Earth Talk: Agroecology: Who will feed us in a planet in crisis with Miguel A. Altieri
-
0:00 - 0:03Ai sẽ nuôi sống chúng ta trên hành tinh
đang gặp khủng hoảng -
0:03 - 0:06Miguel A. Altieri
Đại học Schumacher 29/04/2015 -
0:06 - 0:10Xin chào tất cả mọi người.
Tôi rất hân hạnh được có mặt ở đây, trong -
0:10 - 0:14trường ĐH Schumacher
và đất nước tươi đẹp này. -
0:14 - 0:18Clara và tôi cảm thấy được chào đón
-
0:18 - 0:22và cảm thấy thuộc về một cộng đồng
mà mọi thành viên đều quan tâm đến những -
0:22 - 0:26vấn đề rất quan trọng cho tương lai của
hành tinh, từ những vấn đề thuộc về sự -
0:26 - 0:32thay đổi thiên nhiên một cách tích cực, và
cả nông nghiệp nữa, cho đến sự thay đổi -
0:32 - 0:36bản thân chúng ta vì đó mới là điều quan
trọng. -
0:37 - 0:40Chuyện chúng ta sẽ bàn đến trong ngày hôm
nay là -
0:40 - 0:46sự đối lập về ý thức hệ trong nông nghiệp
Có 2 hệ thống cùng tồn tại. -
0:46 - 0:52Một là nông nghiệp theo hình thức
công nghiệp, dựa vào các hoá chất đầu vào -
0:52 - 1:00và phương pháp trong Cách mạng Xanh. Hai
là nông nghiệp nhà quê mà người thực hiện -
1:00 - 1:04là các hộ nông dân. Hình thức này tồn tại
hàng thế kỷ, sử dụng những kiến thức mà -
1:04 - 1:07ngày nay chúng ta gọi là "những nguyên tắc
nông nghiệp sinh thái". -
1:07 - 1:14Hình thức nông nghiệp công nghiệp chiếm
phần lớn diện tích đất phục vụ nông nghiệp -
1:14 - 1:20Trên thế giới có 1.5 tỉ hec-ta đất nông
nghiệp mà 80% là độc canh. Hình thức này -
1:20 - 1:26phụ thuộc rất nhiều vào tài nguyên bên
ngoài, tức là tiêu tốn rất nhiều năng -
1:26 - 1:31lượng và đã trở thành áp lực chính dẫn đến
sự thay đổi của sinh quyển bởi vì ngày nay -
1:31 - 1:36nông nghiệp không chỉ ảnh hưởng trực tiếp
tới khu vực sản xuất mà còn cả các khu vực -
1:36 - 1:43xa. Ví dụ, những khu vực chết ngoài đại
dương mà chúng ta thấy là do các chất gây -
1:43 - 1:48ô nhiễm chảy từ sông ra biển. Những chất
này cùng với phân bón kích thích sự phát -
1:48 - 1:51triển mạnh mẽ của tảo và các sinh vật khác
-
1:51 - 1:53Như vậy, đó có lẽ là tác động lớn nhất
-
1:53 - 2:00làm thay đổi sinh quyển theo những hướng
khác nhau. -
2:00 - 2:02Độc canh có thể có một vài lợi
-
2:02 - 2:09điểm ngắn hạn về kinh tế nhưng hình thức
này không tối ưu về mặt sinh thái vì với -
2:09 - 2:13một hệ thống đồng nhất như vậy, không có
nhiều loài sinh vật thì không có sự đa -
2:13 - 2:17dạng. Sự đồng nhất cao về mặt di truyền
làm cho hệ thống này cực kỳ dễ bị tổn -
2:17 - 2:25thương trước sâu bệnh và thay đổi khí hậu.
-
2:25 - 2:28Thực tế là trong thập niên 70, Mỹ đã
-
2:28 - 2:39đưa ra một cảnh báo về tình trạng dễ bị
ảnh hưởng của nông nghiệp Hoa Kỳ. Hồi đó -
2:39 - 2:46cả nước đã phải chịu một thảm hoạ do bệnh
trên ngô, làm giảm sản lượng từ 119 triệu -
2:46 - 2:57tấn năm 1969 xuống còn 106 triệu tấn năm
1970. 13 triệu tấn ngô bị mất tương đương -
2:57 - 3:00với 18.5 triệu Ca-lo.
-
3:01 - 3:07Những hệ thống dễ
bị tổn thương, do không có các quy trình -
3:07 - 3:19sinh thái để tự bảo vệ chính nó, nên con
người phải dùng thuốc diệt sâu bọ để làm -
3:19 - 3:22cho những hệ thống đó có thể tồn tại.
-
3:22 - 3:26Thêm vào đó, những hệ thống như thế
tiêu tốn 80% lượng nước toàn cầu -
3:26 - 3:30và tạo ra từ 25 - 30% lượng
khí nhà kính. -
3:32 - 3:36Trên biểu đồ này, các bạn có thể thấy
châu Âu sử dụng nhiều thuốc bảo vệ -
3:37 - 3:41thực vật nhất thế giới và tất nhiên là
lượng hoá chất này sẽ chảy ra môi trường, -
3:41 - 3:48gây nhiều hậu quả. Ước tính, ở Anh nếu
tính toàn bộ ảnh hưởng của nông nghiệp -
3:48 - 3:52hình thức công nghiệp, không chỉ ô
nhiễm do thuốc BVTV mà cả mất đa -
3:52 - 3:56dạng sinh học, mất đất do xói mòn, ảnh
hưởng tới sức khoẻ con người, thì con số -
3:56 - 4:03đó là 208 Bảng/ha. Những chi phí nyaf được
gọi là ảnh hưởng bên ngoài. Chúng được gọi -
4:03 - 4:07là ảnh hưởng bên ngoài vì toàn xã hội trả
chi phí đó, những nông dân sử dụng thuốc -
4:07 - 4:11BVTV và những công ty bán các sản
phẩm này không phải trả chi phí đó. -
4:13 - 4:17Một điều nữa mà chúng ta đang phải đối mặt
hiện nay là hệ thống nông nghiệp đang trở -
4:17 - 4:22nên ngày càng dễ bị ảnh hưởng bởi những
thay đổi của khí hậu. Có một đợt hạn -
4:22 - 4:28khủng khiếp nhất trong 50 năm xảy ra vào
năm 2012 ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ, gây tổn -
4:28 - 4:36thất khoảng 13% sản lượng ngô và 8% sản
lượng đậu tương. Hầu hết ngô và đậu tương -
4:36 - 4:41ở đó là cây trồng chuyển gen (GMO) vì đây
là khu vực mà hầu hết cây trồng là sinh -
4:41 - 4:49vật chuyển gen. Ở California, năm nay 2014
là năm thứ ba hạn hán. Vì thế 400000 acre -
4:49 - 4:55đất phải bỏ hoang, tương đương với tổn
thất khoảng 1.5 tỉ Đô-la. -
4:55 - 4:59Một trong những điều thú vị ở đây là
hình thức sản xuất nông nghiệp hiện đại -
4:59 - 5:03này ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu, và
biến đổi khí hậu liên quan đến nông nghiệp -
5:03 - 5:07quy mô công nghiệp. Như tôi đã nói, hình
thức sản xuất nông nghiệp này phát thải từ -
5:07 - 5:1225 đến 30% lượng khí nhà kính, lượng khí
nhà kính này làm biến đổi khí hậu và làm -
5:12 - 5:14thay đổi hệ thống nông nghiệp.
-
5:14 - 5:17Mặc cho sự
cảnh báo này, và mặc cho bằng chứng là hệ -
5:17 - 5:22thống nông nghiệp đó không bền vững, chúng
ta vẫn quảng bá nó một cách rộng rãi. -
5:22 - 5:29Một trong những ví dụ rõ ràng nhất là công
nghệ mới - mà chúng ta gọi là GMO. -
5:29 - 5:35Khoảng 220 triệu ha đất trồng cây GMO,
trong đó 60% là đậu tương, cụ thể là -
5:35 - 5:41giống "Round-up ready", kháng thuốc trừ cỏ
Round-up. Loại thuốc trừ cỏ này do -
5:41 - 5:42Monsanto sản xuất.
