A delightful way to teach kids about computers | Linda Liukas | TEDxCERN

Mã hoá sẽ là ngôn ngữ đại chúng
tiếp theo của nhân loại

Vào thế kỉ 17, nhạc punk khiến cả thế hệ
lúc bấy giờ phát cuồng

Thế kỉ 18, chắn hẳn là tiền bạc

Nhưng đối với thế hệ của chúng tôi,

phần mềm là giao diện để đến với
trí tưởng tượng và thế giới của chúng tôi

Và điều đó có nghĩa là chúng ta rẩt cần

một nhóm người đa dạng

để tạo ra những sản phẩm này,

để xem máy tính không chỉ là
máy móc cô đơn, tẻ nhạt và huyền hoặc,

để thấy chúng như những thứ
có thể có thể hàn

và xoay và xoắn, và hơn thế nữa.

Cuộc hành trình của tôi
vào thế giới lập trình và công nghệ

bắt đầu năm tôi mười bốn tuổi.

Tôi cảm nắng điên cuồng
một người đàn ông lớn tuổi hơn tôi

và người đàn ông bí ẩn này
vô tình là

Phó Tổng Thống của Hiệp chủng quốc Hoa kì
Ngài Al Gore.

Và tôi đã làm điều
bất kì cô gái tuổi mới lớn nào cũng muốn

Tôi muốn, bằng cách nào đó,
bày tỏ tất cả tình yêu này,

tôi tạo cho ông ấy một trang mạng,
Nó đây.

Và vào năm 2001, lúc vẫn chưa có Tumblr,

Cũng chẳng có Facebook hay Pinterest

Thành ra tôi phải học viết mã

để bày tỏ tất cả tình cảm
quyến luyến và yêu thương này.

Và đó là cách mà lập trình đã đến với tôi.

Nó bắt đầu như một mong muốn
được bày tỏ bản thân

Như là khi tôi còn nhỏ,
tôi sẽ dùng bút chì màu và đồ chơi lego.

Và khi tôi lớn lên, tôi thay thế nó
bằng các bài học guitar và nhạc kịch

Nhưng sau đó, những đứa con trai,
và nhiều thứ khác cũng vui,

như thơ văn và đan tất

và kết hợp các động từ
bất quy tắc của tiếng Pháp

và tạo ra một thế giới tưởng tượng

và Bertrand Russell
và những triết lý của ông ấy.

Và tôi bắt đầu trở thành những người

cảm thấy rằng máy tính thật
nhàm chán, quy tắc và đơn độc

Đây là những gì mà tôi nghĩ hôm nay.

Những bé gái không biết rằng các em
không được mong sẽ thích máy tính.

Các em vô cùng tuyệt vời.

Các em rất, rất tốt trong việc
tập trung

và chuẩn sát và các em hỏi
những câu hỏi tuyệt vời như,

"Cái gì?", "Tại sao?", " Như thế nào?"
và "Nếu như..?"

Và các em không biết rằng các em
không được mong sẽ thích máy tính

Cha mẹ muốn các em như vậy

Những phụ huynh thấy rằng

khoa học máy tính là một
một môn khoa học huyền bí, kì lạ

mà chỉ thuộc về những nhà sáng chế bí ẩn

Việc đó thậm chí còn được
đem ra khỏi đời sống hằng ngày

như là, vật lý hạt nhân

Và họ phần nào đúng về việc đó.

Có rất nhiều cú pháp,
quy định và cấu trúc dữ liệu

cả thuật toán và thủ tục,

các giao thức và mô hình trong lập trình.

Và chúng tôi như một cộng đồng,
chúng tôi làm máy tính ngày càng nhỏ gọn

Chúng tôi xây dựng
những lớp trừu tượng chồng lên nhau

giữa người và máy tính

chúng tôi không còn nghĩ về
cách máy tính làm việc như thế nào

hay là nói chuyện với chúng thế nào

chúng tôi dạy cho trẻ
cách cơ thể con người hoạt động

Chúng tôi dạy chúng
cách động cơ đốt hoạt động

và cũng nói với chúng
nếu chúng thật sự muốn làm phi hành gia

thì chúng có thể.

