Return to Video

RSA Animate - Zmiana paradygmatów edukacyjnych

  • 0:10 - 0:14
    [Sir Ken Robinson. Zmiana paradygmatów.]
  • 0:15 - 0:17
    Obecnie każdy kraj
  • 0:17 - 0:19
    jest w trakcie reformacji
    edukacji publicznej.
  • 0:19 - 0:21
    Wynika ona z dwóch powodów.
  • 0:21 - 0:23
    Pierwszy ma podłoże gospodarcze.
  • 0:23 - 0:25
    Ludzie starają się rozgryźć
  • 0:25 - 0:28
    jak wyedukować dzieci,
  • 0:28 - 0:30
    by odnalazły się w gospodarce XXI wieku.
  • 0:30 - 0:32
    Jak tego dokonać
  • 0:32 - 0:34
    zakładając, że nie można przewidzieć
  • 0:34 - 0:37
    sytuacji gospodarczej
    pod koniec następnego tygodnia,
  • 0:37 - 0:41
    co też pokazują ostatnie zawirowania.
  • 0:41 - 0:42
    Jak tego dokonać?
  • 0:42 - 0:44
    Kolejny powód
    ma podłoże kulturowe.
  • 0:44 - 0:46
    Każdy kraj próbuje rozgryźć,
  • 0:46 - 0:49
    jak kształcić dzieci,
  • 0:49 - 0:51
    aby miały poczucie tożsamości kulturowej
  • 0:51 - 0:55
    oraz aby przekazać kulturę społeczności,
  • 0:55 - 0:57
    jednocześnie biorąc udział
    w procesie globalizacji.
  • 0:57 - 1:00
    Jak pogodzić ze sobą te dwa aspekty?
  • 1:00 - 1:03
    Problem w tym, że próbuje się
    wkroczyć w przyszłość
  • 1:03 - 1:06
    robiąc to samo, co w przeszłości,
  • 1:06 - 1:08
    po drodze zniechęcając miliony dzieci,
  • 1:08 - 1:11
    które nie widzą sensu
    w chodzeniu do szkoły.
  • 1:11 - 1:13
    Kiedy my chodziliśmy do szkoły,
  • 1:13 - 1:14
    trzymała nas tam opowieść o tym,
  • 1:14 - 1:16
    że jeśli będziemy dobrze się uczyć
  • 1:16 - 1:18
    i skończymy studia, to dostaniemy pracę.
  • 1:18 - 1:20
    Nasze dzieci nie wierzą w to.
  • 1:20 - 1:22
    I w sumie mają rację.
  • 1:22 - 1:24
    Lepiej mieć wykształcenie,
    niż go nie mieć,
  • 1:24 - 1:25
    ale nie jest już ono żadną gwarancją.
  • 1:25 - 1:28
    Zwłaszcza jeśli droga do niego
  • 1:28 - 1:29
    bagatelizuje większość rzeczy,
  • 1:29 - 1:31
    które w sobie cenimy.
  • 1:31 - 1:34
    Mówi się, że należy podnieść standardy,
    jakby to był jakiś przełom.
  • 1:35 - 1:38
    I oczywiście, że tak.
  • 1:38 - 1:39
    Po co je obniżać?
  • 1:39 - 1:41
    (Śmiech.)
  • 1:41 - 1:42
    Nie natknąłem się na argument,
  • 1:42 - 1:44
    który przekonałby mnie do tego.
  • 1:44 - 1:46
    Oczywiście, należy je podnieść.
  • 1:46 - 1:48
    Problem w tym,
  • 1:48 - 1:49
    że obecny system edykacji
  • 1:49 - 1:53
    został stworzony
  • 1:53 - 1:56
    na potrzeby innego wieku.
  • 1:56 - 2:02
    Powstał w kulturze oświecenia
  • 2:02 - 2:06
    i w okolicznościach gospodarczych
    rewolucji przemysłowej.
  • 2:06 - 2:08
    Przed połową XIX. wieku
  • 2:08 - 2:10
    nie było systemów edukacji publicznej.
  • 2:10 - 2:11
    Nie do końca.
  • 2:11 - 2:13
    Można było kształcić się u Jezuitów,
  • 2:13 - 2:15
    jeśli posiadało się pieniądze,
  • 2:15 - 2:18
    ale edukacja publiczna
    opłacana z podatków,
  • 2:18 - 2:20
    obowiązkowa dla wszystkich i darmowa
  • 2:20 - 2:23
    była rewolucyjnym pomysłem.
  • 2:23 - 2:25
    I wiele osób się jej sprzeciwiało.
  • 2:25 - 2:29
    Twierdzili, że to niemożliwe,
    aby dzieci z ulicy,
  • 2:29 - 2:31
    z klasy robotniczej,
    na niej skorzystały.
  • 2:31 - 2:33
    Nie są w stanie nauczyć się czytać i pisać
  • 2:33 - 2:35
    i nie ma sensu tracić na to czasu.
  • 2:35 - 2:39
    Opierało się to na założeniach
    dotyczących struktury społecznej
  • 2:39 - 2:41
    i związanych z nią zdolności.
  • 2:41 - 2:44
    Model edukacji był napędzany
    zasadami gospodarczymi swoich czasów,
  • 2:44 - 2:46
    ale opierał się
  • 2:46 - 2:50
    na intelektualnym modelu umysłu,
  • 2:50 - 2:53
    który był w zasadzie
    oświeceniową wizją inteligencji.
  • 2:53 - 2:55
    Składa się na nią zdolność
  • 2:55 - 2:57
    do rozumowania dedukcyjnego
  • 2:57 - 3:00
    i znajomość literatury klasycznej.
  • 3:00 - 3:03
    Czyli to, co obecnie znane jest
    jako umiejętności akademickie.
  • 3:03 - 3:06
    Głęboko wdrukowany
    w geny edukacji publicznej
  • 3:06 - 3:09
    jest pogląd, że istnieją dwa typy ludzi:
    uzdolnieni i nieuzdolnieni akademicko,
  • 3:09 - 3:11
    mądrzy i niemądrzy.
  • 3:11 - 3:13
    W konsekwencji
  • 3:13 - 3:16
    wielu genialnych ludzi
    uważa, że takimi nie są,
  • 3:16 - 3:20
    bo są oceniani przez pryzmat
    tego konkretnego modelu umysłu.
  • 3:20 - 3:23
    Mamy dwa filary:
    gospodarczy i intelektualny.
  • 3:23 - 3:25
    Moim zdaniem
  • 3:25 - 3:29
    ten model zaprowadził zamęt
    w życiu wielu ludzi.
  • 3:29 - 3:31
    Dla niektórych był świetny.
  • 3:31 - 3:33
    Niektórzy niesamowicie na nim skorzystali.
  • 3:33 - 3:36
    Ale nie większość.
  • 3:36 - 3:38
    Zamiast tego, cierpieli na to.
  • 3:38 - 3:39
    To jest współczesna epidemia,
  • 3:39 - 3:41
    która jest niesłuszna
  • 3:41 - 3:43
    i fikcyjna.
  • 3:43 - 3:47
    To plaga ADHD.
  • 3:47 - 3:51
    Oto mapa przypadków ADHD
    odnotowanych w Ameryce,
  • 3:51 - 3:54
    a raczej recept wydanych na ADHD.
  • 3:54 - 3:55
    Nie zrozumcie mnie źle,
  • 3:55 - 3:58
    nie mówię, że nie ma czegoś takiego,
  • 3:58 - 4:00
    jak zaburzenia koncentracji uwagi.
  • 4:00 - 4:02
    Nie mam kwalifikacji, żeby to stwierdzić.
  • 4:02 - 4:04
    Wiem, że znaczna większość psychologów
  • 4:04 - 4:07
    i pediatrów sądzi, że one istnieją.
  • 4:07 - 4:11
    Ale to nadal kwestia sporna.
  • 4:11 - 4:13
    Natomiast wiem na pewno,
  • 4:13 - 4:15
    że to nie epidemia.
  • 4:15 - 4:18
    Przepisywanie leków dzieciom
  • 4:18 - 4:21
    odbywa się tak regularnie,
    jak kiedyś wycinanie migdałków,
  • 4:21 - 4:23
    na tej samej dziwacznej podstawie
  • 4:23 - 4:27
    i z tego samego powodu: mody medycznej.
  • 4:27 - 4:31
    Nasze dzieci żyją
    w najintensywniej stymulującym okresie
  • 4:31 - 4:34
    w historii ziemi.
  • 4:34 - 4:36
    Osaczają je informacje
  • 4:36 - 4:40
    i wymuszają koncentrację uwagi
    ze strony każdej platformy: komputerów,
  • 4:40 - 4:42
    iPhone'ów,
  • 4:42 - 4:43
    bilbordów
  • 4:43 - 4:45
    i setek kanałów telewizyjnych.
  • 4:45 - 4:49
    A my karzemy je za to, że się nie skupiły.
  • 4:49 - 4:52
    Na czym? Na nudnych rzeczach,
  • 4:52 - 4:55
    zazwyczaj w szkole.
  • 4:55 - 4:57
    To chyba nie zrządzenie losu,
  • 4:57 - 4:58
    że liczba przypadków ADHD wzrosła
  • 4:58 - 5:02
    wraz ze wzrostem
    standaryzowanego testowania.
  • 5:02 - 5:04
    Dzieci przyjmują Ritalin, Adderall
  • 5:04 - 5:05
    i inne rzeczy,
  • 5:05 - 5:07
    bardzo często niebezpieczne leki,
  • 5:07 - 5:10
    aby się skupiły i uspokoiły.
  • 5:10 - 5:11
    Ale według mapy
  • 5:11 - 5:13
    ADHD nasila się
  • 5:13 - 5:16
    w kierunku wschodnim.
  • 5:16 - 5:19
    Ludzie zaczynają tracić
    zainteresowanie w Oklahomie,
  • 5:19 - 5:21
    (śmiech)
  • 5:24 - 5:27
    ledwie myślą w Arkansas,
  • 5:27 - 5:28
    (śmiech)
  • 5:28 - 5:29
    a zanim dotrą do Waszyngtonu
  • 5:29 - 5:31
    całkowicie im odbija.
  • 5:31 - 5:33
    I sądzę, że są ku temu różne powody.
  • 5:33 - 5:36
    (Śmiech.)
  • 5:36 - 5:39
    To fikcyjna epidemia.
  • 5:39 - 5:41
    Jakby się temu przyjrzeć,
    nauki humanistyczne
  • 5:41 - 5:43
    i nie koniecznie tylko one,
  • 5:43 - 5:45
    również nauki przyrodnicze i matematyka,
  • 5:45 - 5:47
    ale wspomniałem o naukach humanistycznych,
  • 5:47 - 5:49
    bo zwłaszcza one są ofiarami
  • 5:49 - 5:53
    obecnej mentalności.
  • 5:53 - 5:59
    Nauki humanistyczne służą
    wzbudzaniu doznań estetycznych.
  • 5:59 - 6:00
    A ich
  • 6:00 - 6:04
    można doświadczyć, gdy zmysły
    działają najsprawniej.
  • 6:04 - 6:06
    Kiedy zatrzymujemy się w chwili obecnej,
  • 6:06 - 6:08
    rezonując z ekscytacją, jaką nam daje to,
  • 6:08 - 6:10
    czego doświadczamy.
  • 6:10 - 6:13
    Kiedy w pełni żyjmy.
  • 6:13 - 6:16
    Natomiast znieczulenie
    powoduje wyłączenie zmysłów
  • 6:16 - 6:19
    i uniewrażliwienie na to, co się dzieje.
  • 6:19 - 6:22
    Wiele leków tak właśnie działa.
  • 6:22 - 6:26
    Znieczula się dzieci,
    aby przetrwały edukację.
  • 6:26 - 6:28
    A należy robić dokładnie odwrotnie.
  • 6:28 - 6:29
    Nie należy ich usypiać,
  • 6:29 - 6:30
    należy je budzić
  • 6:30 - 6:33
    do tego, co mają w środku.
  • 6:33 - 6:34
    Ale tak wygląda obecny model.
  • 6:34 - 6:36
    Mamy system edukacji,
  • 6:36 - 6:42
    oparty na interesach industrializmu,
  • 6:42 - 6:44
    stworzony na jego podobieństwo.
  • 6:44 - 6:46
    Podam kilka przykładów.
  • 6:46 - 6:48
    Szkoły są nadal zorganizowane
    jak linie produkcyjne:
  • 6:48 - 6:51
    dzwonki, oddzielne obiekty
  • 6:51 - 6:54
    wyspecjalizowane w innych przedmiotach.
  • 6:54 - 6:57
    Nadal edukuje się dzieci w transzach.
  • 6:57 - 7:00
    Przechodzą przez system
    w grupach wiekowych.
  • 7:00 - 7:02
    Dlaczego?
  • 7:02 - 7:04
    Dlaczego zakłada się,
  • 7:04 - 7:06
    że najważniejszą cechą wspólną dzieci
  • 7:06 - 7:08
    jest ich wiek?
  • 7:08 - 7:09
    Jakby najważniejszą ich cechą
  • 7:09 - 7:12
    była data produkcji.
  • 7:12 - 7:14
    Znam dzieci, które są dużo lepsze
  • 7:14 - 7:17
    od swoich rówieśników
    w różnych dyscyplinach
  • 7:17 - 7:19
    lub o innych porach dnia,
  • 7:19 - 7:21
    lub w małych grupach,
  • 7:21 - 7:22
    lub wolą pracę w pojedynkę.
  • 7:22 - 7:24
    Interesując się modelem uczenia się
  • 7:24 - 7:27
    nie należy wychodzić
    od mentalności linii produkcyjnej.
  • 7:27 - 7:29
    Polega ona głównie na dostosowaniu się.
  • 7:29 - 7:30
    I to coraz bardziej,
  • 7:30 - 7:32
    sądząc po rozwoju
    standaryzowanego testowania
  • 7:32 - 7:34
    i programu nauczania.
  • 7:34 - 7:36
    Chodzi tu wyłącznie o standaryzację.
  • 7:36 - 7:38
    A powinniśmy iść w przeciwnym kierunku.
  • 7:38 - 7:41
    To właśnie mam na myśli,
    mówiąc o zmianie paradygmatów.
  • 7:41 - 7:45
    Przeprowadzono świetne badanie
    dotyczące myślenia dywergencyjnego
  • 7:45 - 7:46
    opublikowane kilka lat temu.
  • 7:46 - 7:50
    Myślenie dywergencyjne
    to nie to samo co kreatywność.
  • 7:50 - 7:51
    Definiuję kreatywność jako proces
  • 7:51 - 7:55
    powstawania oryginalnych pomysłów
    mających wartość.
  • 7:55 - 7:57
    Myślenie dywergencyjne nie jest synonimem,
  • 7:57 - 8:02
    ale potencjałem do kreatywności.
  • 8:02 - 8:06
    To zdolność do zauważania
    wielu możliwych odpowiedzi na pytanie,
  • 8:06 - 8:09
    wielu możliwych sposobów
    na zinterpretowanie pytania,
  • 8:09 - 8:13
    do myślenia lateralnego,
    jak powiedziałby Edward de Bono,
  • 8:13 - 8:17
    do myślenia nie tylko liniowego,
    ale i konwergencyjnego,
  • 8:17 - 8:20
    do dostrzegania wielu odpowiedzi,
    a nie tylko jednej.
  • 8:20 - 8:21
    Są na to testy.
  • 8:21 - 8:24
    Powszechnym przykładem jest pytanie:
  • 8:24 - 8:28
    ile znajdziesz zastosowań
    spinacza do papieru.
  • 8:28 - 8:30
    Takie rutynowe pytania.
  • 8:30 - 8:32
    Większość osób wpadnie na 10 do 15.
  • 8:32 - 8:35
    Ci, którzy są w tym dobrzy
    wpadną na 200,
  • 8:35 - 8:36
    zadając pytanie:
  • 8:36 - 8:38
    czy spinacz może mieć 61 metrów
  • 8:38 - 8:40
    i być zrobiony z pianki gumowej?
  • 8:40 - 8:43
    Czy to musi być spinacz
    w standardowej formie?
  • 8:43 - 8:44
    Są na to testy.
  • 8:44 - 8:46
    Zrobiono je 1500 ludziom.
  • 8:46 - 8:49
    Pochodzą z książki pod tytułem
    "Break Point and Beyond".
  • 8:49 - 8:50
    Na protokole z testu,
  • 8:50 - 8:53
    po przekroczeniu pewnego poziomu punków
  • 8:53 - 8:56
    dana osoba została uznana
    za geniusza myślenia dywergentnego.
  • 8:57 - 8:59
    Mam pytanie,
  • 8:59 - 9:02
    jaki odsetek przetestowanych ludzi,
  • 9:02 - 9:03
    z tych 1500,
  • 9:03 - 9:06
    okazało się geniuszami
    myślenia dywergentnego?
  • 9:06 - 9:08
    Trzeba jedno o nich wiedzieć.
  • 9:08 - 9:11
    To były przedszkolaki.
  • 9:11 - 9:12
    Jak sądzicie?
  • 9:12 - 9:14
    Jaki odsetek był geniuszami?
  • 9:14 - 9:15
    (Członek publiczności) 80.
  • 9:15 - 9:17
    Sądzisz, że 80?
  • 9:17 - 9:18
    98 procent.
  • 9:18 - 9:22
    Było to badanie podłużne.
  • 9:22 - 9:25
    Oznacza to, że ponownie przetestowano
    te same dzieci pięć lat później,
  • 9:25 - 9:27
    w wieku od ośmiu dziesięciu lat.
  • 9:27 - 9:28
    Jak sądzicie?
  • 9:28 - 9:30
    50?
  • 9:30 - 9:32
    Przetestowali je ponownie
  • 9:32 - 9:35
    pięć lat później,
    w wieku od trzynastu do piętnastu lat.
  • 9:35 - 9:37
    Widać pewien trend.
  • 9:37 - 9:39
    (Śmiech.)
  • 9:39 - 9:43
    To pokazuje ciekawą historię.
  • 9:43 - 9:46
    Można by wyobrazić sobie,
    że jest odwrotnie.
  • 9:47 - 9:50
    Zaczynacie nie zbyt dobrze,
    ale z wiekiem stajecie się lepsi.
  • 9:50 - 9:51
    Ale to pokazuje dwie rzeczy:
  • 9:51 - 9:55
    po pierwsze, wszyscy mamy tę zdolność,
  • 9:55 - 9:57
    po drugie, pogarsza się ona
    w większości przypadków.
  • 9:57 - 9:59
    Wiele przydarzyło się tym dzieciom
  • 9:59 - 10:01
    w trakcie dorastania.
  • 10:01 - 10:03
    Ale jedną z najważniejszych rzeczy
  • 10:03 - 10:04
    do tego czasu
  • 10:04 - 10:06
    było otrzymanie wykształcenia.
  • 10:06 - 10:09
    Spędzili w szkole 10 lat słysząc,
    że jest tylko jedna odpowiedź,
  • 10:09 - 10:13
    znajduje się z tyłu książki...
    i nie wolno podglądać.
  • 10:13 - 10:15
    I nie wolno przepisywać,
  • 10:15 - 10:16
    bo to ściąganie.
  • 10:16 - 10:19
    Poza szkołą nazywa się to współpracą.
  • 10:19 - 10:21
    Ale w szkołach...
  • 10:21 - 10:23
    Nie chodzi o to,
    że nauczyciele tego chcą.
  • 10:23 - 10:27
    Po prostu tak się dzieje.
  • 10:27 - 10:30
    Ponieważ jest to wpisane w geny edukacji.
  • 10:30 - 10:33
    Należy zacząć inaczej postrzegać
    potencjał ludzki.
  • 10:33 - 10:37
    Należy porzucić stary podział na to,
    co akademickie, nieakademickie,
  • 10:37 - 10:41
    abstrakcyjne, teoretyczne, zawodowe
  • 10:41 - 10:44
    i dostrzec, że to mit.
  • 10:44 - 10:46
    Po drugie, należy zaakceptować,
  • 10:46 - 10:48
    że większość udanego uczenia się
    zachodzi w grupach,
  • 10:48 - 10:51
    że współpraca jest podstawą rozwoju.
  • 10:51 - 10:54
    Jeśli rozdzieli się ludzi
    i oceni się ich z osobna,
  • 10:54 - 10:58
    tworzy się rozdźwięk między nimi
  • 10:58 - 11:00
    a ich naturalnym środowiskiem uczenia się.
  • 11:00 - 11:04
    Po trzecie, chodzi głównie
    o kulturę instytucji,
  • 11:04 - 11:05
    ich zwyczaje
  • 11:06 - 11:07
    i środowiska jakie zajmują.
Title:
RSA Animate - Zmiana paradygmatów edukacyjnych
Description:

Ten film jest adaptacją prelekcji wygłoszonej przez Sir Kena Robinsona, światowej sławy eksperta z dziedziny edukacji i kreatywności, zdobywcy Nagrody Benjamina Franklina nadawanej przez Royal Society of Arts (RSA).
Obejrzyj ten wykład w całości tutaj: http://www.thersa.org/events/video/ar...

RSA jest 258-letnią organizacja charytatywna poświęconą napędzaniu postępu społecznego i szerzeniu pomysłów zmieniających świat.

Dowiedz się więcej na temat RSA na http://www.thersa.org
Dołącz do RSA na Facebooku na http://www.facebook.com/thersaorg

Ścieżka dźwiękowa została stworzona na podstawie oryginalnego wydarzenia przez Beccę Pyne. Seria wyprodukowana przez Abi Stephenson, RSA. Animacja stworzona przez Cognitive Media.

more » « less
Video Language:
English
Duration:
11:41

Polish subtitles

Revisions