Showing Revision 26 created 12/17/2020 by Esther van Driel.

1. Title:
   Een kijkje in de enorme (en ongereguleerde) wereld van surveillancetechnologie
2. Description:

   Wat is een wapen in het informatietijdperk? Journalist Sharon Weinberger leidt ons op een huiveringwekkende tour door de wereldwijde, ongereguleerde bazaar van geprivatiseerde massasurveillance, van microscopisch kleine 'slimme stof'-volgapparatuur tot technologie voor het opsporen van DNA en geavanceerde gezichtsherkenningssoftware. Weinberger gelooft dat de eerste stap is dat regeringen bewakingsinstrumenten moeten classificeren als gevaarlijke en krachtige wapens om deze groeiende markt van miljarden dollars in toom te houden, waar veel klanten met snode bedoelingen gebruik van maken.

3. Speaker:
   Sharon Weinberger
4. 980 0:01 - 0:02
   Enkele jaren geleden
5. 1958 0:02 - 0:04
   vertelde een Amerikaanse
   defensie-adviseur me
6. 4106 0:04 - 0:07
   over zijn reis naar Oezbekistan.
7. 6897 0:07 - 0:09
   Hij moest daar technologie verkopen
8. 9349 0:09 - 0:13
   waarmee de Oezbeekse regering
   haar burgers kon bespioneren.
9. 13491 0:13 - 0:16
   Hij vertelde me over het materiaal
10. 15639 0:16 - 0:18
    dat hij had voorgesteld
    aan de Oezbeekse regering.
11. 18056 0:18 - 0:20
    Een glanzende brochure toonde technologie
12. 20269 0:20 - 0:23
    die niet alleen telefoongesprekken
    kon onderscheppen,
13. 23022 0:23 - 0:25
    maar ook de spreker identificeren,
14. 24713 0:25 - 0:27
    ongeacht het telefoonnummer
    dat ze gebruikten,
15. 27188 0:27 - 0:29
    gebaseerd op hun unieke stemspectrum
16. 29307 0:29 - 0:33
    en dan nog precies bepalen
    waar ze zich bevinden.
17. 32926 0:33 - 0:36
    Deze man was al jarenlang
    bezig met wapenverkoop.

    ¶

18. 35930 0:36 - 0:40
    Niet zo'n Hollywoodachtige wapenhandelaar
    in donkere achterkamertjes.
19. 39641 0:40 - 0:42
    Hij werkte samen
    met legale Westerse maatschappijen
20. 42277 0:42 - 0:45
    om hun wapens overzee te verkopen.
21. 44586 0:45 - 0:47
    Maar hij zat er niet mee in
    om die technologie te verkopen.
22. 47429 0:47 - 0:50
    Voor hem was het slechts
    de volgende stap in de wapenhandel.
23. 50309 0:50 - 0:53
    Het ging gemakkelijker dan, zeg,
    wapens verkopen aan Irak,
24. 53277 0:53 - 0:55
    omdat er geen exportlicentie nodig was
25. 55491 0:55 - 0:57
    van het US State Department,
26. 56950 0:57 - 0:59
    zoals met de meeste wapens.
27. 59022 0:59 - 1:01
    Het blijkt dat deze bewakingstools
28. 61157 1:01 - 1:03
    bijna helemaal ongereguleerd zijn,
29. 63268 1:03 - 1:06
    omdat ze tot op vandaag
    niet als wapens zijn gedefinieerd.
30. 66466 1:06 - 1:09
    Maar we zouden ze
    zo wel moeten reguleren.
31. 69688 1:10 - 1:12
    Ik volg als journalist al twintig jaar

    ¶

32. 72107 1:12 - 1:14
    hoe de militaire en spionagewereld
33. 74186 1:14 - 1:17
    nieuwe wetenschap
    en technologie aanspoort.
34. 76966 1:17 - 1:19
    Ik volgde de opkomst van nieuwe wapens
35. 79049 1:19 - 1:20
    en zag wat er gebeurt
36. 80358 1:20 - 1:23
    als bedrijven deze wapens
    in het buitenland gaan verkopen.
37. 83188 1:23 - 1:26
    Maar wat is een wapen
    in het informatietijdperk?
38. 85553 1:26 - 1:28
    We weten dat bewapende drones wapens zijn,
39. 87573 1:28 - 1:30
    en ook raketten en bommen,
40. 89561 1:30 - 1:31
    maar het State Department classificeert
41. 91417 1:31 - 1:35
    uiteenlopende soorten
    technologieën als wapens.
42. 94553 1:35 - 1:39
    Neem bijvoorbeeld wetenschappers
    op een oceanografisch onderzoeksschip,

