Showing Revision 54 created 10/17/2020 by Nihal Aksakal.

1. Title:
   Gebeliğin şaşırtıcı etkileri
2. Description:

   Dersin tamamını görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/the-surprising-effects-of-pregnancy

   Kaslar ve eklemler yer değiştirir ve itilir. Kalbin vuruş ritmi hızlanır. Kan, arter ve venlerden geçerken gürülder. Gebelik süreci boyunca, vücuttaki her organ değişim gösterir. Bir dizi hormonlarla başlatılan bu değişimler, gebelik başladığı gibi meydana gelir. Gebeliğin vücut ve beyin üzerindeki etkileri hakkında neyi bilip neyi bilmediğimizi inceleyelim.

   Ders: TED-Ed Yönetmen: Roxane Campoy ve Charlotte Cambon

3. Speaker:
   TED-Ed
4. 8119 0:08 - 0:11
   Kaslar ve eklemler yer değiştirir
   ve itilir.
5. 11229 0:11 - 0:14
   Kalbin atma ritmi hızlanır.
6. 13558 0:14 - 0:17
   Kan, arter ve venlerden geçerken gürülder.
7. 16658 0:17 - 0:18
   Gebelik süreci boyunca,
8. 18498 0:18 - 0:21
   vücuttaki her organ değişim gösterir.
9. 21028 0:21 - 0:24
   Bir dizi hormonlarla başlatılan
   bu değişimler
10. 23910 0:24 - 0:27
    gebelik başladığı gibi meydana gelir.
11. 30384 0:30 - 0:33
    Döllenmeden sadece günler sonra

    ¶

12. 32838 0:33 - 0:36
    embriyo rahim iç yüzeyine yerleşir.
13. 36238 0:36 - 0:40
    DNA'sı anneninkiyle
    birebir uyuşmadığından dolayı
14. 39608 0:40 - 0:44
    bağışıklık sistemi teorik olarak
    onu yabancı olarak görür,
15. 43510 0:44 - 0:45
    saldırır ve yok eder,
16. 45287 0:45 - 0:48
    bakterilere ve diğer zararlı mikroplara
    yapacağı gibi.
17. 48417 0:48 - 0:52
    İşin zorluğu burada:
    Annenin bağışıklık sisteminin
18. 51577 0:52 - 0:55
    hem onu hem de fetüsü
    koruması gerekiyor
19. 54923 0:55 - 0:57
    ancak normalde yaptığı gibi
    hareket edemez.
20. 57083 0:57 - 1:01
    Meydana gelen şey bağışıklık cevabının
    azaltılması kadar basit değil.
21. 61053 1:01 - 1:04
    Bunun yerine,
    yeni anlamaya başladığımız
22. 64144 1:04 - 1:07
    birçok farklı bağışıklık hücresini içeren
23. 66644 1:07 - 1:09
    karmaşık bir etkileşim var.
24. 68984 1:09 - 1:10
    Bu hücrelerden bazıları
25. 70180 1:10 - 1:14
    fetüsü diğer bağışıklık hücrelerinin
    saldırısından koruyor gibi gözüküyor.
26. 75977 1:16 - 1:21
    Vücut ayrıca servikste antibakteriyel
    mukustan yapılmış bir tıkaç üretir.
27. 80537 1:21 - 1:25
    Bu mikropları uzakta tutar
    ve doğuma kadar kapalı kalır.
28. 84512 1:25 - 1:26
    Gebelik ilerledikçe,

