درباره دنیای وسیع (و بینظم) فناوری نظارتی
-
0:01 - 0:02چندین سال پیش،
-
0:02 - 0:04یکی ازمشاوران دفاع آمریکایی که
-
0:04 - 0:07میشناختم درباره سفرش به
ازبکستان به من گفت. -
0:07 - 0:09وظیفه او کمک به فروش تکنولوژی بود
-
0:09 - 0:13که دولت ازبکستان بتواند از آنها برای
جاسوسی از شهروندان خود استفاده کند. -
0:13 - 0:16سرانجام مرا درباره موارد بازاریابی که
-
0:16 - 0:18به دولت ازبکستان ارائه
کرده بود مطلع کرد. -
0:18 - 0:23یک بروشور تکنولوژیکی براق که نه
تنها تماسهای تلفنی مخفیانه شنیده میشد، -
0:23 - 0:25بلکه تماس گیرنده شناسایی میشد،
-
0:25 - 0:27بیتوجه به اینکه از چه
شماره تلفنی استفاده میکردند، -
0:27 - 0:29و بر اساس سخن نگاری منحصر به فردشان،
-
0:29 - 0:33سپس موقعیت جغرافیایی
دقیقشان شناسایی میشد. -
0:33 - 0:36او شخصی است که سالهای زیادی
با قاچاق اسلحه درگیر بوده. -
0:36 - 0:40قاچاقچی اسلحه هالیوودی نبوده که
معاملات مخفیانه انجام بدهد. -
0:40 - 0:43او شخصی است که با کمپانیهای
مشروع غربی کار میکرد تا به -
0:43 - 0:45فروش اسلحههایشان به
صورت گسترده کمک کند. -
0:45 - 0:47اما با بازاریابی این نوع
تکنولوژی آزرده نمیشد. -
0:48 - 0:50برای او، این کار فقط قدم بعدی
در قاچاق اسلحه بود. -
0:50 - 0:53و حتی بسیار آسانتر از، مثلا،
فروش اسلحه به عراق بود، -
0:53 - 0:55چون به جواز صادرات نیازی نبود از
-
0:56 - 0:57وزارت امور خارجه آمریکا،
-
0:57 - 0:59همانطور که لازمه بیشتر
تجارتهای اسلحه است. -
0:59 - 1:01معلوم شد این ابزار نظارتی
-
1:01 - 1:03تقریبا هرگز کنترل نمیشوند،
-
1:03 - 1:06چرا که این ابزار امروزه،
به عنوان اسلحه برشمرده نمیشوند. -
1:06 - 1:09در صورتی که باید این کار انجام شود و
باید آنها را نظارت کنیم -
1:10 - 1:12من یک خبرنگار هستم که دو دهه اخیر را صرف
-
1:12 - 1:14بررسی اینکه چگونه ارتش و دنیای هوشمند
-
1:15 - 1:17به توسعه علوم جدید و تکنولوژی
تشویق میکنند. -
1:17 - 1:19من مسیر پیدایش اسلحههای جدید را
دنبال کردم -
1:19 - 1:20و بررسی کردم که
چه میشود وقتی -
1:21 - 1:23شرکتها برای این اسلحهها
بازاریابی خارجی میکنند. -
1:23 - 1:26اما در عصر اطلاعات منظور از اسلحه چیست ؟
-
1:26 - 1:28ما میدانیم که پهبادهای نظامی اسحلهاند،
-
1:28 - 1:30موشکها و بمبها اسلحهاند،
-
1:30 - 1:32اما وزارت امور خارجه آمریکا
طبقهبندی میکند -
1:32 - 1:35دسته بزرگی از تکنولوژیها را
به عنوان اسلحه. -
1:35 - 1:39مثلا، دانشمندی که به سفر خارجی در کشتی
تحقیقاتی اقیانوسشناسی میرود، -
1:39 - 1:41میخواهند آخرین مدل عینکهای
دید در شب را ببرند؟ -
1:41 - 1:45این، مطابق وزارت امور خارجه آمریکا،
یک اسلحه بالقوه است. -
1:45 - 1:46چرا؟
-
1:46 - 1:49خب، چون با اینکه عینکهای دید در شب امروز
توسط دانشمندان -
1:49 - 1:51و شکارچیان سراسر جهان استفاده میشود،
-
1:51 - 1:53اما این قابلیتی بود که نخست برای
ارتش توسعه داده شده بود. -
1:53 - 1:55و هنوز، ابزار مراقبتی
