Kary Mullis, bilim adamlarinin ne yaptiklari uzerine

Biyokimyager Kary Mullis modern bilimin temelleri hakkinda konusuyor: deney. 17. yuzyildan ve kendisinin arkabahce-fuze gunlerinden alinti hikayeleri paylasarak Mullis, kaliteli bilimin tum bicimlerindeki meraki, ilhami ve titizligi kutluyor.

Sadece 17. yuzyil hakkinda konusmaya baslayacagim.

Umarim hickimse konusmaya bu sekilde baslamami hakaret olarak algilamaz.

Ben -- sizinde bildiginiz gibi, PCR'i icat ettikten sonra

Benim bir nevi degisiklige ihtiyacim vardi.

Ve La Jolla kentine tasindim ve sorf yapmayi ogrendim.

Ve uzun bir sure icin orada, sahilde, yasamaya basladim.

Ve sorf yapanlar disarida

dalgalar icin beklerken,

daha once orada bulunmadiysaniz, muhtemelen bekleyenlerin ne yaptiklarini merak edersiniz.

Tahmin edersiniz, bazen siz bir dalganin gelmesi icin beklerken

10-15 dakikalik araliklar olur.

Onlar (sorf yapanlar) genellikle 17. yuzyil hakkinda konusurlar.

Bilirsiniz, onlar dunyada gercekten kotu darbeler alirlar.

Insanlar, onlarin bir nevi kultursuz kimseler olduklarini dusunurler.

Bir gun, bir kimse bana oneride bulundu, ben bu kitabi okudum.

Kitabin adi --

kitabin adi "Hava Pompasi,"

ya da "Dev Gemi ve Hava Pompasi" gibi bir seydi.

17. yuzyil hakkinda garip bir kitapti.

Ve birşeyler hakkında düşünmenin tek doğal yolunun

Benim dusunce yolumun (koklerinin)

kökleri üzerine düşünmek olduğunun farkına vardım.

Bu -- Bilirsiniz, Ben birşeyler hakkında bu yolla düşünmek için doğmuşum

ve her zaman kucuk bir bilim adami gibi oldum.

Ve bir seyi ortaya cikarmak (kesif) icin gittigimde,

Bilimsel yontemleri kullanırdım.

Bilirsiniz, bana ilk kez nasıl bilim

yapmam gerektiğini anlattıklarında hiç şaşırmadım.

Çünkü sadece zevk için ya da öylesine zaten (bilim) yapıyordum.

Fakat olmadi --

350 yıl önce icat edilmiş şeylerin

icat edilmesi gerektigini

hiç göremedim

Bilirsiniz,

Ingiltere Almanya, ve Italya yaklaşık

herbiri ayni zamanda.

Ve bu hikayeyi

gerçekten büyüleyici buluyorum

Bu sebeple hakkinda biraz konusacagim,

tam olarak bir bilim adamının yapması gerenler nelerdir.

Bilirsiniz

İlk 17. yuzyilin baslarinda

Charles'ın kafası kesildi.

ve Ingilizler Cromwell'i kurdu

ve simdilerdeki cumhuriyetçilere benzemeyen

bir grup cumhuriyetçiyi yarattı.

Onlar hukumeti degistirdiler, ve bu ise yaramadi.

Ve

Charles II, ogul,

sonunda Ingiliz tahtina geri yerlestirilmisti.

O gercek anlamda gergindi, cunku babasi,

bilirsiniz, Ingilterenin Krali oldugu icin kafasi kesilmisti

Ve bar ve benzeri yerlerde

süregelen konusmalar nedeniyle gergindi

bar ve benzeri yerlerde ki (konusmalar)

zamanla dönüşüyordu

bu aslında... inanilmasi guc belki

fakat 17. yuzyilda Ingilteredeki insanlar

bar ve benzeri yerlerde

felsefe ve benzeri konularda konuşuyorlardı.

Televizyon ekranlari yoktu,

ve izleyecek futbol maclari yoktu.

Ve onların sinirlenmeleri gerçekti,

İnsanlar birdenbire caddelere akar ve kavgalar yaparlardı

Mesela Robert Boyle

vakum pompası adında bir alet

geliştirdi mi geliştirmedi mi diye.

