Return to Video

Boş zamanlarınızda iş düşüncelerini nasıl uzaklaştırırsınız

  • 0:01 - 0:05
    Gençliğimden bu yana
    hep psikolog olmak istemiştim
  • 0:05 - 0:08
    ve bu tek amaç peşinde yıllar harcadım.
  • 0:08 - 0:12
    Lisansımı alır almaz da
    kendi ofisimi açtım.
  • 0:12 - 0:17
    Bir hastanede düzenli bir işe girmektense
    bu yaptığım riskliydi
  • 0:17 - 0:19
    ama bir yıl içinde işim çok iyi gidiyordu
  • 0:20 - 0:23
    ve daha önce hiç kazanmadığım kadar
    para kazanıyordum.
  • 0:24 - 0:27
    Tabii hayatım boyunca
    tam zamanlı öğrenciydim.
  • 0:27 - 0:28
    (Gülme sesleri)
  • 0:28 - 0:29
    McDonalds'da çalışarak da
  • 0:29 - 0:32
    daha önce hiç kazanmadığım
    kadar kazanabilirdim.
  • 0:32 - 0:36
    Temmuz ayının bir Cuma günü
    tam bir yılı doldurdum.
  • 0:36 - 0:38
    Evime yürüdüm
  • 0:38 - 0:42
    ve acil serviste doktor olan
    komşumla asansöre bindim.
  • 0:43 - 0:44
    Asansör yükseldi,
  • 0:44 - 0:47
    sonra sarsıldı ve iki kat arasında kaldı.
  • 0:47 - 0:50
    Ve işi acil durumlarla baş etmek olan adam
  • 0:50 - 0:53
    düğmelere basarak ve kapıya vurarak
  • 0:53 - 0:56
    ''Kabusum başıma geldi!'' diyordu.
  • 0:56 - 0:58
    ''Bu da benim kabusum'' diye iç geçirdim.
  • 0:58 - 1:01
    (Gülme sesleri)
  • 1:02 - 1:04
    Sonrasında çok kötü hissettim ama.
  • 1:04 - 1:06
    Çünkü panik yapmamıştım
  • 1:06 - 1:08
    ve onu sakinleştirmek için
    ne söyleyeceğimi biliyordum.
  • 1:09 - 1:11
    Sadece yapamayacak kadar tükenmiştim,
  • 1:11 - 1:16
    içimde bunu yapacak enerji yoktu
    ve bu beni düşündürdü.
  • 1:16 - 1:19
    Ne de olsa hayalimi yaşıyordum,
  • 1:19 - 1:21
    o zaman niçin mutlu değildim?
  • 1:21 - 1:24
    Bu tükenmişlik nereden geliyordu?
  • 1:25 - 1:27
    Birkaç hafta çok kötü geçti,
  • 1:27 - 1:30
    acaba hata mı yaptım diye
    kendimi sorguladım.
  • 1:30 - 1:32
    Hadi yanlış mesleği seçtiysem?
  • 1:32 - 1:37
    Hadi yanlış kariyer peşinde
    hayatımı harcamışsam?
  • 1:38 - 1:41
    Ama sonra hayır dedim,
    hâlâ psikolojiyi seviyorum.
  • 1:42 - 1:45
    Sorun, ofisimde yaptığım iş değildi.
  • 1:45 - 1:50
    Sorun, evdeyken iş düşünerek
    harcadığım saatlerdi.
  • 1:50 - 1:52
    Her akşam ofisimin kapısını kapıyordum
  • 1:52 - 1:56
    ama kafamın içindeki kapı
    tamamen açık kalıyordu
  • 1:56 - 1:58
    ve kapıdan içeri stres geliyordu.
  • 1:59 - 2:02
    İş stresinin ilginç yanı da bu.
  • 2:02 - 2:05
    İş esnasında çoğunu hissetmiyoruz.
  • 2:06 - 2:07
    Çok meşgulüz.
  • 2:07 - 2:10
    Bunu iş dışında hissediyoruz,
  • 2:10 - 2:11
    işe gidip gelirken,
  • 2:11 - 2:13
    evdeyken,
  • 2:13 - 2:15
    dinlenmeye çalışırken.