-
1:55 - 1:58که نظامی استبدادی از آن برای جاسوسی
از شهروندادن خود استفاده میکند، -
1:58 - 2:00از معاندان، روزنامهنگاران،
-
2:00 - 2:03که، طبق دولت امروز آمریکا،
به عنوان سلاح برشمرده نمیشود. -
2:04 - 2:05و هنوز، این ابزار مراقبتی
-
2:05 - 2:09بخشی از صنعتی چند-میلیارد-دلاری
در حال رشد سری هستند. -
2:10 - 2:13پیدایش این بازار جاسوسی به
حدود ۱۸ سال پیش برمیگردد، -
2:13 - 2:15به هتل هیلتون در ویرجینیای شمالی،
-
2:15 - 2:18که فقط چندین کیلومتر با آژانس اطلاعات
مرکزی آمریکا فاصله داشت. -
2:19 - 2:21دهها نفر، بیشتر مردانی در کت و
شلوارهای مشکی، -
2:21 - 2:23در بهار سال ۲۰۰۲ دور هم جمع شده بودند
-
2:23 - 2:26برای شرکت در همایشی که نام ساده
دنیای آی اس اس را بر خود داشت. -
2:27 - 2:30میدانید، در نگاه اول، این همایش شاید
شبیه دهها رویدادی -
2:30 - 2:33که اطراف منطقه واشینگتون،
دی سی برگزار میشد بود. -
2:33 - 2:35اما این رویداد منحصر به فرد بود.
-
2:35 - 2:38آی اس اس مخفف سیستمهای
پشتیبانی اطلاعات است، -
2:38 - 2:39و کسانی که آنجا حضور داشتند
-
2:39 - 2:42از طرف شرکتهای ساخت
تکنولوژیهایی برای جاسوسی -
2:42 - 2:44از ارتباطات خصوصی بودند.
-
2:44 - 2:47به عبارت دیگر، آنها به نوعی
شنودگذاران اجیر شده بودند. -
2:47 - 2:50و علت حضورشان در آنجا این بود
که کمتر از یک سال قبل، -
2:50 - 2:52حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در
نیویورک و واشنگتن -
2:52 - 2:55کنگره را وادار به تصویت مقررات
-
2:55 - 2:57موسوم به لایحه میهن دوستی کرده بود.
-
2:57 - 3:00که به دولت قدرتی وسیع
-
3:00 - 3:02برای کنترل ارتباطات اعطا کرد.
-
3:02 - 3:04ایمیلها، فعالیتهای اینترنتی،
تماسهای تلفنی، -
3:04 - 3:06حتی تراکنشهای مالی.
-
3:06 - 3:09این مسئله تقاضای فوری برای داده را سبب شد.
-
3:09 - 3:12و در روحیه واقعی کارآفرینی آمریکایی،
-
3:12 - 3:15صنعتی برای کمک به جمعآوری
این داده پدیدار شد. -
3:15 - 3:16اما در سال ۲۰۰۲،
-
3:16 - 3:18این موضوع هنوز انقدر مطرح نبود.
-
3:18 - 3:21فقط ۱۰ درصد از جمعیت جهان
-
3:21 - 3:22به وسیله اینترنت در فضای آنلاین بودند.
-
3:22 - 3:27بنابراین بیشتر آنچه جمعآوری میشد
ایمیلها و تماسهای تلفنی -
3:27 - 3:29از طریق تلفنهای ثابت و همراه بود.
-
3:29 - 3:30اما در طی چندین سال اخیر،
-
3:30 - 3:33نحوه برقراری ارتباط ما با یکدیگر
به سرعت تغییر کرده. -
3:33 - 3:36ابتدا با فیسبوک و اسکایپ آغاز شد
-
3:36 - 3:38و سپس، به صورت قابل توجه، گوشی آیفون
-
3:38 - 3:39و در طی چند سال،
-
3:39 - 3:43میلیاردها نفر از ما با کامپیوترهای کوچک
در جیبهایمان پرسه میزنیم -
3:43 - 3:45که همه جور کاری از قبیل کنترل عادات ورزشی
-
3:45 - 3:48تا کمک به یافتن شریک عشقی
برایمان انجام میدهد. -
3:48 - 3:51و ناگهان، شما لزوما به قابلیت پیشرفته
-
3:51 - 3:54آژانس امنیت ملی یا مخابرات بزرگ
-
3:54 - 3:56برای کنترل ارتباطات همه ندارید.
