Steve Keil: Bulgaristan ve ötesi için oyun manifestosu

Sofya'da, TEDxBG'deki konuşmasında, Steve Keil, ülkesi Bulgaristan'ı tehdit eden "ciddiyet geni"ne karşı savaş verirken -- ekonomi, eğitim ve toplumu canlandırmak için oyun çağrısında bulunuyor. İş yerlerini, okullarını ve hayatlarını yeniden inşa etmek isteyen insanlar için evrensel bir mesaja sahip parlak bir konuşma.

Bugün burada

bir devrim başlatmak için bulunuyorum.

Şimdi, silahlarımızı kuşanmadan,

şarkımızı söylemeden,

ya da rengimizi seçmeden önce,

devrim derken ne kastettiğimi tanımlamak istiyorum.

Devrim derken,

şiddetli ve etkisi uzun sürecek

düşünme şeklimizi ve davranışlarımızı etkileyecek

değişimlerden bahsediyorum.

Peki, Steve, neden bir devrime ihtiyacımız var?

Bir devrime ihtiyacımız var çünkü

işler yolunda gitmiyor; evet, işler yolunda gitmiyor.

Ve bu beni oldukça üzüyor

çünkü işlerin yolunda gitmediğini görmekten yoruldum ve sıkıldım artık.

Potansiyelimize ulaşmadan yaşamaktan sıkıldım artık.

Sonuncu olmamızdan sıkıldım.

Üstelik bir çok şeyde son sıradayız --

örneğin, toplum faktöründe.

İnovasyonda Avrupa'nın son sırasındayız.

İşte en sonda, en altta oradayız,

inovasyona değer vermeyen bir toplum olarak son sıradayız.

Sağlık hizmetlerinde son sıradayız,

ve sağlık hizmetleri refah açısından çok önemli değil mi?

İşte oradayız, yalnızca Avrupa Birliği'nde değil,

tüm Avrupa'da, en alt sıradayız.

Ve en kötüsü de,

yalnızca 3 hafta önce açıklandı, birçoğunuz da görmüş olmalı, The Economist.

Kişi paşına düşen gayrisafi milli hasılaya göre,

dünyadaki en mutsuz toplumuz. --

dünyadaki en mutsuz toplum...

Bu toplum faktörüydü. Şimdi de eğitime bakalım.

Yine 3 hafta önce açıklanan

diğer bir OECD raporuna göre kaçıncı sıradayız?

Matematik ve fen bilimleri performansında son sıradayız. -- Sonuncu...

İş dünyası:

Girişimcilerin, topluma katkıda bulunma algısında

Avrupa Birliği'nde en düşük seviyedeyiz.

Sonuç olarak da ne oluyor?

Girişimcilikte en düşük yüzde...

Ve ortada olan bu duruma rağmen,

herkes bilir ki, küçük işletmeler

ekonomilerin lokomotifleridir.

En çok istihdamı onlar yapar, en çok vergiyi onlar öder.

Eğer lokomotifiniz çalışmıyorsa, tahmin edin ne olur?

Kişi başına düşen gayrisafi milli hasılada Avrupa'da son sıradayız.

Sonuncu.

Bu nedenle, Bulgarların yüzde 62'sinin

gelecekten ümitli olmamasına şaşırmamalıyız.

Mutsuzuz, kötü bir eğitim sistemimiz var,

ve en başarısız iş dünyasına sahibiz.

Bunlar gerçekler, arkadaşlar.

Bunlar hikaye veya hayal ürünü değil.

Hayır, değil.

Bulgaristan'a karşı kurduğum bir komplo da değil. Bunlar, gerçekler.

Bu nedenle, inanıyorum ki, çok açıkça kabul etmeliyiz,

Sistemimiz çökmüş halde.

Düşünme şeklimiz, davranışlarımız,

işletim sistemimiz çökmüş halde.

Düşünme şeklimizde, davranışlarımızda

Bulgaristan'ı daha iyiye götürecek,

kendimiz, arkadaşlarımız,

ailemiz ve geleceğimiz için şiddetli bir değişikliğe ihtiyacımız var.

Tüm bunlar nasıl oldu?

Şimdi biraz olumlu düşünelim. İyimser olacağız. Nasıl oldu tüm bunlar?

