Πώς είναι να είσαι διαφυλικός μπαμπάς

Η ΛΜ Χάνας μοιράζεται με ειλικρίνεια την εμπειρία της ως διαφυλικός γονιός και τι μπορεί αυτό να μας διδάξει αυτό για την αυθεντικότητα και την προάσπιση. «Η αυθεντικότητα δε σημαίνει να είσαι άνετος. Σημαίνει να αντιμετωπίζεις τις καθημερινές δυσκολίες", λέει η Χάνας.

Πήγα λοιπόν μια μέρα
για ψώνια στο σούπερμάρκετ

και ένας υπάλληλος μου είπε

«Καλημέρα σας, κύριε. Mπορώ να βοηθήσω;»

«Όχι, ευχαριστώ, δε χρειάζεται» του είπα.

Μου χαμογέλασε
και καθένας πήρε τον δρόμο του.

Εγώ πήρα μια σακούλα γαριδάκια και έφυγα.

Μετά πέρασα με το αυτοκίνητο να πάρω καφέ.

Αφού παρήγγειλα,
ακούω τη φωνή στο μεγάφωνο:

«Σας ευχαριστούμε, κυρία. Προχωρήστε».

Σε διάστημα λιγότερο της ώρας, λοιπόν,

με είχαν αποκαλέσει
και «κύριο» και «κυρία».

Για μένα, κανένα δεν είναι λάθος,

αλλά ούτε και απόλυτα σωστό.

Αυτό το γλυκούλι είναι η 'Ελιοτ,
η δίχρονη κόρη μου.

Ναι, σωστά.

Τα τελευταία δύο χρόνια

αυτό το παιδί με έκανε να αναθεωρήσω
την άποψή μου για τον κόσμο

και τη θέση μου σε αυτόν.

Δηλώνω ότι είμαι διαφυλικός και ως γονιός,
αυτό με κάνει διαγονιό.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

(Επευφημίες)

(Χειροκρότημα)

Όπως βλέπετε, είμαι κυριολεκτικά
μέσα στο θέμα φέτος.

(Γέλια)

Όπως κάθε καλό ανέκδοτο με μπαμπάδες.

Πιο συγκεκριμένα δηλώνω φυλοπαράξενο.

Και είναι πολλοί οι τρόποι
να είσαι φυλοπαράξενος,

αλλά για μένα σημαίνει να μην είσαι
ούτε άντρας ούτε γυναίκα.

Νιώθω ότι αυτό το δίπολο των φύλων
δεν με καθορίζει πλήρως.

Όντας εκτός αυτού του διπόλου

μερικές φορές με αποκαλούν
«κύριο» και «κυρία»

σε λιγότερο από μία ώρα
της καθημερινότητάς μου,

όπως όταν πάω για γαριδάκια.

Σε αυτή όμως την ενδιάμεση λωρίδα
εγώ νιώθω πιο άνετα.

Το πλαίσιο όπου νιώθω
και κύριος και κυρία

είναι το πιο σωστό για μένα.

Βέβαια, αυτές οι συναναστροφές
με φέρνουν σε δύσκολη θέση.

Πιστέψτε με, μπορεί απλώς να ενοχληθώ

ή και να νιώσω σωματικά ανασφαλής.

Όπως σε ένα μπαρ όταν ήμουν φοιτήτρια

και ο πορτιέρης με άρπαξε από το σβέρκο

και με πέταξε έξω
από τις γυναικείες τουαλέτες.

Αλλά για μένα η αυθεντικότητα
δε σημαίνει να είσαι «άνετος».

Σημαίνει ότι αντιμετωπίζεις
τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής

όχι πάντα εκ του ασφαλούς.

Μόνο όταν η εμπειρία μου ως διαφυλικός

συγκρούστηκε με το νέο μου ρόλο ως γονέας

συνειδητοποίησα πόσο ευάλωτος είμαι

και πόσο αυτό με εμποδίζει
να είμαι ο αληθινός εαυτός μου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι
δε δίνουν ιδιαίτερη σημασία

στο πώς τους αποκαλούν τα παιδιά τους,

πέρα από πολιτισμικά εξειδικευμένες λέξεις

ή διαφοροποιήσεις τους ανά φύλο
όπως «μανούλα» ή «μπαμπάκας».

Για μένα το πώς θα με αποκαλεί
για την υπόλοιπη ζωή μου αυτό το παιδί,

που θα γίνει έφηβος και αργότερα ενήλικας,

ήταν μία σκέψη που με τρόμαζε πάρα πολύ

και ταυτόχρονα με ενθουσίαζε φοβερά.

Έτσι πέρασα εννέα μήνες παλεύοντας
με την ιδέα του να με λένε «μαμά»

ή κάτι παρόμοιο
που δε μου ταίριαζε καθόλου.

Ανεξαρτήτως του αριθμού ή των παραλλαγών
του όρου «μαμά» που δοκίμασα,

πάντα έμοιαζε επιτηδευμένο και πολύ άβολο.

Το να με αποκαλούν «μαμά» ή «μανούλα»
θα ήταν εύπεπτο για τους περισσότερους.

Το να έχεις δύο μαμάδες
δεν είναι κάτι ριζοσπαστικό,

ειδικά εδώ που ζούμε.

Οπότε δοκίμασα άλλες λέξεις.

Δοκίμασα το «μπαμπάς» και ήταν καλύτερο.

Καλύτερο αλλά όχι τέλειο.

Είναι σαν ένα ζευγάρι παπούτσια
που σου αρέσει πολύ

αλλά σε στενεύουν και θέλουν στρώσιμο.

Ήξερα ότι το να έχεις γεννηθεί γυναίκα
και να σε φωνάζουν «μπαμπά»

θα ήταν κάτι ακόμη πιο δύσκολο.

Αλλά, πριν το καταλάβω καλά καλά,

ήρθε στο κόσμο η Έλιοτ,
κλαίγοντας όπως όλα τα μωρά,

και έτσι άρχισε
η νέα μου ταυτότητα ως γονιός.

Αποφάσισα να γίνω μπαμπάς
και η νέα μας οικογένεια βγήκε στον κόσμο.

Αυτό που αντιμετωπίζω συνήθως είναι

ότι οι άνθρωποι που μας γνωρίζουν
με αποκαλούν «μαμά».

Όταν συμβαίνει αυτό, η συναναστροφή
εξελίσσεται με διάφορους τρόπους

τους οποίους παρουσιάζω σε αυτό το χάρτη,
για να σας παρουσιάσω τις επιλογές μου.

(Γέλια)

Λοιπόν, η πρώτη επιλογή
είναι να αγνοήσω το γεγονός

και να τους αφήσω να συνεχίσουν
να με αποκαλούν μητέρα,

πράγμα που δε φέρνει τον άλλον
σε δύσκολη θέση

αλλά είναι συνήθως άβολο για εμάς.

Σε αυτή τη περίπτωση προσπαθώ
να περιορίσω την επαφή με αυτούς.

Αυτή ήταν η πρώτη επιλογή.

Η δεύτερη επιλογή είναι
να σταματάς και να τους διορθώνεις

λέγοντας κάτι όπως

«Βασικά, είμαι ο μπαμπάς της Έλιοτ
και έτσι με φωνάζει».

Τότε, ένα από τα παρακάτω θα συμβεί.

Οι παραδοσιακοί τύποι το παίρνουν ψύχραιμα
και λένε «Α, εντάξει».

Kαι φεύγουν.

Ή ζητούν ταπεινά συγγνώμη

επειδή νιώθούν άσχημα, άβολα,
περίεργα, ή έχουν τύψεις ή ενοχές.

Το πιο συχνό όμως είναι
να μπερδεύονται πολύ

και να σε κοιτούν με απορία,
λέγοντας κάτι όπως:

«Δηλαδή θες να αλλάξεις φύλο;

Θες να είσαι άντρας;»

ή μπορεί να αντιδράσουν:

«Αυτή είναι πατέρας;

Μα, δεν είναι άντρας».

Η πρώτη επιλογή
είναι συνήθως η πιο εύκολη.

Η δεύτερη είναι αυτή
που συμβαίνει πιο συχνά.

Όλες οι περιπτώσεις συνεπάγονται
κάποιον βαθμό αμηχανίας

ακόμη και η καλύτερη.

Μπορώ να πώ ότι με τον καιρό,

η ικανότητά μου να διαχειρίζομαι
αυτή τη κατάσταση βελτιώνεται.

Αλλά η αμηχανία παραμένει.

Δε θα προσποιηθώ ότι το έχω ξεπεράσει -

έχω ακόμη πολύ δρόμο.

Και κάποιες μέρες ακόμη καταφεύγω
στην πρώτη μου επιλογή

διότι με τη δεύτερη
ρισκάρω ή με δυσκολεύει.

Δε μπορείς με κανένα τρόπο
να προβλέψεις τις αντιδράσεις των άλλων

και θέλω να σιγουρεύσω
ότι οι άνθρωποι είναι καλοί

και έχουν καλές προθέσεις.

Όμως στο κόσμο που ζούμε,
η άποψη κάποιου για μένα

μπορεί να συνεπάγεται
σοβαρούς κινδύνους για μένα

ή ακόμη τη συναισθηματική
ή σωματική ασφάλεια της οικογένειάς μου.

Υπολογίζω λοιπόν
τα οφέλη και τους κινδύνους

και καμιά φορά η ασφάλεια της οικογένειας
επισκιάζει τη δική μου αυθεντικότητα.

Αλλά παρά αυτόν τον κίνδυνο,

όσο η Έλιοτ αναπτύσσεται
πνευματικώς και γλωσσικώς,

ξέρω ότι αυτή θα τους διορθώνει
αν δεν το κάνω εγώ.

Δε θέλω οι φόβοι και οι ανασφάλειές μου

να αποθαρρύνουν τη ζωντάνια της
ή το θάρρος της γνώμης της.

Χρειάζεται να επιδείξω εποπτεία,
αυθεντικότητα και ευαλωτότητα,

που σημαίνει να αντιδρώ
κάθε φορά που με αποκαλούν «μαμά»

και να λέω «Όχι, είμαι μπαμπάς,

και να μπορώ να το αποδεικνύω
ακόμη και με ανέκδοτα».

(Γέλια)

Βεβαίως, ήδη υπήρξαν
πολλές δύσκολες στιγμές,

ακόμη και κάποιες επώδυνες.

Όμως και σε αυτή τη σύντομη διετία

υπήρξαν θετικές και καθοριστικές στιγμές
στο ταξίδι μου ως πατέρας

και στο μονοπάτι προς την αυθεντικότητα.

Στο πρώτο υπερηχογράφημα

αποφασίσαμε ότι θέλαμε
να ξέρουμε το φύλο του παιδιού.

Ο γιατρός είδε ένα αιδοίο
και αναφώνησε «Είναι κορίτσι»,

μας έδωσε μία εκτύπωση
της οθόνης και φύγαμε.

Δείξαμε τη φωτογραφία
στις οικογένειές μας όπως όλοι,

και σύντομα ήρθε η μαμά μου σπίτι
με μία τσάντα γεμάτη -

χωρίς υπερβολή,

ήταν τόσο μεγάλη και ξεχείλιζε
από ροζ ρούχα και παιχνίδια.

Με ενόχλησε που είδα ξαφνικά
τόσα ροζ αντικείμενα

κι έχοντας σπουδάσει σχετικά με τα φύλα

και διδάξει ατέλειωτες ώρες
σε εργαστήρια και αίθουσες,

θεωρούσα ότι είχα αρκετή εμπειρία
στην κοινωνική δόμηση του φύλου

και στον τρόπο που ο σεξισμός
απαξιώνει το θηλυκό

και πώς αυτός εκδηλώνεται
τόσο φανερά όσο και σιωπηρά.

Αλλά αυτή η αποστροφή μου
για μια σακούλα γεμάτη ροζ πράγματα

με ώθησε να διερευνήσω την απόρριψή μου
για τα εντόνως «θηλυκά» αντικείμενα

στο περιβάλλον του παιδιού μου.

Κατάλαβα ότι ενίσχυα το σεξισμό

και τις πολιτισμικές νόρμες
που διδάσκω ως προβληματικές.

Όσο και να πίστευα θεωρητικά
στην ουδετερότητα των φύλων,

πρακτικά η απουσία θηλυκότητας
δεν είναι ουδετερότητα, αλλά αρρενωπότητα.

Αν ντύνω το μωρό μου
μόνο στα γκρι, στα πράσινα και τα μπλε,

ο κόσμος δε θα σκέφτεται
«Τι γλυκό μωρό ουδέτερου φύλου!»

Θα λέει «Τι γλυκό αγοράκι!»

Έτσι η θεωρητική μου προσέγγιση των φύλων
κι ο γονεϊκός μου κόσμος συγκρούονταν.

Ναι, θέλω το παιδί μου να έχει ποικιλία
σε χρώματα και παιχνίδια,

να εξερευνήσει
ένα ισορροπημένο περιβάλλον

και να το κατανοήσει
με τον δικό της τρόπο.

Ακόμη και ουδέτερο όνομα
διαλέξαμε για το θηλυκό μας παιδί.

Η ουδετερότητα των φύλων είναι πολύ
πιο εύκολη ως θεωρητικό εγχείρημα

παρά ως πρακτική εφαρμογή.

Στις προσπάθειές μου
να δημιουργήσω ισότητα φύλων,

άθελά μου μεροληπτούσα
υπέρ του αρσενικού σε βάρος του θηλυκού.

Έτσι αντί να μετριάζουμε ή να εξαλείφουμε
τη θηλυκότητα από τη ζωή μας,

προσπαθούμε από κοινού
να την αποθεώσουμε.

Βάζουμε το ροζ μεταξύ των άλλων χρωμάτων,

αντί για «γλυκός» προτιμούμε το «ωραίος»,

αντί για «όμορφος»
λέμε «δυνατός» και «έξυπνος»

και προσπαθούμε να μην συνδέουμε
τις λέξεις με τα φύλα.

Δίνουμε αξία στη θηλυκότητα
και την αρρενωπότητα

αλλά είμαστε και κριτικοί απέναντί τους.

Φροντίζουμε να μην νιώσει
περιορισμό από τους ρόλους των φύλων.

Και τα κάνουμε όλα αυτά με την ελπίδα

να διαπλάσουμε μία υγιή και ενδυναμωμένη
σχέση για τα φύλα με το παιδί.

Η προσπάθεια να αναπτύξω για την Έλιοτ
μια υγιή σχέση με τα φύλα

με έκανε να αναθεωρήσω

το πώς επέτρεψα στον σεξισμό
να επηρεάσει την ταυτότητά του φύλου μου.

Άρχισα να επαναπροσδιορίζω
πώς απέρριπτα τη θηλυκότητα

ούτως ώστε να επιτύχω
μια μη υγιή ανδροπρέπεια

που δεν θα ήθελα να μεταβιβάσω.

Σε αυτή την αυτοκριτική
έπρεπε να αποφύγω την πρώτη επιλογή.

Δε μπορούσα να μη δίνω σημασία.

Έπρεπε να επιλέξω το δεύτερο.

Έπρεπε να εμπλακώ
σε πολύ αμήχανες καταστάσεις

για να ανακαλύψω τον πραγματικό μου εαυτό.

Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να αντιμετωπίσω
ρεαλιστικά τα θέματα με το σώμα μου.