Simdi, Boyle Charles II nin bir arkadasiydi

Hafta sonlarinda hristiyan (dindar) bir adamdi

fakat hafta ici bilim adamiydi

(gülüşmeler)

O zamanlar bu

bir nevi, bilirsiniz, yani, bilirsiniz

eger bunu yaptiysan -- o bu kucuk aleti gelistirdiysen

bisiklet pompasi gibi bir sey ama

isleyisi tam tersi, hava basmak yerine içerideki havayı tümüyle emebilen...

cam fanusun ne oldugunu bilir misiniz? Onun gibi bir sey,

kaldırıp indirirsiniz, dışı mühürlüdür

ve icini gerebilirsiniz

yani siz iceride neler olup bittigini gorebilirsiniz.

Fakat onun yapmaya calistigi sey butun havayi disariya pompalayabilmekti,

ve aynı zamanda icinde neler olacagini gormekti.

Yani, oncelikle -- Bana kalirsa onun yaptigi ilk deney

iceriye bir kus koymak olmalı.

ve 17. yuzyildaki insanlar,

onların gerçekleri anlama yöntemleri bizimkinden farklıydı

Bilirsiniz,

bir amaç dahilince

onlarca molekülü solurusuz, vesaire.

Yani, balik su hakkinda cok fazla bilgi sahibi degildir,

ve insanlar da hava hakkinda cok fazla bigi sahibi degillerdi.

Bunları onu kesfe basladi.

Bir nokta, oraya bir kus koydu, ve butun havayi disari pompaladi,

ve kus oldu. Ve o "hmmm..." dedi

O -- yaptigi eylemi gelistirmek olarak adlandirdi --

o cihazı ilk anda vakum pompasi olarak adlandirmadilar.

Simdi siz onu vakum pompasi olarak adlandiriyorsunuz; onu vakum olarak adlandirmisti

Degil mi? Ve aniden,

Yerli din adamlariyla basi belaya girdi

Vakum yapamazsin dediler.

Ah - uh --

(gülüşmeler)

Aristo "doğa tek olana karşıdır" demiştir.

Bence burada bir çeviri eksikliği olabilir.

fakat otoritelerce bu şekilde kabul edilmiş.

Ve Boyle demiş ki; evet, kahretsin

bunu hep yapıyorum

Demek istediğim şu ki; kuşu öldüren

şeyi vakum olarak adlandırıyorum.

Din adamları dediler ki,

eğer tanrı senin vakum yapmanı isteseydi...

bilirsiniz tanrı her yerdedir.

bu onların temel kuralıdır, tanrı heryerde.

ve vakum, bilirsiniz, vakumda hiçbirşey yoktur.

ve hiçbirşey yoksa, tanrı da yoktur.

Bu sebepten, kilise Boyle'ye vakum yapamazsın dedi.

Boyle bunun zırva olduğunu

"tanrısız" demek isteyenin onlar olduğunu

siz bilirsiniz

bu benim işim değil, bunlar beni ilgilendirmez.

ben haftasonları dindarım.

ve yapmayı sevdiğim şey olan biteni anlamaya çalışmak.

bir bölmeden herşeyi çıkarınca ne olduğunu görmek gibi.

ve Boyle bunun gibi şirin deneylerini yapmaya devam etti.

Tıpkı, kendi kendine dönebilmesi için hafifçe sabitlenmiş

pervane gibi küçük tekerlek

ile yaptığı deney gibi.

Başka bir pervaneyi karşına getirdi

yaptığı şey...

şey, bana kalsa bunu bir çeşit lastik bant ile yapardım.

ve yaptığı geçmeli oyuncak setlerindeki bir fan kullanmış.

Tam olarak ne yaptığını çizimlerinden biliyorum.

Önceden hazırlanmış vakum ortamında

karşılıklı duran iki pervaneden oluşan bir sistem kurdu.

Ve ortamda hava olmadığı için

biri döndürüldüğünde ikinci pervanenin bundan etkilenmemesini beklersiniz değil mi?

Fakat birşeyler eksikti. Bilirsiniz

birilerinin bu etkiyi görmek için bu deneyi yapmış olması gariptir

ama o zamanlar işler böyle yürüyormuş.

Ve hatta bu konularda, yani...bilirsiniz kahve dükkanlarında ve içkili mekanlarda

büyük tartışmalar yaşanıyormuş.

Ve Charles

bu durumdan rahatsız olmaya başlamış.

2. Charles bu konuların, insanlar, bilirsiniz

çok şey olmadan konuşabileceği

bir yer yapalım dedi.

İnsanların bana tekrar sinir olmasını istemiyorum ve

Çünkü ne zaman din ve bilim ve benzeri şeyler

hakkında konuşmaya başlasalar

babasıyla başları derde giriyordu.

ve sonra

Charles ben parayı koyarım dedi

beyler siz binayı ayarlayın.

