Hücre zarları düşündüğünüzden çok daha karmaşık - Nazzy Pakpour
-
0:07 - 0:11Hücre zarları,
çelişkilerle dolu yapılardır. -
0:11 - 0:16Bu yağlı zarlar örümceğin ağındaki tek
bir telden yüzlerce kat daha ince olsa da -
0:16 - 0:20yaşam için gerekli birçok hassas içeriği
korumak için yeterince güçlüdür: -
0:20 - 0:25Hücrenin sulu sitoplazması,
genetik materyalleri, organelleri -
0:25 - 0:29ve var olması gereken
bütün molekülleri barındırır. -
0:29 - 0:33Peki, hücre zarı nasıl çalışır
ve dayanıklılığı nereden gelir? -
0:34 - 0:39Öncelikle hücre zarının tıpkı bir balonun
gergin yüzeyi gibi olduğunu varsayabiliriz -
0:39 - 0:43ama aslında ondan çok daha
karmaşık bir yapısı vardır. -
0:43 - 0:45Gerçekte sürekli olarak değişir.
-
0:45 - 0:49Bileşenleri ileri geri hareket ederek
hücrenin besin temin etmesine -
0:49 - 0:51ve atıklarını temizlemesine
yardımcı olur, -
0:51 - 0:54bazı özel molekülleri içeri alır
veya dışarıya atar, -
0:54 - 0:56diğer hücrelerde iletişimi sağlayar,
-
0:56 - 0:58çevreden uyarıları alır
-
0:58 - 1:00ve kendini tamir eder.
-
1:00 - 1:05Hücre zarı direncini,
esnekliğini ve işlevselliğini -
1:05 - 1:08çeşitli değişken bileşenlerin
bir araya gelmesinden alır. -
1:08 - 1:12Biyologlar buna
"akıcı mozaik zar" adını verir. -
1:12 - 1:16Akıcı mozaiğin birincil bileşeni
-
1:16 - 1:19fosfolipid olarak adlandırılan
basit bir moleküldür. -
1:19 - 1:23Fosfolipid molekülünün polar,
yani elektrik yüklü baş kısmı -
1:23 - 1:24suyu kendine çeker
-
1:24 - 1:27ve polar olmayan
kuyruk kısmı ise suyu uzaklaştırır. -
1:27 - 1:32Kuyrukları birbiriyle eşleşerek
2'li katman halini alırlar. -
1:32 - 1:37Yalnıza 5-10 nanometre genişiliğindeki
bu tabakalar bütün hücreyi sarar. -
1:37 - 1:40Baş kısımları, içeri sitoplazmaya doğru
-
1:40 - 1:43ve uç kısmları hücrenin dışındaki
sıvı kısıma doğru dönüktür. -
1:43 - 1:46Yağdan oluşan kuyruk kısımı ise
baç ve uç kısmının arasında kalır. -
1:47 - 1:52Vücut sıcaklığında çoğunlukla bitkisel
yağlardan oluşan bu ikili tabakada -
1:52 - 1:55başka tip moleküller de bulunmaktadır:
-
1:55 - 1:56Protein,
-
1:56 - 1:57karbonhidrat
-
1:57 - 1:59ve kolesterol gibi.
-
2:00 - 2:03Kolesterol hücre zarının
doğru bir akışkanlıkta kalmasını sağlar. -
2:03 - 2:07Ayrıca hücrelerarası iletişimin
düzenlemesini sağlar. -
2:07 - 2:10Bazen hücreler birbirleriyle
bazı kimyasal maddeler salarak -
2:10 - 2:13ve yakalayarak iletişim kurar.
-
2:13 - 2:15Proteinlerin salınımı basit olsa da
-
2:15 - 2:18onların yakalanması çok daha karmaşıktır.
