Return to Video

Աարոն Հյու` պատերազմի գերիներից մեկը, բնիկ ամերիկացի:

  • 0:00 - 0:03
    Ես այստեղ եմ այսօր, որպեսզի ցույց տամ իմ Լեյքոտաի նկարները:
  • 0:04 - 0:06
    Ձեզանից շատերը երևի թե լսել են Լեյքոտայի մասին,
  • 0:06 - 0:08
    կամ գոնե ցեղերից ամենամեծի մասին
  • 0:08 - 0:10
    Սիոքս կոչվող:
  • 0:10 - 0:13
    Լեյքոտան բազմաթիվ ցեղերից մեկն է, որը տեղահանվել է իր տարածքից
  • 0:13 - 0:15
    դեպի պատերազմի ճամբարներ
  • 0:15 - 0:17
    այժմ պահեստներ կոչվող:
  • 0:17 - 0:19
    Pine Ridge պահեստը`
  • 0:19 - 0:21
    այսօրվա սլայդերի ցուցադրման առարկան,
  • 0:21 - 0:23
    գտնվում է մոտ 75 մղոն հարավ-արևելքում
  • 0:23 - 0:25
    հարավային Դակոտայի Բլեք Հիլսում:
  • 0:25 - 0:27
    Դրան երբեմն հղում են որպես
  • 0:27 - 0:30
    պատերազմի համար 334 բանտային ճամբար
  • 0:30 - 0:33
    և դա այնտեղ է, որտեղ հիմա Լեյքոտան է:
  • 0:33 - 0:35
    Հիմա, եթե որևէ մեկը ձեզանից լսել է AIM-ի մասին`
  • 0:35 - 0:37
    ամերիկա-հնդկական շարժում,
  • 0:37 - 0:39
    կամ Russell Means-ի մասին,
  • 0:39 - 0:41
    կամ Լեոնարդ Փեթլերի,
  • 0:41 - 0:43
    կամ Oglala-ի
  • 0:43 - 0:46
    ապա դուք գիտեք, որ Pine Ridge-ը հավասար է զրոյի
  • 0:46 - 0:49
    ԱՄՆ-ի քաղաքական հարցերում:
  • 0:49 - 0:51
    Այսպիսով ինձ խնդրել էին մի փոքր խոսել այսօր
  • 0:51 - 0:53
    Լեյքոտայի հետ իմ հարաբերությունների մասին,
  • 0:53 - 0:55
    և դա շատ բարդ է իմ համար:
  • 0:55 - 0:57
    քանի որ, եթե դուք չեք նկատել իմ մաշկի գույնից,
  • 0:57 - 0:59
    ես սպիտակամորթ եմ,
  • 0:59 - 1:02
    և դա ահռելի խոչնդոտ է տեղացիների համար:
  • 1:04 - 1:06
    Դուք կտեսնեք շատ մարդկանց իմ նկարներում այսօր,
  • 1:06 - 1:09
    և ես շատ եմ մտերմացել նրանց հետ, և նրանք ինձ ընտանիքի նման ընդունեցին:
  • 1:09 - 1:11
    Նրանք ինձ եղբայր և քեռի են կոչում
  • 1:11 - 1:13
    և հրավիրում էին կրկին ու կրկին հինգ տարուց:
  • 1:13 - 1:15
    Բայց Pine Ridge,
  • 1:15 - 1:18
    ես միշտ կլինեմ այն ինչը կոչում են վասիչու,
  • 1:18 - 1:21
    և վասիչուն Լեյքոտերեն բառ է,
  • 1:21 - 1:23
    որը նշանակում է ոչ հնդիկ,
  • 1:23 - 1:25
    սակայն մեկ այլ տարբերակ էլ կա այս բառի,
  • 1:25 - 1:29
    որը նշանակում է "մեկը, որը իրեն է վերցնում լավագույն միսը":
  • 1:29 - 1:31
    Եվ ահա թե ինչի վրա եմ ուզում կենտրոնանալ.
