Birke Baehr: Cfare nuk funksionon me sistemin tone ushqimor
-
0:01 - 0:03Pershendetje. Emri im eshte Birke Baehr,
-
0:03 - 0:05dhe jam 11 vjec.
-
0:05 - 0:08Une erdha sot ketu per te folur rreth asaj qe nuk funksionon me sistemin tone ushqimor.
-
0:08 - 0:10Se pari, une do doja te thoja
-
0:10 - 0:13qe une jam me te vertete i cuditur sesa lehte femijet jane udhehequr qe te besojne
-
0:13 - 0:15te gjithe marketingun dhe reklamat
-
0:15 - 0:17ne TV, ne shkollat publike
-
0:17 - 0:19dhe pak a shume kudo qe hedh syte.
-
0:19 - 0:21Mua me duket si korporatat qe
-
0:21 - 0:23janë gjithmonë duke u përpjekur për të marrë fëmijët si unë
-
0:23 - 0:25qe te detyrojne prinderit e tyre per te shkuar per te blere gjera
-
0:25 - 0:27qe me te vertete nuk jane te mira per ne ose per planetin.
-
0:27 - 0:29Femijet e vegjel, ne vecanti,
-
0:29 - 0:31jane te terhequr nga ngjyrat e paketimeve
-
0:31 - 0:33dhe lodrat plastike,
-
0:33 - 0:36Une duhet ta pranoj, qe kam qene njeri prej tyre.
-
0:36 - 0:38Une gjithashtu kam pas menduar qe cdo gje nga ushqimi jone
-
0:38 - 0:40vjen nga keto ferma te lumtura, te vogla
-
0:40 - 0:43ku derrat mbeshtillen ne balte dhe lopet kullosin bar gjithe diten.
-
0:43 - 0:46Ajo cka une zbulova eshte qe kjo nuk eshte e vertete.
-
0:46 - 0:48Une fillova te shihja ne brendesi te ketyre gjerave
-
0:48 - 0:51ne internet, neper libra dhe ne filma dokumentare,
-
0:51 - 0:53si edhe ne udhetimet me familjen time.
-
0:53 - 0:56Une zbulova anen e erret te sistemit ushqimor te industrializuar.
-
0:57 - 1:00Se pari jane fara dhe organizma mekanikisht gjenetike.
-
1:00 - 1:03Kjo ndodh kur fara eshte e manipuluar ne laborator
-
1:03 - 1:05per te bere dicka jo te realizuar nga natyra --
-
1:05 - 1:07si te marresh DNA e peshkut
-
1:07 - 1:10dhe ta vendosesh ne DNA e domates -- e shpifur.
-
1:10 - 1:13Mos me keqkuptoni. Mua me pelqen peshku dhe domatja,
-
1:13 - 1:15por kjo eshte thjesht e shpifur.
-
1:15 - 1:17(Qeshje)
-
1:17 - 1:19Farat jane per tu mbjellur, dhe me pas per tu rritur.
-
1:19 - 1:21Ushqimi qe ato prodhojne eshte vertetuar
-
1:21 - 1:23ne laboratorin e kafsheve qe shkakton kancer dhe probleme te tjera.
-
1:23 - 1:25Dhe njerezit kane ngrene ushqime te prodhuar ne kete menyre
-
1:25 - 1:27qe nga vitet 1990.
-
1:27 - 1:29Dhe pjesa me e madhe e popullit as qe e dine qe keto ekzistojne.
-
1:29 - 1:32A e dinit ju qe minjte qe hane miser gjenetikisht te prodhuar
-
1:32 - 1:35ju jane zhvilluar shenja te toksikimit te melcise dhe te veshkave.
-
1:35 - 1:38Keto perfshijne inflamacionin e veshkave, lezionet dhe rrisin peshen e veshkave.
-
1:38 - 1:40Megjithate, pothuajse i gjithe misri qe hame
-
1:40 - 1:42ne nje fare menyre, eshte i ndryshuar gjenetikisht.
-
1:42 - 1:44Dhe me lejoni t'ju tregoj qe,
-
1:44 - 1:46misri eshte kudo.
-
1:46 - 1:48Dhe mos me lejoni te filloj me operacionet e kufizuara te ushqimit te kafsheve,
-
1:48 - 1:50te quajtura CAFOS.
-
1:50 - 1:52(Qeshje)
-
1:52 - 1:54Fermeret konvencional perdorin plehrat kimike
-
1:54 - 1:56te bere nga lendet fosil djegese
-
1:56 - 1:58qe i perziejne me balte per ti bere bimet qe te rriten.
-
1:58 - 2:01Ato e bejne kete sepse ato e kane zhveshur token nga te gjithe perberesit
-
2:01 - 2:04per te rritur kultura te njejta pa pushim.
-
2:04 - 2:07Me shume kimikate te demshme jane te mbuluara ne fruta dhe perime,
-
2:07 - 2:09si pesticidet dhe herbicidet,
-
2:09 - 2:11per te vrare farerat e keqia dhe insektet.
-
2:11 - 2:14Kur bie shi, keto kimikate depertojne ne terren,
-
2:14 - 2:16ose ikin ne ujerat tone,
-
2:16 - 2:18duke helmuar ujin tone gjithashtu.
-
2:18 - 2:21Me pas ato rrezikojne ushqimet tona, duke u perpjekur per ta bere ate te zgjase me gjate,
-
2:21 - 2:23keshtu qe mund te udhetoje mijera milje
-
2:23 - 2:26nga ku eshte rritur drejt supermarketeve.
