Return to Video

Okyanusun sayımı

  • 0:00 - 0:03
    Okyanuslar gezegenimizin %70 ini kaplıyor.
  • 0:03 - 0:05
    Bence Arthur C. Clarke gezegenimize
  • 0:05 - 0:11
    Okyanus Gezegen adını vermemiz
    gerektiğini söylediğinde haklıydı.
  • 0:11 - 0:14
    Yeni yaşamın üretimi olan
    fotosentezin uydu görüntülerinde de
  • 0:14 - 0:17
    görebileceğiniz gibi okyanuslar
    son derece üretken.
  • 0:17 - 0:20
    Aslında okyanuslar hem soluduğumuz
    havanın yaklaşık yarısını
  • 0:20 - 0:23
    hem de her gün dünya üzerindeki
    yeni yaşamın yarısını üretiyor.
  • 0:23 - 0:26
    Buna ek olarak okyanuslar
    birçok biyo-çeşitliliği barındırıyor
  • 0:26 - 0:28
    ve biz bu biyo-çeşitliliğin
    birçoğunu bilmiyoruz.
  • 0:28 - 0:30
    Ama ben bazılarını bugün size anlatacağım.
  • 0:30 - 0:34
    Bir de bu bile bizim okyanustan yaptığımız
    bütün protein çıkarımını içine alamaz.
  • 0:34 - 0:39
    Bu bizim yaklaşık %10 global ihtiyacımız
    ve bazı ada halklarının %100 ihtiyacı.
  • 0:39 - 0:42
    Eğer yaşanabilir olan %95'lik
    biyosferin içine inebiliyor olsaydınız
  • 0:42 - 0:46
    sadece ışık yayan organizmalardan
    gelen ışık noktalarının kesilmesi ile
  • 0:46 - 0:49
    çok hızlı zifiri karanlık olurdu.
  • 0:49 - 0:50
    Eğer ışıkları açarsanız
  • 0:50 - 0:54
    periyodik olarak yanınızdan geçen
    muhteşem organizmaları görebilirsiniz
  • 0:54 - 0:57
    çünkü bunlar derin okyanusta yaşayan,
    derinin müdavimleri olan canlılar.
  • 0:57 - 0:59
    Sonunda derin deniz tabanı görülebiliyor.
  • 0:59 - 1:03
    Bu tür bir habitat dünya yüzeyindeki
    diğer bütün habitatların toplamından
  • 1:03 - 1:04
    daha fazla alan kaplıyor.
  • 1:04 - 1:08
    Bir gram yiyecek, bir nefes oksijen,
    bir damla su çıkarmamış olmamıza rağmen
  • 1:08 - 1:17
    dünya'ya kıyasla Ay'ın yüzeyi ve Mars
    hakkında daha çok bilgiye sahibiz.
  • 1:17 - 1:19
    Yaklaşık 10 yıl önce,
  • 1:19 - 1:21
    küresel okyanuslardaki yaşam
    anlayışımızı denemek
  • 1:21 - 1:23
    ve geliştirmek için
    "Census of Marine Life" adında
  • 1:23 - 1:25
    bir uluslar arası programa başlandı.
  • 1:25 - 1:27
    Dünya çapında 17 farklı proje dahil oldu.
  • 1:27 - 1:30
    Görebildiğiniz gibi bunlar
    farklı projelerin izleri.
  • 1:30 - 1:34
    Onun başardığı küresel kapsama seviyesini
    takdir edeceğinizi ümit ediyorum.
  • 1:34 - 1:37
    Her şey Fred Grassle ve Jesse Ausubel
    adında iki bilim adamının
  • 1:37 - 1:41
    ünlü denizbilimi enstitüsünde misafir
    oldukları Massachusetts, Woods Hole'da
  • 1:41 - 1:42
    buluşmasıyla başladı.
  • 1:42 - 1:46
    Fred deniz biyo-çeşitliliğinin durumuna
    daha doğrusu bu durum ile ilgili
  • 1:46 - 1:47
    hiçbir şey yapılmamasına üzülüyordu.
  • 1:47 - 1:50
    Bu tartışmadan yola çıkarak dünya
    çapında 80'den fazla ülkeden,
  • 1:50 - 1:54
    küresel okyanustaki yaşamın dağılımını,
    çeşitliliğini ve bolluğunu incelemek için
  • 1:54 - 1:58
    toplam 650 milyon dolarlık bir maliyetle
    540 okyanus gezisine katılan
  • 1:58 - 2:04
    270 bilim adamını içeren
    bu program ortaya çıktı.
  • 2:06 - 2:07
    Peki biz ne bulduk?