    ¶

29. 86096 1:26 - 1:30
    rahim büyüyen fetüsle birlikte yukarı
    ve dışa doğru genişler.
30. 90076 1:30 - 1:34
    Yer açmak için,
    progesteron ve relaksin denen hormonlar
31. 93806 1:34 - 1:36
    kaslara gevşemesi için sinyal verir.
32. 96347 1:36 - 1:41
    Sindirim kanalı boyunca besin ve atıkların
    ilerlemesini sağlayan kaslar da gevşer.
33. 101208 1:41 - 1:43
    Bu onları hareketsizleştirir
34. 102638 1:43 - 1:47
    ve kanaldan geçiş yavaşladığından ötürü
    kabızlığa sebep olur.
35. 106777 1:47 - 1:49
    Midenin tepe kısmındaki gevşemiş kaslar
36. 108826 1:49 - 1:52
    asidin yemek borusuna ve boğaza
    kaçışına neden olabilir.
37. 112147 1:52 - 1:54
    Bu mide yanması ve reflüye sebep olur.
38. 114347 1:54 - 1:57
    Bu değişimler,
    kısmen HCG hormonunun sebep olduğu
39. 116737 1:57 - 2:03
    ve günün diğer zamanlarında da olabilen
    sabah bulantısını kötüleştirebilir.
40. 123121 2:03 - 2:06
    Rahim büyüdükçe diyaframı iter.

    ¶

41. 126091 2:06 - 2:10
    Diyafram her solukla birlikte
    göğsü genişleten ve daraltan kastır.

    ¶

42. 130487 2:10 - 2:13
    Bu diyaframın hareket alanını kısıtlar.
43. 132917 2:13 - 2:14
    Telafi etmek için,
44. 133852 2:14 - 2:18
    progesteron hormonu
    solunum uyaranı olarak görev yapar.
45. 137592 2:18 - 2:21
    Bu, hem anne hem de bebeğin daha az
    akciğer kapasitesiyle
46. 141317 2:21 - 2:25
    yeterli oksijeni alabilmesi için hamile
    kadının daha hızlı solumasını sağlar.
47. 145122 2:25 - 2:29
    Bunların hepsi hamile kadının
    nefes darlığı çekmesine sebep olur.
48. 149222 2:29 - 2:33
    Bu sürede, böbrekler daha fazla
    eritropoietin hormonu üretir.

    ¶

49. 152702 2:33 - 2:36
    Bu kırmızı kan hücrelerinin
    üretimini hızlandıran hormon.
50. 158901 2:39 - 2:44
    Böbrekler aynı zamanda fazla suyu ve tuzu
    idrarla çıkarmak yerine vücutta tutar,
51. 163690 2:44 - 2:46
    bunun sebebi kan hacmini arttırmak.
52. 166420 2:46 - 2:51
    Gebe bir kadının kan hacmi
    %50 veya daha fazla artar.
53. 170892 2:51 - 2:52
    Ancak ayrıca biraz seyrelir.
54. 172399 2:52 - 2:56
    Çünkü sadece %25 daha fazla
    kan hücresine sahip.
55. 176384 2:56 - 3:00
    Genellikle vücut, kan hücrelerini
    besinlerimizdeki demiri kullanarak yapar.
56. 180214 3:00 - 3:04
    Fakat gebelikte,
    annenin besinlerinde bulunan ögelerden
57. 184154 3:04 - 3:06
    fetüs de kendi kan akışını oluşturur.
58. 186014 3:06 - 3:09
    Bu, anneye daha az demir ve diğer
    besin öğelerinin kalması demek.
59. 189284 3:09 - 3:12
    Kalbin tüm bu kanı plasentaya
    ve vücuda pompalayabilmesi için