    ¶

43. 98911 1:39 - 1:41
    die willen toch hun nachtkijker meenemen?
44. 101292 1:41 - 1:44
    Dat is volgens het State Department
    een potentieel wapen.
45. 104205 1:44 - 1:45
    Waarom?
46. 105211 1:45 - 1:48
    Alhoewel nachtkijkers vandaag
    gebruikt worden door wetenschappers
47. 108268 1:48 - 1:50
    en jagers over de hele wereld,
48. 110096 1:50 - 1:53
    was het iets dat eerst
    voor het leger werd ontwikkeld.
49. 113371 1:53 - 1:55
    Toch zijn bewakingstools,

    ¶

50. 114807 1:55 - 1:56
    die een autoritair regime
51. 116006 1:56 - 1:58
    zou kunnen gebruiken
    om eigen volk te volgen,
52. 118270 1:58 - 2:00
    en ook dissidenten en journalisten,
53. 120103 2:00 - 2:03
    volgens de VS-regering geen wapens.
54. 123587 2:04 - 2:05
    Toch zijn deze bewakingstools
55. 125341 2:05 - 2:09
    onderdeel van een groeiende,
    heimelijke miljarden-dollar-industrie.
56. 129848 2:10 - 2:13
    Deze spionagebazaar
    begon zo'n 18 jaar geleden

    ¶

57. 132777 2:13 - 2:15
    in een Hiltonhotel in Noord Virginia,
58. 134816 2:15 - 2:18
    op een paar kilometer
    van de US Central Intelligence Agency.
59. 138721 2:19 - 2:21
    Een paar dozijn mannen,
    de meesten in het zwart,
60. 141103 2:21 - 2:23
    vergaderden daar in de lente van 2002
61. 143214 2:23 - 2:26
    voor een conferentie
    met de bescheiden naam ISS World.
62. 146407 2:26 - 2:27
    Op het eerste gezicht
63. 147405 2:27 - 2:30
    zag deze conferentie eruit
    als twaalf in een dozijn
64. 150429 2:30 - 2:33
    in de omgeving van Washington D.C.
65. 153091 2:33 - 2:35
    Maar deze was uniek.
66. 154805 2:35 - 2:38
    ISS staat voor Intelligence
    Support Systems
67. 157773 2:38 - 2:39
    en de aanwezigen
68. 158864 2:39 - 2:41
    waren van bedrijven
    die technieken ontwikkelden
69. 161108 2:41 - 2:44
    om private communicaties te bespioneren.
70. 163537 2:44 - 2:47
    Anders gezegd: betaalde afluisteraars.
71. 166855 2:47 - 2:50
    En ze waren daar
    omdat minder dan een jaar eerder

    ¶

72. 169583 2:50 - 2:52
    de 9/11 terroristische aanvallen
    op New York en Washington
73. 172463 2:52 - 2:57
    het Congres aanzetten tot de wetgeving,
    gekend als de Patriot Act.
74. 176997 2:57 - 2:59
    Die gaf de regering
    veelzijdige nieuwe autoriteit
75. 179340 2:59 - 3:02
    om communicaties te monitoren.
76. 181768 3:02 - 3:04
    Emails, internetactiviteit,
    telefoongespekken,
77. 184141 3:04 - 3:06
    zelfs financiële transacties.
78. 186091 3:06 - 3:09
    Dit creëerde
    een onmiddellijke vraag naar data.
79. 189173 3:09 - 3:12
    En in de ware Amerikaanse
    ondernemingsmentaliteit
80. 191808 3:12 - 3:15
    ontstond er een industrie
    om deze data te verzamelen.
81. 195004 3:15 - 3:16
    In 2002