Είναι πολύ σύνηθες για έναν διαφυλικό
να νιώθει άβολα με το σώμα του,

και χαρακτηρίζεται ως οτιδήποτε

ανάμεσα στο «απλώς ενοχλητικό»
και το «εντελώς εξουθενωτικό».

Το να μάθω το σώμα μου
και πώς να ζω άνετα σε αυτό ως διαφυλικός

μπορεί να διαρκέσει μία ζωή.

Πάντα είχα πρόβλημα
με τα σημεία στο σώμα μου

που θεωρούνται γυναικεία -

το στήθος, οι γοφοί, η φωνή μου.

Έχω πάρει την άλλοτε δύσκολη
και άλλοτε εύκολη απόφαση

να μην πάρω ορμόνες ή να κάνω πλαστική

ούτως ώστε να γίνω πιο ανδροπρεπής
σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα.

Και παρόλο που δεν έχω ξεπεράσει
τη δυσαρέσκεια,

καταλαβαίνω ότι αν δεν την αντιμετωπίσω

και δεν αποδεχτώ το σώμα μου,

ενισχύω το σεξισμό, την τρανσφοβία και
την ταπείνωση του γυναικείου σώματος.

Αν μισώ το σώμα μου,

και ειδικά τα σημεία που είναι
κοινωνικώς αποδεκτά ως γυναικεία,

καταστρέφω την ενδεχόμενη αντίληψη
του παιδιού μου για το σώμα της,

τα γυναικεία και τα θηλυπρεπή σημεία του.

Αν εγώ μισώ το σώμα μου
ή νιώθω άβολα με αυτό,

πώς περιμένω το παιδί μου
να αγαπήσει το δικό του;

Θα ήταν πιο εύκολη για μένα
η πρώτη επιλογή:

να αγνοώ το παιδί μου όταν με ρωτάει
για το σώμα μου και να το κρύβω.

Αλλά κάνω τη δεύτερη επιλογή καθημερινά.

Αντιμετωπίζω τις δικές μου προκαταλήψεις
για το σώμα του μπαμπά.

Έτσι κάθε μέρα προσπαθώ να νιώθω
πιο άνετα ζώντας μέσα σε αυτό το σώμα

και με το πώς εκφράζω θηλυκότητα.

Έτσι μιλάω περισσότερο γι' αυτό,

εξερευνώ σε βάθος αυτή τη δυσανεξία

και βρίσκω έναν κατάλληλο τρόπο
να την έκφράσω.

Αυτή η καθημερινή δυσανεξία με βοηθά
να αναπτύξω τον πραγματικό μου εαυτό

και να συμβιώσω
με το σώμα και το φύλο μου.

Προσπαθώ να μη περιορίζω τον εαυτό μου.

Θέλω να της δείξω ότι ένας μπαμπάς
μπορεί να έχει γοφούς,

και δεν έχει πάντα επίπεδο στήθος,

ούτε βγάζει πάντα τρίχες στο πρόσωπο.

Και όταν ωριμάσει αρκετά,

θέλω να της μιλήσω
για την πορεία μου με το σώμα μου.

Θέλω να δει πώς έφτασα
στη δική μου ταυτότητα,

δείχνοντάς της
ακόμη και τα δύσκολα σημεία.

Έχουμε έναν εξαιρετικό παιδίατρο

και μία καλή σχέση
με τον γιατρό του παιδιού μας.

Κι όπως ξέρετε, ενώ ο γιατρός δεν αλλάζει,

οι νοσοκόμες αλλάζουν διαρκώς.

Όταν γεννήθηκε η Έλιοτ
την πήγαμε στον παιδίατρο

και γνωρίσαμε την πρώτη μας νοσοκόμα -
θα την λέμε Σάρα.

Ήδη από την αρχή είπαμε στη Σάρα

ότι εγώ θα λέγομαι «μπαμπάς»

και η σύντροφός μου θα είναι η «μαμά».