-
2:18 - 2:23Bu "endositoz" adı verilen
bir işlemle gerçekleşir. -
2:23 - 2:26Burada hücre zarının bölümleri
maddeyi kaplar -
2:26 - 2:29ve kesecikler halinde
onları hücrenin içine taşır. -
2:29 - 2:32İçerik bir kez salındı mı
-
2:32 - 2:36kesecikler yenilenir
ve hücre zarına geri döner. -
2:37 - 2:42Akışkan mozaiğin en karmaşık
içeriği proteinlerdir. -
2:42 - 2:44En önemli işlevlerinden birisi,
-
2:44 - 2:48doğru moleküllerin doğru hücrelere
girmesini ve çıkmasını sağlamaktır. -
2:48 - 2:49Polar olmayan moleküller;
-
2:49 - 2:53örneğin oksijen, karbondioksit
ve belli başlı vitaminler -
2:53 - 2:57fosfolipit çift tabakasını
kolaylıkla geçebilirler. -
2:57 - 3:01Ama polar ve yüklü moleküller
yağlı iç tabakadan geçemezler. -
3:02 - 3:06Zardaki proteinler,
çift tabaka boyunca esneyerek -
3:06 - 3:08sodyum ve potasyum iyonu gibi
-
3:08 - 3:11belli moleküllerin geçişine
izin veren kanallar oluştururlar. -
3:12 - 3:15Çift tabakanın iç yüzeyinde
süzülen periferik proteinler -
3:15 - 3:19zarın hücrenin iç iskeletine
tutunmasına yardımcı olurlar. -
3:20 - 3:22Zarlardaki diğer proteinler,
-
3:22 - 3:25farklı iki katmanın
kaynaşmasına yardımcı olabilir. -
3:25 - 3:29Bu bizim yararımıza olabilir;
tıpkı spermin yumurtayı döllemesi gibi. -
3:29 - 3:33Ama bize zarar da verebilir;
tıpkı virüsün hücrelere girmesi gibi. -
3:34 - 3:37Bu akıcı mozaiğin içinde
bazı proteinler hareket halindedir; -
3:37 - 3:42bir araya gelip belli işleri yapabilen
karmaşık bir yapı oluştururlar. -
3:42 - 3:46Örneğin, biri bağışıklık sistemimizdeki
hücreleri harekete geçirir -
3:46 - 3:49ve işi bittikten sonra
birbirinden ayrılır. -
3:50 - 3:53Hücre zarı aynı zamanda
sürekli bir savaş alanıdır, -
3:53 - 3:57bizi hasta etmek isteyen
her şeyle aramızda dururlar. -
3:57 - 3:59Hatta bulaşıcı bakteriler
tarafından oluşturulan -
3:59 - 4:02bildiğimiz bazı son derece
zehirli maddelerin -
4:02 - 4:05zardan geçme özellikleri vardır.
-
4:05 - 4:10Bu gözenekli toksinler
hücre zarımızda dev delikler açarlar -
4:10 - 4:13ve hücre içeriğinin
dışarı sızmasına sebep olurlar. -
4:13 - 4:17Bilim insanları kendimizi savunmamız için
yeni yöntemler üzerinde çalışıyorlar; -
4:17 - 4:20tıpkı zararlı toksinleri emerek
-
4:20 - 4:23hücrelerimizi koruyan
nano süngerler gibi. -
4:24 - 4:29Bunların hepsini mümkün kılan
akıcı zar mozaiğidir. -
4:29 - 4:32Hücre zarı olmadan hücre de var olamaz.
-
4:32 - 4:35Hücreler olmazsa bakteriler de olmaz;
-
4:35 - 4:36parazitler de,
-
4:36 - 4:37mantarlar da,
-
4:37 - 4:39hayvanlar da
-
4:39 - 4:40ve biz de var olmayız.
- Title:
- Hücre zarları düşündüğünüzden çok daha karmaşık - Nazzy Pakpour
- Description:
-
TED-Ed'in Tumblr'ına göz atın: http://teded.tumblr.com/Tüm dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/cell-membranes-are-way-more-complicated-than-you-think-nazzy-pakpour
Hücre zarları çelişkilerle dolu yapılardır. Bu yağlı zarlar, bir örümceğin ağından yüzlerce kat daha incedir ama yaşamın hassas içeriğini koruyacak kadar da güçlüdürler. Hücrenin sulu sitoplazması; genetik materyali, organelleri ve var olmamız için gereken tüm molekülleri içerir. Hücre zarı nasıl çalışır ve bu dayanıklılığı nereden gelir? Nazzy Pakpour araştırıyor.
Nazzy Pakpour'un dersi, Zedem Media'nın animasyonu.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:21
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Gözde Alpçetin accepted Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Buse Çopur edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Buse Çopur edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Buse Çopur edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour | ||
Buse Çopur edited Turkish subtitles for Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour |