Return to Video

Kanibalizm w królestwie zwierząt - Bill Schutt

  • 0:07 - 0:10
    Na pustyniach południowego zachodu USA
  • 0:10 - 0:14
    kijanki ropuch wykluwają się
    w małych oazach.
  • 0:14 - 0:19
    Dopóki się nie rozwiną,
    mogą żyć tylko w wodzie,
  • 0:19 - 0:22
    ale te sadzawki
    są niestałe i szybko parują.
  • 0:22 - 0:25
    Kijanki zaczynają wyścig z czasem.
  • 0:25 - 0:28
    Muszą się rozwinąć,
    zanim wylęgarnia wyschnie.
  • 0:28 - 0:32
    Przez noc niektóre osobniki urosły.
  • 0:32 - 0:36
    Za pomocą kłów i silnych mięśni żuchwy
  • 0:36 - 0:39
    zjadły swoich mniejszych braci.
  • 0:39 - 0:41
    Dzięki temu rozwinęły się szybciej
  • 0:41 - 0:46
    i opuściły sadzawkę, zanim wyschła.
  • 0:46 - 0:49
    Te płazy nie są jedynymi zwierzętami
  • 0:49 - 0:54
    zjadającymi członków swojego gatunku
    w ramach normalnego rozwoju.
  • 0:54 - 0:56
    Wszystkie te zwierzęta to robią.
  • 0:56 - 0:59
    Jeśli cię to dziwi,
    to masz dobre towarzystwo.
  • 0:59 - 1:02
    Do niedawna naukowcy
    myśleli, że kanibalizm
  • 1:02 - 1:06
    jest reakcją na głód lub skrajny stres.
  • 1:06 - 1:08
    Dobrze znani kanibale,
  • 1:08 - 1:10
    jak modliszki i czarne wdowy
  • 1:10 - 1:13
    uznawano za dziwne wyjątki.
  • 1:13 - 1:17
    Teraz już wiadomo,
    że raczej reprezentują normę.
  • 1:17 - 1:19
    Może się wydawać bez sensu,
  • 1:19 - 1:22
    że pewne gatunki same się zjadają.
  • 1:22 - 1:25
    Jednak kanibalizm może sprzyjać
    przetrwaniu całych gatunków.
  • 1:25 - 1:27
    Ogranicza konkurencję,
  • 1:27 - 1:28
    usuwa słabe osobniki
  • 1:28 - 1:30
    i wzmacnia mocne.
  • 1:30 - 1:32
    Niektóre gatunki, takie jak ropuchy,
  • 1:32 - 1:36
    są kanibalami ze względu
    na nacisk środowiskowy.
  • 1:36 - 1:40
    Są w niepewnej sytuacji, ale kanibalizm
    nie jest dla nich ostatecznością,
  • 1:40 - 1:42
    żeby uciec przed śmiercią głodową,
  • 1:42 - 1:45
    a raczej sposobem
    na szybkie wyjście ze stadium,
  • 1:45 - 1:48
    w którym są łatwym łupem dla drapieżników,
  • 1:48 - 1:50
    a środowisko im nie sprzyja.
  • 1:50 - 1:52
    Inne gatunki, włączając w to wiele ryb,
  • 1:52 - 1:57
    bezmyślnie zjadają się nawzajem
    podczas żerowania.
  • 1:57 - 1:59
    Ryby składają tak dużo ikry,
  • 1:59 - 2:04
    że dorosłe osobniki umieją
    odróżnić swoje potomstwo,
  • 2:04 - 2:07
    tak jak my rodzynki.
  • 2:07 - 2:11
    Ikra, larwy i młode osobniki
    są łatwo dostępnymi posiłkami,
  • 2:11 - 2:12
    bogatymi w składniki odżywcze.
  • 2:12 - 2:14
    Jednorazowo składane są tysiące jaj,
  • 2:14 - 2:19
    więc i tak zostanie ich dosyć
    po tym, jak dorośli się najedzą.
  • 2:19 - 2:23
    Nie tylko dorosłe osobniki
    zjadają młode rybki,
  • 2:23 - 2:26
    rodzeństwo też na siebie poluje.
  • 2:26 - 2:28
    Jaja tawrosza piaskowego rozwijają się
  • 2:28 - 2:32
    w jajowodach matki w różnym czasie.
  • 2:32 - 2:34
    Gdy młode zużyją całe
    żółtko ze swojego jaja,
  • 2:34 - 2:37
    zaczynają zjadać inne jaja i rodzeństwo
  • 2:37 - 2:41
    do momentu gdy w jajowodach
    pozostanie tylko po jednym.
  • 2:41 - 2:45
    Po narodzinach młode to dobrze odżywione
    i doświadczone drapieżniki,
  • 2:45 - 2:47
    które mają największe szanse na przeżycie.
  • 2:47 - 2:50
    Nawet jeśli zwierzęta
    nie zjadają się z głodu,
  • 2:50 - 2:53
    młode szczególnie często
    padają ofiarą kanibalizmu.
  • 2:53 - 2:54
    Chomiki,
  • 2:54 - 2:54
    szczury
  • 2:54 - 2:56
    i inne matki gryzoni
  • 2:56 - 2:58
    zjadają potomstwo, jeśli jest chore,
  • 2:58 - 2:59
    nie żyje
  • 2:59 - 3:02
    lub gdy po prostu mają go
    za dużo do wykarmienia.
  • 3:02 - 3:05
    U ssaków, wliczając
    w to niedźwiedzie i lwy,
  • 3:05 - 3:08
    samce zabijają potomstwo
    spłodzone przez inne samce,
  • 3:08 - 3:13
    dlatego, że samice bez potomstwa
    mogą zajść w ciążę szybciej
  • 3:13 - 3:15
    niż z młodymi u boku.
  • 3:15 - 3:20
    Następnie samce zjadają zabite młode,
    żeby nie marnować pożywnego mięsa.
  • 3:20 - 3:24
    Kanibalizm jest mniej
    powszechny wśród ptaków.
  • 3:24 - 3:28
    Niektóre gatunki zjadają
    chore lub martwe zarodki,
  • 3:28 - 3:33
    pozbywając się w ten sposób zwłok,
    które szybko zwabiłyby robactwo.
  • 3:33 - 3:37
    W kanibalizmie wśród dorosłych
    samce są częściej na celowniku niż samice.
  • 3:37 - 3:41
    Padają ofiarą podczas godów,
    bo generalnie są mniejsi.
  • 3:41 - 3:47
    Samce australijskich czarnych wdów
    kryją znacznie większe samice.
  • 3:47 - 3:51
    Zamiast oddalić się zaraz po stosunku,
    malutki samiec robi fikołka
  • 3:51 - 3:55
    i nadstawia odwłok w okolice
    narządu gębowego partnerki.
  • 3:55 - 4:01
    Samica wtedy spryskuje go bogatym
    w enzymy sokiem i zjada jego odwłok.
  • 4:01 - 4:04
    Samiec pozostały przy życiu czołga się,
    by ponownie zapłodnić samicę,
  • 4:04 - 4:06
    często na wpół zjedzony.
  • 4:06 - 4:10
    Potem trafiają do pajęczej spiżarni.
  • 4:10 - 4:13
    Samiec zapewnia samicy nie tylko spermę,
  • 4:13 - 4:16
    ale i pożywny posiłek,
  • 4:16 - 4:21
    dzięki któremu ma pewność, że samica
    przeżyje i przekaże jego geny dalej.
  • 4:21 - 4:26
    Kanibalizm jest częścią życia
    w królestwie zwierząt,
  • 4:26 - 4:29
    zaraz obok innych, dobrze
    zorganizowanych zachowań.
  • 4:29 - 4:32
    Już zatopiliśmy zęby w dowodach
    kanibalizmu w naturze.
  • 4:32 - 4:35
    Pozostaje pytanie, co jeszcze przeoczono,
  • 4:35 - 4:39
    stosując ludzkie standardy
    w świecie przyrody?
Title:
Kanibalizm w królestwie zwierząt - Bill Schutt
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/cannibalism-in-the-animal-kingdom-bill-schutt

Do niedawna naukowcy myśleli, że kanibalizm jest rzadką reakcją na głód lub skrajny stres. Dobrze znani kanibale tacy jak modliszki i czarne wdowy uznawano za dziwne wyjątki. Teraz już wiadomo, że raczej reprezentują normę. Bill Schutt pokazuje, że kanibalizm sprzyja przetrwaniu całych gatunków. Ogranicza konkurencję, usuwa słabe osobniki i wzmacnia mocne.

Lekcja: Bill Schutt, animacja: Compote Collective.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:58

Polish subtitles

Revisions Compare revisions