    ¶

82. 196232 3:16 - 3:18
    was dit nog maar een erg bescheiden zaak.
83. 198266 3:18 - 3:20
    Slechts 10 percent
    van de wereldbevolking
84. 200306 3:20 - 3:22
    gebruikte nog maar internet.
85. 202488 3:22 - 3:24
    Het meeste wat werd verzameld
86. 204324 3:24 - 3:27
    waren eenvoudige e-mails
    en telefoongesprekken
87. 206765 3:27 - 3:29
    via landlijnen en gsm's.
88. 208818 3:29 - 3:30
    Maar in de erop volgende jaren
89. 210292 3:30 - 3:33
    begon onze manier om te communiceren
    snel te veranderen.
90. 213391 3:33 - 3:36
    Skype, Facebook
91. 215807 3:36 - 3:38
    en vooral de iPhone kwamen erbij.
92. 217990 3:38 - 3:39
    Binnen enkele jaren
93. 219205 3:39 - 3:42
    liepen er miljarden rond
    met kleine computers in hun zakken
94. 222339 3:42 - 3:43
    die alles konden
95. 223342 3:43 - 3:45
    van het bijhouden
    van onze oefeningsgewoonten
96. 225497 3:45 - 3:48
    tot het vinden van romantische partners.
97. 228022 3:48 - 3:49
    En plots hoefde je
98. 228913 3:49 - 3:51
    de geavanceerde
    mogelijkheden niet te hebben
99. 230992 3:51 - 3:54
    van de National Security Agency
    of de grote telecombedrijven
100. 233844 3:54 - 3:56
     om ieders communicatie
     in de gaten te houden.
101. 236002 3:56 - 4:01
     Soms had je alleen toegang nodig
     tot dat ding in hun zakken.
102. 240538 4:01 - 4:04
     Daaruit ontsproot
     een totaal nieuw type industrie.
103. 243950 4:04 - 4:07
     Veel bedrijven kunnen
     geen raketten of vliegtuigen bouwen,

     ¶

104. 247355 4:07 - 4:11
     maar je hebt niet veel geld nodig
     om software te maken
105. 250629 4:11 - 4:13
     die iemands smartphone kan hacken.
106. 253037 4:13 - 4:15
     Computerhackers zijn er al jaren,
107. 255125 4:15 - 4:18
     maar nu kan je hun vaardigheden
     gebruiken voor technologieën
108. 258149 4:18 - 4:20
     waar grote vraag naar is
     voor wetshandhaving
109. 260283 4:20 - 4:22
     en spionagebedrijven.
110. 262363 4:22 - 4:25
     En al gauw doken tientallen
     en zelfs honderden bedrijven
111. 265387 4:25 - 4:28
     in de afluistermarkt.
112. 268069 4:28 - 4:30
     En die kleine conferentie in Virginia
113. 270204 4:30 - 4:34
     groeide uit tot de Wiretappers' Ball.
114. 274250 4:34 - 4:38
     In die jaren was er nog niet veel geweten
     over die Wiretappers' Ball,

     ¶

115. 277669 4:38 - 4:40
     omdat de conferenties besloten waren
116. 279863 4:40 - 4:43
     behalve voor de bedrijven
     en hun klanten bij de regering.
117. 282883 4:43 - 4:46
     Maar journalisten
     kregen informatie over bedrijven
118. 285750 4:46 - 4:48
     die zich met deze privéspionagemarkt
     gingen bezighouden.
119. 288480 4:48 - 4:51
     Duistere ondernemers
     reisden de wereld rond,
120. 290943 4:51 - 4:52
     sloten contracten af,
121. 291966 4:52 - 4:54
     vaak met autoritaire regimes.
122. 294235 4:54 - 4:58
     En het was al van in het begin
     een losjes gereguleerde markt.

     ¶

123. 298188 4:58 - 5:02
     Sommige landen hebben toestemming nodig
     om deze technologieën verder te verkopen,
124. 302251 5:02 - 5:06
     maar zelden met het soort controle
     zoals bij traditionele wapens.
125. 306487 5:06 - 5:08
     Zo verkocht bijvoorbeeld
126. 307770 5:08 - 5:11
     het bedrijf Hacking Team,
     in Italië gevestigd,
127. 310513 5:11 - 5:13
     hun technologie aan autoritaire regimes
128. 312876 5:13 - 5:15
     in Egypte en Kazachstan.
129. 315018 5:15 - 5:19
     Het Israëlische bedrijf NSO Group
     verkocht naar vermeld hun technologie
130. 318839 5:19 - 5:20
     aan het regime in Saoedi-Arabië,
131. 320435 5:20 - 5:23
     dat beschuldigd werd van het folteren
132. 322506 5:23 - 5:26
     en in een geval zelfs doden
     van politieke tegenstanders.
133. 325962 5:26 - 5:30
     We zien wapens
     als dingen die mensen doden,
134. 329717 5:30 - 5:33
     maar in het informaticatijdperk
     zijn sommige van de krachtigste wapens
135. 333002 5:33 - 5:36
     dingen die ons kunnen opsporen
     en identificeren.
136. 335654 5:36 - 5:39
     Dit weten het Pentagon en de CIA al jaren.