-
5:42 - 5:48Lý luận được sử dụng ở
đây, bởi những người ủng hộ công nghệ này, -
5:48 - 5:52không chỉ là các công ty mà cả các nhà
khoa học nhận tài trợ từ công ty này, -
5:52 - 5:56là ... Như ở trường tôi, đại học
California, một trường công, nhận 500 -
5:56 - 6:01triệu Đô-la từ BP để tạo ra cái mà họ gọi
là "năng lượng sinh học chuyển gen". -
6:02 - 6:07Lý luận được sử dụng ở đây là chúng ta cần
phải nuôi sống thế giới. Nhưng té ra khi -
6:07 - 6:12chúng ta bắt đầu phân tích xem 1 ha đất
trồng cây chuyển gen có thực sự cung cấp -
6:12 - 6:16lương thực cho một trong số một tỉ người
đang chịu nạn đói - bởi vì đó mới là vấn -
6:16 - 6:20đề. Chúng ta thì không phải là vấn đề, mà
là những người nghèo thu nhập dưới 1 Đô-la -
6:20 - 6:23mỗi ngày và không có đủ ăn cơ. Thực ra là
không một mảnh đất nào trong số 200 ha -
6:24 - 6:26này là để cứu đói cả.
-
6:26 - 6:31Vì sao? Có 4 cây trồng chiếm hầu hết diện
tích trồng cây chuyển gen: -
6:31 - 6:34đậu tương, ngô, bông và cải dầu.
-
6:34 - 6:38Các bạn có thể nói là chúng ta ăn mỗi
ngô và đậu tương, -
6:38 - 6:45nhưng thực tế 50% số đó là để nuôi gia súc
50% còn lại là để nuôi ô tô. -
6:45 - 6:49Gia súc thì không ở Mỹ La-tin, nơi
trồng các loại cây chuyển gen này, mà -
6:49 - 6:53người nghèo thì lại ở châu Phi. Ngô và đậu
tương trồng ở Mỹ la-tinh sẽ được vận -
6:53 - 6:57chuyển đến châu Âu và Trung Quốc. Có nghĩa
là không có nổi 1 ha trong số đất đó được -
6:57 - 7:01dùng để sản xuất lương thực cho 1 trong số
1 tỉ người đang chịu nạn đói hiện nay. -
7:01 - 7:05Mặc cho sự thật đó, những hệ thống
sản xuất này vẫn tiếp tục được sử dụng -
7:05 - 7:09bằng cách buộc nông dân dùng Round-up
và độc canh. Nông dân không thể không dùng -
7:09 - 7:14Round-up, không thể đa dạng hoá hệ thống
cây trồng vì tất cả sẽ chết. -
7:14 - 7:18Rõ ràng, hệ thống nông nghiệp này phải
chịu những ảnh hưởng về sinh thái của -
7:18 - 7:21việc sử dụng lặp đi lặp lại một công nghệ.
-
7:21 - 7:25Một trong những hậu quả đó là kháng thuốc.
-
7:25 - 7:29Đây là một cánh đồng đậu tương ở Brazil
bị xâm chiếm hoàn toàn bởi cỏ kháng Round- -
7:29 - 7:36up. Có khoảng 12 loài cỏ đã kháng được
Round-up vì đó chính là sự phản ứng của -
7:36 - 7:42tự nhiên. Giống như trong ngành Côn trùng
học, khi chúng ta sử dụng thuốc diệt côn -
7:42 - 7:47trùng. Hiện có khoảng 500 loài côn trùng
có khảng năng kháng 1000 loại thuốc diệt -
7:47 - 7:52côn trùng. Cuộc chiến của các chất hoá học
tạo ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết được -
7:52 - 7:54vấn đề.
-
7:54 - 8:00Có một nghiên cứu mới công bố cho thấy
một số ảnh hưởng của glyphosate -
8:00 - 8:03đối với con người. Glyphosate
có thể gây ra -
8:03 - 8:09ung thư tuyến giáp thể non-
Hodgskins và một số bệnh ung thư khác. -
8:09 - 8:18Glyphosate hiện đang được sử dụng trên 750
sản phẩm thuốc trừ cỏ trên toàn thế giới. -
8:21 - 8:28Sẽ có một số người nói rằng kiểu gì cũng
có những điểm tốt ở GMO, ví dụ như "gạo -
8:28 - 8:33vàng". Hiện gạo vàng đã ra đời và có vẻ
như là nó sẽ được quảng bá mạnh mẽ ở châu -
8:33 - 8:40Á. Loại lúa chuyển gen này có thể sản sinh
ra Beta-caroten. Beta-caroten là tiền -
8:40 - 8:45Vitamin A, mà vitamin A thì rất quan trọng
đối với mắt. Châu Á lại có nhiều người bị -
8:45 - 8:49các bệnh về mắt.
-
8:49 - 8:54Vậy thì, tại sao không
tạo ra lúa có Beta-caroten và sản xuất -
8:54 - 8:57rộng rãi ở châu Á?
-
8:58 - 9:05Té ra, khi nghiên cứu hệ thống này...
Ở đây, nông dân trồng đủ -
9:05 - 9:10các thứ cây, không chỉ lúa mà nhiều giống
lúa, các cây trồng mùa khô, các cây lâu -
9:10 - 9:20năm, họ nuôi cá, vịt, lươn, nói chung là
rất nhiều thành phần mà khi con người -
9:20 - 9:25sống trong hệ thống đó, họ chẳng thiếu
chất gì. Có điều, những vùng đất này bị -
9:25 - 9:34chuyển sang sản xuất độc canh. Thế là khi
con người ăn mỗi gạo, và chỉ gạo, họ thiếu -
9:34 - 9:36đủ các chất, không chỉ vitamin A.
-
9:38 - 9:40Thuốc trừ cỏ sử dụng trong Cách mạng Xanh
-
9:41 - 9:45để diệt những loài thực vật mà chúng ta
gọi là "cỏ dại" trong nông nghiệp hiện -
9:45 - 9:49đại, còn nông dân thì gọi là ... ví dụ như
ở Mexico, nông dân gọi là những cây có ích -
9:49 - 9:53mà không phải là cây trồng. Những cây này
có thể ăn được, có thể chữa bệnh và nhiều -
9:53 - 9:55công dụng khác.
-
9:55 - 10:05Trên bảng này, có một loại cây lấy lá,
mà chúng ta cố diệt bằng thuốc trừ cỏ, -
10:05 - 10:10chứa tới 444 micro-gram Beta-
caroten trong mỗi gram khối lượng tươi. -
10:10 - 10:15Trong khi đó, gạo vàng có khoảng 1.6,
hiện là 6 micro-gram Beta-caroten. -
10:15 - 10:19Con số đã được nâng lên...
Nghĩa là chúng ta phải ăn 1 cân gạo vàng -
10:19 - 10:23để có được lượng Beta-caroten trong một
chiếc lá của một loài cây mà chúng ta cố -
10:23 - 10:27diệt bằng thuốc trừ cỏ.
-
10:28 - 10:31Hơn nữa, khi sử dụng hoá chất, thì các
-
10:31 - 10:35thành tố khác trong hệ thống, ngoài lúa,
cũng bị ảnh hưởng. Ví dụ, cá trong hình -
10:35 - 10:41có vai trò rất quan trọng vì chúng ăn cỏ,
một số con húc vào thân cây lúa, làm cho -
10:41 - 10:53côn trùng rơi xuống để ăn. Ngoài ra, nông
dân trồng cả bèo tấm, giúp cố định đạm. -
10:53 - 10:58Những cây bèo tấm này không chỉ cung cấp
phân bón cho lúa, đỡ phải mua phân, mà còn -
10:58 - 11:02trở thành thức ăn cho vịt. Vịt thì cũng là
một thành tố trong hệ thống, cho thịt và -
11:02 - 11:07trứng.
Tóm lại, chúng ta phá vỡ một hệ thống bền -
11:07 - 11:13vững. Người nông dân này, khi sử dụng đa
dạng các thành tố: vịt, cá, cây trồng, cỏ -
11:13 - 11:19và nhiều thứ nữa, có một hệ thống nông
nghiệp tự cung tự cấp. -
11:19 - 11:21Đây chính là một mô hình
nông nghiệp sinh thái. -
11:21 - 11:28Nói đơn giản, là chúng ta tạo lập một
hệ thống với nhiều thành phần, -
11:28 - 11:34có khả năng phối hợp với nhau
nhằm tăng độ phì nhiều của đất, năng suất -
11:34 - 11:39cây trồng của hệ thống. Chúng ta không cần
bất cứ tài nguyên nào từ bên ngoài. Cái mà -
11:39 - 11:43chúng ta cần là rất nhiều kiến thức để tạo
lập và quản lý một hệ thống nhiều thành tố -
11:44 - 11:48Điều đáng buồn ở đây là những hệ thống
nông nghiệp sinh thái này bị phá huỷ bởi -
11:48 - 11:50nông nghiệp hiện đại.
-
11:50 - 11:53Một xu hướng khác trong nông nghiệp là
-
11:53 - 11:59nhiên liệu sinh học, hay nói cách khác là
một phương pháp nhân tạo hoá các quá trình -
11:59 - 12:03tự nhiên và tạo ra những hệ thống độc canh
khổng lồ. -
12:03 - 12:06Nguyên nhân mà người ta theo đuổi
hướng này, -
12:06 - 12:10đặc biệt là châu Âu và Mỹ
là vì họ buộc phải tăng cường sử dụng -
12:10 - 12:16nhiên liệu sinh học bởi vì ... các bạn
thấy ở đây ... châu Âu, Mỹ và OECD sử dụng -
12:16 - 12:2050% năng lượng trên toàn thế giới.
-
12:20 - 12:25Các nước khác, khoảng 170 nước, chia nhau
50% còn lại. -
12:25 - 12:29
Như thế có nghĩa là chúng ta cần một nguồn -
12:29 - 12:33nhiên liệu khác vì dầu mỏ đang ngày càng
đắt và khan hiếm và nhiên liệu thì ở trong -
12:33 - 12:37tay Maduro, hay Chavez, nói chung là
những người mà nước Mỹ không thích. Thế -
12:37 - 12:41là chúng ta phải tìm ra một nguồn nhiên
liệu khác, dạng lỏng mà không quá khác so -
12:41 - 12:47với dầu mỏ, một loại nhiên liệu mà có thể
sử dụng được cho ô tô, máy bay và các -
12:47 - 12:51phương tiện cơ giới như thế. Thế thì nó là
gì? Là nhiên liệu sinh học. -
12:51 - 12:56Có một sự thật là ở Mỹ và châu Âu không
đủ đất để trồng cây nguyên liệu phục vụ -
12:56 - 12:59sản xuất nhiên liệu sinh học.
-
12:59 - 13:03Nếu đem toàn bộ diện tích đất trồng ngô ở
Mỹ ra sản xuất nhiên liệu sinh học -
13:03 - 13:07thì mới đáp ứng được 12% lượng cồn
mà cả nước cần. -
13:08 - 13:09Ở châu Âu, thì càng ít đất.
-
13:09 - 13:14Thế thì phải trồng cây nguyên liệu ở đâu?
-
13:14 - 13:16Ở châu Phi và Nam Mỹ.
-
13:18 - 13:23Nói ngắn gọn, quy trình lấy đất
này gọi là cướp đất, diễn ra chủ yếu ở -
13:23 - 13:29châu Phi nơi mà nước ngoài và các công ty
tới thoả thuận với chính phủ các nước châu -
13:29 - 13:32Phi, mà ở châu Phi thì nhiều nước có tệ
tham nhũng. -
13:32 - 13:35Thế là như chúng ta thấy ở đây
-
13:35 - 13:40có rất nhiều thoả thuận được thực hiện ở
nhiều nước châu Phi. Những nước tham gia -
13:40 - 13:44việc cướp đất này là Ả-rập Sau-đi, Hàn
Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ. Công ty của những -
13:44 - 13:51nước này nhảy vào châu Phi và chiếm hơn 80
triệu ha đất để sản xuất nhiên liệu sinh -
13:51 - 13:56học và một số loại cây công nghiệp như cao
su, gỗ, mà không sản phẩm nào để phục vụ -
13:56 - 14:00châu Phi. Họ trồng những cây này ở châu
Phi và mang sản phẩm đi. -
14:03 - 14:11Đây là một ví dụ của một công ty ở Sierra-
Leon. Người ta phá rừng và phá đi những -
14:11 - 14:16cộng đồng bản địa để độc canh - một hình
thức sản xuất gây tác động lớn tới hệ -
14:16 - 14:18sinh thái trái đất.
-
14:18 - 14:24Những hệ thống nông nghiệp thế này sử dụng
-
14:24 - 14:2980% đất trồng trên thế giới mà chỉ tạo ra
30% lượng lương thực, lại tiêu tốn 70% -
14:29 - 14:33lượng nước và 80% lượng nhiên liệu hoá
thạch. Như thế là rất kém hiệu quả vì sản -
14:33 - 14:37xuất nông nghiệp trên quy mô công nghiệp
không tập trung vào lương thực mà vào sinh -
14:37 - 14:44khối: nhiên liệu sinh học, chất dẻo sinh
học, thuốc sinh học - bất cứ cái gì có thể -
14:44 - 14:47làm được từ sinh khối.
Cách làm này chỉ tạo ra 30% lương thực -
14:47 - 14:52Nhưng tại sao chúng ta lại dính lấy nó và
còn nghĩ là nó hiệu quả, nó nuôi sống bao -
14:52 - 14:54người. Hoang đường!
-
14:54 - 14:58Nạn đói trên thế giới thì cứ tiếp tục
trầm trọng hơn. -
14:58 - 15:02Mà lý do ở đây không phải là
không có đủ lương thực, mà là vì người -
15:02 - 15:09nghèo không có đủ tiền mua lương thực. 1/3
cho đến 2/3 dân số thế giới chỉ kiếm được -
15:09 - 15:13dưới 3 Đô-la mỗi ngày. Có nghĩa là khả
năng tiếp cận lương thực là một vấn đề lớn -
15:13 - 15:17và cả sự bất công nữa. Mỗi năm, mỗi người
vứt đi trung bình 115 kg lương thực, ở Mỹ -
15:17 - 15:24và châu Âu. Nếu chúng ta có thể mang
lượng lương thực đó sang châu Phi thì -
15:24 - 15:26chúng ta sẽ giải quyết được nạn đói ngay.
-
15:26 - 15:34Thực ra nạn đói trên thế giới sinh ra là
do hệ thống sản xuất lương thực bị chi -
15:34 - 15:39phối bởi các tập đoàn, ví dụ những nhà
cung cấp hạt như ADM, Cargill. Họ là những -
15:39 - 15:45công ty công nghệ sinh học và siêu thị. Họ
là vua lương thực vì họ quyết định nhà sản -
15:45 - 15:53xuất trồng gì, bao nhiêu, bán cho ai,
dùng công nghệ nào, và quyết định cho cả -
15:53 - 15:59người tiêu dùng. Những siêu thị lớn quyết
định người tiêu dùng sẽ ăn gì, giá bao -
15:59 - 16:03nhiêu, chất lượng lương thực và nhờ đó họ
nắm toàn bộ hệ thống sản xuất lương thực -
16:05 - 16:09Thách thức cấp bách ở thế kỷ tới, cấp bách
vì tương lai đã ở ngay đây rồi, là phải -
16:09 - 16:16tăng cường sản xuất lương thực một cách
bền vững. Đó là điều kiện đủ, chứ không -
16:16 - 16:30phải điều kiện cần, mà cũng không phải là
giải pháp. Vấn đề là diện tích đất canh -
16:30 - 16:35tác ngày càng thu hẹp, chính xác hơn là
diện tích đất tốt dành cho canh tác ngày -
16:35 - 16:39càng thu hẹp, dầu mỏ ít đi, nước hiếm hơn,
Ni-tơ ít đi và phải đối mặt với biến đổi -
16:39 - 16:43khí hậu. Theo quan điểm nông nghiệp sinh
thái, thì thách thức này không thể vượt -
16:43 - 16:47qua nổi nếu chúng ta tiếp tục làm nông
nghiệp theo kiểu công nghiệp. Chúng ta -
16:47 - 16:51không cần công nghệ mới mà cần một ý thức
hệ mới. Đây chính là lúc phải sử dụng hệ -
16:51 - 16:56thống nông nghiệp mới. Những đặc điểm của
hệ thống nông nghiệp trong tương lai là: -
16:56 - 17:02không phụ thuộc vào năng lượng hoá thạch,
ít ảnh hưởng tới môi trường, thân thiện -
17:02 - 17:06với tự nhiên, chống chịu được với biến đổi
khỉ hậu, có nhiều chức năng - không chỉ -
17:06 - 17:10sản xuất ra lương thực mà cả phải đảm bảo
nhu cầu về xã hội, văn hoá, kinh tế và -
17:10 - 17:18là nền tảng của hệ thống nông nghiệp tại
chỗ. Trong 15 đến 20 năm tới, 75% dân số -
17:18 - 17:19sẽ sống ở thành thị,
-
17:21 - 17:28và sẽ có khoảng 50 đô
thị trên 10 triệu dân trong 15 năm tới. -
17:28 - 17:39Những nơi đó cần nhập 6000 tấn lương thực
mỗi ngày từ khoảng cách 1000 km. Các bạn -
17:39 - 17:43có tưởng tượng được phải tốn bao nhiêu
năng lượng, lượng phát thải và cơ sở hạ -
17:43 - 17:50tầng thì mới đáp ứng được nhu cầu đó?
6000 tấn thực phẩm mỗi ngày! -
17:51 - 17:58Do đó, cái mà chúng ta cần là một nền nông
nghiệp năng suất cao, đa dạng, hiệu quả và -
17:58 - 18:02đây chính là điều có thể thực hiện được
nhờ nông nghiệp sinh thái. Trong hệ thống -
18:02 - 18:08này, nhờ sự đa dạng sinh học, các loài
động, thực vật tương tác với nhau nhằm -
18:08 - 18:14đảm bảo sự vận hành của cả hệ thống. Ở đây
sự tái chế được thực hiện ở mức cao nên -
18:14 - 18:18không phụ thuộc vào tài nguyên bên ngoài,
kể cả là tài nguyên hữu cơ, có chăng là -
18:18 - 18:21vào giai đoạn đầu khi chuyển đổi.
-
18:21 - 18:23Những hệ thống này rất hiệu quả.
-
18:23 - 18:27Vậy thì những hệ thống nông nghiệp như thế
ở đâu ra? -
18:27 - 18:32Thực ra là nhiều người ở các nước
đang phát triển đã làm -
18:32 - 18:37nông theo cách này cả 5000 năm rồi, qua
nhiều thế hệ. Ví dụ, ở dãy Andes, Trung Mỹ -
18:37 - 18:44như Mexico hay là vùng đất thấp Nam Mỹ
như Brazil, Colombia, ... Nếu các bạn -
18:44 - 18:48tới châu Phi hay châu Á thì các bạn sẽ
thấy nông dân đã làm cách này -
18:48 - 18:49từ 5000 năm trở lại đây.
-
18:51 - 18:55Hiện nay có khoảng 1.5 tỉ
nông dân truyền thống, sản xuất trên 380 -
18:55 - 19:01triệu nông trại với diện tích trung bình
là 2 ha. -
19:01 - 19:03Họ nắm trong tay 1.9 triệu loài
-
19:03 - 19:08cây lương thực, nghĩa là họ có một tài
sản dồi dào về đa dạng di truyền. -
19:10 - 19:15Cách Mạng Xanh với bao nhiêu chất xám và
công nghệ -
19:15 - 19:17cũng chỉ tạo ra 7000 giống.
-
19:18 - 19:21Và những người nông dân này mới là những
người đang nuôi sống thế giới. Họ sản xuất -
19:21 - 19:27ra 50-75% lương thực, tuỳ nước mà chỉ sử
dụng 23-30% diện tích đất, 30% lượng nước -
19:27 - 19:32và 20% lượng nhiên liệu hoá thạch.
-
19:33 - 19:35Vậy, nếu chúng ta thực sự
muốn nuôi sống cả thế giới -
19:35 - 19:39thì sao không để cho những
người nông dân này quản lý đất đai? Họ -
19:39 - 19:41chỉ có 30% đất thôi, sao không để họ quản
lý 60% diện tích đất, thế là chúng ta giải -
19:41 - 19:45quyết được nạn đói ngay lập tức. Nhưng đây
là một vấn đề nhạy cảm về chính trị vì -
19:45 - 19:48tái quy hoạch đất và những thứ liên
quan. -
19:51 - 19:55Một vài ví dụ về hệ thống nông nghiệp
truyền thống, nếu các bạn tới Mexico City, -
19:55 - 20:00chỉ cách thành phố 20 km thôi, có một khu
vực được người Chinampas quản lý -
20:00 - 20:09hàng ngàn năm hay cũng khoảng 500 năm
trước khi người Tây Ban Nha tới. -
20:09 - 20:16Hệ thống này có thể nuôi 2 triệu người
thời còn các vua Aztec. -
20:17 - 20:26Hệ thống này gồm một con kênh, trong kênh
có cá, có cỏ và những cây cỏ này được sử -
20:26 - 20:30dùng để tái chế chất hữu cơ.
-
20:31 - 20:37Họ luân canh phức tạp,
ví dụ: cúc vạn thọ trồng với -
20:37 - 20:45ngô - đậu - bí
-
20:45 - 20:48và gặt hái nhiều lợi ích từ mô hình này
-
20:48 - 20:51Họ trồng cả những cây
mà chúng ta lo diệt trừ ví dụ rau sam - -
20:51 - 20:56một cây quan trọng trong nền ẩm thực của
nông dân Mexico -
20:56 - 20:57Loài cây này chịu hạn rất tốt.
-
21:01 - 21:02Có một điều thú vị là:
-
21:02 - 21:09Người Chinampas có thể sản xuất đủ lương
thực cho 15 - 20 người trên 1 ha đất. Đây -
21:09 - 21:13là một hệ thống rất hiệu quả đã trải qua
thử thách của thời gian. -
21:14 - 21:18Người nông dân này đang quản lý một hệ
thống đa canh rất phức tạp. Nếu các bạn -
21:18 - 21:25tham quan hệ thống cà phê hay ca cao ở
Trung Mỹ, Colombia hay Mexico thì các -
21:25 - 21:32bạn sẽ thấy nông dân quản lý một hệ thống
tới 150 loài cây (thân gỗ) -
21:32 - 21:34và cà phê chỉ là một trong số đó.
-
21:34 - 21:38Người nông dân này
đang tính xem khi nào thu hoạch thì phù -
21:38 - 21:43hợp, khi nào thì tỉa cây, khi nào thì làm
cái này cái kia, cho 150 loại cây, tức là -
21:43 - 21:49phải sử dụng một lượng kiến thức khổng lồ
về thực vật. -
21:50 - 21:52Người Milpa cũng thế, họ
-
21:52 - 21:58không chỉ trồng ngô và đậu tương mà còn cả
ớt xen canh. -
21:58 - 22:00Đây đơn giản chỉ là cách họ
tự cung tự cấp. -
22:00 - 22:07Hệ thống này rất hiệu quả
về năng suất. -
22:08 - 22:12Khi tính toán sản lượng, cần tới
1.5 đơn vị diện tích độc canh -
22:12 - 22:19mới sản xuât được
cùng một lượng lương thực đa canh -
22:19 - 22:23vì đa canh cơ bản là hai hệ thống độc
canh chồng lên nhau và chúng sử dụng ánh -
22:23 - 22:28sáng, dinh dưỡng, nước hiệu quả hơn rất
nhiều. -
22:29 - 22:33Chỉ số hiệu quả sử dụng đất cho biết giá
trị hiệu quả của một hệ thống. -
22:35 - 22:39Đây là số liệu từ 170 nông hộ ở châu Phi:
-
22:41 - 22:45tăng đa dạng sinh học nông trại tỉ lệ
thuận với tăng trưởng của các nguyên tố đa -
22:45 - 22:49lượng, khoáng và vitamin. Nhưng khi độc
canh, thì chỉ có một hệ thống không thiếu -
22:49 - 22:58tất cả khoáng chất và vitamin vì khi giảm
đa dạng sinh học -
22:58 - 23:01cũng là giảm giá trị dinh dưỡng.
-
23:01 - 23:03Chúng ta có bằng chứng rõ ràng rằng
-
23:03 - 23:07cứ tăng đa dạng sinh học
là cải thiện được dinh dưỡng. -
23:07 - 23:11Hơn nữa,
có một điều rất quan trọng là -
23:11 - 23:14nông trại nhỏ
năng suất hơn nông trại lớn. -
23:14 - 23:23Nông trại hàng ngàn ha mà chỉ
trồng ngô thì chỉ được 18 - 20 tấn/ha. -
23:23 - 23:35Nông trại nhỏ 1ha, thì ngoài 1ha ngô họ
còn có đậu, bí, gà, lấy trứng, vịt, -
23:36 - 23:37cái này cái kia,
-
23:37 - 23:39cho nên tổng sản lượng...
-
23:39 - 23:44Nếu lấy tổng sản lượng làm thước đo
cho năng suất của một hệ thống thì ... -
23:44 - 23:49Nhìn vào biểu đồ bên trái,
mỗi đường một nước -
23:49 - 23:58số liệu do FAO cung cấp, cứ
tăng diện tích thì giảm sản lượng. Tức là, -
23:58 - 24:07thực ra nông hộ nhỏ mới là phương pháp sản
xuất lương thực hiệu quả. -
24:08 - 24:14Nông nghiệp sinh thái là ngành khoa học
tổng hợp kiến thức từ sinh thái, khoa học -
24:14 - 24:19xã hội, nông học - như khoa học đất, côn
trùng học, ... cùng với kiến thức truyền -
24:19 - 24:24thống của người nông dân. Chúng ta tạo ra
một cuộc hội thoại về kiến thức mà từ đó -
24:24 - 24:26sinh ra các nguyên tắc.
-
24:26 - 24:30Nông nghiệp sinh thái cũng giống như
Sinh thái học. Sinh thái học giải thích sự -
24:30 - 24:33vận hành của thiên nhiên,
hệ thống tun-dra cũng như hệ thống -
24:33 - 24:37rừng nhiệt đới có những nguyên tắc giống
nhau. Nông nghiệp sinh thái cũng vậy. Đó -
24:37 - 24:41là ngành khoa học với nhiều nguyên tắc
chung, giải thích sự vận hành của Nông -
24:41 - 24:44nghiệp và làm cách nào chúng ta có thể
xây dựng hệ thống nông nghiệp tương lai -
24:45 - 24:55Như đã nói, một trong những cách để nông
nghiệp khỏi phụ thuộc vào dầu mỏ... -
24:55 - 25:02Các bạn có thể tưởng tượng được ở Anh mà
xảy ra điều đã xảy ra ở Cu-ba năm 1998 -
25:02 - 25:09khi tổng nhập khẩu dầu mỏ giảm
từ 77 xuống 63%? -
25:11 - 25:14Thế thì có mà sụp đổ toàn bộ
nền nông nghiệp. -
25:14 - 25:18Toàn bộ những nông trại lớn mà tôi
thấy trên đường đến đây sẽ không thể vận -
25:18 - 25:22hành nổi nếu thiếu dầu mỏ, phân bón và
thuốc BVTV. -
25:22 - 25:25Những gì đã xảy ra ở Cuba là
-
25:25 - 25:26Liên Xô sụp đổ,
-
25:26 - 25:33hai nước có quan hệ rất chặt chẽ hồi đó
Liên Xô viện trợ Cuba -
25:33 - 25:35Nông nghiệp Cuba theo kiểu Liên Xô,
-
25:35 - 25:38tức là dùng máy cày lớn, thuốc BVTV,
-
25:38 - 25:40phân bón, dầu mỏ, ...
-
25:40 - 25:45Họ bị thay đổi một
cách đột ngột khi Liên Xô sụp đổ. -
25:45 - 25:49Điều thú vị ở đây là...
-
25:49 - 25:54trên hình có một số cây
trồng chính, những thanh nhạt là sản lượng -
25:54 - 25:58của nông hộ nhỏ khi có
thuốc BVTV và phân bón -
25:58 - 26:02còn những thanh đậm là sản lượng
sau khi Liên Xô sụp đổ. -
26:03 - 26:07Những điều xảy ra ngay
lập tức lúc đó là hệ thống nông nghiệp quy -
26:07 - 26:11mô lớn sụp đổ và hệ thống nông nghiệp quy
mô nhỏ đã sản xuất được lượng lương thực -
26:11 - 26:14mà cả nước cần nhờ nông dân.
-
26:14 - 26:17Từ đây các bạn có thể thấy
mức đóng góp của nông dân -
26:17 - 26:21cao hơn khi không có thuốc BVTV và phân bón.
-
26:21 - 26:26Cách mà họ làm là sử
dụng kiến thức sinh thái -
26:26 - 26:30ví dụ như đa canh
luân canh, phân xanh, phân hữu cơ, tất cả -
26:30 - 26:35những phương pháp ứng dụng nguyên tắc của
nông nghiệp sinh thái. -
26:35 - 26:38Đây chỉ là ví dụ từ 1 nông dân.
-
26:38 - 26:43Tôi muốn đưa 1 ví dụ ở Santo Spirito
Anh ấy bắt đầu làm nông như thế này. -
26:43 - 26:46Và đây là kết quả:
-
26:46 - 26:52một nông trại 10 ha
gồm nhiều thành tố phức tạp, phục vụ nhiều -
26:52 - 26:55mục đích, luân canh cây lương thực và đồng
cỏ, ... -
26:56 - 27:00Đây là năng suất toàn hệ thống.
-
27:00 - 27:06Anh ấy có thể sản xuất đủ protein cho 34
người trên 1ha trong 1 năm. -
27:06 - 27:09Hiệu quả sử dụng năng lượng
là quan trọng nhất: -
27:09 - 27:1030
-
27:10 - 27:13Anh ấy đầu tư 1 Kcal và thu lại 30Kcal,
-
27:13 - 27:17Không có hệ thống nông nghiệp nào có thể
hiệu quả hơn thế. Hệ thống nông nghiệp -
27:17 - 27:21quy mô công nghiệp hiệu quả nhất Mỹ có hệ
số 1.5. Tức là người nông dân này sản xuất -
27:21 - 27:27hiệu quả hơn tới 20 lần, nói về sinh thái,
so với các hệ thống nông nghiệp khác. -
27:28 - 27:36Một điều đáng chú ý khác khi nông dân phản
ứng lại với khủng hoảng -
27:36 - 27:41năm 1999, có một sự kiện đặc biệt,
-
27:41 - 27:47có 216 nông dân thuộc
hội nông dân quy mô nhỏ quốc gia (Cuba) -
27:47 - 27:49sử dụng phương pháp nông nghiệp sinh thái
-
27:52 - 27:53Sau 10 năm,
-
27:53 - 27:55con số này tăng thành 110,000
thành viên. -
27:55 - 27:59Ngày nay chắc số thành viên là
130,000 đang thực hành nông nghiệp sinh -
27:59 - 28:03thái - phương pháp mà tôi đang trình bày.
Họ làm thế nào? Họ thực hiện một cuộc -
28:03 - 28:05cải cách tên là Campesino a Campesino.