Nhưng khi lũ trẻ đến hỏi chúng tôi,

"Thuật toán sắp xếp nổi bọt là gì vậy?"

"Làm sao mà máy tính biết
khi con nhấn phím "play",

làm sao nó biêt phải chạy video nào?"

"Linda, Internet là chốn nào đó hả?"

Người lớn, chúng ta sống cực kỳ im lặng

"Thật nhiệm mầu", vài người nói.

"Nó quá phức tạp", vài người khác nói.

Tất cả đều không đúng.

Nó không nhiệm màu, cũng không phức tạp

Mọi thứ chỉ xảy ra rất rất nhanh

Các nhà khoa học máy tính đã
tạo ra những cổ máy thú vị, xinh đẹp

chúng không những
rất rất xa lạ với chúng ta,

mà ngôn ngữ chúng ta nói với máy tính

chúng ta không biết làm thế nào
để ra lệnh cho máy tính nữa

nếu không có giao diện người dùng.

Và đó là lý do không ai nhận ra

khi tôi chia động từ bất quy tắc
tiếng Pháp

Tôi thật ra đang luyện
khả năng nhận diện .

Và khi tôi hào hứng đan len,

Tôi thật ra đang làm theo
một chuỗi lệnh ký hiệu

bao gồm nhiều vòng bên trong

Và rằng cả đời Bertrand Russell

tìm kiếm một ngôn ngữ chính xác
giữa Tiếng Anh và toán học

đã tìm thấy chỗ của nó trong máy tính

Tôi đã là một lập trình viên,
mà không ai biết

Trẻ con ngày nay, chúng chọc, xoắn,
và tóm theo cách của chúng ở khắp thế giới

Nhưng trừ khi ta cho chúng công cụ
để phát triển với máy tính.

Chúng ta đang nuôi dưỡng người sử dụng
thay vì nhà sáng chế.

Và tôi tin rằng,
nếu JavaScript là ngôn ngữ mới,

thay vì bài học ngữ pháp,
chúng ta nên được dạy về thơ

những điều này
dẫn tôi đến với một cô bé

Tên là Ruby, 6 tuổi

Nhóc không hề sợ hãi,
giàu trí tưởng tượng, một chút hống hách.

Và mỗi lần
tôi gặp phải một vấn đề

tôi cố gắn tự dạy mình lập trình như,

"thiết kế hướng đối tượng là gì
hay thu thập rác là gì?"

Tôi cố tưởng tượng một bé giá 6 tuổi
sẽ giải thích vấn đề thế nào

Tôi đã viết một quyển sách về bé
và minh họa nó

và thứ mà Ruby
đã dạy tôi như thế này.

Ruby dạy tôi rằng bạn
không phải sợ

những con bọ dưới giường

và dù những vấn đề to lớn nhất

cũng là tập hợp các các vấn đề nhỏ
dính lại cùng nhau

Và Ruby cũng
giới thiệu tôi với bạn của nó,

mặt đầy màu sắc của văn hóa internet

Cô bé có bạn như Snow Leopard,

xinh xắn nhưng lại không muốn
chơi với những đứa trẻ khác.

Và cô bé có nhiều bạn như robot xanh
thân thiện nhưng siêu bẩn.

Như Linux the penguin (1 trò chơi)

rất hay nhưng rất khó hiểu.

và những con sói vô tâm, vân vân.

trong thế giới của Ruby, bạn học
công nghệ thông qua chơi.

Ví dụ, máy tính rất giỏi trong việc lặp,

cách Rudy dạy những vòng lặp
như thế này.

đây là sở thích của Ruby các bước nhảy,
" vỗ tay, vỗ tay, dậm, dậm

vỗ tay, vỗ tay và nhảy"

và bạn đã hoc đếm các vòng lặp
bằng cách lặp lại bốn lần điều đó

bạn học trong khi các vòng lặp
đang lặp lại tuần tự

trong khi tôi đứng một chân

và bạn học cho đến khi các vòng lặp
lặp lại một cách tuần tự

cho đến khi mẹ thực sự nổi giận

(cười)

Bạn học các kĩ năng phân rã
bằng các sơ đồ giải quyết vấn đề

và nhận thấy cái gì sai
với tính thực tế của bạn Ruby.

Bạn học được rằng thuật toán
khá giống với cách làm bánh nướng.

Nhiều khi, bạn học được rằng
những đáp án không có sẵn.

Khi tiếp xúc với khóa học
dành cho Ruby,

Tôi cần hỏi bọn trẻ
rằng chúng thấy thế giới thế nào

và chúng có những kiểu câu hỏi gì

tôi muốn tổ chức
các phần trò chơi kiểm tra.

Tôi có ba câu chuyện nhỏ
từ những người chơi trò chơi.

Tôi bắt đầu bằng cách cho lũ trẻ xem
4 bức tranh này.

Tôi cho chúng xem một bức tranh về xe

một tạp hóa, một con chó và một toilet.

Và tôi hỏi, "Cái nào trong số này
em nghĩ là máy tính"

Lũ trẻ có vẻ thận trọng và chọn,

"Không có cái nào là máy tính cả

em biết máy tính là cái gì:

Nó là cái hộp sáng sáng

ở ngay trước mà cha hay mẹ dùng quá nhiều"

Nhưng rồi chúng tôi nói chuyện

và chúng tôi phát hiện
thật ra, xe hơi cũng là máy tính,

nó có hệ thống chỉ đường bên trong.

Còn con chó - con chó thì
có vẻ không là máy tính,

nhưng nó có vòng cổ

vòng cổ thì có thể có máy tính
bên trong nó.

Tiệm tạp hóa, họ có rất nhiều
máy tính khác nhau,

như là hệ thống tính tiền
và các chuông chống trộm.

Này, các em biết gì không?

Ở Nhật, toilet cũng là máy tính

và thậm chí có cả hacker tấn công chúng

(cười)

Và chúng tôi đi xa hơn

tôi cho chúng những mẫu giấy dính
có nút on/off trên đó.

Tôi bảo bọn trẻ,
"Hôm nay các em có khả năng nhiệm mầu

để biến bất kỳ thứ gì trong phòng này
trở thành máy tính."

Một lần nữa, bọn trẻ nói,

"Nghe khó quá, em không biết
trò này chơi làm sao"

Tôi bảo chúng, "Đừng lo,

bố mẹ em cũng chẳng biết mà."

Chúng trừng mắt lên
khi nghe về thứ

được gọi là Mạng lưới của các vật.

Nhưng các em,
các em đang là những người

thật sự đang sống trong một thế giới
mà mọi thứ đều là máy tính."

Máy giặc đồ, bàn chải đánh răng,
kể cả chai sữa.

Và rằng các em là thế hệ cuối cùng
biết máy tính

như cái hộp phát sáng.

Sau đó có một bé gái
đến chỗ tôi

và lấy một cái đèn xe đạp

cô bé bảo "Cái đèn này,
nếu nó là một máy tính,

có sẽ đổi màu."

Tôi bảo, "Ý tưởng này thật hay,
máy tính còn có thể làm gì?"

Rồi cô bé nghĩ rồi lại nghĩ,

rồi nói, "Nếu cái đèn này
là một máy tính,

chúng ta có thể cùng đi
chuyến đạp xe với bố

và ta có thể ngủ trong một cái lều

và cái đèn này
có thể cũng thành một cái máy chiếu phim."

Và đó là giây phút tôi mong chờ,

không phải là khi đứa trẻ
viết mảng Ruby thật hoàn hảo,

khoảnh khắc đứa trẻ nhận ra

rằng thế giới
hoàn toàn chưa sẵn sàng,

đó là cách tuyệt vời
để là thế giới sẵn sàng hơn

là phát triển công nghệ

và rằng mỗi chúng ta
có thể là một phần của sự thay đổi đó.

Câu chuyện cuối cùng,
chúng tôi cũng làm một máy tính

cái hộp phát sáng,
cái hộp phát sáng cổ xưa.

Và chúng tôi biết ông chủ CPU
và RAM và ROM hữu ích

giúp máy tính nhớ mọi thứ.

Sau khi chúng tôi
ráp máy tính lại với nhau,

chúng tôi tạo ra một ứng dụng cho nó.

Câu chuyện yêu thích của tôi
là cậu bé này

cậu bé này 6 tuổi

và điều thích nhất thế giới
là làm môt phi hành gia.

Cậu bé, cậu ta đeo headphone to chừng này

và hoàn toàn chìm trong
cái máy tính giấy nhỏ xíu của mình

bởi vì bạn thấy,
cậu bé đã xây dựng

ứng dụng điều kiển
liên hành tinh của mình.

Bố cậu bé, phi hành gia đơn độc
trên quỹ đạo Hỏa Tinh,

ở phía bên kia của căn phòng

và nhiệm vụ quan trọng của cậu bé

là mang bố mình trở về Trái Đất an toàn.

Những đứa trẻ này sẽ có
một cách nhìn rất khác về thế giới.

cách chúng ta xây dựng công nghệ.

Cuối cùng, càng dễ tiếp cận
thì càng rộng mở,

và chúng ta càng làm
thế giới công nghệ đa dạng,

Thế giới càng đẹp
và tốt hơn thế giới của ta hiện giờ.

Bởi vì sự chia sẽ
không bắt đầu với công nghệ.

Sự chia rẽ
bắt đầu với những người có tầm nhìn.

Khoa học máy tính, lập trình và công nghệ

thứ DNA cốt lõi của những thứ này
là con người.

Máy tính, sau tất cả,
đã từng là những người

thật sự rất rất giỏi tính toán.

Và đến ngày nay, các lập trình viên
không viết mã

chỉ cho máy tính thực thi.

Họ viết mã cho những lập trình viên khác
để đọc và tiếp tục xây dựng.

Vậy, hãy cùng tôi
tưởng tượng trong giây lát,

một thế giới
nơi những câu chuyện chúng ta kể

về những thứ được làm ra
không chỉ bao gồm

những cậu bé Thung lũng Silicon
hai mươi tuổi gì đó

mà còn những nữ sinh Kenyan
và các cán bộ thư viện Na-uy.

Tưởng tượng một thế giới
nơi Ada Lovelaces của ngày mai,

sống trong thực tế vĩnh viễn
của những số 1 và 0,

lớn lên để trở lên rất lạc quan
và tự hào về công nghệ.

Chúng nắm lấy năng lượng
và những cơ hội

và những giới hạn của thế giới.

Một thế giới của công nghệ
thật tuyệt vời, linh hoạt

và một chút phi thường.

Khi tôi là một cô bé,

tôi muốn làm một người kể chuyện.

Tôi thích những thế giới ảo

và trò yêu thích của tôi

là thức dậy ở thung lũng Moomin
vào những buổi sáng.

Rồi những buổi chiều,
tôi sẽ đi chơi quanh Tatoonies.

Và vào buổi tối,
tôi sẽ đi ngủ ở Narnia.

Rồi lập trình trở thành
nghề nghiệp hoàn hảo cho tôi.

Tôi vẫn sáng tạo thế giới.

Thay vì những câu chuyện,
tôi làm bằng mã.

Lập trình cho tôi
sức mạnh đáng ngạc nhiên

để xây dựng cả vũ trụ nhỏ bé của tôi

với những quy luật của nó
và các mẫu và thủ tục.

Tạo ra từ hư không
bằng quyền năng thuần khiết của logic.

Điều đó có lẽ
đã khiến tôi thành một nhà thơ.

Cám ơn