     ¶

137. 338934 5:39 - 5:41
     Ze proberen technologieën te bouwen
138. 340614 5:41 - 5:45
     die mensen verdacht van terrorisme
     over heel de aarde kunnen volgen.
139. 344904 5:45 - 5:48
     Het Pentagon investeerde
     in iets dat 'slim stof' heet,
140. 347967 5:48 - 5:51
     kleine microsensors
     ter grootte van een stofje.
141. 350579 5:51 - 5:54
     Je verstuift het op mensen
     zonder dat ze het weten
142. 353613 5:54 - 5:56
     en dan kan je nagaan waar ze zijn.
143. 355859 5:56 - 5:58
     Het Pentagon heeft
     via haar durfkapitaalfirma
144. 358407 5:58 - 6:01
     geïnvesteerd in een firma
     van schoonheidsproducten,
145. 360830 6:01 - 6:03
     ooit gepubliceerd in 'Oprah Magazine',
146. 362807 6:03 - 6:06
     om een apparaat te bouwen
     dat heimelijk DNA kan verzamelen
147. 365831 6:06 - 6:08
     door maar even over de huid te wrijven.
148. 368457 6:08 - 6:11
     Maar in de voorbije tien jaar
     is er iets opmerkelijks gebeurd.

     ¶

149. 371497 6:11 - 6:14
     In veel gevallen kon de private markt
150. 374491 6:14 - 6:19
     veel verder gaan dan wat het Pentagon
     of de CIA zich konden voorstellen.
151. 378745 6:19 - 6:20
     Al in 2008
152. 379945 6:20 - 6:24
     had het Pentagon een geheime
     DNA-database van terroristen.
153. 384111 6:24 - 6:26
     Met ongeveer 80.000 monsters.
154. 386871 6:27 - 6:29
     De private maatschappij AncestryDNA
155. 389395 6:29 - 6:33
     beschikt vandaag over meer
     dan 15 miljoen monsters van personen.
156. 392752 6:33 - 6:36
     23andMe, de tweede grootste
     genealogische database,
157. 396287 6:36 - 6:39
     heeft er meer dan 10 miljoen.
158. 398748 6:39 - 6:42
     Je hebt dus nu misschien
     geen James Bond-technieken nodig
159. 402367 6:42 - 6:44
     om DNA te verkrijgen
160. 403985 6:44 - 6:47
     nu we bereid zijn om het
     aan private bedrijven over te laten
161. 406961 6:47 - 6:49
     en er nog voor te betalen ook.
162. 409807 6:50 - 6:53
     Wat kan je nu doen
     met een staaltje van iemands DNA?

     ¶

163. 412948 6:53 - 6:54
     In de Verenigde Staten en China
164. 414459 6:54 - 6:57
     gebruiken onderzoekers DNA-staaltjes
165. 417202 6:57 - 7:00
     om iemands gezicht te reconstrueren.
166. 419544 7:00 - 7:04
     Gekoppeld met de technologie
     van gezichtsherkenning
167. 423537 7:04 - 7:07
     krijg je zo een echt krachtig
     bewakingssysteem
168. 426624 7:07 - 7:10
     dat gebruikt kan worden om individuen
     of hele etnische groepen te traceren.
169. 430473 7:10 - 7:13
     Als je dat een beetje paranoïde vindt,
170. 432885 7:13 - 7:16
     bedenk dan dat het Pentagon
     vorig jaar een memo verstuurde
171. 435649 7:16 - 7:18
     naar al hun bedienden
172. 437561 7:18 - 7:21
     met de waarschuwing om die commerciële
     DNA-kits niet te gebruiken,
173. 440839 7:21 - 7:23
     omdat ze zich zorgen maakten
174. 442709 7:23 - 7:26
     dat zij of hun familie
     met die info getraceerd konden worden.
175. 445703 7:26 - 7:30
     En toch werd er, zelfs met de bezorgdheid
     van het Pentagon over deze technologie,
176. 449950 7:30 - 7:33
     bijna niets aan gedaan
     om deze markt te reguleren.
177. 452902 7:33 - 7:35
     Een Amerikaans bedrijf, Clearview AI,

     ¶

178. 455133 7:35 - 7:38
     verzamelde afbeeldingen
     van miljarden gezichten
179. 457784 7:38 - 7:39
     van over heel het internet,
180. 459220 7:39 - 7:43
     zoals de beelden die je op Instagram post
     van jou en je vrienden en familie,
181. 463081 7:43 - 7:46
     om dan hun diensten
     van gezichtsherkenning te verkopen
182. 465673 7:46 - 7:49
     aan de regering van de VS
     en de wetshandhaving.
183. 468530 7:49 - 7:51
     Zelfs als je dat
     een aanneembare toepassing
184. 471148 7:51 - 7:53
     van deze technologie vindt,
185. 472762 7:53 - 7:56
     is er niets dat hen belet
     om te verkopen aan private individuen,
186. 476222 7:56 - 7:59
     corporaties of zelfs vreemde regeringen.
187. 479125 7:59 - 8:02
     En het is precies dat
     wat sommige bedrijven doen.
188. 481847 8:02 - 8:05
     Het Wiretappers' Ball
     dat begon in Noord Virginia?

     ¶

189. 485109 8:05 - 8:09
     Vandaag gaat dat door
     in vele steden rondom de wereld.
190. 488956 8:09 - 8:13
     Duizenden mensen wonen nu
     opleidingen en conferenties van ISS bij.
191. 493107 8:13 - 8:17
     En veel van de bedrijven daar aanwezig
     komen van het Midden Oosten en China.
192. 496853 8:17 - 8:19
     De spionagebazaar is mondiaal geworden.
193. 499545 8:20 - 8:21
     Op alle wapenshows in de wereld
194. 501470 8:21 - 8:25
     zie je bedrijven hun technologie
     voor gezichtsherkenning
195. 504555 8:25 - 8:26
     en hacken van telefoons showen,
196. 506163 8:26 - 8:29
     naast de traditionele wapenfabrikanten
197. 509046 8:29 - 8:31
     met hun tanks en raketten.
198. 510927 8:31 - 8:33
     Op deze wapenshows
199. 512582 8:33 - 8:35
     verzeil je nogal gemakkelijk
     in dystopische denkramen
200. 515107 8:35 - 8:38
     waarbij je denkt aan
     futuristische bewakingstechnologie
201. 517699 8:38 - 8:39
     die alles van je vastlegt.
202. 519199 8:39 - 8:42
     Ik herinner me
     een Pentagonadviseur die zei
203. 521536 8:42 - 8:45
     dat wat het leger echt nodig had
     satellieten in de ruimte waren
204. 524840 8:45 - 8:49
     die alle mensen op aarde konden traceren
     aan de hand van hun DNA.
205. 528779 8:49 - 8:51
     Genoeg om je te laten investeren
     in aluminium hoedjes.
206. 531336 8:51 - 8:52
     Maar de waarheid is

     ¶

207. 532341 8:52 - 8:56
     dat we niet weten welke technologie
     de toekomst zal brengen.
208. 535982 8:56 - 8:59
     Maar we weten wel dat vandaag,
     bij gebrek aan regulering,
209. 538966 8:59 - 9:01
     de markt nu al ontploft.
210. 541267 9:01 - 9:03
     Een van die bedrijven
211. 542637 9:03 - 9:05
     beschuldigd van verkoop
     van bewakingstechnologie
212. 544935 9:05 - 9:07
     aan autoritaire regimes
213. 546678 9:07 - 9:11
     biedt zijn hulp aan bij het opsporen
     van met COVID-19 besmette mensen.
214. 551170 9:11 - 9:14
     Zeker biedt technologie
     een verleidelijke belofte
215. 554115 9:14 - 9:17
     om een pandemie in te dijken
     via traceren van contacten.
216. 557458 9:17 - 9:21
     Maar het zet ook de deur open
     naar geprivatiseerde massabewaking.
217. 561696 9:22 - 9:25
     Wat moeten we dan doen
     met deze private spionagebazaar?

