Vidokezo 8 vya kukanusha "Habari za Uongo"

Tulitumia mwaka uliopita tukiongea na waandishi wa habari na wakazi wa ukweli nchini mzima kuhusu vile wanakabiliana na habari potofu zinazosambaa.Hapa kuna vidokezo 8 unavyoweza kuvichukua, ikiwa ni kwa simu yako ao talakanishi yako, vitakusaidia kupata fahamu ya habari unazoziona kwa ratiba zako.

VIDOKEZO VYETU 8 :
1. Jua utofauti kati ya habari potofu na habari danganyifu.
2. Chunguza hisia ya jibu lako.
3. Hangalia pendela nyekundu kwa chapisho lenyewe.
4. Fungua kichupo kipya.
5. Hangalia tovuti.
6. Jaribu moja ya vifaa hivi (hangalia kwa orodha hapo chini).
7. Jitaalishe kwa taarifa mbashara.
8. Omba usaidizi.

TUMIA HIVI VIFAA:
InVid zana ya uthibitishaji ya video: https://www.invid-project.eu/
Tafuta picha kwa google: https://www.google.com/imghp
TinEye: https://tineye.com/
"Ni nani" uchunguzi wa kikoa : https://whois.domaintools.com/

OMBA USAIDIZI :
Angelo Fichera: https://twitter.com/ajfichera
Daniel Funke: https://twitter.com/dpfunke
Laura Garcia: https://twitter.com/lauragrb
Alex Mahadevan: https://twitter.com/AlexMahadevan
Emmanuelle Saliba: https://twitter.com/_esaliba
Sara Spencer: https://twitter.com/byshspencer

Usisahau "Kupenda" na "Kujiandikisha" kwa : https://bit.ly/3dziPoH

"Gundua Uongo" hukanusha madai uliyoyaona ao kuyasambaza mtandaoni na kukuonyesha vile unafaa kukaa ukiwa na habari. Mleta kipindi Hari Sreenivasan hufuata shimo la sungura la mtandao ya habari potofu, kusoma kupitiliza kichwa cha habari kimoja na kutafuta vyanzo vya kuaminika na kufunua ukweli.

#Gundua Uongo

Mambo, naitwa Hari Sreenivasan.

Karibu nikujulishe kukabiliana na uongo

tutachambua madai mulioweza kuyaona ao kusambaza mitandaoni.

Tulimaliza mwaka uliopita

Tukizungumza na wana habari na wakaguzi wa ukweli nchi nzima

kuhusu vile walivyokabiliana na usambaji wa habari potofu.

Walitupea namna na vifaa

ambavyo haviwasaidii peke yao ila vinavyoweza kukusaidia pia wewe.

Kuna njia nane unazoweza kutumia,

kwa simu yako ao kwa talakanishi yako

kukusaidia kupata ufahamu wa habari unazoziona ratibani kwako.

Jua utofauti kati ya habari potofu na habari danganyifu.

Ni mhimu kwanza kujua utofauti wa haya maneno mawili.

Uliweza kuyaona ao kuyasikia sana

miaka michache iliyopita.

Habari potofu ni habari ya uongo inayosambazwa

bila kujali ikiwa kuna nia ya kupoteza.

habari danganyifu, kwa upande mwingine, ni ya kukudanganya.

Inaweza kua ni simulizi iliyobadilishwa

ao iliyojaa ukweli

Habari danganyifu ni propaganda tupu

Kwa sasa unajua namna ya habari mbaya,

Ni nini unachoweza kukifanya ukipatana nazo?

Chunguza hisia ya jibu lako.

Mitandao ya kijamii imeundwa ili ipate mwitikio mkubwa kwako,

iwe ni kitu cha kupendeza, ao mapenzi,

lia kupitiliza, ao kasilishwa nacho.

Ikiwa unapitia mitandao ya kijamii

na uone kitu kinacho kuhusu,

na kinachoonekana cha ukweli,

na udhani,"Ndio, hiki kinaimarisha ninachokidhani."

Hiyo ni tahadhari kwako kwamba inaweza kua yenye shaka.

Mala nyingi, utakuta kwamba ukweli uliwekwa

kwa maana zinazoonekana kua za ukweli, ndo za uongo kiuharisia.

Hangalia bendera nyekundu kwa chapisho lenyewe.

Utajuaje kwamba kitu fulani ni cha uongo

Ikiwa kuna ishara nyingi zinazoeleza

ikiwa chapisho linaweza kua si halali

unaweza jua bila kutoka mipashoni ya mtandao wako wa kijamii

ukiona dazeni kadhaa za hashtagi,

Chunguza kwa ukaribu - ni nani chapisho linalenga?

Ni watazamaji wagani chapisho linajaribu kufikia?

moja kwa moja tuna mashaka

Kwa sababu unaona hashtagi nyingi mno -

Hiyo ni aina ya kutoa ambayo kuna mtu anaijaribu

kusambaza vitu fulani kwa haraka sana.

Unaweza hata kugundua reli ya kanuni hapa

ambao ni pindo,

ila kwa sasa yenye nadharia ya njama ya watu wengi.

Kwa hiyo, moja kwa moja, hiyo ilikua ni dokezo

kuna kitu hakiko sawa hapa.

Kinachofuata, chapisho zinaweza kua zishaelezwa kwako.

Majukwaa mengi ya mitandao ya kijamii hufanya uhakikisho wao

na yanaruhusu kuongeza lebo.

kuchapisha uongo, kupoteza, ao kuchukuliwa nje ya maudhui.

Fungua kichupo kipya

Vichupo vipya ni hakikisho lolote rafiki mwema.

Tuliongea na wengi wa waandishi wa habari,

Na wote walikua na kitu cha pamoja -

hangalia tu vichupo vyote,

Ukisha fungua kichupo kipya

sehemu nzuri ya kuanzia ni utafutaji wa mtandao.

Utafutaji wa neno mhimu utakuonyesha

Wapi habari ilitoka mwanzoni,

unaweza pia pita chelekezo na vyanzo vingine,

na ugundue ikiwa unachokiona

kisha wekwa wazi ao kukanushwa.

Hangalia tovuti.

Kuna wakati, chapisho za mitando ya kijamii huelekeza tovutini.

Ikiwa hiyo ndo kesi,

Unaweza jifunza mengi kupitia uhalali wa chanzo hicho

na machache tu ya kazi pelelezi

Hivyo, kila wakati unafanya utafiti mwingi unao wezekana kwa tovuti

Kabla ya kusambaza kitu fulani.

Hivo, kila wakati tembelea tovuti hiyo,tafuta ukurasa wa "Kuhusu".

Ikiwa hakuna habari nyingi hapo,

ao kuna makosa ya maandishi, ao ni kama aina ya ujumla

inayoweza kua ishara kwako

kwamba tovuti si ya kuaminika.

Jaribu moja ya vifaa hivi.

Waandishi wa habari hutumia nambari ya rasilimali bora

Kuwasaidia kujua mengi kuhusu kipande cha habari.

Ulipata picha yenye shaka?

Anza kutafuta kinyume cha picha.

Na hiki kinyume cha picha ndo penye unaweza uliza mtandao,

Iwe ni google ao injini nyingine ya utafutaji,

"Kuna vitu vimewekwa mtandaoni mbeleni

na kijipicha kama hiki? Unaweza pata hiki mtandaoni?"

kwa tovuti yenye mashaka, tumia "Ni nani".

Hiki chombo cha kuhangalia kinaweza onyesha aliesajili kikoa

na ni lini tovuti iliundwa kwa mara ya kwanza

Ikiwa tovuti iliundwa karibu wakati huo huo

ambao hilo chapisho umeona likisambaa

hiyo inaweza kua ni kengele ya kukujulisha

Jitaalishe kwa taarifa mbashara.

Taarifa za kuaminika huchukua mda, ila zikisha tokea,

habari husambaa haraka kuriko ukweli.

Kwa hivo, unafaa kufanya nini ili uhakikishe

unapata habari sahihi ya hadi sasa?

Inasaidia sana, nadhani, ukiwa mtu,

wa kuunda orodha ya hawa waandishi wa habari tofauti tofauti

ili uweze kuafuatilia wakati wa habari mbashara.

tengeneza orodha yako ya wataalam

unao waamini na waliothibitishwa.

Na njia utakayoona kwamba chenye unaenda kusambaza

ki uhalisia huonyesha hadi hapa kama ni chenye hungefanya.

Kabisa.

Itisha usaidizi.

ukiona kitu kwenye mipasho yako kinachohitajika kukaguliwa,

tafuta wakaguzi wa ukweli wa kuaminika wakati huo huo

na waombe wakichunguze kwa niaba yako.

Kwa uhakika tunahitaji pia msaada wa umma,

Kuashiria mambo kwa wakaguzi wa ukweli.

Tuna barua pepe, tuna akaunti za mitandao ya kijamii,

na ikiwa watu wako na maswali, tungependa kuwasaidia.

2020 umekua mwaka.

inaonekana kama kila siku imeleta habari mbashara mpya,

na pamoja na hayo, uongo fulani sahihi na uongo mtupu.

Imekua ya kuchosha kwa kila mtu.

Ndo maana tuko na furaha hasa

kwa wanahabari wachapa kazi tuliyoongea nao.

Tumeshughulikia habari potofu chache tu katika vipindi vyetu 10,

Ila hawa wakaguzi wa ukweli wameshughulikia ma elfu.

Kwa hivyo heri kwenu nyote na kwa yeyote yule

alieko kule nje akikagua vyanzo, akithibitisha ukweli,

na kukanusha madai ya uongo.

Hadi wakati mwingine. Usieneze habari za uongo.

weka ukweli.

Mimi ni Hari Sreenivasan, na hiyi ni "Kugundua uongo"

Ahsante kwa kuungana nasi msimu huu.

Tunaenda kupumzika kidogo kwa mda,

Ila twatumaini utakaa na ukaguzi wa ukweli katika kipindi chote cha mapumziko yetu.

Hangalia maelezo kwa rundo la rasilimali

Itakusaidia kufuata ukweli.