  • 2:07 - 2:09
    Kıyı şeridinden derinliklere,
    mikroplardan balıklara
  • 2:09 - 2:12
    ve aradaki her şeye kadar
    baktığımız her yerde yeni türler,
  • 2:12 - 2:17
    en güzel ve görsel olarak
    çarpıcı canlılar bulduk.
  • 2:17 - 2:20
    Buradaki sınırlayıcı adım yaşamın
    bilinmeyen çeşitliliği değil,
  • 2:20 - 2:26
    sınırlayıcı adım haline gelen bu türleri
    tanımlayıp listeleyen taksonomik uzmanlar.
  • 2:26 - 2:29
    Aslında onlar nesli tükenme
    tehlikesinde olan türler.
  • 2:29 - 2:33
    Her gün okyanuslar için
    tanımlanan 4 veya 5 yeni tür var.
  • 2:33 - 2:36
    Söylediğim gibi bu çok
    büyük bir sayı olabilirdi.
  • 2:36 - 2:39
    İnsanlık tarihindeki en kötü balıkçılık
    felaketlerden birini yaşadığımız
  • 2:39 - 2:45
    kıtanın doğu kıyısında bir ada olan
    Kanada'daki Newfoundland'den geliyorum.
  • 2:45 - 2:49
    Bu fotoğraf bir mezgitin yanında
    bulunan küçük bir çocuğu gösteriyor.
  • 2:49 - 2:50
    Yaklaşık olarak 1900'ler.
  • 2:50 - 2:53
    Ben bu çocuğun yaşındayken büyük
    babamla birlikte balık tutmaya giderdik.
  • 2:53 - 2:56
    Tuttuğumuz balıklar bu
    boyun yarısı kadardı.
  • 2:56 - 2:59
    Standartın bu olduğunu düşünürdüm
    çünkü böyle bir balığı hiç görmemiştim.
  • 2:59 - 3:02
    Balıkçılık çöktükten 20 yıl sonra
    bugün oraya gitmiş olsaydınız
  • 3:02 - 3:05
    ve balığı yakalayabilseydiniz,
    ki bu biraz zor olurdu,
  • 3:05 - 3:08
    yine de balık bunun
    yarısı büyüklüğünde olurdu.
  • 3:08 - 3:12
    Dolayısıyla tecrübe ettiğimiz şey değişen
    taban çizgileri olarak adlandırılıyor.
  • 3:12 - 3:14
    Okyanusların neler üretebileceğine
    dair beklentilerimiz
  • 3:14 - 3:16
    gerçekten anlayabileceğimiz
    bir şey değil
  • 3:16 - 3:19
    çünkü hayatımız boyunca
    böyle bir şey görmedik.
  • 3:19 - 3:22
    Ben de dahil olmak üzere bir çoğumuz
    okyanuslardaki insan sömürüsünün
  • 3:22 - 3:27
    son 50 yıl belki 100 yıl içinde gerçekten
    ciddi bir hale geleceğini düşünebilir.
  • 3:27 - 3:30
    Aslında nüfus sayımı ellerine geçen
    her bilgi kaynağını kullanarak
  • 3:30 - 3:32
    zamanla geçmişe bakmaya çalıştı.
  • 3:32 - 3:36
    Okyanusların neye benzediğini görmek için
    restoran menülerinden manastır kayıtlarına
  • 3:36 - 3:38
    ve gemi kayıtlarına kadar
    her şeye baktılar
  • 3:38 - 3:41
    çünkü bilimsel verilerin büyük
    çoğunluğu en iyi ihtimalle
  • 3:41 - 3:43
    İkinci Dünya Savaşına kadar gidiyor.
  • 3:43 - 3:45
    Aslında bu sömürünün Romalılar
    ile başladığını buldular.
  • 3:45 - 3:48
    O zamanda tabii ki soğutma sistemi yoktu.
  • 3:48 - 3:53
    Dolayısıyla balıkçılar sadece yiyebilecek
    veya satabilecek kadar balık tutabildi.
  • 3:53 - 3:55
    Ancak Romalılar tuzlamayı geliştirdiler.
  • 3:55 - 3:59
    Tuzlamayla, balığı saklamak ve onu
    uzak yerlere götürmek mümkün oldu.
  • 3:59 - 4:02
    Bu sebeple de endüstriyel
    balıkçılık başlamış oldu.
  • 4:02 - 4:05
    Bunlar okyanus üzerindeki
    insan öncesi etkilere göre
  • 4:05 - 4:11
    ne tür bir kayıp yaşadığımıza dair
    elimizde bulunan değerlendirmeler.
  • 4:11 - 4:15
    Koyu mavi çubuklarda gösterildiği gibi
    bu durum ana grup organizmaları için
  • 4:15 - 4:16
    %65 ile %98 arasında değişir.
