Amerikan hükûmeti protestocuları nasıl gözetliyor -- sen dâhil
-
0:01 - 0:03Artık hepimiz birer eylemciyiz.
-
0:04 - 0:05(Alkışlar)
-
0:05 - 0:06Teşekkürler.
-
0:07 - 0:08Burada bırakayım ben.
-
0:08 - 0:09(Gülüşmeler)
-
0:09 - 0:14Devlet okulları için para kaynağı
bulmaya çalışan ailelerden, -
0:15 - 0:19Occupy Wall Street'e katılan
binlerce insan -
0:19 - 0:22ya da polisin Afro-Amerikalılara
zulmünü protesto etmek için -
0:22 - 0:25Black Lives Matter ile yürüyüş yapanlar,
-
0:26 - 0:28kürtaj olmalı mı olmamalı mı
-
0:28 - 0:30mitinglerine katılan aileler,
-
0:31 - 0:33arkadaşlarımızın ve komşularımızın
-
0:34 - 0:36sürgün edilmesinden
-
0:36 - 0:38ya da Müslüman oldukları için
-
0:38 - 0:40kara listeye eklenmesinden korkan bizler,
-
0:41 - 0:46silah hakları ve serbestliğini
savunan insanlar -
0:47 - 0:50ve geçen Ocak ayında ülkenin
dört bir yanından -
0:50 - 0:53kadınların yürüyüşüne
katılan milyonlarca insan. -
0:53 - 0:56(Alkışlar)
-
0:56 - 0:58Artık hepimiz birer eylemciyiz
-
0:58 - 1:02ve bu demek oluyor ki hepimizin teftiş
hakkında endişelenmek için bir nedeni var. -
1:03 - 1:06Teftiş devletin bizim hakkımızda topladığı
-
1:06 - 1:09özel ve detaylı bilgiler demek.
-
1:09 - 1:12Asayiş ve ulusal güvenliğini
sağlamak için ise -
1:12 - 1:14teftiş şart.
-
1:14 - 1:16Ama teftişin geçmişinde
-
1:16 - 1:20bu özel bilgilerin suistimal edilerek
-
1:20 - 1:23insanlara karşı kullanıldığını gördük.
-
1:23 - 1:25Sırf ırkları yüzünden,
-
1:25 - 1:27millî kimlikleri yüzünden,
-
1:27 - 1:29cinsel yönelimleri yüzünden
-
1:29 - 1:32ve özellikle yaptıkları eylemler
-
1:32 - 1:34politik görüşleri yüzünden.
-
1:35 - 1:37Yaklaşık 53 yıl önce,
-
1:37 - 1:40Dr. Martin Luther King Jr. Washington'da
-
1:40 - 1:43''Bir hayalim var'' konuşmasını yaptı.
-
1:43 - 1:46Ve bugün hâlâ o konuşmanın arkasında yatan
-
1:46 - 1:50ırkların eşitliği düşüncesi
o kadar geçerli ki -
1:50 - 1:52kızlarım üçüncü sınıfta
bu konuşmayı öğreniyorlar. -
1:53 - 1:54Ama o sırada
-
1:55 - 1:57Dr. King oldukça tartışmalıydı.
-
1:58 - 2:03Efsanevi ve kötü bilinen FBI yöneticisi
J. Edgar Hoover şuna inanıyordu -
2:03 - 2:05ya da inanmak istedi,
-
2:05 - 2:08İnsan Hakları Hareketi Sovyet
komünistleri tarafından -
2:08 - 2:12Amerikan hükûmetini düşürmeye
yönelik bir komplo girişimiydi. -
2:12 - 2:18Ve Hoover'ın ajanları Dr. King'in
odasına dinleme cihazı yerleştirdi -
2:18 - 2:24ve İnsan Hakları Hareketi hakkındaki
taktik ve stratejilerini -
2:24 - 2:28ve liderlerin konuşmalarını dinledi.
-
2:29 - 2:31Aynı zamanda Dr. King'in
karısını aldattığını -
2:31 - 2:34odasına yerleştirdikleri
cihaz sayesinde öğrenmiş oldular. -
2:34 - 2:37Ve J. Edgar Hoover, Dr. King'in
-
2:37 - 2:41itibarını sarsma fırsatını yakalamış oldu.
-
2:41 - 2:45FBI bu kayıtlarla birlikte
el yazısı bir not ekleyerek -
2:45 - 2:48Dr. King'e bir paket gönderdi.
-
2:49 - 2:55Bu mektubun taslağı yıllar sonra
FBI arşivlerinde bulundu, -
2:55 - 2:57mektupta ise şunlar yazıyordu,
-
2:57 - 3:00''Bir rahip olmadığını biliyorsun.
