Öğretmenlik; geleceğe şekil veren meslek | Ezo Sunal | TEDxYouth@Kaleiçi

Ezo Sunal, Salzburg Mozarteum Üniversitesi, Madrid ve San Francisco’da Orff-Schulwerk ' tamamladıktan sonra Orff- Schulwerk eğitmenlik sertifikası aldı. Bir dönem editörlük de yapan Ezo Sunal, Okan Universitesi Çocuk Gelişimi bölümünde Çocuk ve Müzik alanında dersler verdi. 2015 yılında Ömer Öztüyen ile birlikte çocuklar için müzikli oyunlar ve etkinlikler içeren bir kitap yayımladı. Ayrıca bununla ilgili mobil uygulama kurmuştur. "Güldüy Güldüy Show Çocuk" programının sunuculuğunu yapmıştır. Atölye ve beden perküsyonu alanındaki çalışmalarının yanı sıra, öğretmenlik seminerleri düzenlemekte, çeşitli çocuk atölyelerinde ve kurucusu olduğu Ezo Sunal Çocuk Atölyesi’nde eğitmen olarak görev almaktadır.

Bu konuşma TEDx Etkinliğinde TED konferans formatları kullanılarak verilmiştir fakat bağımsız olarak lokal topluluk tarafından organize edilmiştir. Daha fazla öğrenmek için: http://ted.com/tedx.

Öğretmenlik hayatımın 15. yılına girdim

ve bu beni çok heyecanlandırıyor.

On beş yıldır, on sekiz aydan itibaren

bütün yaş gruplarıyla
çalışma şansım oldu

ve umuyorum ki daha uzun yıllar

bu alandaki çalışmalarıma devam edeceğim.

Ama şimdi,

biraz geriye gitmek istiyorum.

Tam 35 yıl kadar geriye.

35 yıl öncesi şurası olsun mesela.

Fotoğrafta gördüğünüz gibi

ben, Kemal Sunal'ın kızı olarak
dünyaya geldim

(Alkış)

Bu alkışlar, bir kere daha

az sonra anlatacağım konuyu
çok güzel özetledi, doğruladı.

Tabii ki din, dil, ırk, cinsiyet
meslek ayrımı olmadan

Türkiye'nin bu kadar çok
sevdiği bir insanın

sadece sanatçı demiyorum,

"bir insanın"

çocuğu olarak dünyaya gelmek

muhteşem bir şey.

Bunu tabii ki kabul ediyorum

ve çok gurur duyarak

küçüklüğümden beri yaşıyorum.

Fakat

tabii ki siz de takdir edersiniz ki

bunun yanında getirdiği
bazı sorumluluklar,

bazı zorluklar ve bazı dezantajlar da var.

Bunlardan en bariz olanı

ve paylaşmak istediğim şu:

Belki ailemden değil,
yakın çevrem veya akrabalarımdan değil

ama

Kemal Sunal'ın sevenlerinden

çok beklentiler oldu.

Küçüklüğümden beri, hâlâ da oluyor.

Bir çeşit psikolojik baskı da diyebiliriz.

Yaptığın bir hareketle

babana layık oldun, olmadın.

Bir yere gittin,

babasına layık oldu, olmadı.

Bir şey söyledi,
layık oldu, olmadı.

Bunun dışında bir de
meslek seçimi var tabii.

Herkes

genlerden dolayı sanırım

oyuncu olmamı bekledi.

Ya da sinemayla alakalı,
veya sanatla alakalı

bir alanda çalışmamı bekledi,
diye düşünüyorum.

Hâlâ bir mesleğimi sorduğunda

"Eğitimciyim" veya "Öğretmenim" dediğimde,

yüzünde bir hayal kırıklığı.

Hele ilk mezun olup
geldiğim zamanlarda keşke görseydiniz.

"Ezo sen ne yaptın?"

"Neler yapıyorsun?"

Ben de heyecanla "Öğretmenim" diyorum,

gururla, gözlerimin içi parlıyor.

