Bilgi Çağı'nda silah ne olabilir?
-
0:01 - 0:02Birkaç yıl önce
-
0:02 - 0:04tanıdığım bir Amerikalı savunma danışmanı
-
0:04 - 0:07Özbekistan'a yaptığı bir geziden bahsetti.
-
0:07 - 0:10Buradaki rolü, Özbek hükûmetinin
kendi vatandaşlarını -
0:10 - 0:13gözetlemek için kullanabileceği
teknolojinin satılmasına yardımcı olmaktı. -
0:13 - 0:16Sonunda Özbek hükûmetine sunduğu
-
0:16 - 0:18pazarlama materyalini benimle paylaştı.
-
0:18 - 0:23Parlak bir broşürde yalnızca telefon
görüşmelerini engelleyemeyen, -
0:23 - 0:25aynı zamanda arayan kişiyi,
-
0:25 - 0:27kullandıkları telefon numarasına
bakılmaksızın -
0:27 - 0:29benzersiz ses izlerine göre tanımlayan
-
0:29 - 0:33ve coğrafi konumlarını tam olarak
belirleyen bir teknoloji bulunuyordu. -
0:33 - 0:36Bu, yıllardır silah ticaretiyle
uğraşan bir adam. -
0:36 - 0:40Gizli anlaşmalar yapan Hollywood tipi
bir silah kaçakçısı değildi. -
0:40 - 0:42O sadece silahlarını yurt dışına
satmaya yardımcı olmak için -
0:42 - 0:45meşru Batılı şirketlerle
çalışan bir adamdı. -
0:45 - 0:47Ancak bu tür bir teknolojiyi
pazarlamaktan rahatsız olmadı. -
0:48 - 0:50Onun için bu, silah ticaretindeki
bir sonraki adımdı. -
0:50 - 0:53Mesela Irak'a silah satmaktan daha kolaydı
-
0:53 - 0:55çünkü çoğu silah satışında olacağı gibi
-
0:56 - 0:59ABD Dışişleri Bakanlığından
bir ihracat lisansı gerektirmiyordu. -
0:59 - 1:03Görünüşe göre bu gözetleme araçları
neredeyse tamamen kaçak -
1:03 - 1:06çünkü bugün itibariyle
silah olarak tanımlanmıyorlar. -
1:06 - 1:09Ama olmalılar ve onları bu şekilde
düzenlememiz gerekiyor. -
1:10 - 1:12Son yirmi yılı askeri
ve istihbarat dünyasının -
1:12 - 1:14yeni bilim ve teknolojinin gelişimini
-
1:14 - 1:17nasıl teşvik ettiğine bakarak
geçirmiş bir gazeteciyim. -
1:17 - 1:19Yeni silahların ortaya çıkışını
takip ettim -
1:19 - 1:21ve şirketler bu silahları yurt dışında
-
1:21 - 1:23pazarlamaya başladığında
ne olacağını araştırdım. -
1:23 - 1:26Ama bilgi çağında silah ne olabilir?
-
1:26 - 1:27Silahlı insansız hava araçlarının,
-
1:27 - 1:30füzelerin ve bombaların
silah olduğunu biliyoruz -
1:30 - 1:32ancak Dışişleri Bakanlığı aslında
-
1:32 - 1:35geniş teknoloji kategorilerini
silah olarak sınıflandırıyor. -
1:35 - 1:39Bir oşinografik araştırma gemisiyle
yurt dışına giden bir bilim insanı, -
1:39 - 1:41en son çıkmış gece görüş
gözlüklerini mi almak istiyor? -
1:41 - 1:45Dışişleri Bakanlığına göre bu,
potansiyel olarak bir silah. -
1:45 - 1:46Neden?
-
1:46 - 1:49Çünkü gece görüş gözlüğü bugün
dünyanın her yerindeki bilim insanları -
1:49 - 1:51ve avcılar tarafından kullanılsa da,
-
1:51 - 1:53ilk olarak ordu için
geliştirilmiş bir kabiliyetti. -
1:53 - 1:55Yine de, otoriter bir rejimin
-
1:55 - 1:58kendi vatandaşları, muhalifler,
gazeteciler hakkında -
1:58 - 2:01casusluk yapmak için kullanabileceği
gözetleme araçları, -
2:01 - 2:03bugün ABD hükûmetine göre bir silah değil.
-
2:04 - 2:05Yine de bu gözetim araçları,
-
2:05 - 2:09büyüyen gizli multi milyar dolarlık
bir endüstrinin parçası. -
2:10 - 2:12Bu casus pazarının doğuşu,
-
2:12 - 2:15ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatından
sadece birkaç km uzakta, -
2:15 - 2:18Virginia'nın kuzeyindeki bir Hilton otele,
yaklaşık 18 yıl öncesine dayanıyor. -
2:19 - 2:22Çoğunluğu siyah takımlı erkeklerden
oluşan birkaç düzine insan, -
2:22 - 2:23ISS World'ün mütevazı adıyla
-
2:23 - 2:26bir konferans için 2002 baharında
bir araya geldi. -
2:27 - 2:30İlk bakışta, bu konferans
muhtemelen Washington, DC -
2:30 - 2:33çevresinde gerçekleşen
düzinelerce etkinliğe benziyordu. -
2:33 - 2:35Ama bu etkinlik eşsizdi.
-
2:35 - 2:38ISS, İstihbarat Destek Sistemleri
anlamına gelir -
2:38 - 2:39ve orada bulunan kişiler,
-
2:39 - 2:44özel iletişimi gözetlemek için teknoloji
geliştiren şirketlerden insanlar. -
2:44 - 2:47Başka bir deyişle, bunlar
kiralık bir tür gizli dinleyicilerdi. -
2:47 - 2:50Orada bulunmalarının nedeni,
bir yıldan kısa bir süre önce -
2:50 - 2:53New York ve Washington'a yönelik
11 Eylül terörist saldırılarının -
2:53 - 2:55Kongre'yi Vatanseverlik Yasası
olarak bilinen -
2:55 - 2:57yasalar aracılığıyla
baskıya teşvik etmesiydi. -
2:57 - 3:02Bu, hükûmete iletişimi izlemek için
geniş yeni yetkiler verdi. -
3:02 - 3:04E-postalar, internet aktivitesi,
telefon görüşmeleri, -
3:04 - 3:06hatta finansal işlemler.
-
3:06 - 3:09Bu, veriler için anında bir talep yarattı.
-
3:09 - 3:12Gerçek Amerikan girişimci ruhunda,
-
3:12 - 3:15bu verilerin toplanmasına
yardımcı olacak bir endüstri yükseldi. -
3:15 - 3:16Ancak 2002'de,
-
3:16 - 3:18bu hala oldukça makul bir olaydı.
-
3:18 - 3:21Dünya nüfusunun yalnızca
yaklaşık yüzde 10'u -
3:21 - 3:22interneti kullanıp çevrimiçi oluyordu.
-
3:22 - 3:26Yani toplananların çoğu
basit e-postalar ve sabit hatlar -
3:26 - 3:29ve cep telefonları üzerinden yapılan
telefon görüşmeleriydi. -
3:29 - 3:31Ancak sonraki birkaç yıl içinde
-
3:31 - 3:33iletişim şeklimiz hızla değişmeye başladı.
-
3:33 - 3:37Skype, Facebook ve ardından
en önemlisi iPhone piyasaya sürüldü -
3:37 - 3:39ve birkaç yıl içinde milyarlarca insan
-
3:39 - 3:42ceplerimizde egzersiz alışkanlıklarımızdan
-
3:42 - 3:45romantik partnerler bulmamıza
yardımcı olmak için her şeyi yapan -
3:45 - 3:48küçük bilgisayarlarla dolaşıyorduk.
-
3:48 - 3:51Aniden, herkesin iletişimini izlemek için
-
3:51 - 3:54Ulusal Güvenlik Teşkilatının
veya büyük telekomların -
3:54 - 3:56gelişmiş yeteneklerine ihtiyacınız yoktu.
-
3:56 - 3:57Bazı durumlarda,
-
3:57 - 4:01ihtiyacınız olan tek şey ceplerindeki
o cihaza erişim sağlamaktı. -
4:01 - 4:04Bu, tamamen yeni bir endüstri
türünü doğurdu. -
4:04 - 4:07Pek çok şirket füze veya uçak üretemez
-
4:07 - 4:11ancak birinin akıllı telefonunu
hackleyebilecek bir yazılım oluşturmak -
4:11 - 4:13çok fazla sermaye gerektirmez.