-
3:00 - 3:03Diğer tüm sahtekârlar gibi,
senin de sonun yaklaşıyor King.'' -
3:04 - 3:09Dr. King'i intihara iten
birkaç cümlesi bile vardı, -
3:10 - 3:13''King, yapabileceğin yalnızca
tek bir şey kaldı. -
3:13 - 3:15Ne olduğunu biliyorsun.
-
3:15 - 3:19O pis, anormal ve sahte varlığın
insanlığın içine gömülmeden -
3:19 - 3:21bu şansı kaçırmasan iyi edersin.''
-
3:21 - 3:23Ama asıl önemli olan şey,
-
3:23 - 3:24Dr. King anormal değildi.
-
3:25 - 3:29Hepimizin birilerinden sakladığı
bir şeyler vardır. -
3:30 - 3:32Ve daha da önemlisi,
-
3:32 - 3:34J. Edgar Hoover da anormal değildi.
-
3:35 - 3:37Teftişin suistimalinin geçmişi,
-
3:37 - 3:40yalnızca kötü, megaloman
bir adamın geçmişi değil. -
3:41 - 3:44FBI'da geçirdiği yıllar boyunca,
-
3:44 - 3:48J. Edgar Hoover Demokratik ve
Cumhuriyetçi tüm başkanlara hizmet edip -
3:48 - 3:50destek olmaktan büyük zevk aldı.
-
3:51 - 3:54Sonuçta Dr. King'in teftişini
bilen ve onaylayan -
3:54 - 3:57John F. Kennedy ve kardeşi
Robert Kennedy idi. -
3:59 - 4:03Hoover 15 yıl boyunca COINTELPRO
denilen bir program yürüttü. -
4:03 - 4:08Programın amacı ise
kendini insan haklarına, -
4:08 - 4:11Kadın Hakları Hareketi'ne,
-
4:11 - 4:12barış ve savaşa karşı
-
4:12 - 4:15kendini adayan sivil grupları
gözetlemekti. -
4:15 - 4:18Ve teftiş bu kadarla da kalmadı.
-
4:18 - 4:20Lyndon Baines Johnson,
-
4:20 - 4:22seçim kampanyası boyunca,
-
4:22 - 4:25düşmanı Barry Goldwater'ın uçağına
-
4:25 - 4:31seçimleri kazanma çabasının bir parçası
olarak dinleme cihazı yerleştirtti. -
4:31 - 4:34Tabii bir de Watergate olayı vardı.
-
4:35 - 4:37Ulusal Demokrasi Kurulu'nun
-
4:37 - 4:40Watergate Oteli'ndeki merkezine giren
-
4:40 - 4:41hırsızlar yakalandı.
-
4:41 - 4:46Nixon yönetimi hırsızlığı
gizlemeye çalıştı -
4:46 - 4:49ve sonunda Nixon başkanlıktan
istifa etmek zorunda kaldı. -
4:50 - 4:55COINTELPRO ve Watergate olayı
Amerikalılar için bir uyarı alarmıydı. -
4:55 - 4:57Teftiş raydan çıkmıştı ve
-
4:57 - 5:01siyasi rakipleri bastırmak için
kullanılmaya başlamıştı. -
5:01 - 5:04Amerikalılar olayı geliştirdi,
-
5:04 - 5:07yaptığımız şey ise teftiş yasasını
yeniden düzenlemek oldu. -
5:08 - 5:13Gözetleme yasasını yenilerken
yaptığımız ilk şey, -
5:13 - 5:15devletin telefonlarımıza
-
5:15 - 5:21ve mektuplarımıza erişebilmesi için
bir arama emri gerekmesiydi. -
5:22 - 5:25Arama emrinin önemli olmasının nedeni
-
5:25 - 5:27müfettişler ile vatandaş arasında
-
5:27 - 5:31bir hâkim görevi görmesidir
-
5:31 - 5:34ve bu hâkimin işi yapılan teftişin
-
5:34 - 5:36iyi bir amaçla yapıldığından,
-
5:36 - 5:40doğru insanları hedeflediğinden
-
5:40 - 5:42ve elde edilen bilginin
-
5:42 - 5:44ayrımcılar için değil,
-
5:44 - 5:49yasal amaçlar uğruna
kullanılacağından emin olmaktır. -
5:49 - 5:50Sistemimiz buydu,
-
5:50 - 5:51yani bu demek oluyor ki
-
5:51 - 5:55Başkan Obama, Trump Tower'ın
telefon hattını dinlemedi. -
5:55 - 5:59Sistem buna benzer bir şeyin hâkim olmadan
-
5:59 - 6:02oluşmasını engellemek üzere kuruldu.
-
6:02 - 6:07Peki telefon konuşmaları ve mektuplar
değil de konu başka şeyler olursa ne olur? -
6:09 - 6:11Artık teknoloji var,
-
6:11 - 6:15devletin sıradan insanların
bilgilerini ucuzca ve kolayca -
6:15 - 6:18elde etmesini sağlayan teknoloji.
-
6:19 - 6:21Telefon konuşmalarınız
-
6:21 - 6:25bir bağımlılığınızın olup olmadığını,
-
6:25 - 6:26inancınınızın ne olduğunu,
-
6:26 - 6:29hangi hayır kurumlarına bağış yaptığınızı,
-
6:29 - 6:32hangi politik adayı desteklediğinizi
kolayca ortaya çıkarabilir. -
6:32 - 6:35Ve yıllar boyunca hükûmetimiz
-
6:35 - 6:39Amerikalıların konuşma kayıtlarını
balık ağı tarzı yıllarca topladı. -
6:40 - 6:442012 yılında Ulusal
Cumhuriyetçilik Kongresi -
6:44 - 6:48kullanılması planlanan
yeni bir teknolojiden bahsetti. -
6:48 - 6:49Bir yüz tanıma sistemiyle
-
6:49 - 6:51kalabalığın içindeki
-
6:51 - 6:54eylemci ve sorun yaratan tipler
-
6:54 - 6:56tanınacak ve erkenden durdurulacaktı.
-
6:57 - 7:01Bugün, yetişkin Amerikalıların %50'sinin
-
7:01 - 7:03yüzleri bir devlet veri tabanında kayıtlı.
-
7:04 - 7:07Alkol, tütün, silah ve
patlayıcı maddeler bürosu -
7:07 - 7:11hangi Amerikalıların silah
gösterilerine gittiğini bulmak için -
7:11 - 7:14gösterinin otoparkında bulunan
-
7:14 - 7:16arabaların plakalarını tarayan
-
7:16 - 7:18plaka detektörleri kullandıkları bir
-
7:18 - 7:19plan tertip ettiler.
-
7:20 - 7:24Şu anda, sanıyoruz ki
polis şubelerinin %70'i -
7:24 - 7:27otomatik plaka tarama teknolojisine sahip
-
7:27 - 7:31ve şehir boyunca insanların
arabalarını takip edebiliyorlar. -
7:32 - 7:35Ve bu bilginin tamamı,
-
7:35 - 7:38araba plakaları, yüz tanıma teknolojisi,
-
7:38 - 7:39telefon kayıtları,
-
7:39 - 7:42rehberiniz, arkadaş listeniz,
-
7:42 - 7:46Dropbox'a ya da Google Fotoğraflar'a
yüklediğiniz fotoğraflar, -
7:46 - 7:50hatta bazen mesajlaşmalarınız
ve elektronik postalarınız, -
7:50 - 7:53bir arama izni gerekçesiyle korunmuyor.
-
7:54 - 7:59Yani bu demek oluyor ki
sıradan insanlara ait tonlarca bilgiye -
7:59 - 8:03gayet düşük bir bütçeyle erişmek mümkün.
-
8:03 - 8:05Teftişin altın çağındayız.
-
8:06 - 8:12Şimdi, her anne baba
bunun ne demek olduğunu anlayacak. -
8:12 - 8:14Bir bebeğiniz olduğunda
-
8:14 - 8:16ve bebek daha çok küçükken
-
8:16 - 8:19henüz beşiğinden dışarı tırmanamaz.
-
8:19 - 8:22Ama zaman geçtikçe küçük kızınız büyür
-
8:22 - 8:25ve beşikten dışarı tırmanabilecek güçtedir
-
8:25 - 8:29ama ona ''Sakın beşikten dışarı
çıkma, tamam mı?'' dersiniz -
8:29 - 8:31ve her aile ne olacağını zaten bilir.
-
8:31 - 8:34Bazı bebekler beşikten dışarı tırmanır.
-
8:35 - 8:38Doğru değil mi? Yapabilme ve
izin arasındaki fark budur. -
8:38 - 8:41Şu an aynı şey devlet için de geçerli.
-
8:41 - 8:44Eskiden devletimizin
yüz milyonlarca Amerikalı üzerinde -
8:44 - 8:47çok geniş çaplı teftiş yapabilme
ve bulduğu bilgileri -
8:47 - 8:49suistimal etme gücü yoktu.