  • 2:15 - 2:18
    Boş zamanımızda yenilenmek çok önemli,
  • 2:18 - 2:21
    stresi üzerimizden atıp
    sevdiğimiz şeyler yapmak
  • 2:21 - 2:25
    ve bunun önündeki en büyük engelimiz
    derin derin iş düşünmek.
  • 2:25 - 2:27
    Çünkü bunu her yaptığımızda
  • 2:27 - 2:30
    stres tepkimemizi aktive ediyoruz.
  • 2:30 - 2:33
    Derin derin düşünmek
    İngilizcede ayrıca geviş getirmek demek.
  • 2:33 - 2:36
    Kelime, ineklerin yiyeceklerini
    nasıl sindirdiğini anlatıyor.
  • 2:37 - 2:41
    İnek sindiriminin keyfine
    aşina olmayanlar için,
  • 2:41 - 2:43
    inekler önce çiğner,
  • 2:43 - 2:44
    sonra yutar,
  • 2:44 - 2:47
    sonra da onu tekrar ağzına getirir
    ve yeniden çiğner.
  • 2:47 - 2:48
    (Gülme sesleri)
  • 2:48 - 2:49
    İğrenç.
  • 2:49 - 2:50
    (Gülme sesleri)
  • 2:50 - 2:52
    Ama inekler için işe yarıyor.
  • 2:52 - 2:53
    (Gülme sesleri)
  • 2:53 - 2:55
    İnsanlar için değil ama.
  • 2:55 - 2:59
    Çünkü bizim geviş getirdiğimiz konular,
    moral bozan konular,
  • 2:59 - 3:00
    stresli konular
  • 3:00 - 3:05
    ve bunu tamamen üretken
    olmayan yollarla yapıyoruz.
  • 3:05 - 3:08
    Bitirmediğimiz görevleri kafaya takarak
  • 3:08 - 3:12
    veya iş arkadaşımızla bir gerginlik
    üstüne endişelenerek saatler harcıyoruz.
  • 3:12 - 3:14
    Gelecekten kaygılanıyoruz.
  • 3:14 - 3:17
    Verdiğimiz kararları tekrar düşünüyoruz.
  • 3:17 - 3:21
    İşte olmadığımız zamanlar
    işi nasıl düşündüğümüzle ilgili
  • 3:21 - 3:24
    pek çok araştırma var
  • 3:24 - 3:26
    ve bulgular endişe verici.
  • 3:27 - 3:28
    İşi derin derin düşünmek,
  • 3:28 - 3:32
    tekrar tekrar aynı düşünce
    ve kaygıları kafada canlandırmak
  • 3:32 - 3:38
    dinlenme saatlerimizde yenilenip
    deşarj olmamızı büyük ölçüde baltalıyor.
  • 3:38 - 3:41
    Evdeyken iş hakkında ne kadar düşünürsek
  • 3:41 - 3:44
    o kadar uyku bozuklukları yaşıyoruz,
  • 3:44 - 3:47
    daha sağlıksız yiyecekler yiyoruz
  • 3:47 - 3:48
    ve daha kötü bir modda yaşıyoruz.
  • 3:48 - 3:53
    Hatta kardiyovasküler hastalık
    riskimizi de arttırabilir
  • 3:53 - 3:56
    ve idari işlevlerimizi kısıtlayabilir,
  • 3:56 - 3:58
    işimizi yapabilmek için gereken
    en temel yetenek setimizi.
  • 3:59 - 4:02
    İlişki ve aile hayatlarımızda
    yaptığı etkiden bahsetmiyorum bile
  • 4:02 - 4:06
    çünkü çevremizdeki insanlar
    dalgın ve endişeli olduğumuzu bilirler.
  • 4:07 - 4:09
    Aynı çalışmalar şunu da gösterdi ki
  • 4:09 - 4:11
    evdeyken iş hakkında düşünmek
  • 4:11 - 4:14
    duygusal iyiliğimizi de zedeliyor,
  • 4:14 - 4:19
    ama işi yaratıcı veya sorun çözücü
    şekilde düşünmek değil.