-
28:05 - 28:09Đây là một hệ
thống mạng lưới nông dân nhằm trao đổi -
28:09 - 28:15thông tin và kiến thức. Đây là một hiện
tượng văn hoá dựa trên một số quy tắc. -
28:15 - 28:21Đây là một bức vẽ, xin lỗi quý vị là thông
tin bằng tiếng Tây Ban Nha. Hình người này -
28:21 - 28:25gồm những nguyên tắc của chiến dịch kết
nối người - người. -
28:25 - 28:29Đây là một triết lý "rễ cỏ"
-
28:29 - 28:33Hai chân thể hiện sáng tạo và
tự do. -
28:33 - 28:37Hai tay là sản xuất và bảo vệ.
-
28:37 - 28:40Đôi mắt có tầm nhìn về sự bền vững.
-
28:40 - 28:44Yêu thiên nhiên, gia đình,
nông nghiệp và cộng đồng -
28:44 - 28:45nơi trái tim
-
28:45 - 28:49và lên tiếng cho quyền tự chủ về
lương thực. -
28:49 - 28:52(Quyền tự chủ về lương thực)
là một khái niệm mới mà -
28:52 - 28:57nông dân tạo ra thông qua chiến dịch
Campesino cách đây không lâu. -
28:58 - 29:03Những gì họ làm chỉ đơn giản là tụ họp lại
và nhờ một người giảng cho cộng đồng về -
29:03 - 29:14ví dụ như bảo tồn đất, hay phân xanh, hay
cách ủ phân và các phương pháp chọn lọc -
29:14 - 29:18hạt giống, rồi thực hiện một hoạt động có
tên "lai giống có sự tham gia" để cải -
29:18 - 29:26thiện một số giống địa phương. Thế là họ
có được những hạt giống cần thiết để thực -
29:26 - 29:30thi quyền tự chủ về lương thực.
-
29:30 - 29:38Đây là một nông trại ở Cuba. Tôi không
biết các bạn có để ý là 2008 có 3 trận bão -
29:38 - 29:41ở Cuba, 1 là Ike và 2 trận nhỏ.
-
29:41 - 29:43Có người
nói là Mỹ gây ra những trận bão này nhưng -
29:43 - 29:45ai biết được.
-
29:47 - 29:51Té ra, ngay sau bão một nhóm
các nhà khoa học hợp tác với chúng tôi -
29:51 - 29:59thông qua một mạng lưới tên là SOCLA - Hội
nông nghiệp sinh thái Mỹ La-tin. -
29:59 - 30:01Bà Clara nhà tôi là chủ tịch.
-
30:01 - 30:04Nhóm này tới kiểm tra
xem nông trại nào chống chịu được bão và -
30:04 - 30:15kết quả là nơi nào đa dạng, kết hợp chăn
nuôi, lâm nghiệp thì nơi đó chống chịu tốt -
30:15 - 30:24Đây là thiệt hại trung bình hợp tác xã -
72% nhưng mục 2 và 3 - đa dạng hơn thì ít -
30:24 - 30:29thiệt hại hơn. Họ có thiệt hại, tận 3 trận
bão cơ mà. Nhưng điều quan trọng nhất là -
30:29 - 30:36tốc độ phục hồi. Hệ thống 3 phục hồi năng
suất nhanh hơn hẳn, và nó là hệ thống đa -
30:36 - 30:42dạng hơn hệ thống 1 - một hệ thống đơn
giản hơn. Tính đàn hồi (của hệ thống) có -
30:42 - 30:48hai yếu tố. 1 là chống lại sự thay đổi và
2 là khả năng phục hồi. -
30:48 - 30:59Như nông trại Perla, Cuba, sau bão
Mitchell và nó đã phục hồi thế nào nhờ vào -
30:59 - 31:02nông nghiệp sinh thái. Rất nhanh!
-
31:05 - 31:09Ở khu vực khác thuộc vùng nhiệt đới, đồng
cỏ được khuyến khích canh tác -
31:09 - 31:12bởi các trung tâm quốc
tế, các nhà nghiên cứu, các cơ quan và cả -
31:12 - 31:17giới công nghiệp. Ví dụ ở Colombia và
Mexico, chúng ta thấy diện tích độc canh -
31:17 - 31:21khổng lồ trồng cỏ đạt năng suất rất cao
khi được cung cấp nước và phân bón. Nếu -
31:21 - 31:25không có nước, như hệ thống tưới bằng nước
mưa thì thành thế này đây: -
31:27 - 31:28bò chết.
-
31:28 - 31:36Hệ thống duy nhất có thể tồn tại là hệ
thống của dân quê, nơi mà độ ẩm được duy -
31:36 - 31:49trì, tiểu khí hậu thấp hơn 2 độ so với nơi
khác, độ ẩm cao, bò tạo ra phân bón - bổ -
31:49 - 31:53sung chất hữu cơ cho đất và tăng cường khả
năng giữ nước của đất... -
31:54 - 31:58Như chúng ta thấy ở hệ thống này:
lương mưa, và -
31:58 - 32:04đường
trên cùng là sản lượng sữa - -
32:04 - 32:06nó ổn định
-
32:06 - 32:10mặc cho thay đổi về khí hậu. Đó chính là
sự đàn hồi. Một hệ thống có thể duy trì -
32:10 - 32:15được sản lượng của nó mà không bị ảnh
hưởng bởi lượng mưa. -
32:17 - 32:22Chúng ta thấy rằng cách làm nông nghiệp
sinh thái thông qua tăng cường sự đa dạng -
32:22 - 32:26của cảnh quan, sự đa dạng của thảm thực
vật, và phức tạp hơn là nông lâm kết hợp -
32:26 - 32:33rồi kết hợp trồng trọt với chăn nuôi, ...
quản lý đất đai một cách hữu cơ, -
32:33 - 32:37và trữ nước, chúng ta có thể tạo ra một
hệ thống rất đàn hồi. -
32:38 - 32:45Ngoài ra có những nông dân đang phục hồi
đất đai bằng sinh thái phục hồi vì ... -
32:46 - 32:54Đây là Mixtec ở Mexico.
Đây là hậu quả của chăn nuôi quy mô lớn, -
32:54 - 32:59thả gia súc tràn lan, phá rừng ...
-
32:59 - 33:06Có một vài nông dân, như các bạn thấy các
chấm xanh lục, họ muốn bám trụ ở đây. -
33:06 - 33:10Tương lai nào dành cho họ nếu họ rời đi?
-
33:10 - 33:14Họ sẽ đến Mỹ để bị bóc lột sức lao động
hay ở Mexico City và cũng bị bóc lột? -
33:14 - 33:16Họ muốn ở lại.
-
33:16 - 33:23Họ chọn ở lại nên họ bắt đầu, bằng bàn
tay, trồng lại rừng trên đỉnh núi, bằng -
33:23 - 33:31một loài thông bản địa, vì họ tin rằng
đây là nơi hút nước của ngọn núi. -
33:31 - 33:32Sau đó
-
33:32 - 33:40họ thực hiện các biện pháp bảo tồn đất
với ruộng bậc thang, -
33:40 - 33:45đường thoát và lấy nước.
-
33:46 - 33:51Không phải là ở đây không có mưa mà
ở đây chỉ mưa 2 tháng/ năm, thế thôi. Họ -
33:51 - 33:56phải trữ nước. Đây là việc rất quan trọng,
có thể làm được ở quy mô nông trại. -
33:56 - 34:04Dựa vào lượng nước có thể có, mà họ quyết
định diện tích canh tác để đảm bảo có đủ -
34:04 - 34:11nước tưới. Đây là một cánh đồng rau dền
được tưới nước. Đây thực ra là một loài -
34:11 - 34:16thực vật đang được phục hồi vì nó có hàm
lượng protein rất cao, 18%. -
34:16 - 34:18Khi người Tây Ban Nha tới,
-
34:18 - 34:24họ nói rằng đây là cây tà
giáo và họ không thể dùng được, cấm trồng -
34:24 - 34:29và trồng lúa mì thay vào. Lúa mì không có
protein như dền. -
34:29 - 34:32Dân bản địa đang phải rất cố gắng
để phục hồi cây dền. -
34:32 - 34:36
Đây là một ví dụ thú vị khác về phục hồi -
34:36 - 34:38một khu đất ở Colombia.