-
8:50 - 8:51Ama artık devlet büyüdü ve
-
8:51 - 8:53bugün o teknolojiye sahibiz.
-
8:54 - 8:57Devletin yapma kabiliyeti var
-
8:57 - 9:00ve bu demek oluyor ki
yasalar artık her zamankinden de önemli. -
9:00 - 9:02Devletin bunu
-
9:02 - 9:06ne zaman yapmaya yetkili olduğunu
yasalar söylemeli -
9:06 - 9:10ve bir tür sonucu olduğunu temin etmeli.
-
9:10 - 9:13Bu yasalar çiğnendiğinde ve bir tür
-
9:13 - 9:15sonuç ya da cezalandırma
olduğunda bunu fark ediyoruz. -
9:15 - 9:18Yasalar her zamankinden daha önemli
-
9:18 - 9:21çünkü artık tek kuralın devletin
bilgilerimizi suistimal etmesinden -
9:21 - 9:23korumak olduğu bir dünyada yaşıyoruz.
-
9:23 - 9:25Ama yasalar başarısızlığa uğradı.
-
9:26 - 9:30Özellikle 11 Eylül'den beri
yasaların hiçbir işlevi yok -
9:30 - 9:32ve ihtiyacımız olan kurallar artık yok.
-
9:33 - 9:36Ve bunun sonuçlarını görüyoruz.
-
9:36 - 9:40Birleştirme merkezleri yerel,
eyalet ve federal hükûmet arasında -
9:40 - 9:43iç terörü ortaya çıkarması gereken
-
9:43 - 9:45müşterek görev kuvvetleridir.
-
9:45 - 9:47Ve daha önce bazı
birleştirme merkezi raporlarında -
9:47 - 9:51şu gibi şeylerin tehlikeli
addedildiğini gördük: -
9:51 - 9:54Üçüncü parti adaylarına oy vermeniz
-
9:54 - 9:58ya da ''Beni ezip geçemezsin''
bayrağınızın olması -
9:58 - 10:02veya vergi karşıtı bir film izlemeniz.
-
10:02 - 10:07Aynı birleştirme merkezi Müslüman
topluluklarının okuma listelerini -
10:07 - 10:11ve liselilerin askere alınmasına karşı
olan Quaker topluluğunu da gözetledi. -
10:13 - 10:18Millî Gelirler İdaresi adında "Çay Partisi"
veya "Vatansever" olan grupları -
10:18 - 10:21oransız olarak denetledi.
-
10:21 - 10:23Ve şu anda gümrük ve sınır devriyesi
-
10:23 - 10:26ülkeye gelen insanları durdurup
-
10:26 - 10:29sosyal medya şifrelerimizi talep ediyor
-
10:29 - 10:32ve arkadaşlarımızın kim olduğunu,
-
10:32 - 10:33söylediklerimizi görebiliyor
-
10:33 - 10:36hatta kimliğimize bürünüyorlar.
-
10:37 - 10:39Benim gibi özgürlükçü insanlar
-
10:39 - 10:43insanların dikkatini bunlara
çekmeye çalışıyor -
10:43 - 10:46ve yıllardır onlarla savaşıyor.
-
10:46 - 10:50Obama yönetimi sırasında
bu büyük bir problemdi -
10:51 - 10:53ama artık daha da kötü bir hâl aldı.
-
10:55 - 10:57New York Polis Şubesi'nin
-
10:57 - 10:59Müslümanları gözetlemesi
-
10:59 - 11:03ya da bir polis şubesinin
plaka detektörü kullanarak -
11:03 - 11:06eşlerinin nerede olduğuna bakması
-
11:07 - 11:08veya bu gibi şeyler,
-
11:08 - 11:09son derece tehlikeli.
-
11:10 - 11:13Bir başkanın federal teftiş ve
federal hükûmetin gücünü -
11:13 - 11:15politik karşıtlıklardan intikam almak için
-
11:16 - 11:19başka bir amaçla kullanması
-
11:19 - 11:20bir zulümdür.
-
11:20 - 11:24Ve sonuç olarak hepimiz birer eylemciyiz
-
11:25 - 11:28ve hepimizin teftişten korkmak için
bir nedeni var. -
11:29 - 11:33Ama tıpkı Dr. Martin Luther King'in
döneminde olduğu gibi -
11:33 - 11:35bazı şeylerin işleyişini değiştirebiliriz.
-
11:36 - 11:38İlk olarak, şifrelemeyi kullanın.
-
11:39 - 11:44Şifreler bilgilerinizi ucuzca
ve fırsatçı bir şekilde -
11:44 - 11:47ele geçirilmesinden korur.
-
11:47 - 11:50Teftişin altın çağını aşağı çeker.
-
11:52 - 11:55İkinci olarak, teftiş reformunu
destekleyin. -
11:56 - 11:58Şunu biliyor muydunuz:
-
11:58 - 12:01Alman ya da Fransız hükûmeti için
-
12:01 - 12:04ya da uluslararası insan hakları grubunda
-
12:04 - 12:08veya ulusal petrol firmasında
çalışan bir arkadaşınız -
12:08 - 12:12sağlam bir yabancı istihbarat hedefidir.
-
12:12 - 12:16Yani o arkadaşınızla muhabbet ettiğinizde,
-
12:16 - 12:19ABD hükûmeti bu bilgiyi
kaydediyor olabilir. -
12:20 - 12:24Ve bu bilgiler kaydedildiğinde,
-
12:24 - 12:26konuşma Amerikalılar
arasında geçmiş olsa bile -
12:26 - 12:29bu bilgiler FBI'a aktarılabilir
-
12:29 - 12:31ve FBI herhangi bir izin veya
geçerli bir neden olmadan -
12:31 - 12:33üzerinde istediği gibi
-
12:33 - 12:34araştırma yaparak
-
12:34 - 12:37Amerikalılar hakkında bilgi arayabilir
-
12:37 - 12:40ve hiçbir belge ya da şüphe olmaksızın
-
12:40 - 12:43hangi suçları işlediğimize bakabilirler.
-
12:44 - 12:47Bunların bir kısmının
olmasına izin veren yasaya -
12:47 - 12:51FISA Değişiklik Yasası'nın
702. bölümü deniyor -
12:51 - 12:54ve bu sene harika bir fırsatımız var,
-
12:54 - 12:58çünkü 702. bölümün süresi
2017'nin sonunda dolmuş olacak. -
12:58 - 13:03Yani Kongre'nin durağanlığı bizim
tarafımızda olacak, -
13:03 - 13:05eğer bu reformu istiyorsak.
-
13:05 - 13:08Ve temsilcilerimize baskı yaparak
-
13:08 - 13:12bu yasa üzerinde önemli
reformlar yapmalarını sağlayabilir -
13:12 - 13:15ve bilgilerimizi bu yönlendirme
ve suistimalden koruyabiliriz. -
13:17 - 13:22Son olarak, işlerin bu kadar kontrolden
çıkmasının en önemli nedenlerinden biri -
13:22 - 13:24teftişle birlikte olanların çoğu
-
13:25 - 13:29- teknoloji, buna fırsat veren
ve bizi koruması gereken -
13:29 - 13:33kural ve yasaların
orada olması veya olmaması - -
13:33 - 13:35bir sır ya da gizlenmiş.
-
13:35 - 13:38Şeffaflığa ihtiyacımız var ve
Amerikalılar olarak devletin -
13:38 - 13:42bizim adımıza neler yaptığını
bilmemiz gerekiyor -
13:42 - 13:46ki böylece teftişin
ve bu bilgilerin kullanımının -
13:47 - 13:49demokratik olarak hesabı verilmiş olsun.
-
13:50 - 13:52Artık hepimiz birer eylemciyiz,
-
13:53 - 13:56yani hepimizin teftiş hakkında
endişelenmek için bir nedeni var. -
13:57 - 14:00Ama Dr. Martin Luther King'in
dönemindeki gibi -
14:00 - 14:02yapabileceğimiz bazı şeyler var.
-
14:02 - 14:06Lütfen bana katılın
ve hep birlikte işe koyulalım. -
14:07 - 14:08Teşekkürler.
-
14:08 - 14:12(Alkışlar)
- Title:
- Amerikan hükûmeti protestocuları nasıl gözetliyor -- sen dâhil
- Speaker:
- Jennifer Granick
- Description:
-
Amerikan hükûmetini telefon konuşmalarını dinlemekten, elektronik postalarını okumaktan ve yerini izlemekten durduran ne? Çok az şey, diyor teftiş ve siber güvenlik danışmanı Jennifer Granick. Hükûmet hakkınızdaki bütün bilgiler kolayca, ucuz ve hiçbir arama izni gereği duymadan belgeliyor -- eğer daha önce bir eyleme ya da silah gösterisine katıldıysanız ilgilenecekleri türden bir insansınız demektir. Haklarınız ve altında olduğunuz risklerle birlikte kendinizi teftişin altın çağından nasıl koruyacağınız hakkında daha çok şey öğrenin.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:25
Eren Gokce approved Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen accepted Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the US government spies on people who protest -- including you |