Showing Revision 7 created 09/04/2020 by Rysia Wand.

1. Title:
   Hakowanie pamięci przez sen
2. Description:

   Powszechnie wiadomo, że przed sprawdzianem trzeba się dobrze wyspać - wreszcie wiemy dlaczego. Badacz snu Matt Walker wyjaśnia, jak odpowiednia ilość snu wpływa na przechowywanie i przetwarzanie wspomnień w mózgu.

3. Speaker:
   Matt Walker
4. 130 0:00 - 0:03
   Kiedy wkuwamy do egzaminu,
5. 2574 0:03 - 0:06
   uczymy się grać na instrumencie
6. 5727 0:06 - 0:08
   albo trenujemy nowy sport,
7. 8460 0:08 - 0:12
   sen może być tajnym narzędziem
   wspomagania pamięci.
8. 12470 0:12 - 0:15
   [Nauka na dobranoc]

   ¶

9. 17180 0:17 - 0:21
   Badania pokazują, że sen jest
   bardzo ważny dla pamięci

   ¶

10. 21327 0:21 - 0:23
    z co najmniej trzech powodów.
11. 23131 0:23 - 0:26
    Po pierwsze, potrzebujemy snu przed nauką,
12. 26550 0:27 - 0:29
    żeby przygotować mózg,
13. 28686 0:29 - 0:31
    który niczym sucha gąbka
14. 31127 0:31 - 0:34
    będzie mógł chłonąć nowe informacje.
15. 33796 0:34 - 0:38
    Bez snu sieci mózgowe
    odpowiedzialne za pamięć
16. 37526 0:38 - 0:41
    niejako się przepełniają
17. 40524 0:41 - 0:43
    i nie ma miejsca na nowe informacje.
18. 43184 0:43 - 0:47
    Nie możemy budować
    nowych śladów pamięciowych.
19. 47350 0:47 - 0:51
    Ale sen jest ważny nie tylko przed nauką.

    ¶

20. 51146 0:51 - 0:55
    Potrzebujemy go też po uczeniu się,
21. 54770 0:55 - 0:58
    żeby zapisać w pamięci nowy materiał
22. 58106 0:58 - 1:00
    i go nie zapomnieć.
23. 59710 1:00 - 1:05
    Sen właściwie zabezpiecza
    informacje w mózgu na przyszłość,
24. 65720 1:06 - 1:11
    wbudowując je w sieci mózgowe.
25. 71260 1:11 - 1:13
    Zaczynamy rozumieć
26. 73104 1:13 - 1:19
    wpływ snu na konsolidację wspomnień.
27. 79740 1:20 - 1:24
    Pierwszy mechanizm wiąże się
    z przenoszeniem plików.

    ¶

28. 84990 1:25 - 1:29
    Znaczenie mają tu dwie struktury mózgowe.
29. 89020 1:29 - 1:31
    Pierwsza to hipokamp
30. 91900 1:32 - 1:35
    Znajduje się on w prawej
    i w lewej półkuli.
31. 96000 1:36 - 1:41
    Można powiedzieć, że hipokamp
    jest skrzynką odbiorczą mózgu.
32. 101610 1:42 - 1:44
    Świetnie sobie radzi z odbieraniem
    nowych plików pamięci
33. 104376 1:44 - 1:46
    i przechowywaniem ich.
34. 105800 1:46 - 1:50
    Druga struktura to kora,

    ¶

35. 109810 1:50 - 1:54
    rozległa pofałdowana tkanka
    na powierzchni mózgu.
36. 113616 1:54 - 1:59
    W czasie snu głębokiego
    odbywa się przenoszenie plików.
37. 118660 1:59 - 2:01
    Hipokamp działa jak pendrive,
38. 121710 2:02 - 2:04
    a kora mózgowa jak twardy dysk.
39. 124520 2:05 - 2:06
    W ciągu dnia robimy wiele rzeczy
40. 126466 2:06 - 2:08
    i gromadzimy dużo plików.
41. 128416 2:08 - 2:11
    W nocy, podczas snu głębokiego,
42. 130956 2:11 - 2:14
    ze względu na ograniczoną
    pojemność hipokampa
43. 133610 2:14 - 2:17
    trzeba przenieść pliki z tej struktury
44. 137106 2:17 - 2:20
    na twardy dysk, czyli do kory mózgowej.
45. 140156 2:20 - 2:24
    To jeden z mechanizmów
    związanych ze snem głębokim.
46. 144540 2:25 - 2:28
    Ale odkryliśmy jeszcze inny mechanizm,