-
34:38 - 34:42Năm 1992, 2001 và
hiện nay 2013, một lưu vực đã hoàn toàn -
34:42 - 34:52được phủ xanh, đủ khả năng hỗ trợ các hệ
thống đa canh. -
34:52 - 34:57Tôi không muốn gây hiểu lầm rằng nông
nghiệp sinh thái chỉ dành cho nông hộ nhỏ. -
34:57 - 35:01Tuy rằng hình thức này cực kỳ quan trọng
-
35:01 - 35:04đặc biệt đối với nông dân những
nước đang phát triển -
35:04 - 35:05Đây là một ví dụ ở California,
-
35:05 - 35:08một người nông dân hữu cơ
-
35:08 - 35:15đa dạng hoá hệ thống của
mình. Họ trồng xà lách xen với hoa vì hoa -
35:15 - 35:20giúp thu hút các loài côn trùng có lợi và
thế là họ không phải phun thuốc hữu cơ. -
35:20 - 35:24Chế phẩm hữu cơ rất đắt vi cần
nhiều nguyên liệu đầu vào. Thế thì sao -
35:24 - 35:28không trồng hoa để thu hút côn trùng có
lợi để quản lý dịch hại? -
35:29 - 35:41Hay là, trồng tam giác mạch, hoặc allysum
trong vườn nho để thu hút côn trùng có lợi -
35:42 - 35:51Hoặc đa dạng hoá nông trại bằng những
-
35:51 - 35:54"đảo" cây
làm nơi trú ngụ cho côn trùng có lợi -
35:54 - 35:58những loài côn trùng này sẽ tới vườn
nho để giúp quản lý dịch hại. -
35:59 - 36:06Hoặc trồng cây theo băng, nhiều nông dân
làm cách này để cơ giới hoá và sử dụng các -
36:06 - 36:11quy trình luân canh khác nhau, dùng các tổ
hợp cây trồng khác nhau trên mỗi băng để -
36:11 - 36:16giảm chi phí sản xuất và giảm tổn thất do
dịch hại.... -
36:16 - 36:28Có rất nhiều ví dụ, như nông lâm kết hợp ở
Brazil, trồng nhiều loại cây thân gỗ để có -
36:28 - 36:35chỗ cho động vật nghỉ dưới tán, hoặc cây
lương thực, như đậu tương -
36:35 - 36:36giữa các hàng cây thân gỗ.
-
36:40 - 36:44Khái niệm quyền tự chủ về lương thực mà
tôi trình bày lúc nãy là khái niệm mà -
36:44 - 36:52Campesina đã sử dụng. Nó có nghĩa là quyền
của cộng đồng, dù là cộng đồng nông dân, -
36:52 - 36:59thành thị, khu vực trong việc quyết định
hệ thống nông nghiệp của họ để ưu tiên -
36:59 - 37:07năng suất đầu tiên là cho nhu cầu nơi sở
tại và xuất bán những gì dư thừa. -
37:08 - 37:12Có 3 yếu tố, 1 là nông nghiệp sinh thái,
-
37:13 - 37:152 là cải cách xã hội,
-
37:15 - 37:173 là hỗ trợ của nhà nước
-
37:17 - 37:20Có nghĩa là cải cách xã hội phải tạo
áp lực lên chính phủ và chính phủ phải có -
37:20 - 37:25trách nhiệm với nhu cầu của nông dân.
Ví dụ, ở Brazil, ở đây có người tới từ -
37:25 - 37:32Brazil, cải cách xã hội đã đi đến một kết
quả là hiện nay Brazil có luật nông nghiệp -
37:32 - 37:36sinh thái, với nguồn ngân sách là 3 tỉ Đô-
la. -
37:38 - 37:40Đó là kết quả của cải cách xã hội.
-
37:40 - 37:46Số tiền đó sẽ được dùng để hỗ trợ và mở
rộng các hệ thống nông nghiệp sinh thái -
37:47 - 37:49toàn quốc.
-
37:51 - 37:53Đây là cách họ tạo ra thay đổi
-
37:53 - 37:58Không phải chỉ có 200 - 300 người mà hơn
-
37:58 - 38:061 triệu người đã dừng mọi hoạt động ở
Brasilia và thảo luận. -
38:09 - 38:14Nông nghiệp sinh thái đã trở thành một
vấn đề của cải cách xã hội. -
38:14 - 38:16Nằm trong tay các nhà cải cách xã hội
-
38:16 - 38:19Đây có thể xem như khoa học quân sự.
-
38:19 - 38:23Họ nói là sự kết hợp
của nông dân, nông trại gia đình và nông -
38:23 - 38:27nghiệp sinh thái có thể nuôi sống gia đính
thành phố và các quốc gia bằng năng suất -
38:27 - 38:30cao hơn, hiệu quả hơn, tự động hơn, tiết
kiệm hơn, ... -
38:30 - 38:34Tại sao nông nghiệp sinh thái phù hợp với
cải cách xã hội? Tại sao những nhà cải -
38:34 - 38:40cách xã hội thấy rằng nông nghiệp sinh
thái là phương pháp sẽ cung cấp kỹ thuật -
38:40 - 38:43và kiến thức khoa học để nâng cao quyền tự
chủ về lương thực? -
38:43 - 38:47Vì nó kích thích sự tham gia.
-
38:47 - 38:50Nó hiệu quả về kinh tế - không
phụ thuộc tài nguyên bên ngoài. -
38:50 - 38:54Nó phù hợp về văn hoá - tôn trọng và
phát tán kiến thức truyền thống. -
38:54 - 38:58Nó lành mạnh về sinh thái - họ không muốn
thay đổi hệ thống mà muốn tối ưu hoá -
38:58 - 39:00Và nó cung cấp
-
39:00 - 39:02nguyên tắc để đạt được quyền tự chủ về
lương thực. -
39:03 - 39:10Gần đây Campesina họp ở Mali và họ tuyên
bố rằng -
39:10 - 39:14họ thấy nông nghiệp sinh thái là
cách chính để chống lại -
39:14 - 39:17hệ thống kinh tế
đặt lợi ích lên trên cuộc sống -
39:17 - 39:20Và nông nghiệp sinh thái đặt trong hệ tư
tưởng về quyền tự chủ -
39:20 - 39:23về lương thực tạo ra giải pháp đồng bộ
-
39:23 - 39:26để giải quyết hàng loạt những
khủng hoảng trên thế giới hiện nay. -
39:27 - 39:31Họ còn nói, giải pháp thực tiễn đối với
khí hậu, suy dinh dưỡng sẽ không thể được -
39:31 - 39:35tạo ra từ hệ thống quy mô công nghiệp.
-
39:35 - 39:37Nên phải cải thiện nó.
-
39:37 - 39:41Chúng ta cần một hệ thống mới
-
39:41 - 39:45thực sự dựa vào sản xuất nông
nghiệp sinh thái ... -
39:46 - 39:55Như vậy, điều khó khăn là thay đổi các Vua
thực phẩm, và có rất nhiều hoạt động -
39:55 - 39:57về chủ đề này.