-
2:26 - 2:28Keshtu qe une pyes veten time,
-
2:28 - 2:30si mundem une te ndryshoj? Si mund ti ndryshoje keto gjera?
-
2:30 - 2:32Kjo eshte ajo qe une zbulova.
-
2:32 - 2:35Zbulova qe ekziston nje levizje per nje rruge me te mire.
-
2:35 - 2:37Po ti kthehemi se shkuares,
-
2:37 - 2:39une kam dashur te isha nje lojtar futbolli NFL.
-
2:39 - 2:42Une vendosa qe me mire te isha nje bujk organik.
-
2:42 - 2:51(Duartrokitje)
-
2:51 - 2:53Faleminderit.
-
2:53 - 2:56Dhe ne kete menyre une mund te kem nje ndikim me te madhe ne bote.
-
2:56 - 2:59Kete burre, Joel Salatin, e quajne nje fermer te cmendur
-
2:59 - 3:01sepse ai rritet kunder sistemit.
-
3:01 - 3:03Qekur une jam shkolluar ne shtepi,
-
3:03 - 3:05une shkova nje dite per ta degjuar ate.
-
3:05 - 3:07Ky burre, ky fermer i cmendur,
-
3:07 - 3:09nuk perdor asnje pesticid, herbicid,
-
3:09 - 3:12ose fara gjenetikisht te modifikuara.
-
3:12 - 3:15Dhe pikerisht per kete, ai eshte etiketur nga sistemi si i cmendur.
-
3:15 - 3:18Une dua qe ju te dini, qe ne te gjithe mund te bejme nje ndryshim
-
3:18 - 3:20duke bere zgjedhje te ndryshme,
-
3:20 - 3:22duke blere ushqimet tona direkt nga fermeret lokal,
-
3:22 - 3:24ose nga komshinjte tane te cilet i kemi njohur gjate gjithe jetes tone.
-
3:24 - 3:26Shume njerez thone qe ushqimet organike ose lokale jane shume me te shtrenjta,
-
3:26 - 3:28por a eshte vertet keshtu?
-
3:28 - 3:31Me gjithe keto gjera qe une kam mesuar rreth sistemit ushqimor,
-
3:31 - 3:34me duket se ne ose do te paguajme fermeret,
-
3:34 - 3:36ose do te paguajme spitalin.
-
3:36 - 3:43(Duartrokitje)
-
3:43 - 3:45Tani une e di se cfare do te zgjedh.
-
3:45 - 3:47Une dua qe ju ta dine qe atje jashte ka ferma --
-
3:47 - 3:50si Bill Keener ne Fermen Sequachie Cove ne Tenesi --
-
3:50 - 3:52ku lopet hane bar
-
3:52 - 3:54dhe qe derrat rrotullohen ne balte, tamam ashtu sic une kam imagjinuar.
-
3:54 - 3:56Ndonjehere une shkoj ne Fermen e Bill si vullnetar,
-
3:56 - 3:58ne menyre qe te shoh me nga afer dhe personalisht
-
3:58 - 4:00se nga vjen mishi qe une ha.
-
4:00 - 4:02Une dua qe ju ta dini qe une besoj
-
4:02 - 4:04qe femijet do te hane zarzavate te fresketa dhe ushqim te mire
-
4:04 - 4:07nese do te dine me shume rreth kesaj dhe se nga vjen me te vertete.
-
4:07 - 4:09Une dua qe ju ta dini qe ka tregje fermeresh
-
4:09 - 4:11qe shfaqen, ne cdo komunitet.
-
4:11 - 4:13Une dua qe ju ta dini qe une, vellai dhe motra ime
-
4:13 - 4:15ne te vertete na pelqen te hame patate te skuqura.
-
4:15 - 4:18Une mundohem ta ndaj kete kudo qe shkoj.
-
4:18 - 4:20Jo shume kohe me pare,
-
4:20 - 4:23daja im me tha qe i dha kushuririt tim gjashte vjecar kornflekse.
-
4:23 - 4:25Ai e pyti nese ai donte O's organike te thekura
-
4:25 - 4:27ose kornflekse te sheqerosura --
-
4:27 - 4:30ne kopertinen e te cilit ndodhej nje karikatur i vijezuar.
-
4:31 - 4:33Kushuriri im i vogel i tha te atit
-
4:33 - 4:35qe do te preferonte per te ngrene kornflekset organike te thekura O's,
-
4:35 - 4:38sepse, Birke ka thene, qe nuk duhet te hani kornflekse te sheqerosura.
-
4:39 - 4:41Dhe pikerisht kjo, miqte e mi eshte sesi ne mund te realizojme ndryshim
-
4:41 - 4:43nje femije ne nje kohe.
-
4:43 - 4:46Keshtu qe heren tjeter qe do te jeni ne nje dyqan ushqimor, mendoni lokalisht
-
4:46 - 4:48zgjidhni ushqime organike, njihni fermeret tuaj dhe njihni ushqimin tuaj.
-
4:48 - 4:50Ju faleminderit.
-
4:50 - 4:53(Duartrokitje)
- Title:
- Birke Baehr: Cfare nuk funksionon me sistemin tone ushqimor
- Speaker:
- Birke Baehr
- Description:
-
11 vjecari Birke Baehr paraqet studimin e tij ne nje burim kryesor te ushqimit tone -- perqendruar shume larg dhe me pak se piktoresk ne fermat industriale. Te mbash fermat larg syve promovon nje pikture te pavertete te nje kutie te madhe te agrikultures, argumenton ai, nderkohe qe nenvizon ceshtjen e te gjelberave dhe lokalizon prodhimin e ushqimit.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 04:53