    ¶

60. 192304 3:12 - 3:14
    daha sıkı çalışması gerekiyor.
61. 194444 3:14 - 3:17
    Gebe kadının nabzı yükselir.
62. 196834 3:17 - 3:20
    Ancak sağlıklı bir gebe kadında
    kan basıncının nasıl değiştiğini
63. 200034 3:20 - 3:21
    tamamıyla anlamış değiliz.
64. 201334 3:21 - 3:23
    Bu önemli bir araştırma alanı
65. 203401 3:23 - 3:26
    çünkü en ciddi komplikasyonlardan bazıları
66. 205904 3:26 - 3:28
    kalp ve kan basıncıyla ilgili.
67. 209274 3:29 - 3:32
    Genişleyen rahim
    toplardamarlara basınç yapabilir,
68. 211921 3:32 - 3:35
    bu bacaklarda ve ayaklarda
    sıvı birikimine neden olur.
69. 215191 3:35 - 3:39
    Eğer büyük bir toplardamar olan
    inferior vena kavaya basınç yaparsa,
70. 218851 3:39 - 3:42
    kalbe dönen kana engel olabilir.
71. 221949 3:42 - 3:45
    Bu, uzun süre ayakta kalındığında
    baş dönmesine sebep olan
72. 224908 3:45 - 3:47
    kan basıncı düşüklüğüne sebep olur.
73. 226608 3:47 - 3:51
    Bu değişimlerin bazıları
    daha doğumdan önce düzelmeye başlar.

    ¶

74. 231220 3:51 - 3:55
    Doğumdan hemen önce,
    fetüs alçalır
75. 234670 3:55 - 3:57
    bu diyafram üzerindeki basıncı azaltır
76. 236941 3:57 - 4:01
    ve gebe kadının daha derin nefesler
    almasına olanak sağlar.
77. 240911 4:01 - 4:04
    Doğum esnasında,
    vücuttaki ekstra sıvının fazlası
78. 243691 4:04 - 4:06
    amniyon yırtıldığında kaybedilir.
79. 248612 4:09 - 4:13
    Doğumdan sonra haftalar içinde
    rahim eski haline büzüşür.
80. 253232 4:13 - 4:17
    Vücudun diğer bölümleri gibi
    gebelik beyni etkiler.

    ¶

81. 256545 4:17 - 4:20
    Fakat buradaki etkileri
    en az anlaşılanlardan.
82. 260246 4:20 - 4:23
    Son çalışmalar, gebelikten önce ve sonraki
83. 263096 4:23 - 4:26
    beyin taramalarındaki
    farklılıkları ortaya koyuyor
84. 265606 4:26 - 4:29
    ve bu değişimlerin
    uyarılabilir olduğunu öne sürüyor.
85. 268706 4:29 - 4:32
    Bu onların ebeveynsel yeteneklere
    yardımcı olabileceği demek,
86. 271736 4:32 - 4:38
    bebekler konuşamadığından dolayı artmış
    olan mimik okuyabilme yeteneği gibi.
87. 277505 4:38 - 4:41
    Gebeliğin beyin üzerindeki etkileri
    hakkındaki bilgilerin eksikliği

    ¶

88. 281085 4:41 - 4:43
    genel bir hakikate dikkat çekiyor:
89. 283144 4:43 - 4:47
    Tarihsel olarak gebelikle ilgili
    neredeyse tüm araştırmalar
90. 287174 4:47 - 4:51
    gebe kadınlardan ziyade
    fetüse odaklandı.
91. 291044 4:51 - 4:54
    Gebelik deneyimi
    geniş bir biçimde farklılık gösterir,
92. 293775 4:54 - 4:56
    hem sağlıklı gebelikler çerçevesinde
93. 296245 4:56 - 4:59
    hem de sağlık koşullarının
    komplikasyonundan ötürü.
94. 298811 4:59 - 5:02
    Yeni araştırma nedenini anlamamıza
95. 301711 5:02 - 5:05
    ve gerektiğinde etkili tedaviler
    geliştirmemize yardımcı olacak.
96. 305271 5:05 - 5:09
    Bu arada, her gebelik farklı
97. 308545 5:09 - 5:12
    ve her türlü spesifik soruda
    bir doktora danışmak önemli.
98. 313189 5:13 - 5:17
    Günümüzde, heyecan verici
    bir evreden geçiyoruz
99. 316779 5:17 - 5:22
    ve daha fazla araştırma hayret verici
    gebelik biyolojisine odaklanıyor.