Showing Revision 6 created 11/12/2020 by Rysia Wand.

1. Title:
   Zaskakujące efekty ciąży
2. Description:

   Pełna lekcja: https://ed.ted.com/lessons/the-surprising-effects-of-pregnancy

   Mięśnie i stawy przechodzą zmiany i rozpychają się. Rytm serca przyspiesza. Krew przedziera się przez tętnice i żyły. W czasie ciąży każdy organ w ciele zmienia się. Wywołane przez wiele hormonów zmiany pojawiają się już na samym początku ciąży. Odkryj, co wiemy (a czego nie) na temat wpływu ciąży na ciało i mózg.

   Lekcja: TED-Ed. Reżyseria: Roxane Campoy i Charlotte Cambon

3. Speaker:
   TED-Ed
4. 8119 0:08 - 0:11
   Mięśnie i stawy
   przesuwają się i rozpychają.
5. 11229 0:11 - 0:17
   Rytm serca przyspiesza.
   Krew dudni w tętnicach i żyłach.
6. 16658 0:17 - 0:21
   W czasie ciąży każdy organ
   w ciele się zmienia.
7. 21028 0:21 - 0:24
   Zmiany wywołane przez gamę hormonów
8. 23514 0:24 - 0:27
   pojawiają się już na samym początku ciąży.
9. 30384 0:30 - 0:33
   Kilka dni po zapłodnieniu

   ¶

10. 32608 0:33 - 0:36
    zarodek zagnieżdża się w nabłonku macicy.
11. 36238 0:36 - 0:40
    Jego DNA nie jest dokładnie
    takie samo jak matki,
12. 39608 0:40 - 0:44
    dlatego teoretycznie układ odpornościowy
    powinien uznać go za intruza,
13. 43510 0:44 - 0:48
    zaatakować i zniszczyć, tak jak bakterie
    czy inne szkodliwe mikroby.
14. 48417 0:48 - 0:52
    Oto wyzwanie: układ odpornościowy matki
15. 51577 0:52 - 0:57
    musi chronić zarówno ją jak i płód,
    ale nie może działać tak jak zazwyczaj.
16. 57083 0:57 - 1:01
    Jednak nie następuje po prostu
    osłabienie reakcji odpornościowej,
17. 61053 1:01 - 1:06
    tylko złożona reakcja,
    którą dopiero zaczynamy rozumieć,
18. 65974 1:06 - 1:09
    związana z wieloma różnymi rodzajami
    komórek immunologicznych,
19. 68984 1:09 - 1:14
    z których część chroni płód
    przed atakiem innych komórek tego typu.
20. 75977 1:16 - 1:21
    Ciało wytwarza też na szyjce macicy
    przeciwbakteryjną plombę ze śluzu,
21. 80537 1:21 - 1:25
    która nie przepuszcza zarazków
    aż do momentu porodu.
22. 84512 1:25 - 1:26
    W miarę rozwoju ciąży

    ¶

23. 86096 1:26 - 1:30
    macica rozciąga się do góry i na boki
    wraz z rosnącym płodem.
24. 90076 1:30 - 1:34
    Żeby zrobić miejsce, hormony
    o nazwie progesteron i relaksyna
25. 93806 1:34 - 1:36
    każą się mięśniom rozluźnić.
26. 96347 1:36 - 1:41
    Mięśnie, które przepychają jedzenie
    przez przewód pokarmowy,
27. 100718 1:41 - 1:43
    też rozluźniają się i działają wolniej,
28. 102638 1:43 - 1:47
    tworząc zaparcia, bo przejście
    przez przewód pokarmowy trwa dłużej.
29. 106777 1:47 - 1:49
    Rozluźnione mięśnie
    w górnej części żołądka
30. 108826 1:49 - 1:52
    mogą przepuszczać kwasy
    do przełyku i gardła,
31. 112147 1:52 - 1:54
    powodując zgagę.
32. 114347 1:54 - 1:56
    Te zmiany mogą nasilić
33. 115535 1:56 - 2:00
    poranne młodości powodowane
    częściowo przez hormon hCG,
34. 119852 2:00 - 2:03
    które mogą wystąpić o innych porach dnia.
35. 123121 2:03 - 2:06
    Rosnąca macica naciska na przeponę,

    ¶

36. 126091 2:06 - 2:10
    mięsień, który rozszerza i obkurcza
    klatkę piersiową przy każdym oddechu.
37. 130487 2:10 - 2:13
    Ten nacisk ogranicza zasięg przepony.
38. 132917 2:13 - 2:18
    W zamian progesteron przyjmuje
    rolę stymulatora oddechu
39. 137592 2:18 - 2:21
    i sprawia, że ciężarna kobieta oddycha
    szybciej, tak żeby i ona, i dziecko
40. 141317 2:21 - 2:25
    mogli dostać dosyć tlenu
    przy mniejszej pojemności płuc.
41. 145122 2:25 - 2:29
    Z tego powodu kobieta w ciąży
    może łapać zadyszkę.
42. 149222 2:29 - 2:33
    Z kolei nerki produkują
    więcej erytropoetyny,

