Jak ludzki hałas wpływa na podwodne życie

Oceanolog Kate Stafford pokazuje nam bogate akustycznie głębiny Oceanu Arktycznego, gdzie lód skrzypi, a walenie komunikują się, śpiewając. Kate tłumaczy, że zmiany klimatyczne i hałas robiony przez ludzi wpływają na środowisko w bliżej nieokreślony sposób. Dowiedz się więcej, jakie znaczenie ma podwodne środowisko akustyczne i co możemy zrobić, żeby je chronić.

Film dokumentalny
Jacques'a Cousteau z 1956 roku

wygrał Złotą Palmę i Oskara.

Nosi tytuł "Le Monde du silence",

czyli "Świat milczenia".

Jego przesłaniem było ukazanie
podwodnego świata jako świata spokoju.

60 lat później wiemy,

że wcale taki nie jest.

Chociaż dźwięki są nieuchwytne ponad wodą,

to w zależności od tego,
gdzie się jest i pory roku,

podwodny świat może być równie głośny
jak dżungla czy las deszczowy.

Bezkręgowce, jak krewetki pistoletowe,
a także ryby i ssaki morskie

używają dźwięku.

Dzięki niemu badają otoczenie,

porozumiewają się między sobą,

odnajdują drogę,

wykrywają drapieżniki i polują.

Dzięki odgłosom poznają środowisko.

Weźmy na przykład Arktykę.

Uważa się ją za rozległe,
niegościnne miejsce,

a czasem opisuje jako pustynię,

bo jest tak zimna i odległa,

i pokryta lodem przez większość roku.

Pomimo tego właśnie tam
najbardziej chciałabym być, na Arktyce,

szczególnie wiosną, gdy dni się wydłużają.

Arktyka jest dla mnie
ucieleśnieniem różnicy

między tym, co widzimy na powierzchni,
a tym, co dzieje się pod wodą.

Można spojrzeć na lód,
biały, niebieski i zimny,

i niczego nie dostrzec.

Jednak gdyby się znaleźć pod wodą,

dźwięki, jakie można usłyszeć,
najpierw zadziwiają,

a potem zachwycają.

Podczas gdy oczy widzą bezmiar lodu,

słychać wieloryby grenlandzkie i białuchy,

morsy i foki wąsate.

Lód też wydaje dźwięki.

Zgrzyta, pęka, trzaska i skrzypi,

kiedy zderza się i ściera podczas zmian
temperatury, prądów lub wiatru.

A pod lodem, w samym środku zimy,

śpiewają wieloryby grenlandzkie.

Nikt się tego nie spodziewa,

bo człowiek skupia się na tym, co widzi.

Większość z nas, ale nie każdy,

porusza się po świecie dzięki wzrokowi.

Dla żyjących pod wodą ssaków morskich

sygnały chemiczne i światło
są słabo przewodzone,

więc to słuch jest najważniejszym zmysłem.

Dźwięk rozchodzi się w wodzie

znacznie lepiej niż w powietrzu,

dlatego sygnały można
usłyszeć z dużych odległości.

Na Arktyce jest to szczególnie ważne,

bo ssaki morskie nie tylko
muszą się wzajemnie słyszeć,

ale również nasłuchiwać
bodźców ze środowiska,

które mogą wskazywać
na gruby lód lub otwarte wody.

Mimo że większość życia spędzają pod wodą,

to nadal są ssaki

i muszą wynurzać się, żeby oddychać.

Dlatego wysłuchują, gdzie jest,
a gdzie nie ma cienkiego lodu,

albo echa odbijającego się
od pobliskiego lodu.

Arktyczne ssaki morskie żyją w bogatym
i różnorodnym środowisku akustycznym.

Wiosną to wręcz kakofonia dźwięków.

(Odgłosy ssaków morskich)

Gdy lód jest całkowicie zamarznięty,

a zmiany temperatur i nurtu są niewielkie,

podwodny świat Arktyki jest najcichszy

ze wszystkich oceanów.

Jednak to się zmienia.

Powodem tego jest redukcja
sezonowego lodu morskiego

wynikająca bezpośrednio z emisji
gazów cieplarnianych przez człowieka.

Zmieniamy klimat i tym samym

przeprowadzamy na naszej planecie
niekontrolowany eksperyment.

W przeciągu ostatnich 30 lat

rejony arktyczne doświadczyły
redukcji sezonowego lodu morskiego

przez okres od sześciu tygodni
do czterech miesięcy.

Zmniejszenie się lodu morskiego

czasami określa się
jako wzrost sezonu wód otwartych.

To pora roku, kiedy po Arktyce
mogą pływać statki.

Nie tylko zasięg lodu ulega zmianie,

ale też jego grubość i szerokość.

Słyszeliście zapewne,

że coraz mniejsza ilość lodu sezonowego
powoduje utraty siedlisk

wśród zwierząt, które go potrzebują,

na przykład lodofok grenlandzkich,
waleni czy niedźwiedzi polarnych.

Redukcja lodu morskiego
nasila erozje w przybrzeżnych wioskach

oraz zmienia dostępność pożywienia
dla ptaków i ssaków morskich.

Zmiana klimatu i redukcja lodu morskiego

zaburza środowisko akustyczne Arktyki.

Co rozumiem przez środowisko akustyczne?

Profesjonaliści słuchający oceanów

posługują się tak zwanymi hydrofonami,

czyli podwodnymi mikrofonami

nagrywającymi dźwięk otoczenia,

dźwięki, które nas otaczają.