     ¶

218. 565005 9:25 - 9:27
     We kunnen ons verbergen, offline gaan,
219. 566950 9:27 - 9:30
     weggaan van de sociale media,
     onze smartphones weggooien,
220. 569759 9:30 - 9:31
     in een grot gaan wonen,
221. 571268 9:31 - 9:34
     maar de waarheid is dat we
     geen professionele spionnen zijn
222. 574172 9:34 - 9:37
     en we niet kunnen leven
     met valse identiteiten of geen identiteit.
223. 577902 9:38 - 9:42
     Zelfs echte spionnen hebben het vandaag
     kwaad om onder de radar te blijven.
224. 581641 9:42 - 9:44
     Het maakt niet uit hoeveel
     paspoorten Jason Bourne heeft
225. 584370 9:44 - 9:47
     als zijn gezicht of zijn DNA
     in iemands database zit.
226. 587607 9:48 - 9:49
     Als zelfs de regeringen
227. 588783 9:49 - 9:51
     daar geen controle meer over hebben
228. 590993 9:51 - 9:53
     is er dan iets dat wij kunnen doen?
229. 592942 9:53 - 9:54
     Een argument zou zijn

     ¶

230. 593999 9:54 - 9:56
     dat zelfs al zou de VS
     de bedrijven intomen
231. 596056 9:56 - 9:58
     bij het exporteren
     van dit soort technologie,
232. 598195 9:58 - 10:01
     dan zouden bedrijven in China
     het wel overnemen.
233. 601457 10:01 - 10:04
     Maar we reguleren
     de wapenhandel vandaag al,
234. 603839 10:04 - 10:06
     zelfs al is het niet perfect.
235. 606226 10:06 - 10:09
     In feite was er enkele jaren geleden
     al een multilateraal voorstel
236. 609366 10:09 - 10:10
     om net dat te doen,
237. 610472 10:10 - 10:14
     namelijk exportlicenties eisen
     voor bewakingssoftware.
238. 614030 10:14 - 10:16
     De Verenigde Staten waren bij de landen
239. 615986 10:16 - 10:19
     die akkoord gingen
     met deze vrijwillige regelgeving,
240. 618653 10:19 - 10:22
     maar in Washington
     bleef het bij dit voorstel.
241. 621834 10:22 - 10:25
     Onze regering verkoopt liever
     meer wapens aan het buitenland
242. 624653 10:25 - 10:26
     met minder beperkingen,
243. 626042 10:26 - 10:27
     zelfs aan die landen
244. 627245 10:27 - 10:30
     die deze bewakingstechnologie
     zouden misbruiken.
245. 630399 10:30 - 10:33
     We zouden dat voorstel
     beter nieuw leven moeten inblazen,

     ¶

246. 633322 10:33 - 10:36
     en zelfs een stap verdergaan.
247. 635558 10:36 - 10:39
     We moeten bewakingstechnologie
     fundamenteel gaan herbekijken
248. 639265 10:39 - 10:42
     en deze tools als wapens gaan zien.
249. 641740 10:42 - 10:43
     Dat liet de regering toe
250. 642959 10:43 - 10:46
     om hun verkoop en export
     te reguleren en aan banden te leggen
251. 645947 10:46 - 10:49
     op dezelfde manier
     als met traditionele wapens,
252. 648657 10:49 - 10:51
     geavanceerde vliegtuigen en raketten.
253. 651074 10:51 - 10:55
     Dat betekent erkennen
     dat technologie die volgt wie we zijn,

     ¶

254. 654828 10:55 - 10:57
     wat we doen, wat we zeggen
255. 656638 10:57 - 10:59
     en soms zelfs wat we denken,
256. 658789 10:59 - 11:01
     een vorm van geavanceerd wapentuig is.
257. 660813 11:01 - 11:03
     Deze wapens worden te machtig,
258. 662960 11:03 - 11:05
     verkrijgbaar voor de hoogste bieder
259. 664715 11:05 - 11:07
     en ze volgen de grillen
     van de spionagebazaar.
260. 667532 11:08 - 11:09
     Bedankt.