Η Σάρα το αντιλήφθηκε πλήρως

και οι συναντήσεις μας
κυλούσαν φυσιολογικά.

Ένα χρόνο περίπου μετά
η Σάρα άλλαξε βάρδια

και πλέον συνεργαζόμασταν
με μία άλλη νοσοκόμα, τη Μπέκι.

Δεν μιλήσαμε
για το ποιος θα είναι ο μπαμπάς

μέχρι που πέρασε η Σάρα,
η πρώτη μας νοσοκόμα,

για να πει ένα γεια.

Η Σάρα χαιρέτησε πρόσχαρα
την Έλιοτ, εμένα και τη γυναίκα μου

και μιλώντας στο παιδί είπε κάτι σαν,

«Ο μπαμπάς έχει το παιχνίδι σου;»

Εγώ με την άκρη του ματιού μου

έβλεπα τη Μπέκι να γυρίζει

και να κάνει αποτρεπτικά νοήματα στη Σάρα.

Όταν αρχίσαμε να μιλάμε με την παιδίατρο

είδα ότι η Σάρα και η Μπέκι
συνέχισαν να μιλούν.

Η Μπέκι κουνούσε το κεφάλι της αρνητικά
και έλεγε «μαμά».

Η Σάρα έκανε το ίδιο και φάνηκε
σα να λέει «Όχι, μπαμπάς».

(Γέλια)

Αμηχανία, ε;

Αυτό συνεχίστηκε μερικές φορές σιωπηλά

μέχρι που φύγαμε.

Τώρα, αυτή η συζήτηση μου έχει μείνει.

Η Σάρα θα μπορούσε να αγνοήσει τη Μπέκι

και να την αφήσει να με λέει «μαμά».

Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για αυτήν.

Θα μπορούσε να το αφήσει σε μένα
ή να μην πει τίποτα.

Προτίμησε όμως τη δεύτερη επιλογή.

Επέλεξε να αντιμετωπίσει
τις προκαταλήψεις και να με στηρίξει.

Επέμενε ότι κάποιος
με τη δική μου εμφάνιση και φωνή

μπορεί όντως να είναι πατέρας.

Με έναν μικρό, αλλά σημαντικό τρόπο,

υπερασπίστηκε την ταυτότητα
και την οικογένειά μου.

Δυστυχώς ο κόσμος που ζούμε
εθελοτυφλεί σχετικά με τους διαφυλικούς

και την διαφορετική τους ταυτότητα.

Και ελπίζω ότι όταν μας δίνεται ή ευκαιρία

να υποστηρίξουμε κάποιον άλλο,

όλοι θα πράττουμε όπως η Σάρα,
ακόμη και όταν υπάρχει ρίσκο.

Κάποιες μέρες το ρίσκο του να είσαι
διαφυλικός πατέρας φάνταζει τεράστιο.

Και η απόφαση να είμαι μπαμπάς
ήταν πολύ δύσκολη.

Και είμαι σίγουρη ότι θα συνεχίσει
να είναι η πιο σκληρή,

αλλά και η πιο πολύτιμη
εμπειρία στη ζωή μου.

Παρά την πρόκληση,
κάθε μέρα άξιζε εκατό τοις εκατό.

Και έτσι κάθε μέρα
τηρώ την υπόσχεσή μου στην Έλιοτ

και στον εαυτό μου.

Να αγαπώ εκείνη και τον εαυτό μου πολύ

με συγχώρεση και συμπόνια,

με αγάπη και γεναιοδωρία.

Να της αφήνω περιθώρια να εξελιχθεί,
να την πιέζω για υψηλότερους στόχους,

ελπίζοντας να αποκτήσει
και να ζήσει μία ζωή με νόημα.

Η λογική και η καρδιά μου μού λένε

ότι έπονται σκληρές και επώδυνες μέρες.

Μου λένε ακόμη ότι όλα αυτά

οδηγούν σε μία πλούσια, πραγματική ζωή,

για την οποία δε θα μετανιώσω στο μέλλον.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα).