-
Title:
Pokój Mary: Eksperyment myśli filozoficznej - Eleanor Nelsen
-
Description:
Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/mary-s-room-a-philosophical-thought-experiment-eleanor-nelsen
Wyobraźcie sobie Mary, neurobiologa, która choć nigdy nie widziała żadnego koloru, jest ekspertką od widzenia barwnego i wie o tym zjawisku wszystko od strony biologicznej i fizycznej. Jeśli pewnego dnia zobaczy barwę, to czy nauczy ją to czegoś nowego? Istnieje coś w postrzeganiu kolorów, czego wcześniej nie wiedziała? Eleanor Nelsen tłumaczy, czego ten eksperyment myślowy może nas nauczyć o doświadczeniu.
Lekcja: Eleanor Nelsen, animacja: Maxime Dupuy.
-
Wyobraźcie sobie wybitną
neurobiolog o imieniu Mary.
-
Mary żyje w czarno-białym pokoju,
-
czyta tylko czarno-białe książki,
-
a obrazy na ekranach jej urządzeń
są wyłącznie czarno-białe.
-
Choć nigdy nie widziała żadnego koloru,
Mary jest ekspertką od widzenia barwnego
-
i wie o tym zjawisku wszystko
od strony biologicznej i fizycznej.
-
Wie, jak różne częstotliwości światła
-
stymulują trzy rodzaje czopków w siatkówce
-
i jak impulsy elektryczne
-
wędrują wzdłuż
nerwu optycznego do mózgu.
-
Tam tworzą wzory aktywności nerwowej,
-
które odpowiadają milionom kolorów
rozpoznawalnych dla większości ludzi.
-
Teraz wyobraźcie sobie,
-
że pewnego dnia czarno-biały
ekran Mary ulega awarii
-
i jabłko okazuje się kolorowe.
-
Po raz pierwszy
-
Mary może doświadczyć czegoś,
o czym wiedziała od lat.
-
Czy dowiedziała się czegoś nowego?
-
Jest coś, o czym wcześniej nie wiedziała?
-
Filozof Frank Jackson zaproponował
eksperyment myślowy
-
"Pokój Mary" w 1982 roku.
-
Twierdził, że jeśli Mary wie
wszystko o widzeniu barwnym,
-
a mimo to zobaczenie koloru
wciąż uczy ją czegoś nowego,
-
to stany umysłu,
takie jak percepcja koloru,
-
nie mogą być całkowicie opisane
fizycznymi faktami.
-
Eksperyment myślowy "Pokój Mary"
-
opisuje to, co naukowcy
nazywają "argumentem z wiedzy".
-
Według niego istnieją
niefizyczne właściwości i wiedza,
-
które mogą zostać odkryte tylko
przez świadome doświadczenie.
-
Argument z wiedzy zaprzecza fizykalizmowi,
-
mówiącemu, że wszystko,
włącznie ze stanami umysłu,
-
ma fizyczne wyjaśnienie.
-
Większości słuchających historii Mary
-
wydaje się oczywiste, że widzenie barwy
-
to coś zupełnie innego
niż uczenie się o tym.
-
Musi istnieć jakaś właściwość
widzenia barwnego,
-
która przekracza fizyczny opis.
-
Argument z wiedzy nie odnosi się
tylko do widzenia barw.
-
Pokój Mary to przykład
świadomego doświadczenia.
-
Jeśli nauki fizyczne nie mogą całkowicie
wytłumaczyć widzenia barwnego,
-
może nie do końca mogą wytłumaczyć
też inne doświadczenia świadomości.
-
Możemy znać każdy fizyczny szczegół
-
budowy i funkcji czyjegoś mózgu,
-
ale wciąż nie być w stanie zrozumieć,
jak to jest być tą osobą.
-
Te nieopisywalne doświadczenia
mają właściwości zwane qualia,
-
subiektywne właściwości, których nie można
dokładnie opisać albo zmierzyć.
-
Dla każdej osoby qualia są unikalne,
-
jak wysypka,
-
zakochanie się
-
czy znudzenie.
-
Fizyczne fakty nie mogą
ich do końca wytłumaczyć.
-
Filozofowie zainteresowani
sztuczną inteligencją
-
używają argumentu wiedzy
-
do stwierdzenia,
że odtworzenie stanu fizycznego
-
niekoniecznie wytworzy
odpowiedni stan umysłu.
-
Innymi słowy,
-
zbudowanie komputera imitującego
funkcję każdego neuronu ludzkiego mózgu
-
niekoniecznie stworzy świadomy
skomputeryzowany mózg.
-
Nie wszyscy filozofowie zgadzają się,
że ten eksperyment ma sens.
-
Niektórzy sądzą, że rozległa wiedza
Mary o widzeniu barwnym
-
mogłaby pozwolić jej wytworzyć
taki sam stan umysłu,
-
jak przy faktycznym patrzeniu na kolor.
-
Awaria obrazu nie pokazałaby
niczego nowego.
-
Według innych wiedza Mary
nigdy nie była kompletna,
-
bo oparto ją tylko
na tych fizycznych faktach,
-
które można przekazać słownie.
-
Po latach
-
Jackson całkowicie zmienił
stosunek do swojego eksperymentu.
-
Uznał, że nawet doświadczenie
widzenia czerwieni przez Mary
-
to wciąż wydarzenie fizyczne w mózgu,
które można zmierzyć,
-
i które nie wykracza
poza fizyczne wyjaśnienie.
-
Wciąż brak jasnej odpowiedzi na pytanie,
-
czy Mary dowiaduje się czegoś nowego,
-
kiedy patrzy na jabłko.
-
Czy istnieją fundamentalne
ograniczenia naszej wiedzy o czymś,
-
czego nie możemy doświadczyć?
-
Czy oznaczałoby to,
że istnieją aspekty wszechświata,
-
których nie jesteśmy w stanie pojąć?
-
Może nauka i filozofia pozwolą
pokonać ograniczenia naszego umysłu?