Sanıyorum ki, sonuncu sıradayız çünkü --

ve bu bazılarınız için pek şaşırtıcı olacak --

çünkü kendimizi engelliyoruz.

Kendimizi geri tutuyoruz

çünkü oynamaya yeterince değer vermiyoruz.

"Oynamak" dedim, evet.

Bazılarınızın oynamanın ne olduğunu unutması ihtimaline karşı, işte oynamak şuna benzer.

Bebekler oynar, çocuklar oynar,

yetişkinler oynar.

Oynamaya yeterince değer vermiyoruz.

Aslına bakarsanız, oynamayı değersizleştiriyoruz.

Ve özellikle 3 alanda bunu yapıyoruz.

Önceki 3 alana tekrar dönelim.

Sosyal: 45 yıl boyunca ne?

Komünizm --

bireyin karşısında toplum ve devlete değer verirken

yaratıcılığı, kendini ifade etmeyi ve inovasyonu

kasıtlı olarak sindirdi.

Peki buna karşın, neye değer veriyoruz?

Çünkü biliyor ki,

bilgiyi uygulama, üretme veya kullanma şeklimiz

sosyal ve idari iklimden etkilenmektedir.

Ki, komünizm bize ne söylüyor bu konuda?

Ciddi olmamızı.

Gerçekten, gerçekten ciddi olmamızı.

Öyle de oldu.

(Alkışlar)

Ciddi ol.

Size oyun parkında çocuklarımı oynamaları için serbest bıraktığımda

kaç defa azarlandığımı anlatamam.

Hele ki, yerlerde, (kal),

hatta daha kötüsü, suda, (lokvi) -- bu onları çileden çıkaracaktır.

Büyükannem ve büyükbabam, bana,

çocuklarımızın çok fazla oyun oynamasına izin vermemiz gerektiğini öğretti.

Çünkü hayat ciddi,

ve bizim de onları hayatın ciddiyetine hazırlamamız lazım.

Bir ciddiyet geni taşıyoruz.

Taşıdığımız bu gen, sosyallikle alakalı bir gen.

Bu, ciddi bir gen.

45 yılın bir ürünü,

ve ben buna "büyükanne faktörü" diyorum.

(Gülüşler)

(Alkışlar)

İşte söyle çalışıyor.

İlk adım: Kadın, "Bir bebek sahibi olmak istiyorum" der. (Iskam baby)

Adım 2: Bebek dünyaya gelir. Woohoo!

Peki 3. adımda ne olur?

İşe geri dönmek istiyorum

çünkü kariyerimi ilerletmek istiyorum ya da daha fazla kahve içmek istiyorum.

Bebeğimi, büyükannesine bırakacağım.

Ama hatırlamalıyız ki,

büyükanne, 45 yıl boyunca bu ciddi gene maruz kalmıştı.

Peki şimdi ne olacak?

Virüsü bebeğe de geçirecek,

ve ciddiyet geninin

sistemimizden çıkması,

çok, çok uzun zaman alacak -- tıpkı bir sekoya ağacının büyümesi gibi

Peki, sonra ne olacak?

Köhnemiş eğitim sistemimizin bir parçası olacak. Bu sistem öyle ki,

100 sene içerisinde çok az değişime uğramış,

basmakalıpçılığa,

ezberciliğe ve standardizasyona değer veren,

kendini ifade etmeyi, kendini keşfetmeyi,

sorgulamayı, yaratıcılığı ve oynamayı değersizleştiren bir sistem.

İşe yaramaz bir sistem.

Gerçek bir hikaye: Çocuğumu göndermek için bir okul arıyordum.

Prestijli, küçük bir okula gittik

orada, öğrencilerin haftada 10 saat matematik,

8 saat ise fen bilimleri çalışacaklarını,

ve günde 5 defa okuma saatleri olacağı ve benzeri şeyleri söylediler.

Biz de dedik ki, "Peki ya oyun saatleri ve teneffüsler?"

Cevaben, "İşte onlar için programda tek bir an bile olmayacak" dediler.

(Gülüşler)

"O daha 5 yaşında" dedik.

Bu bir suç, bu bir suç.

Şöyle de bir suç var ki,

eğitim sistemimiz o kadar ciddi ki, çünkü eğitim ciddi olmalıdır,

önceden delinmiş deliklere vidalar yerleştirmek için

aldırışsız, robotik işçiler üretiyoruz.

