Newton Aduaka vertelt het verhaal van Ezra

Filmmaker Newton Aduaka laat fragmenten zien van zijn krachtige, lyrische speelfilm "Ezra", over een kindsoldaat in Sierra Leone.

Dit is erg vreemd voor me, want ik ben niet gewend om dit te doen.

Meestal sta ik aan de andere kant van het licht,

en nu voel ik de druk waaronder ik andere mensen zet. Het is zwaar...

De vorige spreker heeft, denk ik,

een goede achtergrond geschilderd van

de impuls achter mijn werk en wat me drijft, en mijn gevoel van verlies,

antwoorden proberen te vinden op de grote vragen.

Maar om hierheen te komen om dit te doen,

voelt als -- er is een beeldhouwer waar ik erg van houd: Giacometti,

die na jaren in Frankrijk te hebben geleefd -- waar hij leerde,

studeerde en werkte -- naar huis terugkeerde, waar hem gevraagd werd:

"Wat heb je gemaakt in al die jaren dat je weg was?"

Hij liet daarop een handvol beeldjes zien.

Uiteraard zei men: "Is dit waaraan je jarenlang hebt gewerkt?

We verwachtten grote meesterwerken!"

Wat me raakte, is het begrip dat die kleine stukken de culminatie waren

van de man zijn leven, zijn zoektocht, gedachten, alles...

maar in een gereduceerde vorm.

In zekere zin voel ik me zo.

Het voelt alsof ik thuiskom om te praten

over wat ik elders 20 jaar lang gedaan heb.

Ik begin met een korte impressie van wat ik gedaan heb:

een handvol films -- niet erg veel,

twee speelfilms en een handvol korte films.

Hier komt het eerste stuk.

(Video) Vrouw: Ik verwoest levens... zei mam.

Ik hou van haar, weet je.

Ze is niet eens mijn echte moeder.

Mijn echte mam en pap dumpten me

en knepen er tussenuit naar Nigeria.

De duivel zit in me, Court.

Court: Slaap.

Vrouw: Ben jij er ooit geweest?

Court: Waar?

Vrouw: Nigeria.

Court: Nooit.

Mijn moeder wilde terug, maar

kon het zich niet veroorloven.

Vrouw: Ik wou dat ik het kon.

Ik heb het gevoel dat ik er gelukkig zou zijn.

Waarom dumpt iedereen me?

Court: Ik ga je niet dumpen.

Vrouw: Je hebt me niet nodig.

Je bent alleen te blind om het al te zien.

Jongen: Wat doe je de hele dag?

Marcus: Lezen.

Jongen: Raak je niet verveeld?

En waarom heb je trouwens geen baan?

Marcus: Ik ben met pensioen.

Jongen: Dus..?

Marcus: Dus ik heb mijn steentje bijgedragen, nu werk ik voor mezelf.

Jongen: Nee, nu voer je de hele dag geen zak uit.

Marcus: Omdat ik doe wat ik leuk vind?

Jongen: Luister man, lezen brengt geen brood op de plank.

En je jointjes al helemaal niet.

Marcus: Het voedt mijn geest en ziel.

Jongen: Bekvechten met jou is verspilde moeite, Marcus.

Marcus: Jij bent een rapper, toch?

Jongen: Ja man.

Marcus: Een hedendaagse dichter.

Jongen: Ja, dat zou je kunnen zeggen.

Marcus: Dus waar heb je het over?

Jongen: Wat bedoel je daar nou mee?

Marcus: Simpel. Waar rap je over?

Jongen: De werkelijkheid, man.

Marcus: Wiens werkelijkheid?

Jongen: Mijn verdomde werkelijkheid!

Marcus: Vertel me over jouw werkelijkheid.

Jongen: Racisme, verdrukking, mensen zoals ik die kansloos zijn.

Marcus: Welke oplossingen draag je aan? De taak van een dichter is niet alleen --

Jongen: Man, vecht tegen het gezag! Simpel: haal die klootzakken allemaal neer.

Marcus: Met een AK-47?

Jongen: Man, als ik er eentje had...

Marcus: Hoeveel soldaten heb je opgetrommeld om met jou te strijden?

Jongen: O, Marcus, je weet wat ik bedoel.

Marcus: Als een man gaat schelden,

bewijst dat zijn onvermogen zichzelf uit te drukken.

Jongen: Zie je, je steekt de draak met me.

Marcus: De Panters.

Jongen: Panters?

Keiharde jongens die het blanke racistische machthebberszootje beu waren

en ze eens flink op hun flikker gaven.

Totaal wreed, man. Heb de film gezien. Vet! ..Wat?

Regisseur 1: Ik heb zijn laatste film gezien.

Épuisé, toch?

Vrouw: 1: Ja.

R1: Niet om een slechte grap te maken, maar het was echt épuisé.

Épuisé -- moe, uitgeput, het zat.

R2: Kun je even je kop houden?

Nou, zonder geintjes, wat is er mis met mijn films?

Kom op.

V1: Erg slecht.

Vrouw 2: Erg slecht? En die van jou?

Wat, wat, wat, wat nou... slecht?

Wat vind je van je eigen film?

R1: Mijn films zijn oké, prima.

Beter dan documentaires maken die niemand ooit ziet.

Waar heb je het verdomme over?

Ben je in Hollywood ooit van je reet gekomen

om ergens iets echts te filmen?

Je wiegt mensen in slaap.

Dromen over bullshit.

(Applaus)

Newton Aduaka: Dank je. Het eerste fragment probeert

te vangen wat cinema is voor mij, en waar ik

vandaan kom wat film betreft.

In het eerste was een jonge vrouw aan het woord over Nigeria,

dat ze het gevoel had dat ze er gelukkig zou zijn.

Dit zijn de sentimenten van iemand die van thuis weg is geweest.

Dat was iets waar ik doorheen ging, en nog steeds.

Ik ben al een hele tijd niet thuis geweest, ongeveer vijf jaar.

Ik ben in totaal 20 jaar weggeweest.

Dus het is echt --

het is hoe opeens -- dit is gemaakt in 1997,

de tijd van Abacha -- de militaire dictatuur,

het ergste deel van de Nigeriaanse geschiedenis, deze post-koloniale geschiedenis.

Dus de dromen van dit meisje

zijn simpelweg hoe we het thuisgevoel bewaren.

Het is misschien romantisch, maar volgens mij ook mooi,

want je hebt houvast nodig, zeker in een maatschappij

waarin je je buitenstaander voelt.

Dat brengt ons bij het volgende stuk, waarin de jongeman

praat over gebrek aan kansen: als zwarte in Europa.

Het glazen plafond dat we allemaal kennen, waarover we praten,

en zijn werkelijkheid.

Weer was dit mijn -- ik was aan het woord --

het was de tijd van multiculturalisme in het Verenigd Koninkrijk,

het was een modewoord -- het wilde zeggen,

wat betekent multiculturalisme precies in het leven van echte mensen?

Wat zou een kind --

wat denkt een kind als Jamie -- de jongen --

met al die opgekropte woede in hem?

Wat gebeurt daarmee?

Wat daarmee uiteraard gebeurt, is geweld,

wat we zien als we praten over de ghetto's

en we praten over South Central L.A. en dat soort dingen,

dat uiteindelijk, gekanaliseerd

evolueert en zich manifesteert als rellen --

zoals in Frankrijk twee jaar geleden, waar ik woon.

Dat shockeerde iedereen, want iedereen dacht: "O nouja,

Frankrijk is een liberale samenleving."

Maar ik woonde 18 jaar in Engeland.

Ik woon zo'n vier jaar in Frankrijk, en ik voel me

20 jaar teruggeworpen, in Frankrijk.

Dan het derde stuk. Dat is voor mij de vraag:

Wat is cinema voor jou? Wat doe je met cinema?

Daar is een jonge Hollywood-regisseur, met zijn vrienden --

collega-filmmakers -- ze praten over wat cinema betekent.

Dat brengt me bij mijn laatste stuk --

wat cinema voor me betekent.

Mijn leven begon in 1966,

enkele maanden voor de Biafraoorlog, die drie jaar duurde;

drie jaar oorlog.

Dus dat hele verhaal,

die hele kindertijd zindert na en brengt me bij het volgende stuk.

(Video) Stem: Onicha, naar school met je broer.

Onicha: Ja, mama.

Commandant: Soldaten, jullie gaan een strijd leveren,

dus jullie moeten bereid zijn te sterven.

Jullie moeten...?

Kindsoldaten: Bereid zijn om te sterven.

C: Succes, de verandering komt door de loop van het geweer.

KS: De loop van het geweer!

C: Dit is het geweer.

KS: Dit is het geweer.

C: Dit is een AK-47 geweer. Dit is je leven.

Dit is je leven. Dit is ... dit is ... dit is je leven.

Ezra: Ze geven ons speciale drugs. We noemen ze bubbels.

Amfetaminen.

Soldaten: Regen komt, zon komt, soldaten die gaan door.

Ik zeg regen komt, zon komt, soldaten die gaan door.

We gingen van dorp tot dorp -- drie dorpen.

Ik herinner me niet hoe we er kwamen.

Getuige: We liepen en liepen twee dagen lang.

We aten niet.

Er was geen eten, alleen een beetje rijst.

Zonder eten was ik ziek.

Door de injectie konden we niet denken.

God zal ons vergeven.

Hij weet dat we het niet wisten. We wisten het niet!

Voorzitter: Herinner je je 6 januari 1999?

Ezra: Ik weet niet meer.

Jongen: Je gaat sterven! Je gaat sterven! (Schreeuwen)

Onicha: Ezra! (Ezra: Onicha! Onicha!)

Stemmen: ♫We hebben genoeg ellende gehad♫

♫Genoeg ellende♫

Ze vermoordden mijn moeder.

Stelletje schoften van Mende.

(Geschreeuw)

Wie is zij?

Ik.

Waarom geef je me die?

Dan kun je ophouden me aan te gapen.

Mijn verhaal is een beetje ingewikkeld.

Ik ben geïnteresseerd.

Mariam is zwanger.

Weet je wat je bent? Een krokodil.

Grote mond. Korte benen.

Bij Rufus ben je Ezra de lafaard.

Hij zorgt niet voor zijn troepen.

Soldaten, bewijs de laatste eer. Saluut.

Open je ogen, Ezra.

Een blinde kan zien dat hij de diamanten achteroverdrukt.

♫We hebben genoeg ellende gehad♫

Haal die idioot eruit!

Ik neem aan dat je een grote aanval voorbereidt?

Dit moet de mijn zijn.

Je meisje is hier.

Goed zo, goed zo.

Dit is waarvoor je hier bent, niet?

Wil je teruggaan om te vechten?

♫We hebben genoeg ellende gehad♫

♫Genoeg ellende♫

♫We hebben genoeg ellende gehad♫

♫Genoeg ellende♫

Wakker worden! Iedereen wakker worden! Wegversperring!

♫We hebben genoeg ... ♫

Voorzitter: We hopen dat met jullie hulp en de hulp van anderen, deze commissie

stappen kan zetten in de richting van begrip voor de oorzaken van de burgeroorlog.

Bovendien: een helingsproces te starten en

als afsluiting van een vreselijke periode in de geschiedenis van dit land.

Het begin van hoop.

Meneer Ezra Gelehun, gaat u staan.

Uw naam en leeftijd graag voor de commissie.

Ezra: Mijn naam is Ezra Gelehun.

Ik ben 15 of 16. Weet het niet meer.

Vraag maar aan mijn zus, ze is heks, ze weet alles.

(Zus: 16.)

V: Meneer Gelehun, ik herinner u eraan dat u hier niet terecht staat

voor misdaden die u gepleegd hebt.

E: We vochten voor onze vrijheid.

Als moorden in een oorlog een misdaad is,

zul je elke soldaat ter wereld moeten aanklagen.

Oorlog is een misdaad, ja, maar ik ben hem niet begonnen.

U bent ook een generaal met pensioen, niet?

V: Ja, dat klopt.

E: Dan moet u ook terechtstaan.

Onze regering was corrupt.

Gebrek aan opleiding was hun manier de macht te houden.

Mag ik vragen of u voor school betaalt in uw land?

V: Nee, dat doen we niet.

V: U bent rijker dan wij.

Maar wij betalen voor school.

Uw land praat over democratie,

Maar u steunt corrupte regimes als deze.

Waarom? Omdat u onze diamanten wil.

Vraag of iemand in deze ruimte ooit een echte diamant heeft gezien...

Nee!

V: Meneer Gelehun, zoals ik al zei: u staat niet terecht vandaag.

U staat niet terecht.

E: Dan laat me gaan.

V: Dat kan ik niet doen, jongen.

E: Dan bent u een leugenaar.

(Applaus)

NA: Dank je. Nog even om te zeggen dat mijn boodschap hier

is dat terwijl we al die

enorme vooruitgang boeken --

Afrika moet vooruitgaan, maar we moeten dit onthouden,

zodat we het nooit meer laten gebeuren.

Dank je wel.

Emeka Okafor: Dank je, Newton.

(Applaus)

Een van de thema's die naar voren komen

in het stuk dat we net zagen, is het idee van psychologisch trauma van de jongeren

die de rol van kindsoldaten moeten spelen.

In aanmerking nemend waar je vandaan komt,

en als we zien hoezeer dit allemaal niet zo serieus wordt genomen

als zou moeten, wat heb je daarover te zeggen?

NA: Tijdens mijn onderzoek bracht ik

wat tijd door in Sierra Leone.

Ik heb veel kindsoldaten ontmoet --

ex-strijders, zoals ze genoemd willen worden.

Ik ontmoette psychosociale werkers die met hen gewerkt hadden.

Ik ontmoette psychiaters die tijd met hen hadden doorgebracht,

hulpverleners, ngo's, enzovoort.

Maar op de terugvlucht van mijn laatste reis,

brak ik in tranen uit en dacht bij mezelf:

als een westers kind, in de westerse wereld,

één dag zou meemaken wat deze kinderen hebben meegemaakt,

dan zouden ze voor de rest van hun leven in therapie zijn.

Dus voor mij is de gedachte dat we al deze kinderen --

het is een generatie, we hebben een hele generatie kinderen --

die psychologisch zo getraumatiseerd en beschadigd zijn.

Afrika moet daarmee leven.

Ik zeg dus dat we dat moeten

incalculeren bij alle grote vooruitgang,

alle verkondiging van grote prestaties.

Dat is wat ik denk.

EO: Nogmaals hartelijk dank dat je naar TED kwam.

Dat was een zeer aangrijpend stuk.

NA: Dank je.

EO: Dank je.

(Applaus)