  • 4:19 - 4:23
    Çünkü bu tarz düşünme
    duygusal stres ortaya çıkarmıyor
  • 4:23 - 4:26
    ve daha da önemlisi bizim kontrolümüzde.
  • 4:27 - 4:29
    Bir epostaya yanıt verip vermemeyi
  • 4:29 - 4:31
    veya sabaha bırakmayı düşünebiliriz
  • 4:31 - 4:35
    veya bizi heyecan veren iş projeleri
    hakkında beyin fırtınası yapabiliriz.
  • 4:35 - 4:38
    Ancak derin düşünmek istem dışı.
  • 4:38 - 4:40
    Davetsiz gelen bir davranış.
  • 4:40 - 4:43
    İstemediğimiz anda aklımıza geliyorlar.
  • 4:43 - 4:46
    Öyle olmak istemediğimiz hâlde
    moralimizi bozuyorlar.
  • 4:46 - 4:50
    İş konusunu kapatmaya çalıştığımızda
    bizi buna açık tutuyorlar.
  • 4:50 - 4:53
    Karşı koymak da çok zor
  • 4:53 - 4:57
    çünkü bitmemiş tüm görevlerimizi
    düşünmek acil hissi veriyor.
  • 4:57 - 5:01
    Gelecekten kaygı duymak
    çok güçlü bir his.
  • 5:01 - 5:05
    Her zaman önemli bir şey
    yapıyormuşuz gibi hissettiriyor
  • 5:05 - 5:08
    ama aslında zararlı bir şey yapıyoruz.
  • 5:08 - 5:11
    Ve bunu sandığımızdan
    çok daha fazla yapıyoruz.
  • 5:12 - 5:13
    Ben tükenmişlik yaşadığımda
  • 5:13 - 5:16
    bir hafta boyunca
    bir günlük tutmaya karar vermiştim
  • 5:16 - 5:20
    ve iş düşünerek ne kadar
    zaman harcadığımı not alacaktım.
  • 5:20 - 5:22
    Sonuçlar beni dehşete düşürdü.
  • 5:22 - 5:26
    Her gece uyumaya çalışırken
    en az yarım saatim gidiyordu.
  • 5:26 - 5:30
    Tüm işe gidip gelme rutinim,
  • 5:30 - 5:32
    günde 45 dakika.
  • 5:32 - 5:34
    İş arkadaşımın evindeki
    bir akşam yemeğinde
  • 5:34 - 5:37
    tam 20 dakika daldım.
  • 5:37 - 5:38
    Bir daha da davet edilmedim.
  • 5:38 - 5:39
    (Gülme sesleri)
  • 5:39 - 5:43
    Bir arkadaşın yetenek gösterisi
    esnasında tam 90 dk daldım,
  • 5:43 - 5:46
    rastlantı bu ya,
    onun da gösterisi tam 90 dakikaymış.
  • 5:46 - 5:48
    (Gülme sesleri)
  • 5:48 - 5:52
    O hafta toplamda 14 saat kaybettim.
  • 5:52 - 5:55
    Aslında stresimi artıran bir şeye
  • 5:55 - 5:58
    üretken olamadığım
    bunca zaman harcıyordum.
  • 5:58 - 6:00
    Bir günlük tutmayı deneyin.
  • 6:00 - 6:02
    Ne kadar zaman verdiğinize bir bakın.
  • 6:02 - 6:05
    İşimi hâlâ sevdiğimi
    bana fark ettiren şey de bu.
  • 6:06 - 6:09
    Ama iş hakkında düşünmek
    bu sevgiyi öldürüyordu,
  • 6:09 - 6:12
    kişisel hayatımı da öyle.
  • 6:12 - 6:14
    Ben de bulabildiğim tüm çalışmaları okudum
  • 6:14 - 6:17
    ve derin düşüncelerime savaş açtım.
  • 6:17 - 6:19
    İnsanın huyundan vazgeçmesi zor.
  • 6:20 - 6:23
    Kendimi derin düşüncelere dalmış
    hâlde yakalamak gerçekten zahmetliydi
  • 6:23 - 6:27
    ve yeni alışkanlıkların devamını
    sağlamak da istikrar gerektiriyordu.
  • 6:27 - 6:29
    Ama devam ettiler.
  • 6:29 - 6:32
    Düşüncelerime karşı savaşı kazandım.
  • 6:32 - 6:35
    Size de bunu nasıl
    yapacağınızı anlatacağım.
  • 6:35 - 6:38
    Önce bariyerlere ihtiyacınız var.
  • 6:39 - 6:42
    Her gece tam olarak ne zaman
    işi gerçekten bırakacağınıza
  • 6:42 - 6:43
    karar vermelisiniz.
  • 6:43 - 6:46
    Ve bu konuda katı olmalısınız.
  • 6:46 - 6:51
    Benim kendime tanıdığım süre
    akşam 8'e kadardı.
  • 6:52 - 6:54
    Ve kendimi buna zorladım.
  • 6:54 - 6:55
    İnsanlar bana diyor ki
  • 6:55 - 6:59
    ''Gerçekten mi? Saat 8'den sonra
    bir eposta bile atmadın mı?
  • 6:59 - 7:02
    Telefonuna hiç bakmadın mı?''
  • 7:02 - 7:04
    Hayır, hem de hiç.
  • 7:04 - 7:07
    Çünkü 90'lı yıllardaydık,
    akıllı telefon yoktu.
  • 7:07 - 7:09
    (Gülme sesleri)
  • 7:09 - 7:12
    2007 yılında ilk akıllı telefonumu aldım.
  • 7:12 - 7:13
    iPhone daha yeni çıkmıştı
  • 7:13 - 7:16
    ve ben de havalı bir telefon istemiştim.
  • 7:16 - 7:18
    BlackBerry aldım.
  • 7:18 - 7:19
    (Gülme sesleri)
  • 7:19 - 7:20
    Çok sevinmiştim ama,
  • 7:20 - 7:24
    ''Nereye gidersem gideyim
    epostalarımı okuyorum'' havasındaydım.
  • 7:24 - 7:25
    24 saat geçince de
  • 7:25 - 7:28
    ''Nereye gidersem gideyim
    epostalarımı okuyorum.''
  • 7:28 - 7:29
    (Gülme sesleri)
  • 7:29 - 7:31
    Düşüncelerimizi istila ettiklerinde
  • 7:31 - 7:33
    derin düşüncelerle savaşmak
    yeterince zordu.
  • 7:33 - 7:35
    Ama şimdi bir Truva atları vardı,
  • 7:35 - 7:37
    içine saklanacakları telefonlarımız.
  • 7:37 - 7:40
    Mesai saatinden sonra
    telefonlarımıza her baktığımızda
  • 7:40 - 7:42
    bize iş hatırlatabilirler
  • 7:42 - 7:44
    ve derin düşünceler hakimiyet kazanıp
  • 7:44 - 7:47
    akşamımızı veya haftasonumuzu
    mahvedebilir.
  • 7:47 - 7:49
    O yüzden paydos ettiğinizde
  • 7:49 - 7:51
    eposta bildirilerinizi de kapatın.
  • 7:51 - 7:54
    Onları kontrol etmeniz gerektiğinde
    zamanına siz karar verin ki
  • 7:54 - 7:56
    planlarınıza müdahele etmesin
  • 7:56 - 7:58
    ve sadece o zaman yapın.
  • 7:58 - 8:03
    Cep telefonları, bu konuda
    teknolojinin tek araçları değil
  • 8:03 - 8:06
    çünkü yaklaşan daha büyük bir savaş var.
  • 8:06 - 8:11
    İşe gidip gelirken internet kullanımı
    son 10 yılda yüzde 115 arttı.
  • 8:11 - 8:15
    İlerleyen zamanlar da
    daha da artması bekleniyor.
  • 8:15 - 8:18
    Her geçen gün daha fazla kişi
    iş ve ev arasında
  • 8:18 - 8:20
    fiziksel sınırı kaybediyor.
  • 8:21 - 8:23
    Bu da şu demek ki bu iş hatırlatıcıları
  • 8:23 - 8:26
    evimiz dışında her yerde de
    derin düşünceleri tetikleyebilir.
  • 8:27 - 8:31
    Ev ve iş arasında
    fiziksel sınırı kaybedersek
  • 8:31 - 8:33
    psikolojik bir tane yaratmamız gerekir.
  • 8:33 - 8:35
    Aklımızı kandırmalıyız ki
  • 8:35 - 8:39
    iş ve iş olmayan
    uzay ve zamanı tanımlasın.
  • 8:40 - 8:41
    Bunu şu şekilde yaparsınız.
  • 8:41 - 8:45
    Bir, evinizde kendinize
    bir iş sahası tanımlayın,
  • 8:45 - 8:46
    küçücük olsa bile
  • 8:46 - 8:48
    ve sadece o alanda çalışın.
  • 8:49 - 8:51
    Oturma odası kanepesi üzerinde
  • 8:51 - 8:52
    veya yatakta çalışmayın
  • 8:52 - 8:54
    çünkü gerçekten bu alanların amacı...
  • 8:54 - 8:56
    ...oturmak ve uyumak.
  • 8:57 - 8:58
    (Gülme sesleri)
  • 8:58 - 9:00
    Sonra, evden çalıştığınız zaman
  • 9:00 - 9:03
    sadece çalışırken giydiğiniz
    giysiler giyin.
  • 9:03 - 9:05
    Bu şekilde günün sonunda
  • 9:05 - 9:06
    üstünüzü değişebilecek
  • 9:06 - 9:10
    ve müzik ve ışıklandırmayla
  • 9:10 - 9:12
    atmosferinizi işten eve çevirebilirsiniz.
  • 9:12 - 9:13
    Bunu bir ritüel yapın.
  • 9:13 - 9:15
    Kiminiz bunun saçma olduğunu düşünebilir.
  • 9:15 - 9:17
    Üst değiştirmek ve ışıklandırma
  • 9:17 - 9:20
    aklımı işte olmadığıma ikna edecek.
  • 9:20 - 9:22
    Bana güvenin, aklınız buna inanacak.
  • 9:22 - 9:25
    Çünkü biz gerçekten zekiyiz,
    aklımız gerçekten aptal.
  • 9:25 - 9:26
    (Gülme sesleri)
  • 9:26 - 9:28
    Rastgele ilişkilendirmelere
    her zaman düşüyor.
  • 9:28 - 9:32
    İşte bu yüzden Pavlov'un köpeğinin
    zil sesini duyduğunda salyası akıyordu.
  • 9:32 - 9:36
    Bu yüzden TED konuşmacıları
    kırmızı bir daire kenarında ter döküyor.
  • 9:36 - 9:37
    (Gülme sesleri)
  • 9:37 - 9:39
    Nu şeylerin yardımı olacak
  • 9:39 - 9:41
    ama derin düşünceler
    istilaya devam edecek.
  • 9:41 - 9:44
    İstila ettiklerinde de
    onları sorun çözme gibi
  • 9:44 - 9:47
    üretken düşünce şekillerine
    döndürmeniz lazım.
  • 9:48 - 9:50
    Hastam Sally buna iyi bir örnek.
  • 9:50 - 9:53
    Sally hayatının terfisini almıştı
  • 9:53 - 9:55
    ama bir bedeli vardı.
  • 9:55 - 9:58
    Artık kızını her gün okuldan alamayacaktı.
  • 9:58 - 10:00
    Bu da onu gerçekten üzdü.
  • 10:00 - 10:02
    Bir plan yaptı.
  • 10:02 - 10:05
    Her Salı ve Perşembe
    işten erken çıkıyordu,
  • 10:05 - 10:07
    kızını okuldan alıyor,
  • 10:07 - 10:12
    onunla oynuyor, yemek yiyor,
    banyo yapıyor ve onu yatırıyordu.
  • 10:12 - 10:14
    Sonra ofisine döndüğünde
  • 10:14 - 10:16
    yetişmek için gece yarısını geçiriyordu.
  • 10:17 - 10:20
    Ancak Sally'nin
    derin düşünce günlüğüne göre
  • 10:20 - 10:24
    kızıyla geçirdiği
    neredeyse her önemli dakika
  • 10:24 - 10:27
    ne kadar çok işi olduğunu düşünüyordu.