  • 1:31 - 1:33
    մեկը, որը իրեն է վերցնում լավագույն միսը:
  • 1:33 - 1:35
    Դա նշանակում է ժլատ:
  • 1:36 - 1:38
    Այսպիսով նայեք այս լսարանին այսօր:
  • 1:38 - 1:41
    Մենք մասնավոր դպրոցում ենք Ամերիկայի արևմուտքում,
  • 1:41 - 1:44
    նստած կարմիր մետաքսե աթոռներին
  • 1:44 - 1:46
    փողերը մեր գրպաններում:
  • 1:46 - 1:48
    Եվ եթե մենք նայում ենք մեր կյանքին,
  • 1:48 - 1:50
    մենք անկասկած վերցրել ենք
  • 1:50 - 1:52
    մսի ամենալավ կտորը:
  • 1:52 - 1:55
    Դե եկեք դիտենք մի շարք լուսանկարներ,
  • 1:55 - 1:57
    այն մարդկանց, ովքեր կորցրել են
  • 1:57 - 1:59
    որպեսզի մենք կարողանանք շահել
  • 1:59 - 2:02
    և իմացեք, երբ տեսնեք այս մարդկանց դեմքերը,
  • 2:02 - 2:05
    նրանք ուղղակի Լեյքոտայի պատկերներ չեն,
  • 2:05 - 2:08
    նրանք ներկայացնում են բնիկ մարդկանց:
  • 2:10 - 2:12
    Այս թղթի կտորի վրա
  • 2:12 - 2:14
    պատմությունն է, ինչպես ես սովորել եմ
  • 2:14 - 2:17
    Լեյքոտայի իմ ընկերներից և ընտանիքից:
  • 2:17 - 2:19
    Սա ժամանակացույցն է
  • 2:19 - 2:22
    կնքված պայմանագրերի, խախտված պայմանագրերի
  • 2:22 - 2:24
    և ջարդերի, ատելի ինչպես պատերազմները:
  • 2:24 - 2:26
    Ես կսկսեմ 1824-ից:
  • 2:26 - 2:28
    Ինչը հայտնի է որպես հնդկական գործերի Բյուրո,
  • 2:28 - 2:30
    կազմավորվել է պատերազմի բաժնի հետ միասին
  • 2:30 - 2:32
    հիմնելով մի վաղ ագռեսիայի ձև
  • 2:32 - 2:34
    բնիկ ամերիկացիների հետ մեր հարաբերություններում:
  • 2:34 - 2:36
    1851.
  • 2:36 - 2:38
    Կնքվեց Ֆորտ Լարամիի առաջին պայմանագիրը,
  • 2:38 - 2:41
    պարզորեն հիմնելով Լեյքոտայի ժողովրդի սահմանները:
  • 2:41 - 2:43
    Պայմանագրին համաձայն,
  • 2:43 - 2:45
    այդ տարածքները անկախ ազգին էր պատկանում:
  • 2:45 - 2:47
    Եթե այս պայմանագրի համձայն սահմանները պահպանվեին
  • 2:47 - 2:50
    և օինական հիմքեր կան, որ նրանք հարկավոր է պահպանել,
  • 2:50 - 2:53
    ապա ահա թե ինչի ԱՄՆ-ը նման կլիներ այսօր:
  • 2:55 - 2:57
    10 տարի անց
  • 2:57 - 3:00
    Հոմստեդ օրինագիծը նախագահ Լինկոլնի կողմից ստորագրված,
  • 3:00 - 3:03
    թույլ տվեց բնակիչների հոսքը բնիկների տարածքներ:
  • 3:03 - 3:05
    1863:
  • 3:05 - 3:07
    Սենթի Սիոքսի խռովությունը Մինեսոտայում
  • 3:07 - 3:10
    ավարտվեց 38 Սիոքսի մարդկանց կխաղանով`
  • 3:10 - 3:13
    ամենամեծ մասսայական մահապատիժը ԱՄՆ-ի պատմության ընթացքում:
  • 3:14 - 3:16
    Մահապատիժը նախագահ Լինկոլնի կողմից եր պատվիրված
  • 3:16 - 3:18
    ընդամենը երկու օր անց
  • 3:18 - 3:21
    նա ստորագրեց ազատության հայտարարությունը:
  • 3:22 - 3:25
    1866 միջմայրցամաքային մետրոյի սկիզբը
  • 3:25 - 3:27
    նոր դարաշրջան:
  • 3:27 - 3:29
