Return to Video

Hiperlink her şeyi nasıl değiştirdi

  • 0:00 - 0:02
    Şöyle düşündüğümü hatırlıyorum,
  • 0:02 - 0:05
    ''Bu bizim iletişim şeklimizi
    tamamen değiştirecek.''
  • 0:05 - 0:07
    [Küçük şey.]
  • 0:07 - 0:08
    [Büyük fikir.]
  • 0:09 - 0:12
    [Margaret Gould Steward
    Hiperlink üzerine.]
  • 0:12 - 0:14
    Hiperlink bir arayüz ögesi,
  • 0:14 - 0:16
    bununla demek istediğim şey,
  • 0:16 - 0:19
    telefon veya bilgisayarınızda
    yazılım kullanırken
  • 0:19 - 0:21
    bilgisayara işi nasıl yapacağına ilişkin
  • 0:21 - 0:25
    tüm talimatları veren
    arayüzün ardında pek çok kod vardır
  • 0:25 - 0:28
    ama insanların asıl etkileşim
    içine girdiği şey bu arayüzdür:
  • 0:28 - 0:31
    üzerine tıkladığımızda
    bir şeyler olur.
  • 0:31 - 0:33
    İlk ortaya çıktıklarında
    çok basit şeylerdi,
  • 0:33 - 0:36
    öyle ışıltılı harika şeyler değil.
  • 0:36 - 0:39
    Tasarımcıların bugün
    sayısız seçeneği var.
  • 0:40 - 0:44
    Hiperlink, bir biçimlendirme dili olan
    HTML kullanıyor.
  • 0:44 - 0:46
    Biraz da kod var.
  • 0:46 - 0:50
    Sonra kişiyi götürmek istediğiniz yerin
    adresini ekliyorsunuz.
  • 0:50 - 0:53
    Aslında yapması inanılmaz şekilde kolay.
  • 0:53 - 0:58
    İnternetin başka bir yerindeki
    bilgilere dair tüm bu kaynaklar
  • 0:58 - 1:00
    aslında hiperlinkin alanı.
  • 1:01 - 1:02
    Ben okula giderken --
  • 1:02 - 1:06
    yani insanların geniş çapta
    internete erişimleri yokken --
  • 1:06 - 1:08
    eğer bir araştırma yazacaksam
  • 1:08 - 1:11
    resmen kütüphaneye yürümek
    zorunda kalırdım
  • 1:11 - 1:13
    ve eğer aradığın kitap
    onlarda varsa bu harika.
  • 1:13 - 1:15
    Bazen getirttirmen gerekiyordu,
  • 1:15 - 1:17
    bu da haftalar alabiliyordu.
  • 1:17 - 1:19
    Düşününce gerçek değilmiş gibi geliyor
  • 1:20 - 1:23
    çünkü tıpkı diğer harika yenilikler gibi
  • 1:23 - 1:25
    bir şeye sahip olduktan
    kısa bir zaman sonra
  • 1:25 - 1:27
    onun değerini bilmemeye başlıyoruz.
  • 1:27 - 1:29
    1945 yılında,
  • 1:29 - 1:31
    Vannevar Bush adında bir adam vardı.
  • 1:31 - 1:33
    ABD hükûmeti için çalışıyordu
  • 1:33 - 1:36
    ve öne sürdüğü fikirlerden biri şuydu:
  • 1:36 - 1:38
    ''Vay canına, insanlar
    çok fazla bilgi üretiyor
  • 1:38 - 1:41
    ve okuduğumuz tüm bu kitapları
    veya önemli fikirler arasındaki
  • 1:41 - 1:44
    bağlantıları takip edemeyiz.''
  • 1:44 - 1:46
    Sonra ''memex'' denilen bir fikri vardı,
  • 1:46 - 1:49
    erişiminiz olan tüm kitap
    ve makalelerden oluşan
  • 1:49 - 1:53
    kişisel bir kütüphane oluşturmak.
  • 1:53 - 1:57
    Bu kaynakları birbiriyle bağdaştırma fikri
    insanların hayal gücünü yakaladı.
  • 1:57 - 1:59
    Sonra 1960'larda
  • 1:59 - 2:02
    Ted Nelson, Xanadu projesini tanıttı
  • 2:02 - 2:04
    ve şöyle dedi,
  • 2:04 - 2:07
    ''Ya sadece sahip olduğum
    şeylerle sınırlı değilsem?
  • 2:07 - 2:10
    Ya fikirleri birbirleriyle
    daha geniş bir çapta bağdaştırabilirsem?''
  • 2:11 - 2:14
    1982 yılında araştırmacılar,
    Maryland Üniversitesi'nde
  • 2:14 - 2:16
    HyperTIES adında bir sistem geliştirdiler.
  • 2:16 - 2:20
    Yazıyı bağlantı işareti olarak
    kullanan ilk gruptular.
  • 2:20 - 2:23
    Kontrast açısından gri arka planda
  • 2:23 - 2:25
    mavi bağlantının
    çok işe yarayacağını anladılar
  • 2:25 - 2:27
    ve insanlar bunu fark edebilecekti.
  • 2:27 - 2:30
    1987'de Apple HyperCard'ı icat etti.
  • 2:31 - 2:33
    Bir dizi kartınız oluyordu
  • 2:33 - 2:35
    ve kartlar arasında
    bağlantılar yaratabiliyordunuz.
  • 2:35 - 2:40
    HyperCard bir hikâyede farklı geçişler
    yapabilme yeteneği yarattı.
  • 2:40 - 2:43
    Karışık hikâye anlatımına dair
    bu tür eğilimler
  • 2:43 - 2:46
    hiperlinkin gelmesiyle
    dev bir destek aldı
  • 2:46 - 2:50
    çünkü insanlara anlatıyı
    canlı kılmak için fırsat verdi.
  • 2:50 - 2:52
    Diğerleri arasında bu fikir ve icatlar
  • 2:53 - 2:56
    World Wide Web'in muciti
    Tim Berners-Lee'ye ilham verdi.
  • 2:57 - 3:00
    Hiperlink neredeyse
    bir LEGO parçası gibi,
  • 3:00 - 3:04
    tüm dünyada var olan
    çok karmaşık bir bağlantılar ağına giden
  • 3:04 - 3:06
    en temel yapı taşı gibi.
  • 3:06 - 3:09
    Hiperlinklerin ilk oluşturulma
    şekillerine göre,
  • 3:09 - 3:12
    yalnızca çok kişinin
    kullanması için değil
  • 3:12 - 3:15
    ayrıca çok kişi tarafından yaratıldı.
  • 3:15 - 3:19
    Bana göre bugüne dek yaratılan
    en demokratik tasarımlardan biri.
Title:
Hiperlink her şeyi nasıl değiştirdi
Speaker:
Margaret Gould Stewart
Description:

Hiperlink internet dünyasının en önemli LEGO parçası gibi. Kullanıcı deneyimi uzmanı Margaret Gould Stewart hiperlinkin nasıl ortaya çıktığının tuhaf hikâyesini anlatıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
03:33

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.