Mayaların Seher Yıldızı efsanesi

Tüm videoyu görüntülemek için tıklayın: https://ed.ted.com/lessons/the-mayan-myth-of-the-morning-star

Chak Ek', diğer adıyla Seher Yıldızı , yeraltından Doğu Denizi'nin yüzeyine ve cennete yükseldi. Onun kardeşi K'in Ahaw , diğer adıyla güneş, kardeşini takip etti. İlk önce Chak Ek' yükselmesine karşın K'in Ahaw kardeşini gölgede bıraktı. Bu duruma alınan Chak Ek' yeryüzüne geri döndü ve kardeşiyle müttefiklerine karşı bir komplo kurdu. Gabrielle Vail, Mayalar'ın Seher Yıldızı efsanesini ayrıntılarıyla anlatıyor.

Ders: Gabrielle Vail, yöneten: Basa.

Chak Ek’ yeraltından
doğu denizinin yüzeyine

ve cennete doğru yükseldi.

Kardeşi K’in Ahaw onu takip etti.

Chak Ek’ önce yükselmiş olmasına rağmen,
K’in Ahaw onu gölgede bıraktı

ve buna içerleyen Chak Ek
ağabeyine karşı komplo kurmak için

yeraltına geri döndü.

Maya mitolojisinde, Chak Ek’, Venüs'ü
K’in Ahaw ise Güneş'i temsil eder.

Hem seher hem de akşam yıldızı
olarak bilinen Venüs,

bazen güneş doğmadan önce,
bazen gün batımından sonra görünerek

gökyüzünde hareket eder
bazen de hiç hareket etmez.

Antik Mayalar, aşağı yukarı
584 gün süren bu döngüyü

bin yıldan daha önce belirledi.

Ve bu hâlâ Venüs'ün gökyüzünde
ne zaman ve nerede olacağını

doğru şekilde tahmin ediyor.

Bu döngülerden beşi
neredeyse sekiz yıl sürüyor

ve Mayalar daha geniş olan
bu döngüyü de fark ettiler.

Chak Ek’e, her sekiz yılda bir tekrarlanan

Venüs'ün her döngüsü için bir tane
olmak üzere beş farklı model verdiler.

584 günlük döngü süresince,
Venüs 250 gün boyunca akşamları görünür,

ardından Seher Yıldızı olarak
görünmeden önce 8 gün boyunca kaybolur.

Antik Mayalar, döngüdeki bir noktaya
özel bir önem atfettiler:

Venüs'ün gökyüzünde kaybolduktan sonra
ilk defa güneş doğmadan ortaya çıkması.

Bu günde, Chak Ek’ tekrar
yeraltı dünyasından yükselip

bir mızrak ve yay kullanırdı.

Dünya'ya uyuşmazlık getirmek için

kardeşine ve kardeşinin müttefiklerine
saldırmaya karar verdi.

İlk hedefi yaşam
ve yıldırım tanrısı K’awiil'di.

Yağışlı sezonun sonunda Chak Ek'
mızrağıyla nişan aldı ve Kawiil'i vurdu,

yiyeceklere zarar verdi
ve Kawiil yeniden doğana kadar

sosyal düzenin bozulmasına sebep oldu.

K’awiil'e saldırdıktan 584 gün sonra,

Chak Ek’ dikkatini Güneş'e,
yani erkek kardeşine verdi.

Güneş her gece jaguar şeklini aldı

ve yeraltı dünyasında dolaştı.

Kurak mevsimin sonuna doğru,şafak sökerken
Chak Ek', jaguar güneşi mızrakla vurdu.

Güneş yaralandı, bu da dünyayı
bir kaos ve savaş dönemine sürükledi.

Chak Ek’in üçüncü kurbanı

tüm insanlık için besin
sağlayan mısır tanrısıydı.

Chak Ek' onu hasat sırasında
mızrakla vurdu.

Mısır tanrısı yeraltına gömüldü

ve yaşamın temeli mısır,
artık Dünyada değildi.

Ancak Mısır Tanrısı üç ay sonra,
Yedi Su olarak bilinen doğu mağarasında

yeniden doğdu ve bir kez daha
Dünya'ya yiyecek getirdi.

Kaplumbağa Ak Na'ak yaz gündönümünü
başlatmak için gökyüzüne yükseldiğinde,

Chak Ek, onu dördüncü
kurbanı olarak seçti.

Bu dördüncü kurbanla beraber
Güneş, besin kaynakları ve insanlar

toprağa gömüldü ve Karanlık Güçlerin
saltanatı başladı.

İkiz kahramanlardan yeraltı tanrılarının

gazabına uğramasıyla bilinen Hun Ajav,

kaosun içinden bir düzen yarattı.

Mısırdan yaratılmış yeni
bir insan ırkı doğdu.

Buna rağmen, bu güç dengesi uzun sürmedi.

Chak Ek'in beşinci ve son kurbanı
batıdan gelen gizemli bir yabancıydı.

Bu yabancının kuraklık zamanının
tam ortasındaki ölümü

Hun Ajaw'ın kurduğu düzeni sarstı.

Tanrılar, lordlar ve mısır
yer altına gömüldü.

Ancak Chak Ek'in bu zaferi de geçiciydi.

İki kardeş, Güneş ve Venüs
egemenlik için savaşıp

bu beş mücadeleyi tekrarladıklarından
kısır döngünün içine düştüler,

o sıralar dünyada yaşam, kanun ile
düzen arasında sürüp giderken

seher yıldızı yükseliyordu.