Ten dźwięk odzwierciedla wszystko,

co wchodzi w skład pola akustycznego.

Słyszymy, dzięki hydrofonom,

odgłosy zmian klimatu.

Słyszymy te zmiany z trzech frontów:

z powietrza,

wody

i lądu.

Po pierwsze: powietrze.

Wiatr na wodzie tworzy fale.

Fale wytwarzają bąbelki,

bąbelki pękają,

a kiedy to się dzieje,

wytwarzają dźwięk

przypominający syk lub szum w tle.

Na pokrytej lodem Arktyce

większość dźwięków w powietrzu
nie dociera do wody,

ponieważ lód je wycisza.

To jeden z powodów,

dla których Arktykę zalicza się
do najcichszych obszarów.

Wraz ze spadkiem poziomu lodu sezonowego

Arktyka jest mniej wytłumiona
i dociera do niej fala dźwięków,

a także zwiększa się ilość
i intensywność arktycznych burz.

Wszystko to sprawia,
że kiedyś cichy ocean staje się głośny.

Po drugie: woda.

Zanikanie lodu sezonowego

sprawia, że subarktyczne gatunki
migrują na północ,

korzystając z otwartych wód,
których nie blokuje lód.

Walenie arktyczne,
jak ten wieloryb grenlandzki,

nie mają płetwy grzbietowej,

bo przystosowane są do życia
w wodach pokrytych lodem,

a coś wystającego z grzbietu nie ułatwia

migracji przez lód,

a nawet wyklucza taką możliwość.

Teraz wszędzie słychać dźwięki

płetwali, humbaków i orek

coraz dalej na północ

i w coraz późniejszym sezonie.

To, co słyszymy, jest inwazją Arktyki
przez subarktyczne gatunki.

Nie wiemy, co to oznacza.

Czy arktyczne i subarktyczne
zwierzęta zaczną rywalizować o pokarm?

Czy subarktyczne gatunki wprowadzą
do Arktyki choroby lub pasożyty?

Jak nowe dźwięki, które wydają,

wpłyną na środowisko akustyczne Arktyki?

Po trzecie: ląd.

Mówiąc ląd,

mam na myśli ludzi.

Więcej otwartych wód oznacza zwiększoną
eksploatację Arktyki przez człowieka.

Zeszłego lata

ogromny rejs wycieczkowy przepłynął
przez Przejście Północno-Zachodnie,

dawniej mityczną trasę
między Europą a Pacyfikiem.

Redukcja lodu morskiego umożliwiła
ludziom częstsze podboje Arktyki.

Zwiększyła poszukiwania
i wydobycie ropy i gazu,

umożliwiła żeglugę komercyjną,

a także rozwój turystyki.

Hałas, jaki wydają statki,
zwiększa poziom stresu u wielorybów

i może zakłócić zachowania żywieniowe.

Pistolety pneumatyczne wydające
głośne dźwięki o niskiej częstotliwości,

co 10 lub 20 sekund,

zmieniły trasy i pieśni wielorybów.

Te wszystkie nowe dźwięki

utrudniają komunikację
arktycznych ssaków morskich.

Zwierzęta już przyzwyczaiły się do hałasów

o określonych porach roku.

Do dźwięków innych zwierząt lub lodu.

Przy tych dźwiękach ewoluowały,

od nich zależy ich przetrwanie.

Nowe dźwięki są głośne i obce.

Wpływają na środowisko w sposób,
który, jak nam się wydaje, rozumiemy,

ale który jest też nieprzewidywalny.

Zmysł słuchu jest najważniejszy
dla tych zwierząt.

Środowisko Arktyki zmienia się wizualnie,

ale też akustycznie.

Tak jakby wyrywamy zwierzęta z cichej wsi

i wrzucamy je do metropolii
w godzinach szczytu.

Nie mają jak uciec.

Co można zrobić?

Nie spowolnimy wiatrów

ani nie zatrzymamy migracji
subarktycznych gatunków,

ale możemy szukać lokalnych rozwiązań,

które pomogą zredukować
podwodny hałas wywołany przez ludzi.

Jednym z nich jest
zwolnienie tempa statków,

które przemierzają Arktykę,

bo wolniejszy statek to cichszy statek.

Można ograniczyć dostęp do regionów

ważnych w okresie godowym,
żywieniowym i migracyjnym.

Można wymyślić lepszy sposób
wyciszenia statków

i znaleźć lepszy sposób
badania dna morskiego.

Dobra wiadomość jest taka,

że pracuje nad tym wiele osób.

Jednak wszyscy musimy dołożyć starań,

żeby cofnąć lub chociaż spowolnić

zmiany atmosferyczne
wywołane działalnością człowieka.

Wróćmy do wizji podwodnego świata,
w którym panuje cisza.

Bardzo prawdopodobne,

że wiele wielorybów
pływających w wodach Arktyki,

szczególnie długowiecznych gatunków
jak wieloryby grenlandzkie,

o których Inuici mówią,
że przeżywają dwa ludzkie życia,

jest możliwe, że te wieloryby
już były na świecie w roku 1956,

kiedy Jacques Cousteau nakręcił film.

Z perspektywy czasu,

patrząc na hałas,
który robimy w oceanach dziś,

może to faktycznie był "Świat milczenia".

Dziękuję.

(Brawa)