Peter van Uhm: Neden silahı seçtim

Peter van Uhm Hollanda Genelkurmay Başkanı olsa da, bu savaş yanlısı olduğu anlamına gelmiyor. TEDxAmsterdam'da kariyerinin nasıl kan dökme arzusuyla değil de, barış sevgisiyle dolu olduğunu, ve de barış için niye ordulara ihtiyacımız olduğunu anlatıyor.

Hollanda'nın en yüksek rütbeli

ve dünyanın her yerinde birlikleri olan

komutanı olarak,

bugün burada olmak

benim için bir onurdur.

Etrafıma baktığımda

bu TEDxAmsterdam toplantısında

çok özel bir dinleyici kitlesi görüyordum.

Bugün buraya gelme davetine

evet dememin sebebi

sizlersiniz.

Etrafıma baktığımda,

katkıda bulunmak isteyen

insanlar görüyorum,

dünyayı daha iyi bir yer yapmak isteyen

insanlar görüyorum,

çığır açan bilimsel işler yaparak,

etkileyici sanat eserleri yaratarak,

eleştirel makaleler veya

ilham veren kitaplar yazarak,

ve sürdürülebilir işler kurarak buna katkıda bulunuyorsunuz.

Ve hepiniz de

kendi aletlerinizi seçmişsiniz,

daha iyi bir dünya yaratma hedefini

gerçekleştirebilmek için.

Kiminiz mikroskobbu seçmiş

alet olarak.

Kiminiz dansı ya da resmi,

veya demin dinlediğimiz gibi müziği seçmiş.

Kiminiz kalemi seçmiş.

Diğerleriyse parayı seçmiş aracı olarak.

Bayanlar baylar,

ben farklı bir tercih yaptım.

Teşekkür ederim.

Bayanlar baylar...

(Kahkaha)

(Alkış)

Sizin amacınızı paylaşıyorum.

Önceden dinlediğiniz

konuşmacıların hedeflerini paylaşıyorum.

Benim seçimim

kalemi kullanmak,

fırçayı, kamerayı kullanmak değildi.

Ben bu aleti seçtim.

Silahı seçtim.

Sizin için

bu silaha yakın olmak

tedirgin edici olabilir.

Hatta korkunç bile olabilir.

Gerçek bir silah

birkaç metre ötenizde.

Bir anlığına duralım ve

bu tedirginliği hissedelim.

Hatta duyabilirsiniz bile.

Bir çoğunuzun

hiçbir zaman bir silahın yakınında olmadığı

gerçeğini kucaklayalım.

Bu demek oluyor ki

Hollanda barışsever bir ülke.

Hollanda savaşta değil.

Yani sokakları kollamak için

askerlere ihtiyaç yok.

Silah hayatımızın bir parçası değil.

Pek çok ülkede

farklı bir hikaye yaşanıyor.

Pek çok ülkede

insanlar silahlarla yüzleşiyorlar.

Bastırılıyorlar.

Gözleri korkutuluyor,

diktatörler,

teröristler,

ve suçlular tarafından.

Silahlar çok zarar verebilir.

Birçok acının

sebebidirler.

Niçin sizin önünüzde

bu silahla duruyorum?

Niye aracım olarak

silahı seçtim?

Bugün bunun sebebini anlatacağım.

Bugün sizlere,

daha iyi bir dünya yaratmak için

niye silahı seçtiğimi anlatacağım.

Ve silahın nasıl yardımcı olabileceğini de

anlatmak istiyorum.

Benim hikayem

Nijmegen şehrinde başlıyor,

Hollanda'nın doğusunda,

doğduğum şehirde.

Babam

çok çalışan bir fırıncıydı,

ama fırında işini bitirdiğinde

bana ve kardeşime hikayeler anlatırdı.

Ve çoğu zaman da

şimdi sizlerle paylaşacağım hikayeyi anlatırdı.

Babam İkinci Dünya Savaşı'nın başında

Hollanda ordusunda

askere alındığında

neler olduğunun hikayesi.

Naziler Hollanda'yı işgal ettiler.

Acımasız planları açıkça ortadaydı.

Baskıyla hükmetmek

istiyorlardı.

Diplomasi, Almanlar'ı durduramamıştı.

Geriye sadece kaba güç kalmıştı.

Son çaremiz buydu.

Babam da bunu sağlamak için

oradaydı.

Avlanmayı bilen bir çiftçinin

oğlu olarak,

babam mülemmel bir nişancıydı.

Hedef aldığında

asla kaçırmazdı.

Hollanda tarihinin bu belirleyici anında

babam Nijmegen şehrinin yakınlarında

Waal nehrinin kıyısında

konumlandırılmıştı.

Alman askerlerini rahatça hedef alabiliyordu,

özgür bir ülkeyi işgal etmeye gelen askerleri,

onun ülkesini,

bizim ülkemizi.

Ateş etti. Hiçbir şey olmadı.

Tekrar ateş etti.

Hiçbir Alman askeri yere düşmedi.

Babama verilen

eski bir silahtı

ve mermiler karşı kıyıya bile

erişemiyordu.

Hitler'in birlikleri yollarına devam etti,

ve babamın yappabileceği hiçbir şey yoktu.

Babam öldüğü güne kadar

o askerleri vuramadığı için sinirliydi.

Bir şeyler yapabilirdi.

Ancak eski bir silahla,

silahlı birliklerin en iyi nişancısı bile

hedefi vuramazdı.

Bu hikaye beni çok etkiledi.

Sonra lisedeyken

müttefik askerlerin

hikayelerinden etkilendim,

bu askerler güvenli evlerini terk etmişti ve

bilmedikleri, tanımadıkları

bir ülkeyi ve halkını kurtarmak için

hayatlarını tehlikeye atmışlardı.

Benim doğduğum şehri kurtardılar.

Ve o zaman kara verdim,

silahı alacaktım,

bizi kurtarmaya gelen

o kadın ve adamlara

duyduğum saygıyla

ve de bazen

iyiyle kötü arasında

sadece bir silahın

durabileceğinin farkındalığıyla.

Bu sebepten ötürü

silahı aldım,

ateş etmek için değil,

öldürmek için değil,

yok etmek için değil,

ancak kötülük yapmak isteyenleri durdurup

zayıfları korumak için,

demokratik değerleri savunmak,

sahip olduğumuz özgürlüğü savunmak,

ve bugün burada

Amsterdam'da

nasıl daha iyi bir dünya yaratabileceğimizi tartışabilmek için.

Bayanlar baylar,

karşınızda olma sebebim

silahın şanından bahsetmek değil.

Silahları sevmiyorum.

Ve de bir kez atel altında kaldınız mı,

şunu daha iyi algılarsınız ki,

silah öyle övünülecek,

maço bir alet değil.

Bugün burada

silahın barış ve istikrar sağlamak için

nasıl kullanılabileceğini anlatacağım.

Barış ve istikrarın sağlanmasında sahip olduğumuz

en önemli aletlerden biri de

silahtır.

Bu size çelişkili gelebilir.

Ancak bunu hem kendi gözlerimle gördüm

Lübnan'daki yayılmalar sırasında,

ve Saraybosna'da

Hollanda savunmasının başındayken,

bu aynı zamanda kesin

istatistiklerle de desteklenmektedir.

Son 500 senedir şiddet oranı

çarpıcı bir şekilde düşmüştür.

Gazetelerde gördüğümüz

fotoğraflara rağmen,

gelişmiş ülkeler arasındaki savaşlar

artık olağan bir şey değildir.

Avrupa'daki cinayet oranı

Ortaçağ'dan beri

30 kat azalmıştır.

Ve iç savaş, baskı gibi olayların gelişmesi

Soğuk Savaş'tan sonra azalmıştır.

İstatistikler gösteriyor ki

biz nispeten

barış içinde bir çağda yaşıyoruz.

Neden?

Neden şiddet azaldı?

İnsanın zihin yapısı mı değişti?

Daha bu sabah insanın zihin yapısından bahsediyorduk.

Açıkça içimizdeki hayvani dürtüleri mi kaybettik?

Öç alma,

şiddet dolu hareketlerimiz,

ve saf öfke gibi hislerimizi mi yitirdik?

Ya da başka bir şey mi var?

Son kitabında

Harvard profesörü Steven Pinker,

ve ondan önce de birçok kişi

şu sonuca varıyor,

daha barışçıl toplumların arkasındaki kuvvet,

anayasal devletin yayılması ve

meşru şiddet kullanımının

geniş bir kapsamda

devlet tekelinde olmasındandır,

bu şiddet demokratik olarak seçilen bir devletle,

yargı ve yürütmenin birbirini deneltemesiyle

ve bağımsız bir hukuk sistemiyle meşrulaştırılır.

Bir başka deyişle, devlet tekeli

şiddet kullanımını

kontrol altında tutmaktadır.

Şiddetin devlet tekelinde olması

başlıca

bir güvencedir.

Böylece toplumda

potansiyel olarak düşman gruplar arasında

silahlanma yarışına girilmesi

dürtüsü ortadan kalkar.

İkinci olarak, şiddet kullanımından gelecek kazancı

zararlı kılan cezaların olması

bu durumu bir kademe daha ilerletir.