Çünkü zannediyorum ki öğretmenlik
kutsal bir meslek,

herkes benimle gurur duyacak,
çok hoşlarına gidecek.

(Alkış)

Fakat benim için hiç de öyle olmadı.

Normal bir ailede
biri öğretmen çıktığında müthiş bir şey.

Ben...

Asla.

Şöyle bir hayal kırıklığı suratı

[Gösteriyor]

Ve şunu diyen oldu

"Olsun."

[Gülüyor]

Bunu dediler.

Gözümün içine baka baka dediler.

O zamanlar 20-21 yaşlarındayım.

En çarpıcı başka bir örneği
daha vermek istiyorum

"Ezo sen ne yapıyorsun?
"Nasıl gidiyor?"

Bir ilkokul arkadaşıma karşılaşmıştım.

Anlatıyorum heyecanlı heyecanlı

"Çocuk atölyem var"
"Böyle çalışıyorum, şöyle yapıyorum"

"Çocuklar harika, çok mutluyum." falan

Durdu durdu,
o da yine hayal kırıklığı ifadesiyle

"Ezo ya, çocuklarla nereye kadar"
dedi bana.

Bunu dedi.

Ve en son yaşadığım olaya geliyorum.

Hâlâ kabullenemedi insanlar,

bakın on beş yıl diyorum.

Belli ki kararlıyım artık,
istikrarlı gidiyorum, değil mi?

Geçen hafta olan bir şeyi
söylemek istiyorum şimdi

Bir gazeteci fotoğrafımı yayınladı.

Altında şu yazıyor:

"Ezo Sunal: Oyunculuğa mesafeli eğitimci"

(Gülüşmeler)

Bakın, herkes eğitimci olabilir

ama oyunculuğa mesafeli eğitimci
olmayı hak etmek için

ne yaptım inanın hiç haberim yok.

Bunu bir gazeteci yazdı,

aile dostu falan değil.

Her neyse,

dedim ya, ailemle hep gurur duydum.

Çünkü çok sevgi dolu bir ortamda büyüdüm

ve bu baskının yarısını bile

ailemden, yakın çevremden
ve akrabalarımdan görmedim.

Onlar benim hep hayatta mutlu olmamı,

kendi istediğim işi yapmamı

ve en önemlisi de

kendi tutkumu,

vatana millete hayırlı olacağım
işi bulmamı istediler

ve hep desteklediler.

Ben de şuna karar verdim:

"Benim, kendi oyun alanımı bulmam lazım."

İşte benim oyun alanım burası olsun.

[Durduğu yeri gösteriyor]

Kendim tutkuyla yapacağım
bir iş bulmam lazım

Kendimi en iyi ifade edeceğim
alanı bulmam lazım.

Ve bu, öğretmenlik oluverdi.

'98 yılında annemin açtığı
anaokulu sayesinde

ben çocukları çok sevdiğimi,
onlarla bir ömür

hiç yaşlanmayarak, hep mutlu olarak
yaşayabileceğimi gördüm.

İlk gün bir sınıfın kapısını çaldım,
okul açıldıktan sonra.

İçeri girdim

"Şişt" dedi bir çocuk bana

"Noldu?" dedim

Korktum yani bir an
yanlış bir şey yapmışım gibi.

Kucağında bir bebek sallıyor

"Bebek uyuyor" dedi.

Bebek falan yok tabii
ama var aslında.

"Peki, pardon." dedim

Devam edemedim orda,
daha ben de çocuğum

ne yapacağımı bilmiyorum, çıktım.

Bir sonraki sınıfa gittim

Tık tık tık, kapıyı tıkladım,
girdim başka bir çocuk

pelerin gibi bir şey bağlamış sırtına
ama pelerin değil.

Artık materyel çok kullanıyoruz okulda.

Böyle bir ispanyol etek gibi,

kırmızı,

yoğun dalgalı falan bir şey
boynunda bağlı.

Zıplıyor zıplıyor duruyor.

"Peki..." dedim

muhabbet de etmek istiyorum

"Sen ne yapıyorsun?" dedim.

"Ben Süperman'im" dedi

Gayet böyle gururlu
ve kendinden emin bir tavırla.

"Çok güzel peki uçabiliyor musun" dedim

Böyle bir sıkıntılandı, sıkıntı çöktü

"Ya uçuyorum ama hemen düşüyorum." dedi

Bu bakış açısı beni tavladı o an.

Dedim ki "Ben hayatımın geri kalanında
böyle devam etmek istiyorum"

Çünkü "Uçamam" demedi,

"Uçuyorum" dedi
"Sadece biraz daha çalışmam gerekiyor."

İşte bu bakış açısı aslında,

büyürken unuttuğumuz şeyleri hatırlatan

çok çarpıcı bir tokat gibi geldi bana.

Ve sonra

kendimi bu işe adadım.

Birçok okula gittim,
farklı ülkelerde keşfettim

kendi öğretmenlerimi düşündüm

Bazıları bana nasıl öğretmen olunmaması
gerektiğini gösterdi

Bazıları da tam olarak
bu mesleği seçmeme sebep oldu.

Bunlardan en önemlisi de,
benim için en değerlisi

Doug Goodkin isimli bir ustamdır.

Onun sayesinde ben
"Orff Schulwerk" eğitimini keşfettim.

Orff Schulwerk

Ünlü Alman besteci Carl Orff'un
eğitime kazandırdığı bir yaklaşım.

Temelinde hareketi ritm ve müzik,
en önemlisi de oyun var.

Bu beni çok cezbetti.

Çünkü ben öğretmenleri gözlemlerken
hep şunu fark ettim.

Öğretmenlik, aslında tembelleşmeye
en müsait meslek.

Ne kadar ironik değil mi?

Yani, öğretmenlik diyoruz.

Öğretmen deyince akla ne gelir?

"Çalışkan, öğrencilerini seven,
öğretmeyi seven"

Ama bir o kadar da
tembelleşmeye en, en, en müsait meslek

Çünkü bir alan seçiyorsunuz

o bölümü kazandığınız için
veya aile zorladığı için

veya ilginiz olduğu için -şanslıysanız-

O bölümde öğretmen oluyorsunuz.

Sonra her yıl aynı şeyi
aynı yaş grubuna öğrete öğrete...

aslında bir tembellik çöküyor.

Bu bana olsun istemedim,

çünkü bu beni tatmin etmeyecek
bir öğretmen olarak.

Ben daha fazlasını nasıl yapablirim
diye araştırdım.

Ve Orff Schulwerk beni bu yüzden
hep cezbetti.

Çünkü müzik, çok kuvvetli bir araç.

Müzik, evrensel olarak herkesin sevdiği

aynı dili konuşmasak bile,
aynı yaşta olmasak bile

aynı deneyimleri yaşamamış olsak bile

hepimizi ortak noktada buluşturabilen
en güçlü araçlardan biri.

O yüzden de kendime müziği seçtim.

Ama bir sorun vardı

Ben ortaokulda müzikte hiç iyi değildim,

yani hep zayıf notlar gelirdi
hatta 1 bile aldım

Müzikten 1 alan kaç kişi
vardır ortaokulda?

Aldım.

Onu da başardım.

Ama sonra bu beni yıldırmadı

dediğim gibi Orff Schulwerk eğitimlerine
gitmeye başladım,

"Orff Yaklaşımları" olarak
çevriliyor Türkçesi

ve şunu gördüm.

Herkesin kendini sanatsal olarak
ifade etme becerisi var.

Sadece büyürken,

eğitim yaklaşımları ve karşılaştığımız
öğretmenler, okullar

bunu biraz geri planda bıraktığı için

oyun oynamayı ve sanatın içinde olmayı

kendimizi ifade etme yolları araştırmayı
unutuyoruz ve bırakıyoruz.

Ben unutmak istemedim,

unutturmak istemedim

ve öğretmen olarak en büyük
görevlerimizden birinin de

bu olduğunu düşünüyorum.

Şimdi size

bir dersimden fotoğraf
göstermek istiyorum.

Bir tane davul var ortada,

değil mi ne kadar basit bir araç?

Ve elimizde de birer tane baget var.

Bilmiyorum, yüz ifademi
seçebiliyor musunuz uzaktan?

Çok heyecanlıyım.

Çok çok heyecanlıyım,
çünkü bütün çocuklar da öyle.

Siz neye inanırsanız
onlar da hemen inanıyor.

Ve dünden razılar
eğlenmeye, iyi vakit geçirmeye,

oyun oynamaya dünden razılar.

Ama yetişkinleri biraz daha
ikna etmek gerekiyor, o ayrı.

Burada şunu gördüm ben

"Tamam, tutkumu buldum.
Ben bu işi yaparım"

İlk önce sevdiğim bir şey buldum

Sonra bunu yapabiliyor muyum?
Tabii bu da önemli.

Her şeyi çok severiz ama yapamayabiliriz.

İyi yapıyor olabileceğim şeyi
seçtiğimden emin oldum.

Ve bir öğretmen olarak

şuna hep dikkat etmek
gerektiğini düşündüm.

Bakın.

Mesela bu bizim orkestramız

Orff aletleri dediğimiz
ksilofon, metalofon

beden yakın vurmalı çalgıları kullanıyoruz
ki ilk önce

keman, piyano veya gitar gibi
eline aldığında ses çıkarmaktan

korkmadıkları enstrümanlar olsun
ilk karşılaştıkları.

Hemen ses çıkarsın,

kendini ifade etme aracı
olarak kullansın müzik aletini.

O yüzden de bu şekilde

bedene yakın vurmalı çalgılarla
başlamak en güzeli.

Ve gördüğünüz gibi

biz öğretmenler de, yetişkinler de
orkestranın bir parçasıyız.

Bütünün bir parçasıyız.

Onların önünde değiliz,

ne yapmaları gerektiğini söylemiyoruz.

Biz de o orkestranın bir parçasıyız.

Bizim de bir bölümümüz var
ve herkes kendi bölümünü çalıyor.

Bu neden önemli?

Çünkü, bu orkestra kurulana kadar,

bu bir süreç,

ilk önce dans ederek başlıyoruz,
bedenimizi keşfediyoruz.

Daha sonra müziği dinlemeyi öğreniyoruz.

Daha sonra müzik aletleriyle tanışıyoruz
ve o da bir süreç.

Müzik aletlerine saygı duymayı ve
onları nasıl kullanacağımızı öğreniyoruz.

Bu bir kaynaşma süreci.

Daha sonra çocuklara bir şarkı öğretiliyor

ve müziğin istedikleri bölümlerinde

çalmaları için teşvik ediyoruz.

Bu tabii ki bir günde olmuyor.

Bazen bir ay, bazen iki ay,
bazen üç ay.

Her çocukta farklı.

Ama ben bu güne kadar hiçbir çocuğu
zorlamadım enstrüman başına oturtmak için.

Önemli olan ayrıntı da bu.

Zaten siz bir şeyi
çok severek yaptığınızda

çocuklar için önemli olan o,

yetişkinler için
hep deriz ya "Rol model"--

tutkuyla bir şeyi yaptığınızda
o ilgi çekiyor.

O diyor ki çocuğa,

"Bak ne kadar keyif alıyor bu işten,
ben de bir deneyeyim."

"Ben de keyif alabilirim belki."

Onu aşıladıktan sonrası zaten
inanın akıyor.

Ve hepsini böyle ders aralarında
çalışırken buluyorum.

Bu yaş grubu mesela 5 yaşında.

Daha sonra kendi bölümlerini seçiyorlar,

ve artık bir orkestrayız.

Ondan sonra artık zaten benim
müdahale etmeme hiç gerek bile kalmıyor.

Bu örneği neden göstermek istedim?

Hani diyorum ya,
"Öğretmenlik, geleceğe şekil veren meslek"

Bir çocuğa, bir şeyi başarmanın,
tamamlamanın hazzını

yaşatmazsak eğer

ilerde aslında hayatından çok
keyif almayı bilmeyen

bir bireye dönüşme ihtimali çok yüksek.

Bu yüzden de

bir şey için çalışıp, uğraşıp
ona zaman ayırıp

başarıp

bunu başkalarıyla paylaşması

ilerde yapacağı herhangi bir şeyde

aslında her şeyde o hazzı
arayacak demek.

Bence öğretmenlerin
ilk hedefi bu olmalı.

O hazzı öğrencilerine yaşatmak.

Coğrafya, matematik, müzik, İngilizce...

Konular, araç olduğunu düşünüyorum.

Bizim temel hedefimizin öğretmen olarak

kesinlikle insanlara

bir işi başarmak için
önce çalışmamız gerekiyor,

motive olmamız gerekiyor
ve bunu yaptığımızda da

mutlaka bu işten keyif alacağız.

Başkalarını etkilemek için değil.

Önce kendimiz için.

Bunu deneyimleyen bir çocuk
zaten ilerdeki yaşantısında

hem özel hayatında

hem de bence iş hayatında

mutlu olacaktır.

Ve mutluluk en büyük başarıdır
diye düşünüyorum.

Burada da minik bir video örneği var.

Bakın, dikkatli bakarsanız benim...

küçük köpeğim Samba da
onların arasında.

İşte böyle olmalı
bence öğrenme ortamı.

Köpek, çocuk, çoluk...

Öğretmen yanlarında.

Dinleyelim, bakalım
ne çalıyorlar, nasıl çalıyorlar.

Yüz ifadelerine de dikkat ederek
dinlemenizi öneriyorum.

[Müzik çalıyor]

Evet

Gördüğünüz gibi

işlerini çok ciddiye alıyorlar.

Yüz ifadelerine bakarsanız

Hiçbirine "Dur" "Sus" diyen yok

veya "Öyle değil, böyle yapacaksın!"

Bazı öğretmenler yıl sonu gösterileri--

o da başka bir konu
başka zaman konuşuruz--

o yıl sonu gösterileri güzel çıksın diye
çocukları çok mutsuz ediyorlar.

Aslında bakın, hiç gerek yok.

Sadece sevdirmek,
ciddiye aldırmak yeterli.

Ve bu da ancak
eğer siz yaptığınız şeye inanırsanız

karşı tarafa geçiyor diye düşünüyorum.

Şimdi diğer Ezo'ya geçecek olursak

dediğim gibi ailenin desteği
birinci sırada yer alıyor.

Alienin repütasyonu
iyi de olabilir, kötü de

ama bu bizim bahanemiz olmamalı.

En büyük görevimiz bu hayatta

kendi yolculuğumuzu bulmamız
diye düşünüyorum.

Bunun dışında

dediğim gibi ben
kendi tutkumu buldum

bu alanda çalışmayı çok seviyorum

ve bu alandaki çalışmalarımı
diğer kişilerle

öğretmenlerle ve çocuklarla
paylaşmayı çok seviyorum.

Çünkü

çocukların gözünde siz

hiç kimsesiniz aslında ilk bakışta.

Ön yargıları yok.

Beklentileri yok.

Herhangi bir yargılama

veya eleştirme durumları yok.

Sadece onları sevmeniz
ve orada olmak istemeniz

çocuklar için yeterli.

Sizi sevmeleri ve
kabul etmeleri için yeterli.

Ve bu beni çok büyüleyen bir şey.

O yüzden de onlardan kopamıyorum sanırım.

Dediğim gibi

bütün öğretmenlerin ilk hedefi

geleceğe şekil verdiklerini unutmamaları

en önemlisi de

çocuklara ilk sırada sevgiyi,

ondan sonra da bir işi başarmanın hazzını
yaşatmaları gerektiğini düşünüyorum.

Ve bunu ancak hep birlikte
hep bareber

aynı dili konuşarak yapabiliriz
diye düşünüyorum.

Teşekkür ederim.

(Alkış)