Böylece bu binada buluşabiliriz

ama binada din konuşulmayacak.

Boyle bu fikre onay verdi.

Tamam, dedi. Toplantılara başlayalım.

Bilim adına konuşmak isteyen kim varsa...

o zamanlar Isaac Newton yeni yeni ilginç fikirlerle

ortaya çıkıyordu.

Yeterince iyi giyinerek Royal Society üyesi olabiliyordunuz ve

bu toplulukta her çeşit insan vardı.

Bir TED konferansı değildi tabii

Tek kritier bir beyefendi gibi

görünmeyi başarmaktı. Böylece katılabilirdiniz.

Üyelik falan da istemiyordu.

Birisi gelip size birşeyler anlatacak olduğunda

ya da bir deney yapmak istediğinde

deney, o zamanlar için yeni bir kelime sayılır

bir bilimsel prensibi katılamak istese,

herkesin görebilmesi için sahneye çıkar,

böylece herkes....

burası önemli

orada, örneğin kesin yargılarla

konuşmamalısınız

ve tanrı algısı işin içinden çıkmış olur.

Gerçeğin doğal halinin bir önemi yoktu.

Kesin yargılarla asla konuşamazsınız.

Hiçbirşey konuşamazsınız.

görselleştiremeyeceğiniz hiçbir şeyi konuşamazsınız.

Eğer herkes gördüyse, işte bu makina da böyle çalışıyor diyebilirdiniz.

işte burada böyle yapıyoruz, ve bunlar oluyor.

Ve anlatıklarınız herkesçe görülür ise sorun yok.

Genelleyecek olursak,

eminim bunu yaptığınızda

bunlar oluyor diyebiliyorsak,

Kurallar koymaya başlıyoruz.

Eğer vakum oluşturduğunuzda

bir tekerin diğerini döndürmediğini bulursanız

ve aradaki bağıntı kesinse,

etkinin sorumlusu vakumdan önce orada ne varsa odur, gibi birşey.

Vakumda mum yanmaz.

belki muhtemelen kıvılcımda oluşmaz.

Oluşur mu? evet kıvılcım oluşur

fakat onlar bunu bilmiyordu.

onlarda kıvılcım yoktu, ama onlar

(gülüşmeler)

Kurallar koyabilirsin ama sadece

gösterebileceğin öğelerle ilgili.

ve gösterim görsel olmalı

eğer sahnede deney yapıp

insanların görebileceği değil de duyabileceği şeyler yaparsanız, sizi ucube sanarlar.

Demek istediğim gerçeklik görseldir.

Bu çok açık bir kural değildi.

fakat eminim bu uygulanıyordu. Eğer insanlar sizi görmez de

sadece sesinizi duyarsa, sizi muhtemelen orada olmayan

birisi sanacaktır.

Genel olarak sadece

deneyini yaptığınız ve orada olan

şeyler hakkında konuşabilirdiniz.

Yerel filozof Thomas Hobbes'un ne

dediğinin hiç önemi yoktu çünkü

bilirsiniz

temel sebeplerle ilgili konuşmazdınız.

17. yy nin ortalarında

burada olanlar

bilim ve deney adına yapılanlarla

ilgilenmeye başladım

olanlar amacını aşmaya başlamıştı

çünkü tıpkı şu an burada olduğu gibi

muhteşem şeyler konuşuluyordu.

Bilimin güvenlik kilidi

teoloji, felsefe ve

aslında tam olarak bilim olmayan

matematiktir.

Deneysel bilim hep bu olgularla çevrelenmiştir.

Matematiksel kısım ve

deneysel kısım

bilimi felsefeden ayırıyordu.

ve...yaşananlar...

hiç geriye bakmadık.

O zamandan bu yana işler yolunda.

Demek istediğim teknolojinin ilerlemesini engelleyen

neyse, ortadan kaldırılmış oldu.

Bence bu odadaki herkes...

yani bundan sadece 350 yıl önceydi.

Unutmayın bu kısa bir süredir.

300 000 yıl öncesine bakarsak

burdaki herkesin atasının

Afrika'dan çıkıp sola dönenler olduğunu görürürüz.

Afrikadan çıkıp sağa dönenler

şimdi japonca çeviriyi dinliyordur.

Fakat bunlar 350 yıla

kıyasla

çok uzun zaman önceydi.

Fakat bu son 350 yılda

işler çok değişti.

Muhtemelen buradaki herkes

özellikle yanında çantası olanlar

kiminizin çantası yok

Eğer 350 yıl önce çantanızdakilerin

varlığı bilinseydi,

krallar onlara

sahip olmak için

savaşlar açarlardı.

Yani uydular olmadan

bir GPS aletine sahip olmanın ne önemi var diye düşünebilirsiniz

ne de olsa pek de işe yaramaz.

Fakat eğer GPS sistemi

17.yy'da olsaydı

krallar ordularını toplayıp

savaşa girdiklerini görürdünüz. Eğer birinin ......

(dinleyici: oyuncak ayı, oyuncak ayı)

Evet, eğer bir oyuncak ayı için de yaparlardı.

Fakat...hepimizin sahip olduğu şeyler var.

Demek istediğim bugün bireylerin sahip oldukları

için o zaman krallar savaşa gidebilirdi.

Ve sadece 350 yıl öncesi.

Herkes değil

Sadece önemli insanlar

sizin bugün hayatlarını okuduğunuz kişiler

bugüne gerçekten etkisi olmuş kişiler.

Demek istediğim...

bu çeşit şeyler, bunların hepsi

tüm yapmak istediklerimiz

bir ayrıma gelmişti

Küçüklüğümde

bu fikir ile tanıştım

bişeyi bilmek istediğinizde

bilirsinizi yaşlı babam pek ortalıkta olmazdı ve

annem de bilimden pek anlamazdı

fakat bir konuda bilgi sahibi olmak isterdim

ve bilirsiniz...yapılması gereken şey deneydi.

Bilime karşı doğal

bir ilgi geliştirdim

deney düzenekleri kurdum. Bu konunun herkes için böyle olduğunu düşünmüştüm.

Herkesin beyni böyle çalışır sanmıştım.

İşin aslı böyle değil. Birçok kişi

Yani, ben geçen akşam yemeğinde

post-modernisim hakkında konuşurken

başımı derde soktum.

Bunu istemedim... Nerede şu hamın?

Dinleyici: Burada

(Gülüşmeler)

Bunun bir tartışma değil

hoş bir fikir alışverişi olduğunu düşünmüştüm.

Bunu kişisel algılamadım ama...

Ben sadece... Safça şöyle düşündüm,

beni 17 yy hakkında düşünmeye iten sörf olayı sonrasında

insanların gerçekliği, gördükleri, duydukları,

ya da hissettikleri ile farkettiklerini anladım

Bu insanların düşünüş tarzı

Küçüklüğmde...

Mesela, şunu dinleyin...

Fort Sill, Oklahoma'dan küçük bir kitap almıştım.

George Dyson'ın babasının nükleer patlama

tasarladığı zamanlardı,

nükleer patlamalar ve roketler hakkında düşünürdü.

Ben de kendi roketlerimi yapmayı düşünürdüm.

Küçük kurbağaların

hep uzay özlemi çektiğini

biliyordum

(gülüşmeler)

4 fit yüksekliğinde Roketimi birkaç mil

uzağa gönderebilecek

bir tahrik sistemi

bulmaya çalışıyordum.

Yani bu benim hedefimdi.

Görüş alanından çıkacak kadar uçsun, daha sonra paraşüt ile

içinde kurbağa ile geri dönsün.

Ve ben... ben...

Füze rampası olan Fort Sill'den

bir kitap aldım.

Amatör roket klübüne yolladım

ve

dedim ki

potasyum perklorit ile şekeri asla karıştırmayın.

(gülüşmeler)

Bilirsiniz,

bu tam bir liderlik örneği.

(gülüşmeler)

Bunu duyunca, bakalım dedikleri oluyor mu dersiniz

hadi biraz potasyum klorit ver şeker, perklorit ve şeker karıştırıp

bakalım yapmamamı istedikleri nedir acaba dersiniz,

neler olacak, nasıl çalışacak.

O zamanlar annemin

arka bahçede yaptıklarımı

üst kattan ütü yaparak,

gözetlediği

gibi şahit olmadık.

Annem bize göz kulak olur,

eğer orada duman tüterken görürse

pencereden çıkıp, gözünüzü çıkarmayın

diye bizi azarlardı.

Yani bu başımıza gelebilecek en kötü şeydi.

Ben de o zamanlar , gözümü çıkarmadığım

sürece yaptıklarımın

sorun olmayacağını düşünürdüm.

Tamam, dikkatli şekilde yapacağım, ama yapacağım.

Eğer birşey yasaklı ise

onu garajınızın arkasında yapardınız.

(gülüşmeler)

Eczaneye gittim

ve bir miktar potasyum perklorit almaya çalıştım

o zamanlar bir çocuğun eczaneye gidip

kimyasallar almaya çalışması mantıksız gelmezdi.

Şimdilerde bu imkansız.

ve sonra...

(gülüşmeler)

Fakat dükkanda yoktu

ben de ne çeşit potasyumlarınız ve tuzlarınız var diye sordum.

adamın potasyum nitratı vardı.

O herneyse aynı işi görebilir dedim.

Roketlerle ilgili birşey olduğuna emindim, olmazsa manualde adı geçmezdi.

sonra bazı deneyler yaptım.

Potasyum ve şekerin

küçük ölçekleriyle işe başladım

evde hazır olanlarla

farklı miktarları karıştırdım ve

ateşlenecek mi diye gözlemledim.

Karıştırınca neler olduğunu merak ediyordum.

Sonunda yandı

yavaşça yandı ve daha önce yaptığım

içinde sülfür olan roket yakıtlarına göre

hoş bir koku çıktı.

Yanmış şeker gibi koktu.

Sonra eritmeyi denedim ve erittim.

Kahverengi bir şurup oluştu.

soğuduğunda tuğla gibi sert bir madde idi.

bunu ateşlediğinde ise

yarasa gibi uçuşuyordu.

Yani bu kurumuş parça ateşlendiğinde

bahçenin içinde oraya buraya uçuşup dans ediyordu.

İşte dedim,

kurbağayı gitmek istediği yere götürecek şey.

(gülüşmeler)

Ve geliştirmeye başladım.

George'nin babası baya yardım etti. O arada kardeşim doğdu.

Fakat ben... yaklaşık....

altı ayımı aldı diyebilirim.

Sonunda taşlar yerine oturdu.

Yakıt hazır olduktan sonra bile,

roketin uçmasını sağlayacak

onlarca ayrıntı vardır.

Fakat bunları yapabilmek için

deneyler yapar ve

sonuçları bir kenara yazarsınız

yani, bilirsiniz, gözlemler yaparsınız

Ve yavaş yavaş,

olayları anlamanızı sağlayan bir teori gelişir

Ben de kuralları izledim.

Kuralların olduğunu bilmiyorum fakat

sanırım doğuştan bilim adamıydım

ya da 17.yy a gönderilmiştim, herneyse.

Fakat sonunda yaptık,

kurbağayı gökyüzüne gönderip,

canlı olarak geri getirme işini

tekrarlanabilir olarak yapan bir cihaz geliştirdik.

Ve biz...

gerçekten hiç korkmamıştık.

Aslında korkmalıydık, çünkü çok fazla duman

ve ses vardı.

ve gerçekten çok güçlüydü.

Arada bir patlamalar oldu.

ama yine de kaygılanmadık.

Bilirsiniz

gezegeni yok edecek patlama değildi.

Korkmamız gerektiği konusunda

10 farklı senaryo vardı...

Bu arada

bunu yapmamalıyız diye

düşünebilirdik

yani yetkililerden

izin almak daha iyi olabilir gibi geliyordu

fakat eğer bunu bekleseydik

kurbağa eceliyle ölebilirdi.

Bu hikayeyi bugün anlatmamın nedeni,

bana çıkmadan önce kişisel birşeyler anlat dediler...

karımla tanıştığımız ilk günü anlatacaktım

ama o da fazla kişisel olmaz mıydı?

ben de o kadar da kişisel olmayan bu hikayeyi buldum.

Fakat bu...benim bilim dediğim işlem,

bir fikir ile yola çıktığınızda

...yerine, bildiğiniz tüm otoriterlerde

kaydı var mı diye ararsınız.

ben...bazen bunu ben de yapıyorum

eğer bir makale yazacaksam,

daha önce üzerinde çalışılmış diye anlamaya çalışıyorum.

Fakat gerçekte bir fikriniz olduğunda

bir gece aklınıza

iki oligonükleotit ile DNA çoğaltabilirim diye bir fikir gelirse

ve böylece DNA nın küçük bir bölümünün onlarca kopyasını yapabilirim

evime doğru 20 dakikalık

sürüşüm esnasında sadece gitmek yerine

bunları düşünüyorum. Bunları etrafımdakilerle konuşuyorum

eğer moleküler biyolog arkadaşlarımı dinleseydim,

bu fikri çoktan terkederdim.

Bir otoriteye bu iş olur mu

olmaz mı diye sorsam

cevap muhtemelen, olmaz, olurdu.

Çünkü sonuçlar o kadar etkileyici idi ki,

eğer doğruluğu kesinleşirse, herkesin moleküler biyoloji konusunda düşünme tarzını kökten değiştirebilirdi.

Kimse bir kimyacının ortalıkta dolaşıp

diğerlerini dürtükleyip bildiklerini değiştirmesini istemez.

Otorite size her zaman...

Her zaman doğru yanıtı alamazsınız, anlatabildim mi?

Fakat eminim ki,

laba girip kendi deneyinizi yaparsanız, siz otorite olursunuz,

ve çalışıp çalışmadığını bilirsiniz.

Çünkü hemen oracıkta

deney tüpünün içinde olanlar,

ve burada jelin üzerinde bant şeklinde birikenler

bunların DNA olduğunu biliyorum, ve onları çoğaltmak istedim,

ve işte! Oldu, çalıştı.

Bilirsiniz, işte bilim böyle yapılır.

Ve kendinize, bunu nasıl daha iyi yaparım diye sorarsınız.

Ve hep daha iyi yapmanın bir yolunu bulurusunuz.

Deney yaparken, tıpkı sahenede yapmak gibi

her zaman size sağlanmış,

doğrular üzerinden hareket edersiniz.

Ve hiç hile yapamazsınız. Kastetiğim,

eğer deneyiniz gerçekten çalışıyorsa,

en dürüst halinizle yapmalısınız.

Yani, sonuçları uydurup,

diğer deneyleri bu sonuçlar üzerinden yapamazsınız.

Yani dürüst olmalısınız.

Ben temel olarak dürüstüm.

Pek iyi bir hafızam yok, o yüzden sahtekarlık başımı hep belaya sokar.

Yani doğal bir dürüst ve

doğal bir meraklı olarak

bu tarz bilim yapmaya mecburdum.

şimdi, bakalım....

5 dakikam daha var, değil mi?

Tamam, bütün bilimadamları böyle değildir.

bilirsiniz... onlardan çok var...

(gülüşmeler)

Çok var...ve Isaac Newton'dan

beridir çokça oluyor.

2. Dünya Savaşında

öncesinde

ve eminim sonrasında

devletler, bilimadamlarının deney tüplerine

fildişi kulelerini sığdıran

sahne soytarıları olmadığını farketmeye başladı.

Bildiğiniz gibi, 2. Dünya Savaşını

bilimadamları yaptı denebilir.

Herşeyi hızlandırdılar.

Karşıdakini indirmek için daha büyük silahlar yaptılar.

Görev başında yığılıp kalmasınlar diye

pilotlara verilecek ilaçlar yaptılar.

Bütün bunlar ve... sonunda herşeyi bitirecek

dev bir bomba, öyle değil mi?

Herkes bir adım geriye çekilip, evet,

bu lanet şeye yatırım yapmalıyız dedi

çünkü orada çalışan herkes

en azından orduda daha iyi bir pozisyona geçecekti,

ya da daha iyi ekonomik koşullara sahip olacaktı.

Ve bu duruma dahil oldular,

sanayi bilim işbirliği sağlanmış oldu.

Ve o noktada para için

bu işi yapan onlarca bilimadamı

ortaya çıktı, çünkü bir anda ulaşılır hale gelmişti.

Ve onlar uzaya kurbağa gönderme peşinde

olan meraklı çocuklar değillerdi.

Onlar bu işte iyi para var diyerek, bilirsiniz,

tıp okuyan insanlardı. Sonradan hep iş hayatına atıldılar.

Demek istediğim insanlar liselere gelip,

zengin olmak mı istiyorsun, o zaman bilimadamı ol diyordu. Artık öyle değil.

Zengin olmak istiyorsan, iş adamı olursun.

Fakat birçok kişi bunu para, güç ve seyahat için yapıyor.

Bu seyahatın kolay olduğu zamandaydı.

Bu insanlar düşünmeden...

Onlar...

Her zaman size doğruyu söylemiyorlar.

Bunun kontratları ile alakası yok,

size doğru söylemek,

onların avantajına olduğununda bunu yapıyorlar.

Ve insanlar... yani

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli

komitesi üyesi gibi insanlar.

Bu adamlar, gezegenin zamanla ısındığını

nasıl kanıtlayacaklarını konuştukları

büyük toplantılar yapıyorlar.

Bu birçok kişinin algılarına aykırıdır.

Yani bir süre

sıcaklığı ölçersiniz

sanırım 50-60 yıldır sıcaklıklar

düzgünce ölçülüyor

bundan daha uzun zamandır ölçülüyor ama

güvenilir kısımları kullanmakta yarar var.

ve 50 60 yıldır ölçülen kısım pek de

yukarı gitmedi.

Ortalama sıcaklıklar

belki birazcık artmıştır,

bu da hava istasyonlarının ölçtüğü

gece sıcaklıklarından ötürü.

Buna da şöyle bir açıklama getirebilir.

Hava istasyonların eskiden hep şehir dışında kuruldu.

havaalanları eskiden neredeydi, şimdi nerede,

şehir oraya taştı, ve tüm çevresi beton,

buna şehir silüeti etkisi deniyor.

Bütün aklı başında adamlar

ölçüm yaparken, bu etkiden

korunmak gerektiğini bilir.

Ve, gün boyu ısınan binalar

geceleri de bir süre

sıcak kalmaya devam eder.

Ve sıcaklıklar bir miktar yukarı çıkmış olabilir.

Böyle olmalı. Bunu ortaya ilk atan adam

yani bu fikirle ilk ortaya çıkan kişi

kendimizi kızartacağımızı düşündü,

aslında tam olarak öyle düşünmedi.

O kişi Sven Arrhenius, bir İsveçli ve dedi ki,

eğer atmosferdeki CO2 oranını

1900 olduğunu düşündüğü oranın, iki katına çıkarırsanız

ortalama sıcaklık 5.5 derece artabilir. Bunu hesaplamıştı.

O dünyayı içinde bir şey olmayan

tamamen izole edilmiş bir ortam gibi

düşünmüştü.

Sadece enerji girişi ve çıkışı var şeklinde.

Ve teorisi ile ortaya çıktı.

Ve bu dedi ki bu çok hoş,

çünkü bu İsveç için daha uzun bir tarım sezonu demek.

Bu fikri sörfçüler de sevdi,

çünkü okyanuslar bazen gerçekten

çok soğuk olabiliyordu.

Sonradan birçok insan

bunun kötü de olabileceğini düşündü.

Fakat kimse bunu gerçekten kanıtlayamadı öyle değil mi?

Yani bunu muhteşem internetinizle

NASA nın ya da ve ya metoroloji bürosunun

ortalama sıcaklık

kayıtlarına bakarak kontrol edebilrisiniz.

Kendiniz bakacaksınız ve ne göreceksiniz, biliyor musunuz?

sadece gece sıcaklıklarının, dünya yüzeyinde

birazcık arttığını göreceksiniz.

Ve bunun gündüz sıcaklıklarıyla ortalamasını aldığınızda

ortalama sıcaklığın yüzyıl içinde 0.7 derece artığını görürsünüz.

Gerçek olan,

sadece gece sıcaklıklarının artmasıydı.

Böylece... Arrhenius'un toerisi...

ve bütün global ısınmacılar

eğer bu sera etkisi ise gündüz sıcaklıkları da artmalı

diye düşünmelilerdi.

İnsanlar isimleri olan şeyleri seviyor.

Ve kafalarında canlandırıyorlar,

bilirsiniz, insanlar

gerçek kanıtlar hakkında heycanlanmazlar.

örneğin 1990larda

tropik dolaşımın güçlenmesine

kanıt olabilecek gerçeklerle heycanlanmazlar.

Bu şubat yayınlanan bir makalede

muhtemelen henüz duymadınız.

"Tropik Yayılımsal Enerji Bütçesindeki

On Yıllık Büyük Değişkenlikler"

Pardon, Bu makale NASA tarafından ve

Columbia, Viliki ve Princtendaki

bir grup bilim adamı tarafından basıldı.

Şubat'ın birinde

Science Magazine'de 2 makale yayınlandı.

İkisinin de kapanış paragrafındaki ortak fikir

editöründe katıldığı gibi

bu yazıların içeriği

kısaca

küresel ısınmanın

tamamen yanlış olduğu yönünde.

Yani bu adamlar

NASA'nın uzun zamandır söylediği gibi

diyolarki atmosferin ortalama sıcaklıkları artmıyor.

Bu işi uydular kullanarak, 20 senedir çok dikkatli

şekilde yapıyoruz ve sıcaklıklar artmıyor.

Bu yazılardaki çok daha vurucu bilgi

onların yayılım dediği...

çok ayrıntıya girmeyeceğim çünkü konu baya karışık.

Aslında karışık olmasının nedeni seçtikleri kelimeler

Birisi çıkıp şöyle anlatmalı,

güneş belli bir miktar enerji üretiyor,

ne kadarının

dünya üzerine düştüğünü biliyoruz, ve bir kısmını geri yansıtıyor.

Isındığında

daha kırmızı bir ışıma yapıyor, yani kızıl ötesi,

yani ısınan şey daha çok kızıl ötesi ışıma yapar,

Bu küresel ısınma olayı

saçmalık, cidden

Eğer...eğer gerçekten atmosferde çok fazla CO2 olsa

ve kaçmaya çalışsan ısı tutulur ve

dışarı çıkmaz. Fakat güneşten gelen ısı

çoğunlukla 350 nanometre merkezli ışıma

CO2 den geçip giriyor.

Ve ısınmaya devam ediyor ama hiç ısı kaybetmiyorsun.

Bu adamlar hepsini ölçtüler.

Yani bu konularda konuşabilirsin,

uzun raporlar yazıp, hükümetden ödenek alabilirsin,

fakat bunlar.. ölçüldü,

son 10 yıl içerisinde...

bu sebeple 10 yıllık diyolar...

enerji, onların deyimiyle

"dengesizlik"

beklenenin çok üstünde.

Dengesizliğin miktarı

yani gelen ve giden ısı arasındaki fark

CO2 nin iki katına çıktığında oluşmalıydı,

bu CO2 seviyesine yakın bile değiliz.

Bunu 2025 de yapsaydık,

yani CO2 miktarı gerçekten 1900 lerin iki katı olsaydı,

bu eneji bütçesini büyütebilir denirdi,

yani, başka deyişle,

santimetre kare başına 1 watt fazla

gelen, giden enerji farkı olurdu.

Ve gezegen bu durumda ısınmalı.

Bu çalışmada... iki farklı takım tarafından

yapılan iki çalışmada...

1998 den 1999 a

metrekarede 5.5 watt

artış hesapladılar,

ama gezegen ısınmadı.

Yani teori çöktü, bitti.

Makaleler geri çağrılıp,

isimleri küresel ısınma fiyaskosu şeklinde değiştirilmeli.

Bu konuda endişeliler ve

makalelerinde çok korunaklı neticelere yer veriyorlar

çünkü korkmuş kişilerden aldıkları

çokça para ile

büyük laboratuvarlardan konuşuyorlar.

Şöyle deseler, biliyor musunuz

artık küresel ısınma diye bir problem yok.

biliyorsunuz, parayı onlar veriyor.

Böyle bir önermeyle gelseniz ve

kürüesel ısınma aslında hiç olmadı deseniz...

Eğer..eğer bunu....eğer bunu gerçekten demiş olsalar,

ben çıkıyorum.

(gülüşmeler)

Ben de ayağa kalkacağım.

(gülüşmeler)

(alkışlar)

Bunu söylemeliler.

Çok dikkatli olmaları gerek.

Bana kalırsa rahat olabilirsiniz,

çünkü Science editörü, bir aptal değil.

ve oldukça profesyoneller.

Gerçekten profesyoneller olanlar,

son satırda aynı sonuca ulaşıyorlar

Ön gördüğümüz küresel dolaşım modeli

ve buna bağlı dünyanın ısınması

tamamen yanlış,

büyük bir oranda yanlış.

Az bir farkla değil.

Kimsenin bilmediği bir mekanizmayı gördüler

fakat bunın ısınmaya yol açtığı

gibi yanlış bir yorum getirdiler,

çünkü ısı içeri giriyor ama ısınmaya neden olmuyor.

Gezegen baya muhteşem birşey,

büyük ve korkunç, ve büyük ve muhteşem

ve bizim hiç bilmediğimiz onlarca şey yapıyor.

Yani bunları biraraya getirmemdeki sebep,

İşte, bilim yapma şekli budur,

bazen bilim başka sebeplerden ve sadece meraktan yapılır.

Küresel ısınma gibi birçok konu var

bilirsiniz, ozon deliği ve

birçok toplumsal bilim konusu

eğer onlarla ilgileniyorsanız,

"Tropik Yayılımsal Enerji Bütçesindeki On Yıllık Büyük Değişkenlikler"

gibi makaleler okumalısınız

ve onların ne demek istediğini anlamalısınız

eğer sadece birilerini dinlerseniz,

sizi hipnotize edip, bundan çokça para kazanırlar,

ve yanlış bilgilendirilmiş olursunuz. Ve aslında endişelenmemeniz gereken şeyler hakkında endişelenirsiniz.

Dikkatli olmanız gereken 10 şey var, birincisi..

(gülüşmeler)

Asteroitler birinci sırada, bu konuda hemfkiriz.

Yani, asteroitler konusunda dikkatli olmalısınız. Tamam, beni ağırladığınız için teşekkürler.

(alkışlar)