  • 10:27 - 10:31
    Derin düşünceler bazen bize
    en değerli anlarımızı çok görür.
  • 10:32 - 10:35
    Sally'nin düşünceleri,
    ''Yapacak çok işim var,''
  • 10:35 - 10:36
    çok yaygın bir tanesi.
  • 10:36 - 10:37
    Ve tıpkı tümü gibi
  • 10:37 - 10:39
    gereksiz ve zararlı
  • 10:39 - 10:43
    çünkü çalışırken bu şekilde hiç düşünmeyiz
    sadece işimizi yaparız.
  • 10:43 - 10:45
    Bu düşünceler işte olmadığımız zaman var,
  • 10:45 - 10:49
    rahatlamaya çalışırken
    veya anlamlı şeyler yaparken,
  • 10:49 - 10:50
    mesela çocuğumuzla oyun oynarken
  • 10:50 - 10:52
    veya partnerimizle yemeğe çıktığımızda.
  • 10:53 - 10:56
    Gereksiz bir düşünceyi
    üretken bir düşünceye çevirmek için
  • 10:56 - 10:59
    onu çözülmesi gereken bir sorun
    edasıyla ele almalıyız.
  • 11:00 - 11:03
    ''Yapacak çok işim var'' cümlesinin
    sorun çözme versiyonu
  • 11:03 - 11:05
    bir zaman planı sorusu.
  • 11:05 - 11:08
    Mesela, ''beni rahatsız eden görevleri
    programımda nereye sıkıştırayım?''
  • 11:09 - 11:13
    Veya ''Bu acil konuyu programda
    öne almak için neyi değiştireyim?''
  • 11:13 - 11:17
    Veya ''Programımı düzenlemek için
    ne zaman 15 dakikam olur?''
  • 11:18 - 11:21
    Tüm bunlar çözülebilecek sorunlar.
  • 11:21 - 11:24
    ''Yapacak çok işim var.'' değil.
  • 11:25 - 11:28
    Derin düşünmeyle savaşmak zor
  • 11:28 - 11:30
    ama bariyerlerinize bağlı kalırsanız,
  • 11:30 - 11:33
    işten eve geçişi
    ritüel hâline getirirseniz
  • 11:33 - 11:36
    ve bu derin düşünceleri
    üretken düşünceye çevirecek şekilde
  • 11:36 - 11:38
    kendinizi eğitrseniz
  • 11:38 - 11:39
    başarılı olursunuz.
  • 11:40 - 11:43
    Derin iş düşüncelerini durdurmak
    kişisel hayatımı gerçekten güçlendirdi
  • 11:43 - 11:46
    ama daha da güçlendirdiği şey
  • 11:46 - 11:50
    işten aldığım zevk
    ve tatminlik duygusu oldu.
  • 11:50 - 11:54
    Sağlıklı bir iş ve hayat dengesi
    yaratmak için bakılacak husus
  • 11:54 - 11:56
    gerçek dünyada değil.
  • 11:56 - 11:57
    Kafamızın içinde.
  • 11:57 - 11:59
    Derin derin iş düşünmek.
  • 11:59 - 12:03
    Stresinizi azaltmak ve hayat kalitenizi
    artırmak istiyorsanız
  • 12:03 - 12:07
    çalışma saatlerinizi veya işinizi
    değiştirmeniz gerekmiyor.
  • 12:07 - 12:09
    Sadece düşünme şeklinizi değiştirin.
  • 12:10 - 12:11
    Teşekkürler.
  • 12:11 - 12:16
    (Alkışlar)
Title:
Boş zamanlarınızda iş düşüncelerini nasıl uzaklaştırırsınız
Speaker:
Guy Winch
Description:

Tükenmiş mi hissediyorsunuz? Psikolog Guy Winch'e göre bunun sebebi işinizi düşünerek çok fazla zaman harcamanız olabilir. Gerçekten rahatlamanıza ve işten sonra deşarj olmanıza yardım edecek üç basit teknikle bir sonraki günün görevleri ve iş yeri gerginlikleri hakkında endişelenmekten nasıl kurtulacağınızı öğrenin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:29

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.