  • 4:16 - 4:18
    Yalnız bırakmayı başardığımız
  • 4:18 - 4:19
    ve koruduğumuz bu türlerden beri
  • 4:19 - 4:21
    örneğin, son zamanlarda deniz memelileri
  • 4:21 - 4:23
    ve deniz kuşlarında
    bir miktar iyileşme var.
  • 4:23 - 4:25
    Yani her canlı umutsuz vaka değil.
  • 4:25 - 4:29
    Ama büyük bir kısım için tuzlamadan
    tüketmeye kadar geldik.
  • 4:29 - 4:31
    Bu gördüğünüz kanıtlar gerçekten ilginç.
  • 4:31 - 4:34
    Bu tür Florida kıyılarında
    yakalanmış olan kupa balığı.
  • 4:34 - 4:36
    Bu fotoğraf 1950'li yıllardan.
  • 4:36 - 4:39
    Sizden fotoğraftaki ölçeğe
    dikkat etmenizi istiyorum
  • 4:39 - 4:41
    çünkü aynı fotoğrafı 1980'li
    yıllardan gördüğünüzde
  • 4:41 - 4:43
    balıkların daha küçük olduğunu
  • 4:43 - 4:46
    ve aynı zamanda bu balıkların birleşiminde
    değişiklikler olduğunu görüyoruz.
  • 4:46 - 4:51
    2007 yılına göre, kupa balığının boyutu
    bakımından avlanma gülünçtü
  • 4:51 - 4:53
    ama bu artık gülünç bir olay değil.
  • 4:53 - 4:56
    Okyanuslar üretkenliklerinin çoğunu
    kaybetti ve bu bizim sorumluluğumuz.
  • 4:57 - 5:00
    Peki geriye ne kaldı?
    Aslında oldukça fazla şey.
  • 5:00 - 5:03
    Birçok heyecan verici şey var
    ve ben size birazını anlatacağım.
  • 5:03 - 5:07
    Teknoloji üzerinden başlayacağım
    çünkü bu bir TED Konferansı.
  • 5:07 - 5:09
    Siz de teknoloji hakkında bir
    şeyler duymak istiyorsunuz.
  • 5:09 - 5:13
    Derin okyanustan numune almak için
    kullandığımız araçlardan biri de
  • 5:13 - 5:14
    uzaktan kumandalı araçlar.
  • 5:14 - 5:17
    Bunlar deniz tabanında çalışmak
    için deniz tabanına indirdiğimiz
  • 5:17 - 5:19
    gözümüz ve ellerimiz
    olan bağlı araçlar.
  • 5:19 - 5:22
    Birkaç yıl önce, oşinografik bir
    yolculuğa çıkmam gerekiyordu.
  • 5:22 - 5:24
    Bir plan çakışmasından dolayı gidemedim
  • 5:24 - 5:28
    ama uydu bağlantısı sayesinde
    köpeğim ayaklarımın dibinde kıvrılmış,
  • 5:28 - 5:30
    elimde bir fincan çay ile
    evdeki çalışma odamda oturdum
  • 5:30 - 5:33
    ve "Hemen oradan bir
    numune istiyorum." diyebildim.
  • 5:33 - 5:35
    Tam olarak pilotun benim
    için yaptığı şey de buydu.
  • 5:35 - 5:39
    Bu gerçekten 10 yıl önce bile olmayan
    ama şuan kullanılabilir bir teknoloji.
  • 5:39 - 5:42
    Dolayısıyla bu olanaklar bize
    yüzeyden ve ışıktan çok uzak olan
  • 5:42 - 5:46
    bu harika habitatları
    örneklememizi sağlıyor.
  • 5:46 - 5:50
    Yani okyanuslardan numune almak için
    kullandığımız araçlardan biri akustikler
  • 5:50 - 5:51
    ya da ses dalgaları oluyor.
  • 5:51 - 5:54
    Sesin avantajı ise ışığın aksine
    sudan iyi bir şekilde geçebilmesi.
  • 5:54 - 5:56
    Böylece ses dalgaları gönderebiliyoruz.
  • 5:56 - 5:59
    Ses dalgaları balık gibi nesnelerden
    sekiyor ve geri yansıyor.
  • 5:59 - 6:03
    Bu örnekte nüfus sayımı ile ilgili olan
    bilim adamları iki gemi ile yola çıktı.
  • 6:03 - 6:06
    Birinci gemi geri yansıyacak olan
    ses dalgalarını gönderdi.
  • 6:06 - 6:09
    Ses dalgalarını ikinci bir gemi aldı
    ve bu bize yaklaşık bir dakika içinde
  • 6:09 - 6:13
    250 milyar ringa balığı hakkında
    kesin tahminler veriyor.
  • 6:13 - 6:16
    Bu Manhattan Adası
    büyüklüğünde bir alan.
  • 6:16 - 6:18
    Bunu yapabilecek muhteşem
    balıkçılık cihazı gerekli.
  • 6:18 - 6:21
    Çünkü orada kaç tane balık
    olduğunu bilmek gerçekten kritik.
  • 6:21 - 6:26
    Okyanuslardaki hayvanların izini sürmek
    için uydu etiketleri de kullanabiliriz.
  • 6:26 - 6:29
    Bu deniz foku gibi yüzeye nefes
    almak için gelen hayvanların
  • 6:29 - 6:32
    verilerini kıyıya geri göndermesi
    ve onların okyanusta nerede olduğunu
  • 6:32 - 6:34
    bize söylemesi için bir fırsat.
  • 6:34 - 6:36
    Bu şekilde biz bu
    izleri ortaya koyabiliriz.
  • 6:36 - 6:40
    Örneğin koyu mavi, deniz filinin Kuzey
    Pasifik'te nereye ilerlediğini gösterir.
  • 6:40 - 6:44
    Renk körü olanlarınız için bu slaytın
    pek yardımcı olmadığını anlıyorum.
  • 6:44 - 6:46
    Her şeye rağmen beni takip edin.
  • 6:46 - 6:48
    Yüzeye çıkmayan hayvanlar için ışık
  • 6:48 - 6:50
    ve güneşin ne zaman doğup battığı hakkında
  • 6:50 - 6:53
    veri toplayan, pop-up adını
    verdiğimiz etiketlerimiz var.
  • 6:53 - 6:56
    Belli bir süre sonra o yüzeye çıkıyor
    ve kıyıya verileri geri gönderiyor.
  • 6:58 - 7:01
    GPS'ler suyun altında çalışmadığı
    için bu aletlere ihtiyacımız var.
  • 7:01 - 7:05
    Buradan yola çıkarak bu mavi otoyolları
    ve okyanustaki sıcak noktaları,
  • 7:05 - 7:09
    okyanus koruma için asıl öncelikli alanlar
    olması gerektiğini belirleyebiliyoruz.
  • 7:10 - 7:12
    Şimdi düşenebileceğiniz diğer
    şeylerden bir tanesi de
  • 7:12 - 7:16
    markete gittiğiniz zaman bir şeyler
    aldığınızda aldığınız şeyler taranması.
  • 7:16 - 7:19
    Bilgisayara ürünün tam olarak
    ne olduğunu söyleyen barkod var.
  • 7:19 - 7:22
    Genetisyenler genetik barkodlama
    denilen benzer bir araç geliştirdiler.
  • 7:22 - 7:26
    Barkodlamanın yaptığı şey, bir tür içinde
    tutarlı olan ancak türler arasında değişen
  • 7:26 - 7:28
    CO1 denilen spesifik geni kullanmak.
  • 7:29 - 7:33
    Bu şu anlama geliyor: Birbirlerine
    benzeyen ancak biyolojik olarak
  • 7:33 - 7:35
    farklı olan türleri bile belirleyebiliriz.
  • 7:37 - 7:40
    Bu konu hakkında bahsetmek
    istediğim en güzel örneklerden biri,
  • 7:40 - 7:44
    New York'ta nüfus sayımı konusunda
    çalışan iki genç kadının hikayesi.
  • 7:44 - 7:45
    New York şehrindeki marketlerden
  • 7:45 - 7:47
    ve restoranlardan balıkları topladılar
  • 7:47 - 7:49
    ve onları barkodladılar.
  • 7:49 - 7:52
    Buldukları yanlış
    etiketlenmiş bir balıktı.
  • 7:52 - 7:54
    Örneğin, ton balığı diye satılan
    çok değerli bir ürünün
  • 7:54 - 7:59
    aslında daha az değerli olan
    tilapia balığı olduğunu buldular.
  • 7:59 - 8:03
    Ayrıca yaygın olarak satılan nesli
    tükenmekte olan yeni türler keşfettiler.
  • 8:03 - 8:05
    Bu yüzden barkodlama ne ile çalıştığımızı
  • 8:05 - 8:07
    ve ayrıca ne yediğimizi
    bilmemizi sağlıyor.
  • 8:08 - 8:12
    Okyanus Biyocoğrafik Bilgi Sistemi
    tüm nüfus sayımı verilerinin veri tabanı.
  • 8:12 - 8:16
    Açık erişim; içeri girebilirsiniz
    ve dilediğiniz gibi veri indirebilirsiniz.
  • 8:16 - 8:19
    Bu, nüfus sayımındaki tüm verileri
    ve insanların katkı sağlamak istediği
  • 8:19 - 8:21
    diğer veri kümelerini içerir.
  • 8:21 - 8:24
    Bu durumla ilgili yapabileceğiniz
    şey türlerin dağılımını
  • 8:24 - 8:26
    ve nerede ortaya çıktıklarını
    haritada göstermek.
  • 8:26 - 8:29
    Haritada çizdiğim şey
    elimizde olan veriler.
  • 8:29 - 8:32
    Numune almak için çabamızın
    yoğunlaştığı yer burası oluyor.
  • 8:32 - 8:34
    Gördüğünüz bu şey
    özellikle Kuzey Denizi'ndeki
  • 8:34 - 8:36
    Kuzey Atlantik bölgesinde
    aldığımız numune
  • 8:36 - 8:38
    ve Kuzey Amerika'nın
    doğu kıyısı da fena değil.
  • 8:38 - 8:41
    Bunlar iyi örneklenmiş bölgeleri
    gösteren sıcak renkler.
  • 8:41 - 8:43
    Soğuk renkler, mavi ve siyah renkler
  • 8:43 - 8:45
    neredeyse hiç verimizin
    olmadığı alanları gösteriyor.
  • 8:45 - 8:50
    10 yıllık nüfus sayımından sonra bile hala
    keşfedilmemiş büyük alanlar mevcut.
  • 8:50 - 8:52
    Meksika Körfezi'ndeki
    biyo çeşitlilik ile ilgili
  • 8:52 - 8:54
    bildikleri tüm bilgileri
    bir araya getirerek
  • 8:54 - 8:56
    gönüllü olarak çalışmaya
    karar veren ve bunun için
  • 8:56 - 9:00
    Meksika Körfezi'nde çalışıp Teksas'da
    yaşayan bir grup bilim insanı var.
  • 9:00 - 9:04
    Onlar tüm türlerin nereden geldiklerini
    gösteren bir listeyi birleştirdi.
  • 9:04 - 9:07
    Gerçekten bilimsel bir egzersiz türü
    olan ezoterik gibi görünüyordu
  • 9:07 - 9:10
    fakat sonra Deep Horizon
    petrol sızıntısı yaşandı.
  • 9:10 - 9:13
    Bundan dolayı gönüllü
    olarak yapılan bu iş aniden
  • 9:13 - 9:15
    bu sistemin nasıl kurtarılacağı,
    ne kadar süreceği açısından,
  • 9:15 - 9:19
    davaların ve önümüzdeki yıllarda
    gerçekleşecek olan multi-milyar dolarlık
  • 9:19 - 9:22
    tartışmaların nasıl çözüleceği açısından
  • 9:22 - 9:26
    bariz bir ekonomik sebep olmaksızın
    kritik bir bilgi meselesi haline geldi.
  • 9:28 - 9:29
    Peki, biz ne bulduk?
  • 9:29 - 9:32
    Burada saatlerce durabilirim
    fakat bunu yapmama izin verilmez.
  • 9:32 - 9:35
    Size nüfus sayımından sevdiğim
    keşiflerimden bazılarını anlatacağım.
  • 9:35 - 9:38
    Keşfettiğimiz şeylerden biri çeşitliliğin
    olduğu sıcak noktalar nereler mi?
  • 9:38 - 9:41
    Okyanus yaşamında en fazla
    var olan türü nerede bulabiliriz?
  • 9:41 - 9:45
    Bulduğumuz şey yaygın olan türlerin
    yerinin belirlenip belirlenmediği.
  • 9:45 - 9:48
    Kıyı şeridinde yaşayan organizmalar
    için yapılan kıyı etiketleri sayesinde
  • 9:48 - 9:51
    gördüğümüz şey onların tropiklerde
    daha fazla çeşitliliğe sahip olduğu.
  • 9:51 - 9:55
    Bu aslında bir süredir bildiğimiz bir şey
    bu yüzden gerçek bir büyük buluş değil.
  • 9:55 - 9:59
    Yine de gerçekten heyecan verici olan şey
    aslında orta enlemlerde daha çeşitli olup
  • 9:59 - 10:02
    kıyıdan uzakta yaşayan canlılar
    ya da okyanus etiketleri oluyor.
  • 10:02 - 10:06
    Eğer okyanusun korumamız gereken
    alanlarına öncelik vermek istiyorlarsa
  • 10:06 - 10:08
    bu bir çeşit yöneticilerin
    kullanabileceği veri türü.
  • 10:08 - 10:12
    Bunu küresel ölçekte yapabileceğiniz gibi
    bölgesel ölçekte de yapabilirsiniz.
  • 10:12 - 10:15
    İşte bu yüzden biyolojik çeşitlilik
    verileri değerli olabilir.
  • 10:15 - 10:19
    Nüfus sayımında keşfettiğimiz türlerin
    çoğu görmesi zor ve küçük şeyler.
  • 10:19 - 10:21
    Halbuki bu kesinlikle
    her zaman böyle değildi.
  • 10:21 - 10:25
    Örneğin, üç kilogramlık bir ıstakozun
    bilim adamlarından kaçabileceğine
  • 10:25 - 10:28
    inanmak zor olsa da Güney Afrikalı
    balıkçılar ihracat izni talep ettiğinde
  • 10:28 - 10:31
    ve bunun bilim için yeni bir buluş
    olduğunu anladıkları zaman
  • 10:31 - 10:33
    ıstakoz kaçmayı başardı.
  • 10:33 - 10:36
    Benzer şekilde Alaska'da düşük su
    seviyesinin hemen altında toplanan
  • 10:36 - 10:39
    bu Golden V su yosunu
    muhtemelen yeni bir tür.
  • 10:39 - 10:42
    Bu yeni tür 3 metre uzunluğunda
    olmasına rağmen yine de bilimden kaçtı.
  • 10:42 - 10:46
    Bu Bigfin mürekkep balıkları
    yedi metre uzunluğunda
  • 10:46 - 10:49
    fakat bu tür Orta Atlantik Sırtı'nın
    derinlerinde yaşıyor.
  • 10:49 - 10:50
    Bu yüzden bulması çok daha zordu
  • 10:50 - 10:54
    ancak yine de büyük ve heyecan
    verici şeyleri keşfetmek mümkün.
  • 10:54 - 10:56
    Jurrasic karidesi adını
    verdiğimiz bu özel karidesin
  • 10:56 - 10:58
    50 yıl önce neslinin tükendiği sanılıyor.
  • 10:58 - 11:00
    En azından sayım
    keşfedilene kadar öyleydi.
  • 11:00 - 11:03
    O Avustralya kıyılarında yaşıyor
    ve iyi bir şekilde devam ediyordu.
  • 11:03 - 11:05
    Ancak bu tür, enginliğinden dolayı
  • 11:05 - 11:08
    okyanusun çok uzun süre sır
    saklayabileceğini gösterdi.
  • 11:08 - 11:12
    Yani Steven Spielberg,
    nasıl işler çıkardığıma bir bak!
  • 11:12 - 11:16
    Dağılımlara bakarsak aslında
    dağılımlar önemli ölçüde değişiyor.
  • 11:16 - 11:20
    Ayrıca bulduğumuz kayıtlardan biri de
    Yeni Zelanda'dan Alaska'nın sonuna kadar
  • 11:20 - 11:22
    bu muhteşem göçleri yaşayan
    gri yelkovan kuşuna aitti.
  • 11:22 - 11:27
    Sonsuz yaz arayışındaki yaşam
    döngülerini tamamladıklarında
  • 11:27 - 11:28
    geri dönüyorlar.
  • 11:28 - 11:30
    Ayrıca White Shark Cafe'den bahsetmiştik.
  • 11:30 - 11:33
    Burası Pasifik'te beyaz köpek
    balığının yöneldiği bir yer.
  • 11:33 - 11:36
    Basitçe söylemek gerekirse neden
    oraya yöneldiklerini bilmiyoruz.
  • 11:36 - 11:38
    Bu geleceğe dair bir soru.
  • 11:38 - 11:41
    Lisede bize öğretilenlerden biri de
    tüm hayvanların hayatta kalmak için
  • 11:41 - 11:43
    oksijene ihtiyaç duyduğu konusuydu.
  • 11:43 - 11:47
    Bu çok karazitmatik olmayan küçük yaratık
    yalnızca yarım milimetre boyutunda.
  • 11:47 - 11:49
    Ancak yalnızca 1980'lerin
    başında keşfedildi.
  • 11:49 - 11:51
    Bu tür ile ilgili ilginç olan
    şey bir kaç yıl önce
  • 11:51 - 11:55
    nüfus sayım bilim adamlarının
    bu türün Akdeniz'in derinliklerindeki
  • 11:55 - 11:59
    oksijen bakımından fakir çökeltilerde
    gelişebildiğini keşfetmesi oldu.
  • 11:59 - 12:02
    Bilim adamları artık en azından bazı
    hayvanların oksijensiz yaşayabileceğini
  • 12:02 - 12:05
    ve en zorlu koşullara bile uyum
    sağlayabileceklerini biliyor.
  • 12:05 - 12:10
    Okyanustaki tüm suyu emecek olsaydınız
    geriye bırakacağınız şey bu olurdu.
  • 12:10 - 12:12
    Bu deniz tabanındaki yaşamın biyokütlesi.
  • 12:12 - 12:19
    Gördüğünüz şey kutuplara doğru biyokütle
    ve aralarında çok fazla biyokütle yok.
  • 12:19 - 12:20
    En uç noktada yaşam olduğunu bulduk.
  • 12:20 - 12:24
    Yani buzun içinde yaşayan ve buza dayalı
    besin ağını desteklemeye yardımcı olduğu
  • 12:24 - 12:26
    keşfedilen yeni türler vardı.
  • 12:26 - 12:29
    Ayrıca Paskalya Adası'ndaki kaynar
    hidrotermal ağızlarının yakınında yaşayan
  • 12:29 - 12:32
    bu muhteşem yeti yengecini de bulduk.
  • 12:32 - 12:35
    Bu özel tür toplumun
    dikkatini üzerine topladı.
  • 12:36 - 12:39
    Ayrıca Güney Pasifik'te ve Arktik'te
    daha önce kimse tarafından bulunmayan
  • 12:39 - 12:42
    uzunluğu 5000 metre olan,
    derecesi 407 santigrat olan
  • 12:42 - 12:46
    en sıcak havalandırma deliklerini bulduk.
  • 12:46 - 12:50
    Dolayısıyla yeni ortamlar bile hala
    keşfedilebilir alan içerisinde yer alır.
  • 12:50 - 12:52
    Bilinmeyen birçok canlı türü var.
  • 12:52 - 12:55
    Sizin için birkaçını çok hızlı
    bir şekilde özetleyeceğim.
  • 12:55 - 12:57
    Öncelikle denizde kaç tane balık
    olabileceğini sorabiliriz.
  • 12:57 - 13:01
    Deniz memelileri dışında balıkları
    okyanustaki diğer canlılardan
  • 13:01 - 13:02
    daha iyi biliyoruz.
  • 13:02 - 13:05
    Böylece keşif oranlarına bağlı olarak
    kaç tane daha tür keşfedebilceğimizi
  • 13:05 - 13:08
    tahmin edebiliriz.
  • 13:08 - 13:13
    Bu açıdan yaklaşık 16.500 deniz
    türü olduğunu hesaplayabiliriz.
  • 13:13 - 13:17
    Ayrıca muhtemelen gidecek olan 1.000
    ile 4.000 arasında başka tür de var.
  • 13:17 - 13:18
    Yani oldukça iyi bir iş çıkardık.
  • 13:18 - 13:22
    Balığın yaklaşık % 75'i belki de
    %90 kadarının bizde olduğunu bulduk
  • 13:22 - 13:25
    fakat daha önce de söylediğim gibi
    balıklar en iyi bilinen türler arasında.
  • 13:25 - 13:29
    Bu yüzden diğer canlı grupları hakkında
    sahip olduğumuz bilgi çok daha az.
  • 13:29 - 13:33
    Bu değer aslında PLos Biology dergisinde
    yayınlanacak olan yeni makaleye dayanıyor.
  • 13:33 - 13:36
    Yaptığı şey karada ve okyanusta kaç
    tür daha olduğunu tahmin etmek.
  • 13:36 - 13:41
    Onlar okyanustaki türlerin yaklaşık
    yüzde dokuzunu bildiğimizi düşündüler.
  • 13:41 - 13:44
    Bu nüfus sayımından sonra bile
    hala keşfedilmeyi bekleyen
  • 13:44 - 13:45
    %91 tür olduğu anlamına gelir.
  • 13:45 - 13:48
    Böylece her şey
    söylendiğinde ve yapıldığında
  • 13:48 - 13:50
    yaklaşık iki milyon tür ortaya çıkıyor.
  • 13:50 - 13:53
    Yani hala bilinmeyen canlılar
    ile ilgili yapacak çok işimiz var.
  • 13:53 - 13:58
    Bu bakteri Şili kıyılarında
    bulunan paspasların bir parçası.
  • 13:58 - 14:01
    Bu paspaslar aslında Yunanistan
    büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.
  • 14:01 - 14:04
    Böylece bu özel bakteri
    çıplak gözle görülebiliyor.
  • 14:04 - 14:06
    Bunu temsil eden biyokütleyi
    hayal edebilirsiniz.
  • 14:06 - 14:10
    Ancak mikroplarla ilgili gerçekten ilginç
    olan şey ne kadar çeşitli oldukları.
  • 14:10 - 14:15
    Tek bir damla deniz suyu 160
    farklı türde mikrop içerebilir.
  • 14:15 - 14:20
    Okyanusların bir milyar kadar farklı
    mikrop türü içerdiği düşünülüyor.
  • 14:20 - 14:22
    Bu gerçekten heyecan verici.
    Okyanusta ne yapıyorlar?
  • 14:22 - 14:24
    Gerçekten ne yaptıklarını bilmiyoruz
  • 14:24 - 14:26
    fakat bu sayımla ilgili
    en heyecan verici şeyin
  • 14:26 - 14:28
    küresel bilimin rolü olması diyebilirim.