-
4:13 - 4:16Bilgisayar korsanları yıllardır
etrafta dolaşıyorlar -
4:16 - 4:19ancak artık becerileri, kolluk kuvvetleri
ve istihbarat kurumları tarafından -
4:19 - 4:22yüksek talep gören teknolojileri
oluşturmak için kullanılabilir. -
4:22 - 4:25Çok geçmeden, düzinelerce
ve hatta yüzlerce şirket -
4:25 - 4:28bu gizlice dinleme pazarına
girmeye başladı. -
4:28 - 4:30Virginia'daki o küçük konferans büyüdü
-
4:30 - 4:34ve kısa sürede
Gizli Dinleyiciler Balosu olarak tanındı. -
4:34 - 4:38O ilk yıllarda Gizli Dinleyiciler Balosu
hakkında pek bir şey bilinmiyordu -
4:38 - 4:43çünkü konferanslar, devlet müşterileri
ve şirketler dışında herkese kapalıydı. -
4:43 - 4:46Ancak gazeteciler, bu özel casusluk
pazarına giren şirketlerin -
4:46 - 4:48raporlarını görmeye ve duymaya başladı.
-
4:48 - 4:51Garip girişimciler dünyayı dolaşıyor,
-
4:51 - 4:54genellikle otoriter rejimlerle
anlaşmalar yapıyor. -
4:54 - 4:58Başından beri, gerçekten gevşek
bir şekilde düzenlenmiş bir pazardı. -
4:58 - 5:02Bazı ülkeler bu teknolojileri yurt dışında
satmak için izne ihtiyaç duyar -
5:02 - 5:06ancak nadiren geleneksel silahlara
verilen araştırma türü ile. -
5:07 - 5:10Örneğin, İtalya merkezli
Hacking Team şirketinin -
5:10 - 5:15teknolojisini Mısır ve Kazakistan'daki
otoriter rejimlere sattığı bildirildi. -
5:15 - 5:18İsrail merkezli NSO Group
şirketinin teknolojisini -
5:18 - 5:21Suudi Arabistan'daki
rejime sattığı bildirildi -
5:21 - 5:22ve bu rejim taciz
-
5:23 - 5:26ve hatta bir davada siyasi muhaliflerinden
birini öldürmekle suçlandı. -
5:26 - 5:30Biz silahları insanları
öldüren şeyler olarak düşünüyoruz. -
5:30 - 5:31Ancak bilgi çağında,
-
5:31 - 5:35en güçlü silahlardan bazıları
bizi takip edip tanımlayabilen şeyler. -
5:36 - 5:39Bu, Pentagon ve CIA'in
yıllardır bildiği bir şey -
5:39 - 5:41ve tüm dünyada insanları,
-
5:41 - 5:45şüpheli teröristleri takip edebilecek
teknolojiler geliştirmeye çalıştılar. -
5:45 - 5:48Pentagon akıllı toz denen,
-
5:48 - 5:51onlar bilmeden insanların üzerine saçıp
-
5:51 - 5:54daha sonra konumlarını takip etmek için
kullanabileceğiniz toz boyutundaki -
5:54 - 5:56küçük mikro sensörlere yatırım yaptı.
-
5:56 - 5:58Pentagon, risk sermayesi
şirketi aracılığıyla -
5:58 - 6:03bir zamanlar "Oprah Magazine"de
yer alan bir güzellik ürünleri şirketine, -
6:03 - 6:06sadece deride kaydırarak
gizlice DNA toplayabilen -
6:06 - 6:08bir cihaz yapmak için yatırım yaptı.
-
6:09 - 6:11Ancak son on yılda
dikkate değer bir şey oldu. -
6:11 - 6:14Pek çok durumda,
özel pazarın yapabildikleri, -
6:14 - 6:19Pentagon veya CIA'in mümkün olduğunu
düşündüğünü bile geride bıraktı. -
6:19 - 6:242008'de Pentagon, teröristlerin
gizli bir DNA veri tabanına sahipti. -
6:24 - 6:26Yaklaşık 80.000 örneği vardı.
-
6:27 - 6:29Özel AncestryDNA şirketinde
-
6:29 - 6:33bugün 15 milyondan
fazla kişinin örneği var. -
6:33 - 6:36En büyük ikinci kalıtımsal
veritabanı olan 23andMe'de -
6:36 - 6:3910 milyondan fazla kişinin örneği var.
-
6:39 - 6:42Şimdi, eğer isteyerek
özel şirketlere veriyor -
6:42 - 6:44ve hatta bunu yapmanın onurunu ödüyorsak
-
6:44 - 6:47belki de James Bond'a layık
-
6:47 - 6:49DNA toplama tekniklerine
ihtiyacınız olmayabilir. -
6:50 - 6:53Peki, birinin DNA örneğiyle
ne yapabilirsiniz? -
6:53 - 6:56Amerika Birleşik Devletleri
ve Çin'deki araştırmacılar, -
6:56 - 6:58insanların yüz görüntülerini
oluşturmak için -
6:58 - 7:00DNA örnekleri kullanmaya çalışıyorlar.