    Մենք տարածքը հարմարեցրել ենք ճանապարհների ու գնացքների համար,
  • 3:29 - 3:32
    որպեսզի Լեյքոտայի սրտի միջով կարճ ճանապարհ լինի:
  • 3:32 - 3:34
    Գործունեությունը ակնհայտ էր:
  • 3:34 - 3:37
    Ի պատասխան, երեք ցեղեր, որոնց առաջնորդում էր Լեյքոտայի ղեկավար Red Cloud-ը,
  • 3:37 - 3:40
    հարձակում կատարեցին և հաղթեցին ԱՄՆ-ի բանկին շատ վաղուց:
  • 3:40 - 3:42
    Ես ուզում եմ կրկնել այդ հատվածը:
  • 3:42 - 3:45
    Լեյքոտան հաղթեց ԱՄՆ-ի բանակին:
  • 3:45 - 3:48
    1868` Երկրորդ Fort Laramie-ի պայմանագիրը
  • 3:48 - 3:51
    պարզորեն երաշխավորում է Great Sioux Nation-ի գերիշխանությունը
  • 3:51 - 3:54
    և Լեյքոտայի սեփականությունը սուրբ Black Hills-ի նկատմամբ:
  • 3:54 - 3:56
    Կառավարությունը խոստանում է նաև տարածք և որսի իրավունք
  • 3:56 - 3:58
    շրջակա նահանգներում:
  • 3:58 - 4:00
    Մենք խոստանում ենք, որ the Powder River երկիրը
  • 4:00 - 4:03
    այսուհետ փակված կլինի բոլոր սպիտակների համար:
  • 4:03 - 4:05
    Պայմանագիրը թվում է ամբողջական հաղթանակ
  • 4:05 - 4:07
    Red Cloud-ի և the Sioux-ի համար:
  • 4:07 - 4:10
    Ես փաստում եմ սա միակ պատերազմն է ամերիկյան պատմության ընթացքում,
  • 4:10 - 4:13
    երբ իշխանությունը խաղաղության բանակցություններ վարեց
  • 4:13 - 4:16
    զիջելով թշնամուն բոլոր նրա պահանջները:
  • 4:18 - 4:20
    1869:
  • 4:20 - 4:22
    Միջմայրցամաքյին մետրոն պատրաստ էր:
  • 4:22 - 4:25
    Այն սկսեց տեղափոխել մեծ քանակությամբ որսորդների` մյուս իրերի հետ միասին,
  • 4:25 - 4:28
    ովքեր սկսեցին բիզոնների լայնածավալ սպանությունը,
  • 4:28 - 4:31
    ոչնչացնելով Սիոքսների սննդի, հագուստի և տան աղբյուրը:
  • 4:31 - 4:33
    1871:
  • 4:33 - 4:35
    Հնդկական Appropriation որոշումը
  • 4:35 - 4:38
    բոլոր հնդիկներին դարձրեց ֆեդերալ իշխանության հպատակներ,
  • 4:38 - 4:41
    Նաև ռազմական գործնական հրամանները
  • 4:41 - 4:44
    արգելող արևմտյան հնդկացիներին հեռանալ պահեստներից:
  • 4:44 - 4:46
    Ամբողջ արևմտյան հնդկացիները այդ ժամանակ
  • 4:46 - 4:48
    պատերազմի գերիներ են;
  • 4:48 - 4:50
    Նաև 1871-ին
  • 4:50 - 4:52
    մենք վերջացրեցինք պայմանագրեր կնքելուը:
  • 4:52 - 4:55
    Պայմանագրերի հետ կապված խնդիրը այն էր, որ նրանք թույլ էին տալիս ցեղերին գոյատևել որպես իշխող ազգեր,
  • 4:55 - 4:57
    և մենք չենք կարող դա թույլ տալ,
  • 4:57 - 4:59
    մենք ծրագրեր ունեինք:
  • 4:59 - 5:01
    1874:
  • 5:01 - 5:04
    General George Custer-ը հայտարարեց ոսկու հայտնաբերումը Լեյքոտայի տարածքում`
  • 5:04 - 5:06
    հատկապես Black Hills-ում:
  • 5:06 - 5:08
    Ոսկու մասին նորությունը ստեղծում է սպիտակամորթ բնակիչների հսկայական հոսք
  • 5:08 - 5:10
    դեպի Լեյքոտայի ազգ:
  • 5:10 - 5:12
    Քասթերը խորհուրդ է տալիս, որ Կոնգրեսը մի միջոց գտնի
  • 5:12 - 5:14
    վերջ դնելու Լեյքոտայի հետ պայմանագրերին
  • 5:14 - 5:16
    որքան հնարավոր է շուտ:
  • 5:16 - 5:19
    1875: Սկսվում է Լեքոտայի պատերազմը
  • 5:19 - 5:22
    Fort Laramie պայմանագրի խախտման դեմ:
  • 5:22 - 5:24
    1876
  • 5:24 - 5:26
    Հուլիսի 26-ին
  • 5:26 - 5:28
    Լեյքոտայի գյուղը ապստամբելու ճանապարհին
  • 5:28 - 5:30
    Քասթերի 7-րդ գունդը ջախջախվում է
  • 5:30 - 5:32
    Little Big Horn-ի ճակատամարտում:
  • 5:32 - 5:34
    1877:
  • 5:34 - 5:37
    Լեյքոտայի մեծն ռազմիկ և հրամանատարը Քրեյզի Հորս անունով
  • 5:37 - 5:39
    հանձնվեց Fort Robinson-ում:
  • 5:39 - 5:42
    Ավելի ուշ նա սպանվեց բանտարկություն ժամանակ:
  • 5:45 - 5:48
    1877-ը նույնպես այն տարին է, երբ մենք ելք գտանք
  • 5:48 - 5:50
    շրջանցելու the Fort Laramie-ի պայմանագրերը:
  • 5:50 - 5:53
    Նոր համաձայնագիր ներկայացվեց Սիոքսի հրամանատարներին և նրանց ղեկավարներին
  • 5:53 - 5:56
    մի կազմակերպության տակ հայտնի որպես "վաճառք կամ սով":
  • 5:56 - 5:59
    Ստորագրեք փաստաթուղթը կամ ձեր ցեղը կմնա առանց սննդի:
  • 5:59 - 6:02
    Միայն Երիտասարդ տղամարդկանց 10 տոկոսը ստորագրեց:
  • 6:02 - 6:04
    Fort Laramie-ի պայմանագիրը
  • 6:04 - 6:06
    առնվազն ցեղի երեք-չորրորդը ստիպված
  • 6:06 - 6:08
    տարածքը լքեց:
  • 6:08 - 6:10
    Այդ կետը բացահայտորեն ժխտվեց:
  • 6:10 - 6:13
    1887: The Dawes-ի որոշումը
  • 6:13 - 6:16
    ՊահեստներիԿոմունալ սեփականության իրավունքը վերացավ:
  • 6:16 - 6:19
    Պահեստները կրճատվեցին մինչև 160 ակր հատվածների
  • 6:19 - 6:21
    և բաժանվեցին անհատ հնդկացիների
  • 6:21 - 6:23
    ավելացված տեղերով:
  • 6:23 - 6:26
    Ցեղերը կորցրեցին միլիոնավոր ակրներ:
  • 6:26 - 6:28
    Ամերիկյան երազանքը անհատական տարածքի սեփականության
  • 6:28 - 6:30
    պարզվեց շատ խելամիտ միջոց է
  • 6:30 - 6:33
    բաժանելու պահեստները մինչև բան չմնա:
  • 6:33 - 6:35
    Շարժումը փլուզեց պահեստները`
  • 6:35 - 6:38
    դարձնելով ավելի հեշտ հետագա ենթբաժանումները և վաճառքը
  • 6:38 - 6:41
    ամեն անցնող սերնդին:
  • 6:41 - 6:43
    Ավելացրած տարածքի մեծ մասը
  • 6:43 - 6:45
    և կտորների մեծ մասը պահեստների պարիսպների հետ միասին
  • 6:45 - 6:48
    հիմա սպիտակամորթ հողատերերի ձեռքերում են:
  • 6:48 - 6:51
    Մեկ անգամ ևս հողի լավ կտորը անցնում է վասիչուին:
  • 6:52 - 6:54
    1890, այն տեղեկությունը, որ ես հավատում եմ, որ
  • 6:54 - 6:57
    ամենակարևորն է այս սլայդների շարքում:
  • 6:57 - 6:59
    Սա Վունդիդ Նիի ջարդի տարին է:
  • 6:59 - 7:01
    Դեկտեմբերի 29-ին
  • 7:01 - 7:04
    ԱՄՆ-ի զորքերը շրջապատեցին Սիոքսի ճամբարը Վունդիդ Նի Քրիքում
  • 7:04 - 7:06
    և ջախջախեցին հրամանատար Բիգ Ֆութին
  • 7:06 - 7:08
    և պատերազմի 300 գերիների,
  • 7:08 - 7:10
    օգտագործելով նոր արագ կրակող զենքը,
  • 7:10 - 7:12
    որը կրակում էր ոչնչացնելով պարկուճները`
  • 7:12 - 7:14
    Հոթչքիս ատրճանակ կոչվող:
  • 7:14 - 7:16
    Այսպես կոչված ճակատամարտի համար
  • 7:16 - 7:19
    20 Կոնգրեսի խիզախության պատվո շքանշաններ
  • 7:19 - 7:22
    տրվեց 7-րդ գնդին:
  • 7:22 - 7:24
    Այս օրվա համար
  • 7:24 - 7:27
    սա ամենաշատ փառքի շքանշաններն են
  • 7:27 - 7:30
    երևիցե տրված մի ճակատամարտի համար:
  • 7:30 - 7:32
    Ավելի շատ փառքի շքանշաններ տրվել են
  • 7:32 - 7:34
    կանանց և երեխաների անխտիր ջարդի համառ
  • 7:34 - 7:36
    քան Առաջին համաշխարհային պատերազմի ցանկացած ճակատամարտի համար:
  • 7:36 - 7:38
    Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի
  • 7:38 - 7:40
    Կորեայի, Վիետնամի,
  • 7:40 - 7:43
    Իրաքի կամ Աղվանստանի:
  • 7:44 - 7:46
    Վունդիդ Նի ջարդը
  • 7:46 - 7:49
    համարվում է հնդկական պատերազմի վերջը:
  • 7:49 - 7:51
    Երբ ես այցել եմ
  • 7:51 - 7:53
    մասսայական թաղման վայրը Վունդիդ Նիում,
  • 7:53 - 7:55
    ես դա տեսնում եմ ոչ որպես ուղղակի գերեզման
  • 7:55 - 7:57
    Լեյքոտայի կամ Սիոքսի համար,
  • 7:57 - 8:00
    այլ որպես բոլոր բնիկ մարդկանց գերեզման:
  • 8:03 - 8:05
    Սուրբ մարդը` Բլեք Իլկը ասաց.
  • 8:05 - 8:07
    -Ես այդ ժամանակ չգիտեի,
  • 8:07 - 8:09
    ինչքան էին սպանվել:
  • 8:09 - 8:11
    Երբ ես հիմա հետ եմ նայում
  • 8:11 - 8:13
    այս բարձր լեռից, իմ ծեր տարիքից,
  • 8:13 - 8:15
    ես կարող եմ դեռ տեսնել մսաղացած կանանց և երեխաների`
  • 8:15 - 8:17
    կույտերով պառկած կամ ցիրուցան
  • 8:17 - 8:20
    ծուռումուռ արահետների երկայնքով
  • 8:23 - 8:25
    այնքան պարզ, երբ տեսա նրանց
  • 8:25 - 8:28
    դեռ իմ երիտասարդ աչքերով:
  • 8:31 - 8:34
    Եվ ես կարող եմ տեսնել ինչ որ այլ բան մեռած այնտեղ` արյունոտ ցեխի մեջ
  • 8:35 - 8:38
    և թաղված բքի մեջ:
  • 8:39 - 8:42
    Մարդկանց երազանքները թաղվեցին այնտեղ,
  • 8:42 - 8:45
    և դա հիանալի երազանք էր:
  • 8:46 - 8:48
    Այս իրադարձության հետ
  • 8:48 - 8:51
    մի նոր դարաշրջան սկսվեց ամերիկյան պատմության մեջ:
  • 8:52 - 8:54
    Ամեն ինչ կարելի է չափել
  • 8:54 - 8:57
    մինչև Վունդիդ Նին և դրանից հետո:
  • 8:57 - 8:59
    Որովհետև դա այս պահին էր,
  • 8:59 - 9:02
    մատները Հոթչիքս ատրճանակի ձգանին դրված,
  • 9:02 - 9:06
    որ ԱՄՆ-ի կառավարությունը բացահայտորեն հայտարարեց իր դիրքորոշումը բնիկների իրավունքների հարցում:
  • 9:06 - 9:08
    Նրանք հոգնել էին պայմանագրերից:
  • 9:08 - 9:10
    Նրանք հոգնել էին սուրբ բլուրներից:
  • 9:10 - 9:13
    Նրանք հոգնել էին հոգիների պարերից:
  • 9:13 - 9:16
    Եվ նրանք հոգնել էին բոլոր անհարմարություններից Սիոքսում:
  • 9:16 - 9:19
    Այսպիսով նրանք բերեցին իրենց կանոնները:
  • 9:20 - 9:23
    "Դուք ուզում եք հնդկացի լինել հիմա",- ասում էին նրանք,
  • 9:23 - 9:25
    մատները ձգանի վրա:
  • 9:30 - 9:32
    1900
  • 9:32 - 9:35
    ԱՄՆ-ի հնդկական բնակչությունը հասավ իր ցածր կետին`
  • 9:36 - 9:38
    ավելի քիչ քան 250,000,
  • 9:38 - 9:40
    համեմատած հաշվարկած ութ միլիոնին
  • 9:40 - 9:42
    1492-ին;
  • 9:44 - 9:46
    Արագ առաջ:
  • 9:46 - 9:48
    1980
  • 9:48 - 9:50
    ԱՄՆ-ի պատմության ընթացքում ամենաերկար տևած դատական գործը`
  • 9:50 - 9:53
    Սիոքսի ազգը ԱՄՆ-ի դեմ
  • 9:53 - 9:56
    կառավարվեց ԱՄՆ-ի գերագույն դատարանի կողմից:
  • 9:57 - 10:00
    Դատարանը կանխորոշեց, որ Սիոքսցիները վերաբնակեցվել են պահեստներում
  • 10:00 - 10:03
    և յոթ միլիոն ակրը իրենց հողից
  • 10:03 - 10:06
    բաց էր բարգավաճողների ու անասնապահների համար,
  • 10:06 - 10:08
    երկրորդ Ֆորէ Լարամի պայմանագրի կետերը
  • 10:08 - 10:10
    խախտվել էին:
  • 10:10 - 10:12
    Դատարանը հայտարարեց,
  • 10:12 - 10:14
    որ Բլեք Հիլսը անօրեն զավթվել է
  • 10:14 - 10:16
    և սկզբնական գինը գումարած օգուտը
  • 10:16 - 10:18
    պետք է վճարվի Սիոքսի ազգին:
  • 10:18 - 10:20
    Որպես Բլեք Հիլսի վճար,
  • 10:20 - 10:23
    դատարանը միայն 106 միլիոն դոլլար տվեց
  • 10:23 - 10:25
    Սիոքսի ազգին:
  • 10:25 - 10:28
    Սիոքսը հրաժարվեց գումարից` միասնական ճիչով.
  • 10:28 - 10:31
    - Բլեք Հիլսը չի վաճառվում:
  • 10:31 - 10:33
    2010:
  • 10:33 - 10:36
    Բնակչության մասին վիճակագրությունը այսօր`
  • 10:36 - 10:39
    մեկ դարից ավել Վունդիդ Նիի ջարդից հետո,
  • 10:39 - 10:41
    ցույց տվեց կոլոնիզացիայի օրինականությունը,
  • 10:41 - 10:43
    ստիպողաբար միգրացիան
  • 10:43 - 10:45
    և պայմանագրի ոտնահարումը:
  • 10:45 - 10:48
    Գործազրկությունը Փայն Րիդջ հնդկական պահեստներում
  • 10:48 - 10:51
    տատանվում է 85-ի և 90 տոկոսների միջև:
  • 10:51 - 10:54
    Անշարժ գույքի գործակալությունը ի վիճակի չէ նոր կառույցներ անել,
  • 10:54 - 10:56
    և եղած կառուցներն էլ կործանվում են:
  • 10:56 - 10:58
    Շատերը անտուն են,
  • 10:58 - 11:00
    և անօթևաները տեղավորված են փտած տներում,
  • 11:00 - 11:02
    ամենաշատը հինգ ընտանիքով:
  • 11:02 - 11:04
    Փայն Րիդջի տների 39 տոկոսը
  • 11:04 - 11:06
    էլեկտրականություն չունի:
  • 11:06 - 11:09
    Ամենաքիչը 60 տոկոսը պահեստների տների
  • 11:09 - 11:11
    լցված են սև բորբոսով.
  • 11:11 - 11:13
    Ավելի քան 90 տոկոսը բնակչրության
  • 11:13 - 11:16
    ապրում է չունևորների խավից ցածր:
  • 11:16 - 11:19
    Փայն Րիդջի թոքախտի աստիճանը
  • 11:19 - 11:22
    մոտ ութ անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:
  • 11:22 - 11:24
    Նորածինների մահացածության աստիճանը
  • 11:24 - 11:26
    ամենաբարձրն է այս մայրցամաքում
  • 11:26 - 11:29
    և մոտ երեք անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:
  • 11:29 - 11:31
    Պարանոցային ուռուցքը հինգ անգամ ավելի բարձր է
  • 11:31 - 11:33
    քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:
  • 11:33 - 11:36
    Դպրոցից հեռացման մակարդակը մինչև 70 տոկոս է:
  • 11:36 - 11:38
    ՈՒսուցիչների կրճատումը
  • 11:38 - 11:41
    ութ անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:
  • 11:41 - 11:44
    Հաճախ տատիկներն ու պապիկներն են մեծացնում իրենց թոռնիկներին
  • 11:44 - 11:47
    որովհետև ծնողները, շնորհիվ ալկոհոլիզմի,
  • 11:47 - 11:49
    ընտանեկան բռնության և ընդհանուր անտարբերության
  • 11:49 - 11:51
    չեն կարող մեծացնել նրանց:
  • 11:52 - 11:55
    40 տարեկան անց բնակչության 50 տոկոսը
  • 11:55 - 11:57
    տառապում է շաքարախտից:
  • 11:57 - 11:59
    Կյանքի տևողությունը տղամարդու համար
  • 11:59 - 12:01
    46-ից
  • 12:01 - 12:04
    48 տարիքի միջև է`
  • 12:04 - 12:06
    կոպիտ ասած նույնը,
  • 12:06 - 12:09
    ինչպես Ավղանստանը և Սոմալին:
  • 12:10 - 12:13
    Բոլոր հաջողված ցեղասպանությունների վերջին գլուխը
  • 12:13 - 12:15
    այն է, որտեղ ճնշողը
  • 12:15 - 12:18
    կարող է շարժել ձեռքերը և ասել:
  • 12:18 - 12:21
    - Աստված իմ, ինչ են մարդիկ իրենք իրենց անում:
  • 12:21 - 12:23
    Նրանք սպանում են միմյանց:
  • 12:23 - 12:25
    Նրանք սպանում են իրենք իրենց,
  • 12:25 - 12:28
    մինչ մենք դիտում ենք թե նրանք ինչպես են մահամնում:
  • 12:28 - 12:31
    Ահա թե ինչպես ենք մենք եկել սեփականացնելու այս ԱՄՆ-ը:
  • 12:31 - 12:33
    Սա ժառանգություն է
  • 12:33 - 12:35
    Ճակատագրի դրսևոում:
  • 12:35 - 12:37
    Գերիները շարունակում են ծնվել
  • 12:37 - 12:39
    պատերազմի ճամբարների գերիների մեջ
  • 12:39 - 12:42
    նույնիսկ այն ժամանակ երբ զինվորնեը գնացել են:
  • 12:44 - 12:46
    Սրանք ոսկորներն են մնացել
  • 12:46 - 12:49
    ամենալավ միսը վերցնելուց հետո:
  • 12:51 - 12:53
    Շատ վաղուց
  • 12:53 - 12:55
    մի շարք իրադարձություններ տեղի ունեցան
  • 12:55 - 12:58
    ինձ նման մարդկանց կողմից` վասիչուներից,
  • 12:58 - 13:00
    նրանց հող և ջուր զավթելու ուղղությամբ,
  • 13:00 - 13:03
    ու այս լեռների ոսկին:
  • 13:03 - 13:05
    Այդ իրադարձությունները դոմինոյի արդյունքի բերեցին,
  • 13:05 - 13:07
    որը արդեն վերջն էր:
  • 13:07 - 13:11
    Այնպես մեկուսացած, ինչպես մենք իշխող հասարակությունս կարող ենք զգալ
  • 13:12 - 13:15
    1890-ի ջարդից հետո,
  • 13:15 - 13:18
    կամ մի շարք խախտված պայմանագրերից 150 տարի առաջ,
  • 13:19 - 13:21
    ես դեռ ձեզ հարց ունեմ տալու.
  • 13:21 - 13:24
    -Ինչ կարծիք ունեք այսօրվա վիճակագրության մասին:
  • 13:25 - 13:27
    Որն է կապը
  • 13:27 - 13:29
    այս տառապանքի պատկերների
  • 13:29 - 13:31
    և այն պատմության, որ ես հենց նոր ձեզ կարդացի:
  • 13:31 - 13:33
    Եվ այս պատմության որ մասն
  • 13:33 - 13:35
    եք ուզում իմանալ:
  • 13:35 - 13:38
    Այս հետևանքների վերացման ինչ-որ մի մասը ձեր պարտականությունը չի այսօր:
  • 13:39 - 13:42
    Ինձ ասել են, որ մենք կարող ենք ինչ-որ բան անել այս կապակցությամբ:
  • 13:42 - 13:45
    Ինչ-որ բան անելու կոչ պետք է լինի:
  • 13:45 - 13:48
    Որովհետև ես այսքան ժամանակ կանգնած էի
  • 13:48 - 13:50
    բովանդակությանը շատ մոտ, որպեսզի վկա լինեմ,
  • 13:50 - 13:53
    ուղղակի լուսանկարելով:
  • 13:53 - 13:56
    Որովհետև լուծումը թվում է այնքան հեռու անցյալում,
  • 13:56 - 13:58
    Ես ժամանակի մեքենայի կարիք ունեի
  • 13:58 - 14:00
    նրանց միանալու համար:
  • 14:00 - 14:02
    Բնակիչների տառապանքները
  • 14:02 - 14:05
    հեշտ չէ ուղղել:
  • 14:06 - 14:08
    Դա այնպիսի մի բան չէ, որ յուրաքանչյուրը կարող է հետ ստանալ,
  • 14:08 - 14:10
    ինչպես Հաիթիին օգնելը,
  • 14:10 - 14:13
    վերջացող օգնությունները, կամ երաշտի դեմ պայքարը:
  • 14:13 - 14:15
    Վերանորոգումը` ինրպես դա կոչում են,
  • 14:15 - 14:18
    կարող է շատ ավելի դժվար լինել իշխող հասարակության համար,
  • 14:18 - 14:20
    քան ասենք 50 դոլարանոց չեկը
  • 14:20 - 14:22
    կամ եկեղեցու ճանապարհորդությունը
  • 14:22 - 14:24
    ինչ-որ գրաֆիտեպատ տներ նկարելու համար,
  • 14:24 - 14:26
    կամ ծայրամասերի ընտանիքը`
  • 14:26 - 14:29
    նվիրաբերելով մի տուփ հագուստ, որի կարիքը նրանք նույնիսկ չունեն:
  • 14:29 - 14:31
    Այսպիսով ուր է այն մեզ հասցրել:
  • 14:31 - 14:34
    Թափահարելով մեր ուսերը մթության մեջ:
  • 14:34 - 14:36
    ԱՄՆ-ն
  • 14:36 - 14:38
    շարունակում է օրական
  • 14:38 - 14:40
    խախտել կետերը
  • 14:40 - 14:42
    1851-ի և 1868-ի
  • 14:42 - 14:45
    Ֆորթ Լարամիի և Լեյքոտայի միջև եղած պայմանագրերի:
  • 14:45 - 14:47
    Ես այսօր առաջարկում հետևյալ կոչը
  • 14:47 - 14:50
    իմ TED երազանքն է
  • 14:51 - 14:53
    Հարգել պայմանագրերը:
  • 14:53 - 14:55
    Վերադարձնել Բլեք Հիլսը:
  • 14:55 - 14:58
    Եվ դա ձեր գործը չէ, թե նրանք ինչ կանեն դրա հետ:
  • 15:00 - 15:06
    (Ծափահարություններ)
Title:
Աարոն Հյու` պատերազմի գերիներից մեկը, բնիկ ամերիկացի:
Speaker:
Aaron Huey
Description:

Աարոն Հյուի ճիգերը նկարագրելու Ամերիկաի աղքատությունը տարան նրան դեպի Pine Ridge հնդկական պահեստ, որտեղ Լեյքոտաի բնակիչների պայքարը` զարհուրելի և լայնորեն մերժված, ստիպեցին նրան ուշադրություն դարձնել այդ փաստի վրա: Հինգ տարվա աշխատանքից հետո, նրա գրավիչ լուսանկարները միահյուսվել են ապշեցուցիչ պատմության դասերի հետ այս համարձակ և խիզախ զրույցում TEDxDU-ից

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:07
Sona Danielyan added a translation

Armenian subtitles

Revisions