  • 14:28 - 14:31
    Gece boyunca bu ışık
    görüntüsünde gördüğünüz gibi
  • 14:31 - 14:34
    Dünya'nın bir çok bölgesinde insan
    gelişiminin çok daha büyük olduğu
  • 14:34 - 14:37
    ve çok daha az olduğu başka alanlar var
  • 14:37 - 14:41
    fakat kısmen keşfedilmemiş okyanusun
    büyük karanlık alanlarını da görüyoruz.
  • 14:41 - 14:45
    Belirtmek istediğim bir diğer nokta ise
    bu okyanusun birbirine bağlı olması.
  • 14:45 - 14:49
    Deniz organizmaları uluslararası sınırları
    tanımaz, istedikleri yere hareket ederler.
  • 14:49 - 14:55
    Yani küresel işbirliği yapmanın
    önemi daha da önemli hale geliyor.
  • 14:55 - 14:56
    Birçok cenneti kaybettik.
  • 14:56 - 15:00
    Örneğin, bir zamanlar Kuzey Denizi'nde
    bol miktarda bulunan tuna balığı
  • 15:00 - 15:02
    artık etkin bir şekilde yok oldu.
  • 15:02 - 15:05
    Akdeniz'in derin sularında
    hayvanlardan daha çok troller vardı.
  • 15:05 - 15:12
    Bu derin deniz dünya'da en iyi durumda
    kalanlar arasında düşündüğümüz ortamdı.
  • 15:12 - 15:14
    Birçok başka basınçlar da var.
  • 15:14 - 15:18
    Okyanus asitlenmesi, okyanus ısınmasının
    ve mercan resifleri üzerindeki etkilerinin
  • 15:18 - 15:20
    yanı sıra insanların ilgilendiği
    büyük bir mesele.
  • 15:20 - 15:25
    On yıllar boyunca yaşam süremizde mercan
    resiflerinde çok fazla hasar göreceğiz.
  • 15:25 - 15:28
    Çok kısıtlı hale gelen geri kalan zamanımı
    okyanus ile ilgili bu düşüncelerin
  • 15:28 - 15:30
    üzerinde düşünerek geçirebilirim
  • 15:30 - 15:32
    fakat daha olumlu bir not
    ile bitirmek istiyorum.
  • 15:32 - 15:36
    En büyük zorluk denemek ve geride kalan
    canlıları koruduğumuzdan emin olmak
  • 15:36 - 15:38
    çünkü hala muhteşem güzellikler var.
  • 15:38 - 15:42
    Okyanuslar o kadar üretken ki
    orada insanlar ile ilgili çok şey oluyor.
  • 15:42 - 15:44
    Bencil bir bakış açısıyla bile olsa
  • 15:44 - 15:47
    geçmişte yaptığımızdan
    daha iyisini yapmaya çalışmalıyız.
  • 15:47 - 15:50
    Bu yüzden bu sıcak noktaları
    tanımalı ve onları korumak için
  • 15:50 - 15:52
    elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.
  • 15:52 - 15:54
    Bu gibi resimlere baktığınızda
    okyanusların sağladığı oksijen
  • 15:54 - 15:58
    nefes almamıza yardım etmesinin
    yanı sıra nefesimizi de kesiyor.
  • 15:58 - 16:01
    Nüfus sayımı bilim adamları, okyanus
    yaşamındaki muhteşem uyumları
  • 16:01 - 16:05
    ve hala uçsuz bucaksız bilinmeyen harika
    keşfi aydınlatmaya çalışmak için
  • 16:05 - 16:09
    yağmurda, soğukta, suyun
    altında ve üstünde çalıştılar.
  • 16:09 - 16:12
    Yani isterseniz Şili dağlarında
    yaşayan bir yak çobanı olun,
  • 16:12 - 16:16
    isterseniz New York'ta borsacı olun
  • 16:16 - 16:19
    ya da Edinburgh'da yaşayan bir
    TEDster olun, okyanuslar önemli.
  • 16:19 - 16:21
    Okyanuslar yok oldukça
    biz de yok olacağız.
  • 16:21 - 16:22
    Dinlediğiniz için teşekkürler.
  • 16:22 - 16:26
    (Alkış)
Title:
Okyanusun sayımı
Speaker:
Paul Snelgrove
Description:

Okyanus bilimci Paul Snelgrove, on yıllık bir projenin sonuçlarını tek bir hedefle paylaşıyor: Okyanuslardaki tüm yaşamın sayımını yapıyor. Deniz Yaşamı Sayımı'ndaki bazı şaşırtıcı bulguların harika fotoğraflarını paylaşıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
16:26
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for A census of the ocean
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Sara Ozturk accepted Turkish subtitles for A census of the ocean
Sara Ozturk edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Özge Özkan edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Özge Özkan edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Özge Özkan edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Özge Özkan edited Turkish subtitles for A census of the ocean
Show all

Turkish subtitles

Revisions