-
7:00 - 7:04Dolayısıyla DNA'yı yüz tanıma
teknolojisi ile eşleştirirseniz -
7:04 - 7:07bireyleri veya tüm etnik grupları
izlemek için kullanılabilecek -
7:07 - 7:10gerçekten güçlü bir gözetim sisteminin
temeline sahip olursunuz. -
7:10 - 7:13Bunun biraz paranoyak
olduğunu düşünüyorsanız -
7:13 - 7:16Pentagon'un geçen yıl
tüm servis üyelerine bir not gönderdiğini -
7:16 - 7:19ve bilgilerin onları
veya onların aile üyelerini -
7:19 - 7:23izlemek için kullanılabileceğine dair
endişeler üzerine bu ticari DNA kitlerini -
7:23 - 7:26kesinlikle kullanmamaları konusunda
onları uyardığını unutmayın. -
7:26 - 7:30Yine de Pentagon bu teknolojiyle ilgili
endişe duymasına rağmen, -
7:30 - 7:33bu pazarda hüküm sürmek için
neredeyse hiçbir şey yapmadı. -
7:33 - 7:35Clearview AI adlı bir Amerikan şirketi,
-
7:35 - 7:39sizin, arkadaşlarınızın ve ailenizin
Instagram'da yayınladığı resimler gibi, -
7:39 - 7:43internet üzerinden insanların yüzlerinin
milyarlarca görüntüsünü topluyor -
7:43 - 7:46ve ardından yüz tanıma hizmetlerini
-
7:46 - 7:49ABD hükûmetine
ve kolluk kuvvetlerine satıyor. -
7:49 - 7:53Bu teknolojinin tamamen kabul edilebilir
bir uygulaması olduğunu düşünseniz bile, -
7:53 - 7:57onları özel kişilere, şirketlere
ve hatta yabancı hükûmetlere -
7:57 - 7:59satış yapmaktan alıkoyacak hiçbir şey yok.
-
7:59 - 8:02Bu tam olarak
bazı şirketlerin yaptığı şey. -
8:02 - 8:05Kuzey Virginia'da başlayan
şu Gizli Dinleyici Balosu mu? -
8:05 - 8:09Bugün, dünya çapında
birçok şehirde düzenleniyor. -
8:09 - 8:13ISS eğitim ve konferanslarına
binlerce kişi katılıyor. -
8:13 - 8:17Ortaya çıkan şirketlerin çoğu
Orta Doğu ve Çin'den geliyor. -
8:17 - 8:19Casus pazarı küreselleşti.
-
8:20 - 8:22Şimdi dünyanın dört bir yanındaki
silah gösterilerinde, -
8:22 - 8:26yüz tanıma teknolojisi
ve telefon korsanlığı yazılımı sergileyen, -
8:26 - 8:29tanklar ve füzelerle geleneksel
silah üreticilerinin hemen yanında -
8:29 - 8:31görüntülenen şirketleri göreceksiniz.
-
8:31 - 8:33Bu kol gösterilerinin etrafında dolaşarak
-
8:33 - 8:35distopik tavşan deliklerinden aşağı inerek
-
8:35 - 8:37her hareketimizi takip edecek
-
8:37 - 8:40gelecekteki gözetim teknolojisi
hakkında düşünmek oldukça kolay. -
8:40 - 8:43Bir Pentagon danışmanının bana
ordunun gerçekten ihtiyaç duyduğu şeyin, -
8:43 - 8:46dünyanın herhangi bir yerindeki insanları
sadece DNA'larına dayanarak -
8:46 - 8:49izleyebilen uzay tabanlı uydular
olduğunu söylediğini hatırlıyorum. -
8:49 - 8:52Folyo şapkalara yatırım
yapmanız için yeterli. -
8:52 - 8:53Ama gerçek şu ki
-
8:53 - 8:56geleceğin ne tür bir teknoloji
getireceğini bilmiyoruz. -
8:56 - 8:59Ancak bugün, düzenleme yokluğunda
-
8:59 - 9:01bu pazarın çoktan patladığını biliyoruz.