-
3:56 - 3:57گاهی اوقات،
-
3:57 - 4:01شما تنها نیاز به دسترسی به آن
دستگاه در جیبشان داشتید. -
4:01 - 4:04که تولد صنعتی کاملا جدید را سبب شد.
-
4:04 - 4:07میدانید، همه کمپانیها توانایی ساخت
موشک یا هواپیما را ندارند، -
4:07 - 4:11اما برای توسعه یک نرمافزار به
سرمایه چندان هنگفتی نیاز نیست، -
4:11 - 4:13که میتواند به تلفن هوشمند شخصی نفوذ کند.
-
4:13 - 4:15هکرهای کامپیوتری سالها در
صحنه حضور دارند، -
4:15 - 4:18اما اکنون میتوان از تواناییهایشان
برای ساخت تکنولوژیهایی -
4:18 - 4:20بهره برد که تقاضای بالایی توسط اجرای قانون
-
4:20 - 4:22و سازمانهای اطلاعاتی داشتند.
-
4:22 - 4:25و فورا، دهها و حتی صدها کمپانی
-
4:25 - 4:28وارد این بازار شنودگذاران شدند.
-
4:28 - 4:30و آن همایش کوچک در ویرجینیا،
-
4:30 - 4:34رشد کرد و اندکی بعد به عنوان مهمانی
شنودکنندگان معروف شد. -
4:34 - 4:37خب، اطلاعات زیادی درباره
مهمانی شنودکنندگان -
4:37 - 4:38در سالهای ابتدایی نبود،
-
4:38 - 4:40چون این همایش به روی همه
-
4:40 - 4:43به جز کمپانیها و مشتریان دولتیشان
بسته بود. -
4:43 - 4:45اما خبرنگاران کمکم اخباری را
دیدند و شنیدند -
4:45 - 4:48از ورود کمپانیها به این بازار
جاسوسی محرمانه. -
4:48 - 4:51کارافرینان مرموز به سراسر دنیا
رفت و آمد میکنند، -
4:51 - 4:52معاملات انجام میدهند،
-
4:52 - 4:54اغلب با نظامهای استبدادی.
-
4:54 - 4:58و این بازار از ابتدا به گونهای
بی قید و شرط نظارت میشد. -
4:58 - 5:02برخی کشورها برای فروش برون مرزی
این تکنولوژیها به مجوز نیاز دارند، -
5:02 - 5:06اما به ندرت با نوع وارسیای که به
سلاحهای سنتی داده شده. -
5:07 - 5:10مثلا، گزارش شده کمپانی ایتالیایی هکینگ تیم
-
5:10 - 5:13تکنولوژی خود را به رژیمهای استبدادی
-
5:13 - 5:15در مصر و قزاقستان فروخته.
-
5:15 - 5:19همچنین گزارش شده کمپانی اسرائیلی
گروه ان اس او تکنولوژی خود را -
5:19 - 5:21به رژیمی در عربستان سعودی
-
5:21 - 5:22که به آزار و اذیت،
-
5:23 - 5:26و حتی، در موردی، به کشتن یکی از
مخالفان سیاسی خود متهم شده است. -
5:26 - 5:30و ما فکر میکنیم که اسلحهها آن چیزی
هستند که مردم را به کشتن میدهد. -
5:30 - 5:31اما در عصر اطلاعات،
-
5:31 - 5:35برخی از قویترین اسلحهها چیزهایی هستند
که میتوانند ما را ردیابی و شناسایی کنند. -
5:36 - 5:39این چیزی است که پنتاگون و سیا سالهاست
متوجهاش شدهاند، -
5:39 - 5:41و برای ساخت تکنولوژیهایی تلاش کردهاند
-
5:41 - 5:45که میتواند مردم، تروریستهای مظنون،
را در سراسر کره زمین ردیابی کند. -
5:45 - 5:48پنتاگون در چیزی به نام غبار هوشمند
سرمایهگذاری کرده، -
5:48 - 5:51حسگرهای کوچک به اندازه ذرهای از خاک
-
5:51 - 5:54که میتواند روی مردم بدون اینکه خودشان
بدانند پخش شود، -
5:54 - 5:56و از آن برای ردیابی
موقعیتشان استفاده میشوند. -
5:56 - 5:58پنتاگون، از طریق شرکت سرمایهگذاری
خطرپذیر خود، -
5:58 - 6:03در یک شرکت محصولات زیبایی که در
«مجله اپرا» از آن یاد شد سرمایهگذاری کرد -
6:03 - 6:06تا دستگاهی بسازد که میتواند به صورت
محرمانه دی.ان.ای را -
6:06 - 6:08فقط با کشیدن آن روی سطح پوست.
-
6:09 - 6:11اما اتفاقی فوقالعاده در طی دهه اخیر
رخ داده. -
6:11 - 6:14در بسیاری از موارد، میزان توانایی
بازار خصوصی -
6:14 - 6:19فراتر از آنچه پنتاگون یا سیا ممکن
و شدنی تصور میکردند بود. -
6:19 - 6:20در سال ۲۰۰۸،
-
6:20 - 6:24پنتاگون پایگاه دادهای مخفی از
دی.ان.ای تروریستها داشته. -
6:24 - 6:26این پایگاه داده حدودا ۸۰،۰۰۰ نمونه داشت.
-
6:27 - 6:29خب، شرکت خصوصی ژنشناسی انسستری
-
6:29 - 6:33امروزه بیش از ۱۵ میلیون نمونه از
مردم دارد. -
6:33 - 6:36شرکت ۲۳ومن، دومین شرکت بزرگ در
زمینه پایگاه دادههای تبارشناسی است، -
6:36 - 6:39نمونههای بیش از ۱۰ میلیون نفر را دارد.
-
6:39 - 6:42پس اکنون، شاید شما به این روشهای
جمیز باندی نیازی نداشته باشید -
6:42 - 6:44برای جمعآوری دی.ان.ای
-
6:44 - 6:47اگر به خواست خود آن را به شرکتهای
خصوصی تحویل میدهیم -
6:47 - 6:49و حتی به افتخار انجام این کار
پول پرداخت میکنیم. -
6:50 - 6:53خب، با نمونهای دی.ان.ای شخصی چه
کاری میتوانید انجام دهید ؟ -
6:53 - 6:55در ایالات متحده و چین،
-
6:55 - 6:57محققان با استفاده از نمونههای
دی.ان.ای افراد -
6:57 - 7:00تلاش میکنند تا تصاویری
از چهره مردم بسازند. -
7:00 - 7:04پس اگر دی.ان.ای را با تکنولوژی
تشخیص چهره کنار هم قرار دهید، -
7:04 - 7:07شما دارای پایه یک سیستم
نظارتی بسیار قدرتمند هستید -
7:07 - 7:10که میتواند برای ردیابی افراد
یا تمامی گروههای قومی استفاده شود. -
7:10 - 7:13اگر فکر میکنید که اینها
کمی توهمی به نظر میرسد، -
7:13 - 7:16به یاد داشته باشید که پنتاگون در
سال گذشته یادداشتی -
7:16 - 7:18به تمامی نظامیان خود ارسال کرد،
-
7:18 - 7:21که قاطعانه به آنها هشدار میداد
از کیتهای دی.ان.ای تبلیغاتی -
7:21 - 7:24به علت استفاده از این
اطلاعات برای ردیابی آنان -
7:24 - 7:26یا اعضای خانوادهشان استفاده نکنند.
-
7:26 - 7:30و با این وجود، حتی با ابراز نگرانی
پنتاگون درباره این تکنولوژی، -
7:30 - 7:33تقریبا هیچ اقدامی برای مغلوب کردن
این بازار صورت نگرفته است. -
7:33 - 7:35یک شرکت آمریکایی، کلییرویو اِی آی،
-
7:35 - 7:38میلیاردها تصویر از چهره افراد
جمعآوری کرده -
7:38 - 7:39از طریق اینترنت،
-
7:39 - 7:43مثل تصاویری از خود یا دوستان و خانوادهتان
که در اینستاگرام منتشر میکنید، -
7:43 - 7:46و سپس سیستم تشخیص چهره خود را
-
7:46 - 7:49به دولت ایالات متحده و نهادهای
حقوقی میفروشد. -
7:49 - 7:50و اگر فکر میکنید
-
7:50 - 7:53این موضوع کاربردی کاملا قابل
قبول از این تکنولوژی است، -
7:53 - 7:56هیچ مانعی برای فروش اینها
به اشخاص عادی، -
7:56 - 7:59ارگانها و حتی دولتهای خارجی
وجود ندارد. -
7:59 - 8:02و این دقیقا همان کاری است که برخی
شرکتها انجام میدهند. -
8:02 - 8:05مهمانی شنودکنندگان که در
ویرجینیای شمالی آغاز شد؟ -
8:05 - 8:09امروزه، در شهرهای متعدد در
سراسر جهان برگزار میشود. -
8:09 - 8:13هزاران نفر به آموزش و همایشهای
آی اِس اِس میپیوندند. -
8:13 - 8:17و بیشتر کشورهای حاضر از خاورمیانه
و چین هستند. -
8:17 - 8:19بازار جاسوسی جهانی شده.
-
8:20 - 8:21و اکنون در نمایشگاههای
اسلحه سراسر دنیا، -
8:21 - 8:25شرکتهایی را خواهید دید
که تکنولوژی تشخیص چهره -
8:25 - 8:26و نرمافزارهای نفوذ به
تلفن همراه، -
8:26 - 8:29را دقیقا در کنار تولیدکنندگان
اسلحههای سنتی -
8:29 - 8:31با تانکها و موشکها نمایش میدهند.
-
8:31 - 8:33و با گشتن در این نمایشگاههای اسلحه،
-
8:33 - 8:36خیلی راحت میشود از این لانه خرگوشهای
ضد آرمانشهری پایین رفت -
8:36 - 8:38با اندیشیدن درباره تکنولوژی نظارتی
-
8:38 - 8:40که هر حرکتمان را ردیابی میکند.
-
8:40 - 8:42و به خاطر دارم یکی از مشاوران
پنتاگون به من میگفت -
8:42 - 8:45آنچه ارتش واقعا بدان نیاز داشت
ماهوارههای فضا برد بود -
8:45 - 8:49که تنها بر اساس دی.ان.ای مردم میتوانست
آنها را در هر جای زمین ردیابی کند. -
8:49 - 8:52کافیست شما را به سرمایهگذاری در
کلاههای آلومینیومی وادار کنند. -
8:52 - 8:53اما حقیقت این است که،
-
8:53 - 8:56ما نمیدانیم آینده چطور تکنولوژی
را به ارمغان خواهد آورد. -
8:56 - 8:59اما میدانیم که امروزه، در غیاب نظارت،
-
8:59 - 9:01این بازار همین حالا هم در حال انفجار است.
-
9:01 - 9:05و در واقع، یکی از آن شرکتهایی که متهم به
فروش تکنولوژی نظارتی -
9:05 - 9:07به نظامهای استبدادی شد،
-
9:07 - 9:11امروزه، کمک به ردیابی مبتلایان
به کویید-۱۹ را پیشنهاد میکند. -
9:11 - 9:14و البته، تکنولوژی وعده دلهرهآور
-
9:14 - 9:17کمک به کنترل همهگیری از طریق
ردیابی تماس را ارائه میکند. -
9:17 - 9:21اما امکانی دیگر را فراهم میکند،
که خصوصی سازی نظارت انبوه است. -
9:22 - 9:25پس درباره این بازار جاسوسی
محرمانه چه باید کرد؟ -
9:25 - 9:27میتوانیم پنهان شویم، ارتباط با
اینترنت را قطع کنیم، -
9:27 - 9:30از شبکههای اجتماعی فاصله بگیریم،
از شر تلفنهای هوشمندمان خلاص شویم، -
9:30 - 9:31در یک غار زندگی کنیم،
-
9:31 - 9:34اما حقیقت این است که،ما به عنوان جاسوس
حرفهای آموزش ندیدیم، -
9:34 - 9:37نمیتوانیم با هویت جعلی یا
بدون هویت زندگی کنیم. -
9:38 - 9:42و امروزه، حتی جاسوسان واقعی هم با خارج
از رادار بودن مشکلاتی دارند. -
9:42 - 9:44اینکه جیسون بورن چند گذرنامه
دارد اهمیتی ندارد -
9:44 - 9:47اگر چهره یا دی.ان.ای او در پایگاه داده
شخصی وجود دارد. -
9:48 - 9:51اما حتی اگر دولت نسبت به ابزار جاسوسی
کنترل خود را از دست داده، -
9:51 - 9:53آیا کاری هست که بتوانیم در
این باره انجام دهیم؟ -
9:53 - 9:54یکی از استدلالهایی که شنیدهام
-
9:54 - 9:56این است که حتی اگر ایالات متحده
شرکتها را محدود کند -
9:56 - 9:59نسبت به فروش برون مرزی
این نوع تکنولوژی، -
9:59 - 10:01شرکتهای چینی ممکن است وارد عمل شوند.
