Showing Revision 14 created 11/12/2017 by Marta Konieczna.

1. Title:
   Pokój Mary: Eksperyment myśli filozoficznej - Eleanor Nelsen
2. Description:

   Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/mary-s-room-a-philosophical-thought-experiment-eleanor-nelsen

   Wyobraźcie sobie Mary, neurobiologa, która choć nigdy nie widziała żadnego koloru, jest ekspertką od widzenia barwnego i wie o tym zjawisku wszystko od strony biologicznej i fizycznej. Jeśli pewnego dnia zobaczy barwę, to czy nauczy ją to czegoś nowego? Istnieje coś w postrzeganiu kolorów, czego wcześniej nie wiedziała? Eleanor Nelsen tłumaczy, czego ten eksperyment myślowy może nas nauczyć o doświadczeniu.

   Lekcja: Eleanor Nelsen, animacja: Maxime Dupuy.

3. 7179 0:07 - 0:11
   Wyobraźcie sobie wybitną
   neurobiolog o imieniu Mary.
4. 11149 0:11 - 0:14
   Mary żyje w czarno-białym pokoju,
5. 13830 0:14 - 0:16
   czyta tylko czarno-białe książki,
6. 16220 0:16 - 0:21
   a obrazy na ekranach jej urządzeń
   są wyłącznie czarno-białe.
7. 20580 0:21 - 0:26
   Choć nigdy nie widziała żadnego koloru,
   Mary jest ekspertką od widzenia barwnego
8. 26160 0:26 - 0:31
   i wie o tym zjawisku wszystko
   od strony biologicznej i fizycznej.
9. 31221 0:31 - 0:33
   Wie, jak różne częstotliwości światła
10. 33422 0:33 - 0:37
    stymulują trzy rodzaje czopków w siatkówce
11. 36841 0:37 - 0:39
    i jak impulsy elektryczne
12. 38601 0:39 - 0:43
    wędrują wzdłuż
    nerwu optycznego do mózgu.
13. 42822 0:43 - 0:45
    Tam tworzą wzory aktywności nerwowej,
14. 45231 0:45 - 0:51
    które odpowiadają milionom kolorów
    rozpoznawalnych dla większości ludzi.
15. 50852 0:51 - 0:52
    Teraz wyobraźcie sobie,
16. 52192 0:52 - 0:55
    że pewnego dnia czarno-biały
    ekran Mary ulega awarii
17. 54800 0:55 - 0:58
    i jabłko okazuje się kolorowe.
18. 57581 0:58 - 0:59
    Po raz pierwszy
19. 58692 0:59 - 1:04
    Mary może doświadczyć czegoś,
    o czym wiedziała od lat.
20. 63516 1:04 - 1:05
    Czy dowiedziała się czegoś nowego?
21. 65212 1:05 - 1:10
    Jest coś, o czym wcześniej nie wiedziała?
22. 70341 1:10 - 1:13
    Filozof Frank Jackson zaproponował
    eksperyment myślowy
23. 73492 1:13 - 1:17
    "Pokój Mary" w 1982 roku.
24. 77072 1:17 - 1:21
    Twierdził, że jeśli Mary wie
    wszystko o widzeniu barwnym,
25. 81312 1:21 - 1:25
    a mimo to zobaczenie koloru
    wciąż uczy ją czegoś nowego,
26. 84713 1:25 - 1:27
    to stany umysłu,
    takie jak percepcja koloru,
27. 87452 1:27 - 1:32
    nie mogą być całkowicie opisane
    fizycznymi faktami.
28. 91702 1:32 - 1:33
    Eksperyment myślowy "Pokój Mary"
29. 93481 1:33 - 1:37
    opisuje to, co naukowcy
    nazywają "argumentem z wiedzy".
30. 97482 1:37 - 1:40
    Według niego istnieją
    niefizyczne właściwości i wiedza,
31. 100374 1:40 - 1:45
    które mogą zostać odkryte tylko
    przez świadome doświadczenie.
32. 104843 1:45 - 1:48
    Argument z wiedzy zaprzecza fizykalizmowi,
33. 108014 1:48 - 1:51
    mówiącemu, że wszystko,
    włącznie ze stanami umysłu,
34. 110603 1:51 - 1:54
    ma fizyczne wyjaśnienie.
35. 113683 1:54 - 1:56
    Większości słuchających historii Mary
36. 115813 1:56 - 1:59
    wydaje się oczywiste, że widzenie barwy
37. 119487 1:59 - 2:03
    to coś zupełnie innego
    niż uczenie się o tym.
38. 123073 2:03 - 2:06
    Musi istnieć jakaś właściwość
    widzenia barwnego,
39. 126072 2:06 - 2:09
    która przekracza fizyczny opis.
40. 129325 2:09 - 2:13
    Argument z wiedzy nie odnosi się
    tylko do widzenia barw.
41. 132863 2:13 - 2:18
    Pokój Mary to przykład
    świadomego doświadczenia.
42. 138334 2:18 - 2:22
    Jeśli nauki fizyczne nie mogą całkowicie
    wytłumaczyć widzenia barwnego,
43. 141714 2:22 - 2:27
    może nie do końca mogą wytłumaczyć
    też inne doświadczenia świadomości.
44. 146844 2:27 - 2:30
    Możemy znać każdy fizyczny szczegół
45. 149504 2:30 - 2:33
    budowy i funkcji czyjegoś mózgu,
46. 152567 2:33 - 2:38
    ale wciąż nie być w stanie zrozumieć,
    jak to jest być tą osobą.
47. 157697 2:38 - 2:42
    Te nieopisywalne doświadczenia
    mają właściwości zwane qualia,
48. 162399 2:42 - 2:48
    subiektywne właściwości, których nie można
    dokładnie opisać albo zmierzyć.
49. 167704 2:48 - 2:50
    Dla każdej osoby qualia są unikalne,
50. 170474 2:50 - 2:52
    jak wysypka,
51. 171714 2:52 - 2:53
    zakochanie się
52. 172927 2:53 - 2:55
    czy znudzenie.
53. 174725 2:55 - 2:59
    Fizyczne fakty nie mogą
    ich do końca wytłumaczyć.
54. 178755 2:59 - 3:02
    Filozofowie zainteresowani
    sztuczną inteligencją
55. 182165 3:02 - 3:04
    używają argumentu wiedzy
56. 183965 3:04 - 3:07
    do stwierdzenia,
    że odtworzenie stanu fizycznego
57. 186716 3:07 - 3:11
    niekoniecznie wytworzy
    odpowiedni stan umysłu.
58. 191384 3:11 - 3:13
    Innymi słowy,
59. 192656 3:13 - 3:18
    zbudowanie komputera imitującego
    funkcję każdego neuronu ludzkiego mózgu
60. 197715 3:18 - 3:23
    niekoniecznie stworzy świadomy
    skomputeryzowany mózg.
61. 202667 3:23 - 3:27
    Nie wszyscy filozofowie zgadzają się,
    że ten eksperyment ma sens.
62. 206926 3:27 - 3:30
    Niektórzy sądzą, że rozległa wiedza
    Mary o widzeniu barwnym
63. 209846 3:30 - 3:33
    mogłaby pozwolić jej wytworzyć
    taki sam stan umysłu,
64. 212626 3:33 - 3:35
    jak przy faktycznym patrzeniu na kolor.
65. 215445 3:35 - 3:40
    Awaria obrazu nie pokazałaby
    niczego nowego.
66. 219655 3:40 - 3:43
    Według innych wiedza Mary
    nigdy nie była kompletna,
67. 222946 3:43 - 3:46
    bo oparto ją tylko
    na tych fizycznych faktach,
68. 225816 3:46 - 3:49
    które można przekazać słownie.
69. 228525 3:49 - 3:50
    Po latach
70. 230095 3:50 - 3:54
    Jackson całkowicie zmienił
    stosunek do swojego eksperymentu.
71. 233826 3:54 - 3:57
    Uznał, że nawet doświadczenie
    widzenia czerwieni przez Mary
72. 236886 3:57 - 4:02
    to wciąż wydarzenie fizyczne w mózgu,
    które można zmierzyć,
73. 241726 4:02 - 4:06
    i które nie wykracza
    poza fizyczne wyjaśnienie.
74. 245556 4:06 - 4:08
    Wciąż brak jasnej odpowiedzi na pytanie,
75. 247642 4:08 - 4:11
    czy Mary dowiaduje się czegoś nowego,
76. 251042 4:11 - 4:13
    kiedy patrzy na jabłko.
77. 252872 4:13 - 4:16
    Czy istnieją fundamentalne
    ograniczenia naszej wiedzy o czymś,
78. 256221 4:16 - 4:19
    czego nie możemy doświadczyć?
79. 258920 4:19 - 4:22
    Czy oznaczałoby to,
    że istnieją aspekty wszechświata,
80. 261963 4:22 - 4:25
    których nie jesteśmy w stanie pojąć?
81. 265333 4:25 - 4:31
    Może nauka i filozofia pozwolą
    pokonać ograniczenia naszego umysłu?