-
9:01 - 9:04Aslında, otoriter rejimlere
gözetim teknolojisi satmakla -
9:04 - 9:07suçlanan şirketlerden biri,
-
9:07 - 9:11bugün, COVID-19 hastalarının takip
edilmesine yardımcı olmayı teklif ediyor. -
9:11 - 9:14Tabii ki teknoloji, temas takibi yoluyla
-
9:14 - 9:17bir pandemiyi kontrol etmeye
yardımcı olma vaadini veriyor. -
9:17 - 9:21Ama aynı zamanda özelleştirilmiş kitlesel
gözetlemeye başka bir kapı açıyor. -
9:22 - 9:25Peki bu özel casusluk pazarı
hakkında ne yapacağız? -
9:25 - 9:27Saklanabiliriz, çevrimdışı olabiliriz,
-
9:27 - 9:30sosyal medyadan çıkabiliriz,
akıllı telefonlarımızı bırakabiliriz, -
9:30 - 9:31bir mağarada yaşayabiliriz
-
9:31 - 9:34ama gerçek şu ki
profesyonel casus olmak için eğitilmedik, -
9:34 - 9:37sahte kimlikler altında
veya kimlikler olmadan yaşayamayız. -
9:38 - 9:42Bugünlerde gerçek casuslar bile
dikkat çekmemekte zorlanıyor. -
9:42 - 9:44Yüzü veya DNA'sı birinin
veri tabanında bulunuyorsa -
9:44 - 9:47Jason Bourne'un kaç pasaportu
olduğu önemli değil. -
9:48 - 9:51Ama hükûmetler bile casusluk
araçlarının kontrolünü kaybettiyse -
9:51 - 9:53bu konuda yapabileceğimiz bir şey var mı?
-
9:53 - 9:54Duyduğum bir argüman,
-
9:54 - 9:58ABD şirketlerin bu tür teknolojileri
yurt dışına satmasını kısıtlasa bile, -
9:58 - 10:01Çin merkezli şirketlerin
devreye girebileceği yönünde. -
10:01 - 10:06Ama bugün silah ticaretini
kusurlu da olsa düzenliyoruz. -
10:06 - 10:09Aslında birkaç yıl önce bunu yapmak için
-
10:09 - 10:14gözetim yazılımı için ihracat lisansları
gerekli tutan çok taraflı teklif vardı. -
10:14 - 10:17Amerika Birleşik Devletleri,
bu gönüllü düzenlemeleri -
10:17 - 10:19kabul eden ülkeler arasındaydı
-
10:19 - 10:22ancak Washington'da,
bu öneri basitçe gücünü kaybetti. -
10:22 - 10:26Gözetim teknolojisini kötüye kullanmakla
suçlanan bazı ülkeler de dahil olmak üzere -
10:26 - 10:28daha az kısıtlamayla yurt dışına
-
10:28 - 10:31daha fazla silah satmayı
tercih eden bir yönetimimiz var. -
10:31 - 10:34Bence ilerlemek için bu öneriyi
canlandırmamız gerekecek, -
10:34 - 10:35hatta bir adım daha ileri gitmeliyiz.
-
10:35 - 10:39Gözetleme teknolojisi hakkındaki
düşüncelerimizi kökten değiştirmeli -
10:39 - 10:42ve bu araçları silah olarak
tanımlamalıyız. -
10:42 - 10:44Bu, hükûmetin geleneksel silahları,
-
10:44 - 10:46gelişmiş uçakları ve füzeleri
kontrol ettikleri şekilde -
10:46 - 10:49satışlarını düzenleme ve kontrol etmesine
-
10:49 - 10:51ve ihraç etmesine izin verecek.
-
10:51 - 10:54Ancak bu, kim olduğumuzu,
ne yaptığımızı, ne söylediğimizi -
10:54 - 10:58ve hatta bazı durumlarda
ne düşündüğümüzü takip eden teknolojinin -
10:58 - 11:01gelişmiş bir silah biçimi olduğunu
kabul etmek anlamına gelir. -
11:01 - 11:03Bu silahlar, casusluk pazarının
kaprislerine göre, -
11:03 - 11:06en yüksek teklifi verenin
sahip olabileceği -
11:06 - 11:07ve çok güçlü hale geliyor.
-
11:08 - 11:09Teşekkürler.
- Title:
- Bilgi Çağı'nda silah ne olabilir?
- Speaker:
- Sharon Weinberger
- Description:
-
Gazeteci Sharon Weinberger, mikroskobik "akıllı toz" izleme cihazlarından DNA izleme teknolojisine ve gelişmiş yüz tanıma yazılımlarına kadar, özelleştirilmiş kitlesel gözetlemenin küresel, düzenlenmemiş pazarında tüyler ürpertici bir tura liderlik ediyor. Weinberger, genellikle kötü niyetli müşterilere hitap eden bu büyüyen milyarlarca dolarlık piyasayı dizginlemek için hükûmetlerin gözetim araçlarını tehlikeli ve güçlü silahlar olarak sınıflandırmaları gerektiğine inanıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:23
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Gözde Alpçetin accepted Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech |