludów
-
11:25 - 11:29jest kluczowa dla naszej planety.
-
11:29 - 11:33Jest kluczowa dla wszystkich ludzi.
-
11:34 - 11:40Wiedza naukowa została
odkryta 200 lat temu, -
11:40 - 11:42technologia 100 lat temu,
-
11:42 - 11:47ale wiedza rdzennych ludów to tysiące lat.
-
11:48 - 11:51Dlaczego nie połączyć ich razem,
-
11:51 - 11:54połączyć te trzy gałęzie wiedzy
-
11:54 - 11:57i dać większą odporność ludziom,
-
11:57 - 12:02którzy cierpią na skutek zmian klimatu?
-
12:02 - 12:04W tym momencie nie chodzi tylko
o kraje rozwijające się. -
12:04 - 12:06Chodzi także o kraje rozwinięte.
-
12:06 - 12:10Widzieliśmy huragan.
Widzieliśmy powodzie. -
12:10 - 12:13Widzieliśmy ogień, nawet tu w Kalifornii.
-
12:13 - 12:16Cała ta wiedza musi się połączyć.
-
12:16 - 12:18Potrzebujemy ludzi w centrum.
-
12:18 - 12:21Musimy także wpłynąć na osoby decyzyjne,
-
12:21 - 12:22naukowcy powiedzą im,
-
12:23 - 12:25my także im powiemy
-
12:25 - 12:28i my mamy tę wiedzę.
-
12:28 - 12:31Mamy 10 lat, by to zmienić.
-
12:32 - 12:34Dziesięć lat to tyle co nic,
-
12:34 - 12:36więc musimy działać wspólnie
-
12:36 - 12:39i musimy działać już teraz.
-
12:39 - 12:40Dziękuję.
-
12:40 - 12:44(Brawa)
- Title:
- Rdzenna wiedza łączy siły z nauką, by rozwiązać problem zmian klimatu
- Speaker:
- Hindou Oumarou Ibrahim
- Description:
-
By poradzić sobie z tak wielkim problemem jak zmiany klimatu, potrzebujemy
zarówno nauki jak i wiedzy rdzennych plemion, jak twierdzi aktywistka ds. środowiska Hindou Oumarou Ibrahim.
W swej ujmującej prelekcji dzieli się tym, jak jej nomadyczna społeczność w Czadzie współpracuje z naukowcami, by odbudować zagrożony ekosystem oraz oferuje porady, jak tworzyć odporniejsze wspólnoty. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:00
Rysia Wand approved Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Aleksander Jędrzejak edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Aleksander Jędrzejak edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Aleksander Jędrzejak edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change | ||
Aleksander Jędrzejak edited Polish subtitles for Indigenous knowledge meets science to take on climate change |