-
10:01 - 10:04اما ما بر تجارت اسلحه نظارت میکنیم،
-
10:04 - 10:06حتی اگر آن را ناقص انجام دهیم.
-
10:06 - 10:09و در واقع، چندین سال قبل طرحی چند
جانبه وجود داشت -
10:10 - 10:11برای انجام همین کار،
-
10:11 - 10:14الزام وجود جواز صادرات برای
نرمافزارهای نظارتی. -
10:14 - 10:16ایالات متحده در بین کشورهایی بود
-
10:16 - 10:19که با این نظارتهای داوطلبانه موافقت کرد،
-
10:19 - 10:22اما در واشنگتن، این طرح به سادگی سست شد.
-
10:22 - 10:25ما دارای حکومتی هستیم که ترجیه میدهد
فروش برون مرزی سلاحهای بیشتر -
10:25 - 10:26با محدودیتهای کمتر داشته باشد،
-
10:26 - 10:28به برخی از کشورهایی که
-
10:28 - 10:30متهم به سوءاستفاده از تکنولوژی نظارتی
شدند. -
10:31 - 10:34به نظر من برای پیشرفت،
به از سر گیری آن طرح نیاز داریم، -
10:34 - 10:36و حتی گامی فراتر برداریم.
-
10:36 - 10:39ما باید به صورت بنیادی طرز تفکرمان درباره
تکنولوژی نظارتی تغییر داده -
10:39 - 10:42و این ابزار را به عنوان اسلحه تعریف کنیم.
-
10:42 - 10:43این به دولت امکان میدهد
-
10:43 - 10:46تا فروش و صادرات آنان را کنترل کند
-
10:46 - 10:49طوری که اسلحههای سنتی،
-
10:49 - 10:51هواپیماهای پیشرفته و
موشکها را کنترل میکنند. -
10:51 - 10:55اما این به معنی است که تکنولوژی
که ردیابی میکند اینکه ما که هستیم، -
10:55 - 10:57چه میکنیم، چه میگوییم،
-
10:57 - 10:59وحتی در برخی موارد، به چه چیزی فکرمیکنیم،
-
10:59 - 11:01را به عنوان سلاحی پیشرفته بشناسیم.
-
11:01 - 11:03و این تسلیحات بیش از حد قدرتمند،
-
11:03 - 11:05در اختیار بالاترين پيشنهاد کننده،
-
11:05 - 11:07و بر وفق مراد بازار جاسوسی تبدیل میشوند..
-
11:08 - 11:09متشکرم.
- Title:
- درباره دنیای وسیع (و بینظم) فناوری نظارتی
- Speaker:
- شارون وینبرگر
- Description:
-
در عصر اطلاعات منظور از اسلحه چیست؟ از دستگاههای ردیابی میکروسکوپی «خاک هوشمند» تا تکنولوژی ردیاب-دی.ان.ای و نرمافزار پیشرفته تشخیص چهره، روزنامهنگار شارون ویتبرگر سیاحتی شوکهکننده در بازار جهانی، بینظم نظارت انبوه خصوصیسازی شده را هدایت میکند. برای کنترل این بازار درحال رشد، چندمیلیارد-دلاری که اغلب نیاز مشتریان با اهداف شیطانی را برآورده میکند، وینبرگر معتقد است نخستین گام این است که دولت ابزار نظارتی را به عنوان تسلیحاتی خطرناک و قدرتمند طبقهبندی کند.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:23
Masoud Motamedifar approved Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Masoud Motamedifar accepted Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Masoud Motamedifar edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Masoud Motamedifar edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Masoud Motamedifar edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
Masoud Motamedifar edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
elham zeinodini edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech | ||
elham zeinodini edited Persian subtitles for Inside the massive (and unregulated) world of surveillance tech |