Şiddetten kaçınmak,

savaş başlatmaktan

daha karlı hale gelir.

Şiddetin yokluğu

bir çark gibidir.

Barışı daha da artırır.

Çatışmanın olmadığı bir yerde

ticaret de gelişir.

Ve ticaret de şiddete karşı

önemli bir güçtür.

Ticaretle, ortaklar arasında karşılıklı dayanışma

ve ortak kazanç oluşur.

Ve ortak kazanç söz konusu olduğunda,

iki taraf da

savaşta olduğundan

daha fazla kazanıyor olurlar.

Savaş açıkça

en iyi seçenek değildir,

şiddet de bu yüzden azalmıştır.

Bu, bayanlar baylar,

benim silahlı kuvvetlerimin varlığının

arkasındaki mantıktır.

Silahlı kuvvetler

şiddetin devlet tekelinde olmasını sağlar.

Bunu yasal bir şekilde,

sadece demokrasimiz bizden istedikten sonra

yaparız.

Dünyadaki savaş istatistiklerinin

azalmasına

katıkda bulunan da

silahın bu şekilde kontrollü

ve yasal bir şekilde

kullanılmasıdır.

Pek çok sivil savaşın çözümüne yol açan da

barış koruma misyonlarına olan

bu katılımdır.

Benim askerlerim silahı

bir barış aracı olarak kullanıyor.

Ve düşkün devletlerin tehlikeli olması

tam da bu sebeptendir.

Düşkün devletlerde

yasal ve demokrasiyle kontrol edilen bir güç yoktur.

Düşkün devletler silahı barış

ve istikrar aracı olarak görmezler.

Bu yüzden düşkün devletler

tüm bir bölgeyi kaosa

ve çatışmaya sürükleyebilir.

Bu yüzden anayasal devlet

konseptinin yayılması

bizim yabancı heyetlerimizin

çok önemli bir cephesidir.

Bu sebepten ötürü

şu an Afganistan'da adli bir sistem

kurmaya çalışıyoruz.

Bu yüzden dünyanın dört bir yanında,

polisleri,

hakimleri ve cumhuriyet savcılarını eğitiyoruz.

Ve bu yüzden,

özellikle de Hollanda'da bu konuda tekiz,

bu yüzden Hollanda anayasasında

silahlı kuvvetlerin

esas görevlerinden birinin

uluslararası yasal düzeni

desteklemek ve yüceltmek olduğu yazar.

Bayanlar ve baylar,

bu silaha bakarken

insanoğlunun

çirkin tarafıyla yüleşiyoruz.

Her gün umuyorum ki

politikacılar, diplomatlar,

kalkındırma çalışanları

çatışmayı

barışa

ve tehdidi

umuda dönüştürebilirler.

Ve umarım bir gün

ordular terhis edilip

insanlık şiddet ve baskı olmadan

beraber yaşamanın bir yolunu bulabilir.

Ancak o gün gelene kadar,

biz ideallerin

ve insani kusurlarımızın

orta yolunu bulmamız gerek.

O gün gelene kadar,

Naziler'i eski bir tüfekle

vurmaya çalışan

babam için buradayım.

Daha barışçıl bir dünya için

hayatlarını tehlikeye atmaya hazır

kadınlar ve adamlarım için buradayım.

Afganistan'da bir görev sırasında

bir roket tarafından vurulduğu için

bacağında kalıcı hasarlar olan

ve kısmi işitme kaybından muzdarip

bu asker için buradayım.

Bayanlar baylar

silahı bir kenara bırakabileceğimiz

o gün gelene kadar,

umarım hepimiz

barışın ve istikrarın

bir bedelinin olduğunun farkındayızdır.

Çok çalışma gerektirir

çoğunlukla da sahne arkasında.

Kaliteli araçlar ve iyi eğitilmiş

kendini işine adamış askerler gerektirir.

Umarım silahlı kuvvetlerimizin

askerleri eğitme ve

bu genç yüzbaşına,

babama verilmiş olan

eski silahın aksine iyi bir silah verme

çabasına destek olursunuz.

Umarım askerlerimiz dışarıdayken,

eve döndüklerinde,

yaralandırklarında

ve bakımımıza ihtiyaçları olduğunda

onları desteklersiniz.

Hayatlarını tehlikeye atıyorlar,

bizim için, sizin için,

ve onları hayal kırıklığına uğratamayız.

Umarım askerlerime saygı gösterirsiniz,

elinde silah olan bu askerime.

Çünkü daha iyi bir dünya istiyor.

Çünkü istediği daha iyi dünyaya

aktif bir katılımda bulunuyor,

tıpkı bugün burada olan bizler gibi.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)