    ¶

43. 152702 2:33 - 2:36
    hormonu, który zwiększa
    powstawanie czerwonych krwinek.
44. 158901 2:39 - 2:44
    Nerki zatrzymują też wodę i sól,
    zamiast odfiltrowywać je do moczu,
45. 163690 2:44 - 2:46
    żeby zwiększyć objętość krwi.
46. 166420 2:46 - 2:51
    Objętość krwi kobiety ciężarnej
    wzrasta o 50% lub więcej.
47. 170892 2:51 - 2:52
    Jest też trochę rozrzedzona,
48. 172399 2:52 - 2:56
    bo ma tylko 25% więcej krwinek czerwonych.
49. 176384 2:56 - 3:00
    Zazwyczaj ciało tworzy krwinki,
    używając żelaza z jedzenia.
50. 180214 3:00 - 3:04
    Ale podczas ciąży płód też buduje
    swój własny zapas krwi
51. 184064 3:04 - 3:06
    ze składników odżywczych pokarmu matki,
52. 186084 3:06 - 3:09
    zostawiając jej mniej żelaza
    i innych substancji.
53. 189284 3:09 - 3:12
    Serce musi pracować wyjątkowo ciężko,
    żeby przepompować tę krew

    ¶

54. 192304 3:12 - 3:14
    przez ciało i łożysko.
55. 194444 3:14 - 3:17
    Tętno ciężarnej kobiety wzrasta,
56. 196834 3:17 - 3:19
    ale nie do końca rozumiemy,
57. 198604 3:19 - 3:21
    jak ciśnienie krwi
    zmienia się w zdrowej ciąży,
58. 201334 3:21 - 3:23
    co jest ważnym obszarem badań,
59. 203401 3:23 - 3:26
    ponieważ najpoważniejsze komplikacje
60. 205904 3:26 - 3:29
    wiążą się z sercem i ciśnieniem.
61. 209274 3:29 - 3:32
    Rosnąca macica może uciskać żyły,
62. 211921 3:32 - 3:35
    powodując nagromadzenie
    płynów w nogach i stopach.
63. 215191 3:35 - 3:39
    Nacisk na dużą żyłę,
    zwaną żyłą główną dolną,
64. 218851 3:39 - 3:42
    może zaburzyć powrót krwi do serca
65. 221949 3:42 - 3:44
    i powodować zawroty głowy
66. 223568 3:44 - 3:47
    przez spadek ciśnienia
    po zbyt długim staniu.
67. 226608 3:47 - 3:51
    Niektóre zmiany cofają się
    jeszcze przed porodem.

    ¶

68. 231220 3:51 - 3:55
    Krótko przed porodem płód opada,
69. 234670 3:55 - 3:57
    zmniejsza nacisk na przeponę
70. 236941 3:57 - 4:01
    i pozwala ciężarnej głębiej oddychać.
71. 240911 4:01 - 4:02
    Podczas porodu
72. 242491 4:02 - 4:06
    nadmiar płynów odchodzi z wodami.
73. 248612 4:09 - 4:13
    Macica obkurcza się
    w kilka tygodni po porodzie.
74. 253232 4:13 - 4:17
    Ciąża wpływa na wszystkie narządy,
    także na mózg,

    ¶

75. 256545 4:17 - 4:20
    ale skutki tego wpływu są najmniej jasne.
76. 260246 4:20 - 4:23
    Najnowsze badania pokazują
    różnice w zdjęciach mózgu
77. 263096 4:23 - 4:26
    po ciąży i we wczesnym rodzicielstwie.
78. 265606 4:26 - 4:29
    Sugerują, że są to zmiany adaptacyjne.
79. 268706 4:29 - 4:32
    Oznacza to, że mogą wspomóc
    umiejętności rodzicielskie,
80. 271736 4:32 - 4:38
    takie jak umiejętność odczytywania
    znaków z mimiki twarzy niemowlęcia.
81. 277505 4:38 - 4:41
    Brak informacji na temat
    wpływu ciąży na mózg

    ¶

82. 281085 4:41 - 4:47
    podkreśla znaną prawdę, że w historii
    prawie wszystkie badania nad ciążą
83. 287174 4:47 - 4:51
    skupiały się na płodzie, a nie na matce.
84. 291044 4:51 - 4:54
    Doświadczenia ciążowe są różne,
85. 293775 4:54 - 4:59
    zarówno jeśli chodzi o zdrowe ciąże,
    jak i te z komplikacjami;
86. 298815 4:59 - 5:02
    nowe badania pomogą nam zrozumieć dlaczego
87. 301711 5:02 - 5:05
    i rozwinąć skuteczne leczenie.
88. 305271 5:05 - 5:09
    Tymczasem, każda ciąża jest inna
89. 308545 5:09 - 5:12
    i trzeba konsultować
    z lekarzem każdą wątpliwość.
90. 313189 5:13 - 5:17
    Jesteśmy na progu zdumiewających odkryć,
91. 316779 5:17 - 5:22
    w miarę rozwoju badań
    nad niesamowitą biologią ciąży.