Üzgünüm ama, bugünün problemleri

endüstriyel devrimin sorunları ile aynı değil.

Adapte olabilmeye,

nasıl yaratıcı ve inovatif olabiliriz öğrenmeye ihtiyacımız var.

Tamamen mekanize edilmiş işçilere ihtiyacımız yok.

Ama hayır, oynamaya değer vermediğimiz iş yerlerimize gidiyoruz.

Mal varlığımız gibi davrandığımız robotik işçiler üretiyor,

sonra da kaldırıp atıyoruz.

Bulgar iş gücünün özellikleri neler?

Despot --

söylediğimi yapacaksın, çünkü ben amirinim.

Ben patronum ve senin bildiğinden daha iyisini biliyorum.

Güvensiz -- belli ki bir suçlusun, o nedenle kamera sistemi kurduracağım.

(Gülüşler)

Kontrolcü --

belli bir ahmaksın, o nedenle önüne

kaidelerden şaşmanı engelleyecek, izlemen gereken zilyon tane proses icat edeceğim.

Kısıtlamacılar -- cep telefonlarınızı kullanmayın,

dizüstü bilgisayarlarınızı kullanmayın, internette arama yapmayın,

anlık mesajlaşma programları kullanmayın.

Nedense bu bir şekilde profesyonel olmayan, kötü bir şey.

Ve günün sonunda, tatminsiz hissediyorsunuz

çünkü kontrol edildiniz, kısıtlandınız, değersizleştirildiniz

ve eğlenemediniz.

Sosyal hayatta, eğitimde ve iş dünyamızda

oynamaya değer vermiyoruz.

İşte bu yüzden son sıradayız,

çünkü oynamaya değer vermiyoruz.

Şöyle diyebilirsiniz, "Bu çok saçma, Steve. Ne aptal bir fikir.

Oynamaktan olamaz tüm bunlar.

Yani, oynamak, çok saçma bir şey."

Ciddiyet sosyal genine sahibiz biz.

Yine de ben hayır diyeceğim.

Ve konuşmamın geri kalan kısmında size,

oynamanın katalizör görevi gördüğünü, Bulgaristan'ı

daha iyi bir yere götürecek devrim olduğunu kanıtlayacağım.

Oynamak:

Beyinlerimiz

oynamak üzere bağıntılanmıştır.

Evrim,

milyonlarca, milyarlarca sene boyunca

insanların ve hayvanların oynamasını seçmiştir.

Peki şunu biliyor musunuz?

Evrim gerçekten de,

bize avantaj sağlamayacak özellikleri eleyip

bize rekabette avantaj sağlayacak özellikleri seçmekte oldukça başarılıdır.

Doğa aptal değildir, ve doğa oynamayı onaylar.

Hayvanların krallığında mesela:

karıncalar. Karıncalar oynar.

Belki de bunu bilmiyordunuz.

Bir de karıncalar oynarken,

sosyal düzeni ve sosyal dinamikleri öğrenirler.

Fareler oynar, fakat şunu bilmiyor olabilirsiniz

oyun oynayan fareler

daha büyük bir beyne sahip olur

ve görevleri daha çabuk öğrenirler.

Veya yetenekleri.

Kediler oynar. Zaten hepimiz kedilerin oynadığını biliyoruz.

Ama şunu bilmeyebilirsiniz

oynamaktan alıkonulmuş kediler

sosyal iletişime geçmekte başarısız olurlar.

Avlanabilirler, ama sosyalleşemezler.

Ayılar oynar.

Ama şunu bilmiyor olabilirsiniz

oyun oynayan ayılar daha uzun süre hayatta kalabilir.

Nasıl daha iyi balık tutabileceğini öğrenen ayılar değil,

daha çok oyun oynayan ayılar.

Son olarak çok ilginç bir çalışmaya göre --

oyun oynamak ile beyin büyüklüğü arasında

bir ilinti vardır.

Ne kadar çok oyun oynarsanız, o kadar büyük bir beyne sahip olursunuz.

Yunuslar, oldukça büyük beyinleri vardır, oldukça çok oynarlar.

Ama sizce

en büyük beyne sahip olan, en büyük oyuncular kimdir?