-
39:58 - 40:02Ví dụ: cố gắng
ngăn Monsanto và các tập đoàn lớn kiểm -
40:02 - 40:06soát hệ thống sản xuất lương thực. Bên
cạnh đó, có một phương pháp khác, là đi -
40:06 - 40:15song song, trong đó nông dân tự quản lãnh
thổ và tự tạo hệ thống buôn bán địa phương -
40:15 - 40:17thật sự độc lập
-
40:17 - 40:24Ví dụ, những nơi nông dân bán sản phẩm của
mình, nhiều sản phẩm hữu cơ hơn loại thông -
40:24 - 40:30thường vì có một mối quan hệ giữa người
bán và người mua và người mua hiểu rằng -
40:30 - 40:36ủng hộ nền nông nghiệp này không chỉ cho
họ thực phẩm sạch -
40:36 - 40:39mà, nghiên cứu đã chỉ ra
-
40:39 - 40:45những thành phố bao quanh bởi nông dân quy
mô nhỏ -
40:45 - 40:48có ít vấn đề về bạo lực, nghiện ma tuý,
... -
40:48 - 40:50hơn khu vực bao quanh bởi các nông
trại lớn. -
40:50 - 40:53Thành phố bao quanh bởi các nông trại nhỏ
-
40:53 - 40:56có nhiệt độ trung bình thấp hơn 5 độ so
với những thành phố bao quanh bởi -
40:56 - 40:58hệ thống độc canh lớn
-
40:58 - 41:01Tức là có các lợi ích khác nữa mà mọi
người đang dần hiểu ra. -
41:01 - 41:08Một điều nữa là các cải cách của nông dân
coi nông nghiệp sinh thái là công cụ để -
41:08 - 41:14tranh luận, bảo vệ, xây dựng và cải tiến
khu vực nông thôn thành lãnh thổ. -
41:15 - 41:21Có một thay đổi lớn trong thời gian gần
đây, được thực hiện bằng nhiều cách khác -
41:21 - 41:26nhau. Khu vực độc lập nơi mà người dân
toàn quyền quyết định hình thức -
41:26 - 41:28sản xuất mà không bị chi phối bởi bất cứ
ai, -
41:29 - 41:33Điều này đôi khi
có thể được tạo ra qua bầu cử lãnh đạo -
41:33 - 41:41Có những nơi mà nông dân làm thị trưởng
và quyết định khu vực này không GMO, không -
41:41 - 41:45hoá chất, chúng ta sẽ làm nông nghiệp sinh
thái, chúng ta sẽ mua thực phẩm từ các -
41:45 - 41:51nông trại nhỏ cho trường học và bệnh viện
... Đó là 1 cách. Cách khác, thực hiện bởi -
41:51 - 41:54MST ở Brazil, họ cứ thế chiếm đất.
-
41:55 - 41:59Có rất nhiều nước Nam Mỹ có luật
rằng -
41:59 - 42:01đất đai có chức năng xã hội.
-
42:01 - 42:06Tức là nếu bạn có đất ở Nam
Mỹ mà không sử dụng thì đất đó sẽ được -
42:06 - 42:12giao cho người khác sản xuất.
-
42:13 - 42:17Những khu vực như thế đang sinh sôi. Điều
này rất quan trọng và đáng mừng vì đó là -
42:17 - 42:28những khu dự trữ đa dạng sinh học, hạt
giống và cũng là những khu thí nghiệm về -
42:28 - 42:33quyền tự chủ trong lương thực. Người dân
tự bảo vệ mình khỏi những áp lực như thực -
42:33 - 42:37vật chuyển gen, độc canh, nhiên liệu sinh
học, thuốc BVTV ... -
42:40 - 42:46Cuối cùng, ta thấy nông nghiệp sinh thái
là nền móng cho các khu vực độc lập, để -
42:46 - 42:52đạt được quyền tự chủ về lương thực, tự
chủ về năng lượng và về công nghệ. -
42:52 - 42:54Các bạn có thể thấy
-
42:54 - 43:00nhiều nông dân tự tạo ra nhiên
liệu sinh học không phải là đi chợ mua -
43:00 - 43:03mà làm ra nhiên liệu chạy máy kéo của
mình. -
43:03 - 43:05Sự tự chủ về công nghệ sinh ra từ
-
43:05 - 43:09ứng dụng các nguyên tắc nông nghiệp sinh
thái vì khi dùng các -
43:09 - 43:12kỹ thuật nông nghiệp sinh thái
thì không cần các công nghệ bên ngoài, -
43:12 - 43:15không phải mua gì mà tự tạo được
-
43:15 - 43:17các thứ nhờ vào những nguyên tắc đảm bảo
năng suất. -
43:17 - 43:23Tất cả những điều đó tất nhiên là sẽ dấn
đến sự đàn hồi trước thay đổi của khí hậu. -
43:25 - 43:29Có một số chương trình hợp pháp ủng hộ
nông nghiệp sinh thái là kết quả của sự -
43:29 - 43:32đấu tranh của mọi người, của các cải cách
xã hội. -
43:32 - 43:34Nhiều nước Mỹ La-tin, hầu hết là
-
43:34 - 43:37những nước có chính phủ tiến bộ.
-
43:38 - 43:43Như Ecuador có luật đa dạng nông nghiệp
nông nghiệp sinh thái và hạt giống. -
43:43 - 43:49Ở Ecuador, trồng cây chuyển gen là phạm pháp
-
43:49 - 43:52Đó là cải thiện chính sách.
-
43:53 - 43:56Brazil có luật quốc gia về nông nghiệp
sinh thái như tôi đã nói. -
43:56 - 44:03Nicaragua có luật hỗ trợ
mở rộng nông nghiệp sinh thái và hữu cơ. -
44:04 - 44:12Có các công cụ pháp chế để giải quyết áp
lực từ người dân và nay trở thành công cụ -
44:12 - 44:15để người dân thực hiện điều mình muốn.
-
44:18 - 44:21Để kết thúc,
-
44:21 - 44:25đây là một nghiên cứu ở ĐH
Michigan. -
44:27 - 44:29Bên trái là danh sách các loại cây trồng.
-
44:30 - 44:36Họ tính chỉ số, và những số >1
có nghĩa là có thể tăng năng suất nhờ nông -
44:36 - 44:38nghiệp sinh thái.
-
44:38 - 44:41Có sự khác biệt giữa các nước phát
triển và các nước đang phát triển -
44:41 - 44:47Ở các nước phát triển, hấu như
không có cây nào có chỉ số >1. Tức là theo -
44:47 - 44:54phân tích này, không có khả năng nâng cao
sản lượng bằng nông nghiệp sinh thái. -
44:55 - 44:57Còn ở các nước đang phát triển thì có.
-
44:57 - 45:05Theo tôi, nguyên nhân ở đây là những nước
đang phát triển có -
45:05 - 45:083 thứ mà những nước
phát triển thật tiếc là không có -
45:08 - 45:11đặc biệt, theo kinh nghiệm của tôi
là ở Mỹ. -
45:12 - 45:161 - chúng ta không có triệu phú
kiến thức truyền thống. -
45:17 - 45:192 - chúng ta không có hạt giống
-
45:19 - 45:26vì 1.9 tỉ hạt giống mà tôi
nhắc đến ở các nước đang phát triển, -
45:26 - 45:29nhất là những trung tâm khởi nguyên.
-
45:29 - 45:333 - chúng ta không có cải cách xã hội.
-
45:34 - 45:38Tôi với Clara đã đi nhiều nước châu Âu
-
45:38 - 45:43như Tây Ban Nha, Bỉ, và ở đây - Anh.
Chúng tôi cũng vừa đi châu Phi dạy học -
45:43 - 45:51Một trong những điều ấn tượng ở
cải cách xã hội ở Mỹ Latin là chúng là -
45:51 - 45:57những cải cách đầy năng lượng ở vùng quê
đã tạo ra thay đổi. -
45:59 - 46:01Điều đó không tồn tại ở California.
-
46:01 - 46:07Ví dụ, không có một cuộc đấu
tranh nào để đẩy mạnh lý tưởng này, một -
46:07 - 46:12cách mạnh mẽ, và có thể đối đầu với những
tập đoàn. -
46:13 - 46:15Đối với tôi thì có vẻ như nhiều
người hoài nghi về -
46:15 - 46:18tiềm năng của nông
nghiệp sinh thái ở châu Âu hay Mỹ. -
46:18 - 46:19Tôi nghĩ
-
46:19 - 46:24nó không phụ thuộc nhiều vào kiến
thức và công nghệ mà vào việc tạo ra sự -
46:24 - 46:30vận động xã hội thật mạnh mẽ để có thể
thắng được lực cản -
46:30 - 46:39đang tồn tại trong xã hội.
-
46:41 - 46:46Xin cảm ơn rất nhiều.
-
46:46 - 46:49ĐH Schumacher
Một phần thuộc quỹ Dartington Hall
Show all