    ¶

47. 148196 2:28 - 2:31
    który pomaga utrwalać wspomnienia w mózgu.
48. 151710 2:32 - 2:34
    To odtwarzanie.
49. 154050 2:34 - 2:37
    Kilka lat temu naukowcy badali,
50. 156977 2:37 - 2:41
    jak szczury się uczą
    podczas biegania po labiryncie.
51. 161340 2:41 - 2:46
    Zapisywano aktywność
    ich ośrodków pamięciowych.
52. 165820 2:46 - 2:48
    Kiedy szczur biegał po labiryncie,
53. 168146 2:48 - 2:52
    różne komórki mózgowe
    kodowały różne części labiryntu.
54. 172750 2:53 - 2:56
    Gdyby każdej z tych komórek
    przypisać dźwięk,
55. 176392 2:56 - 3:00
    to w miarę uczenia się labiryntu
56. 180086 3:00 - 3:02
    powstawałaby melodia danego wspomnienia.
57. 182110 3:02 - 3:04
    Brzmiałoby to mniej więcej tak...
58. 183790 3:04 - 3:07
    (Melodia)

    ¶

59. 187720 3:08 - 3:11
    To melodia uczenia się,
    którą byśmy usłyszeli.

    ¶

60. 191900 3:12 - 3:14
    Potem naukowcy zrobili
    coś bardzo sprytnego.
61. 194650 3:15 - 3:19
    Wsłuchiwali się w mózgi śpiących szczurów.
62. 199260 3:19 - 3:22
    Usłyszeli coś niezwykłego.
63. 201692 3:22 - 3:28
    W czasie snu szczur odtwarzał
    tę samą melodię wspomnienia,
64. 208700 3:29 - 3:33
    tyle że prawie 10 razy szybciej
65. 213090 3:33 - 3:35
    niż w stanie czuwania.
66. 215284 3:35 - 3:37
    Teraz usłyszelibyśmy...
67. 217347 3:37 - 3:40
    (Szybka melodia)

    ¶

68. 220660 3:41 - 3:43
    To drugi sposób,

    ¶

69. 222656 3:43 - 3:46
    w jaki sen wzmacnia wspomnienia.
70. 225920 3:46 - 3:53
    Odtwarza je i zapisuje
    w nowych sieciach mózgowych,
71. 232750 3:53 - 3:55
    wzmacniając ich reprezentacje.
72. 235610 3:56 - 3:59
    Jest jeszcze trzeci sposób,
    w jaki sen wpływa na pamięć.

    ¶

73. 238940 3:59 - 4:02
    To integrowanie i łączenie.
74. 241770 4:02 - 4:07
    Okazuje się, że sen jest znacznie
    bardziej wyszukany, niż sądzono.
75. 246720 4:07 - 4:11
    Nie wzmacnia po prostu
    pojedynczych wspomnień,
76. 250906 4:11 - 4:16
    ale sprytnie łączy nowe wspomnienia.
77. 255800 4:16 - 4:19
    W efekcie budzimy się rano
78. 259030 4:19 - 4:24
    ze zmienioną siecią powiązań umysłowych.
79. 264230 4:24 - 4:30
    Możemy wpaść na rozwiązania problemów,
    które wydawały się nie do pokonania.
80. 269546 4:30 - 4:33
    Dlatego pewnie nikt nam nigdy nie radził,

    ¶

81. 273185 4:33 - 4:35
    żeby głowić się nad problemem kosztem snu.
82. 275750 4:36 - 4:39
    Słyszymy za to, że trzeba
    przespać się z problemem.
83. 279640 4:40 - 4:42
    I dokładnie to samo podpowiada nauka.