Tabii ki siz: insanlar.

Çocuklar oynar,

tüm milletlerden, tüm ırklardan,

tüm renklerden, tüm dinlerden herkes oynar.

Bu evrensel bir şeydir. -- Oyun oynarız.

Sadece çocuklar da değil, yetişkinler de oynar.

Çok havalı bir terim: neoteni --

Yetişkinlerde oynama ve çocuksu davranışların sürmesi.

Peki en meşhur neotenistler kimdir?

İnsanlar. Spor yaparız.

Eğlence için, olimpiyatlar için ya da profesyonel anlamda spor yaparız.

Müzik enstrümanları çalarız.

Dans ederiz, öpüşürüz, şarkı söyleriz,

öylece oyalanırız.

Doğa tarafından, doğumumuzdan başlayarak

yaşlanana kadar dahi oynamak üzere tasarlandık.

Bunu sürekli yapacak şekilde --

oynayacak, daha çok oynayacak

ve oynamayı bırakmayacak şekilde tasarlandık.

Bunun bize büyük yararları var.

Tıpkı hayvanlara yararlı olduğu gibi,

biz, insanlara da yararları var.

Örneğin, araştırmalar gösteriyor ki,

oynamak, duyguları kontrol eden amigdaladaki

sinir gelişimini uyarmaktadır.

Kavramanın gerçekleştiği alın korteksinin

gelişimini arttırmaktadır.

Bu bize neyi gösteriyor?

Oyun oynadıkça, daha fazla duygusal olgunluğa erişiyoruz.

Oyun oynadıkça, daha iyi karar verme yetisine

sahip oluyoruz.

Bunlar gerçekler.

Bunlar kurgu, masal ya da sizi inandırmaya çalışmam değil.

Bunlar yalansız, güçlü bilimsel gerçekler.

Bunlar oyun oynamanın getirileri.

Tıpkı yürümek ya da görmek gibi,

doğuştan sahip olduğumuz bir hak.

Ve eğer oyun oynamayı engellersek,

kendimizi engellemiş oluruz;

tıpkı diğer haklarımızdan engellenebileceğimiz şekilde.

Kendimizi sınırlıyoruz.

Şimdi küçük bir alıştırma yapalım:

gözlerinizi kapatın

ve oyun oynanmayan bir dünya hayal edin.

Tiyatrodan, sanattan,

şarkılardan, danstan,

futboldan

gülmekten yoksun bir dünya hayal edin.

Neye benziyor hayal ettiğiniz dünya?

Bayağı kasvetli olmalı.

Ya da bayağı hüzünlü.

Şimdi işyerinizi düşünün.

Eğlenceli mi? Neşeli mi?

Ya da arkadaşlarınızın işyerleri -- daha geniş düşünüyoruz

Eğlenceli mi? Neşeli mi?

Yoksa saçmalık mı? Despot, kontrolcü,

kısıtlayıcı, güvensiz ya da tatminsiz mi?

Oynamanın tersinin çalışmak olduğu

gibi bir algıya sahibiz.

Hatta, işte oyun oynarken görüldüğümüz zaman suçlu hissediyoruz.

"İş arkadaşım beni gülerken gördü. Yeterince çalışmadığımı düşünüyor olmalı,"

ya da, "Bir yerlere saklanmalıyım ki, patronum beni görmesin."

Yoksa "yeterince çalışmadığımı" düşünecek.

Ama size bir haberim var: biz tam tersi düşünüyoruz.

Oyun oynamanın tersi

çalışmak değildir.

Oyun oynamanın tersi

depresyondur. Evet, depresyon.

Aslına bakarsanız,

oynamak, çalışmanıza katkı sağlar.

Tıpkı hayvanlara ve insanlara yararlı olduğu gibi,

çalışmaya da yararı vardır.

Örneğin, yaratıcılığı geliştirir.

Değişime olan açıklığımızı arttırır.

Öğrenme kabiliyetimizi geliştirir.

Motivasyon için çok önemli iki şey olan azim ve mahareti

sağlayarak

üretkenliği arttırır

oynamak yoluyla.

Yani, siz oynamanın ciddi bir şey olmadığını düşünmediğiniz sürece

oynamak anlamsız değildir.

Bilirsiniz ki, kayak yapan bir sporcu

bunu ciddiye alır, fakat aynı zamanda kaymayı da sever.

Eğleniyordur, havasındadır.

Bir doktor ciddi olabilir,

fakat hala gülmek çok önemli bir ilaçtır.

Biz tam tersi düşünüyoruz.

Kendimizi suçlu hissetmemeliyiz.

Oynadığımız için sevinmeliyiz.

İş dünyasından küçük bir örnek:

FedEx'in sade mottosu: insan, hizmet, kar.

Çalışanlarına insan gibi davranırsan, onlara gerçekten iyi davranırsan,

mutlu olurlar, tatmin olmuş hissederler, bir amaçlarının olduğunu bilir, işe yaradıklarını hissederler.

Bu da ne getiriyor? Daha iyi hizmet veriyorlar --

daha kötü değil, daha iyi.

Müşteriler bir hizmet almak için aradığında

iyi kararlar verebilen, tatminkar insanlar ile konuşuyorlar

sonuçta müşteriler nasıl hissediyor? Harika hissediyor.

Peki iyi hisseden müşteri ne yapıyor?

Sizden daha fazla hizmet alıyor ve daha fazla arkadaşlarına sizden bahsediyor,

bu da daha fazla karlılık sağlıyor.

İnsan, hizmet, kar.

Oynamak üretkenliği arttırır, azaltmaz.

Diyeceksiniz ki,

"A.B.D.'de FedEx için bu işe yarayabilir,

ama Bulgaristan için işe yaramaz.

Asla. Biz farklıyız."

Bulgaristan için de işe yarar. İki nedeni var.

Bir, oynamak evrenseldir.

Bulgarlar oynayamaz diye bir şey yoktur,

her ne kadar bu ciddiyet genini sistemimizden atmak zorunda olsak da.

İki, ben denedim. Sciant'taki kişisel tecrübemde denedim.

Ben buraya geldiğimde hiç mutlu müşterimiz yoktu.

Hiçbir müşterimiz bizi tavsiye etmezdi.

Hepsine sordum.

Ucu ucuna kazanç sağlıyorduk -- ben yaptım.

Ucu ucuna kazanç sağlıyorduk

ve mutsuz hissedarlarımız vardı.

Bazı basit değişiklikler ile

şeffaflığı arttırarak,

kendi kendini yönetmeyi değerlendirerek,

ve işbirliği; işbirliğini teşvik ederek

despotluğu teşvik etmek yerine

sonuç odaklı çalışarak yaptık.

Ne zaman uyandığını önemsemiyorum. Ya da ne zaman işten ayrıldığını önemsemiyorum.

Müşterinin ve ekibinin mutlu olmasını,

senin de bu şekilde organize olmanı önemsiyorum.

Saat 9'da kalkmanı neden önemseyeyim ki?

Kısacası eğlenmeyi teşvik ediyoruz.

Eğlenmeyi teşvik ederek ve harika bir çevre yaratarak

Sciant'ı dönüştürmeyi başardık,

ve yalnızca 3 sene gibi kısa bir zamanda

-- uzun bir zaman gibi geliyor kulağa fakat değişim yavaştır --

önceden hiçbir müşteri yapmazken şimdi tüm müşterilerimiz bizi tavsiye ediyor,

piyasaya göre ortalamanın üstünde bir karlılığımız

ve mutlu hissedarlarımız var.

"Mutlu olduklarını nereden biliyorsunuz?" diye sorabilirsiniz.

Çünkü, küçük işletmeler için yapılan sıralamalarda

en iyi iş veren ödülünü, her katıldığımız sene kazandık.

Kimliği gizli tutulan çalışanların katıldığı anketler değerlendirilerek

yapılan bağımsız analizler gösteriyor bunu.

İşe yarıyor, ve bu Bulgaristan için de geçerli.

Oynamak hakkındaki mantalitemiz dışında

bizi geri tutabilecek herhangi bir şey yok.

Sonuç olarak, bu devrimi, oynamak yoluyla gerçekleştirmek için

bazı adımlar atmamız gerekiyor.

İlkin, bana inanmanız gerekiyor.

Eğer bana inanmazsanız,

evlerimize döneceğiz ve yalnızca bunun üzerine biraz daha düşünmekle kalacağız.

İkincisi, eğer oynamak hissine artık sahip değilseniz

bunu yeniden keşfetmeniz gerekiyor.

6 ay öncesine kadar hoşunuza giden,

ama şimdi terfi ettiğiniz için

ve ciddi olmanız gerektiğini düşündüğünüz için

keyif alamadığınız çocukluğunuzdaki o şey her ne ise

tekrar keşfedin.

Dağ bisikleti sürmek olsun, kitap okumak olsun ya da bir oyun oynamak olsun farketmez.

Tekrar keşfedin,

çünkü sizler liderlersiniz,

inovasyon liderleri, fikir liderleri.

Sizler, ofise gidip

arkadaşları ile konuşması gereken

ya da oyun devriminde değişimi ateşlemesi gerekenlersiniz.

Bunu siz yapmak zorundasınız, ve eğer siz bunu hissedemezseniz,

iş arkadaşlarınız, çalışanlarınız, bunu hissedemeyecekler.

Oraya gidip, "Sana güveneceğim" demelisiniz.

Garip bir algı: Seni işe aldım; Sana güvenmeliyim.

Karar vermene izin vereceğim. Sana yetki vereceğim,

ve en yüksek mevkiye değil, en düşük mevkiye yetki vereceğim.

Yapıcı eleştiriyi teşvik edeceğim.

Otoriteyi zorlamana izin vereceğim.

Çünkü monotonluğu kaldırarak,

bugünün problemlerine yaratıcı inovasyon çözümlerini oluşturmak,

ancak alışılagelmiş yöntemleri zorlayarak

mümkündür.

Liderler olarak her zaman haklı olamayız.

Korkuyu yok edeceğiz.

Korku, oynamanın düşmanıdır.

Ve kısıtlamaları kaldırmak gibi

adımlar atacağız.

Bırakalım kişisel aramaları için cep telefonlarını

kullanabilsinler. -- tanrı korusun.

Bırakalım internette gezsinler.

Bırakalım anlık mesajlaşma programları kullansınlar.

Bırakalım uzun öğle tatilleri yapsınlar.

Öğle tatilleri bir nevi iş teneffüsleridir.

Öğle tatili için dışarı gittiklerinde

beyinlerini sarj eder, arkadaşları ile buluşur,

biraz yemek yer, bir bira içer, konuşurlar

belki de daha önceden yapamayacakları

bir fikir sinerjisi kurarlar.

Bırakalım yapsınlar. Onlara biraz özgürlük verelim,

ve genel olarak, bırakalım oynasınlar. İş yerinde eğlenmelerine izin verelim.

Hayatımızın büyük bir bölümünü iş yerlerinde geçiriyoruz,

peki bu zavallı bir angarya olursa

bundan 20 sene sonra bir gün uyanıp kendimize, "Bu muydu?,

Hepsi bundan mı ibaretti?" diye mi soracağız?

Kabul edilemez. (Nepriemliv.)

(Gülüşler)

Yani özet olarak,

düşünme ve davranma şekillerimizde

şiddetli bir değişime ihtiyacımız var

fakat ihtiyacımız

bir işçi devrimi değil.

Bir işçi devrimine ihtiyacımız yok.

İhtiyacımız olan

oyuncuların başkaldırısı.

İhtiyacımız, oyuncuların başkaldırısı.

İhtiyacımız, oyuncuların başkaldırısı.

Ciddiyim, birlikte hareket etmeliyiz.

Bugün başkaldırının başladığı gündür.

Yapmanız gereken,

Devrim ateşini harlamaktır.

Fikirlerinizi, başarı öykülerinizi paylaşmanız, anlatmanız gerekiyor

hayatlarımızı, okullarımızı canlandıran,

oynayarak işimizi harekete geçiren,

işe yarayan fikirlerinizi;

oynamanın, umuda ve tatmine nasıl

katkıda bulunduğunu

oynamanın, inovasyona ve üretkenliğe

ve en önemlisi, anlamlandırmaya nasıl katkıda bulunduğunu belirterek anlatmalısınız.

Çünkü bunu yalnız başımıza yapamayız. Bunu, birlikte yapmalıyız,

ve beraberce yapabilirsek, oynamak üzerine fikirlerimizi yayarsak,

Bulgaristan'I daha iyiye götürebiliriz.

Teşekkürler.

(Alkışlar)