Thomas Insel: Op naar een nieuw begrip van geestesziekten

Dankzij vroegtijdig opsporen en ingrijpen is het sterftecijfer voor hartziekten vandaag de dag 63% lager dan een paar decennia geleden. Thomas Insel, directeur van het <em>'National Institute of Mental Health'</em>, vraagt zich het volgende af: kunnen wij hetzelfde bereiken in het geval van depressie en schizofrenie? De eerste stap op weg naar onderzoek betekent volgens hem een cruciale hervorming: we moeten stoppen deze ziekten als 'gedragsstoornissen' te beschouwen en ze gaan zien als 'hersenaandoeningen'. (Gefilmd op TEDxCaltech.)

Laten we beginnen met goed nieuws.

Het gaat over wat we weten
uit biomedisch onderzoek,

Het gaat over wat we weten
uit biomedisch onderzoek,

waardoor de vooruitzichten zijn veranderd

voor veel ernstige ziektes.

We beginnen met leukemie,

acute lymfatische leukemie (ALL),

de meest voorkomende kanker bij kinderen.

Toen ik nog studeerde,

was het sterftecijfer ongeveer 95 procent.

Nu, 25 tot 30 jaar later,

praten we over een daling
van de sterfte met 85 procent.

Zesduizend kinderen per jaar

die hier vroeger aan zouden zijn
gestorven, worden nu genezen.

Als je de echt grote cijfers wilt,

kijk dan naar de cijfers voor hartziekte.

Hartziekte was vroeger de grootste moordenaar,
met name voor mannen in de veertig.

Hartziekte was vroeger de grootste moordenaar,
met name voor mannen in de veertig.

De sterfte aan hartziekte
is met 63% gedaald --

De sterfte aan hartziekte
is met 63% gedaald --

Elk jaar worden 1,1 miljoen
sterftegevallen voorkomen.

Ongelofelijk, aids werd vorige maand
bestempeld tot chronische ziekte.

Ongelofelijk, aids werd vorige maand
bestempeld tot chronische ziekte.

De levensverwachting
van een met hiv geïnfecteerde 20-jarige

was nog maar 10 jaar geleden

weken, maanden of een paar jaar.

Nu wordt verwacht dat hij decennia leeft

en waarschijnlijk als 60er of 70er
aan geheel andere oorzaken sterft.
.

Dit zijn zeer opmerkelijke veranderingen

in de vooruitzichten bij
de belangrijkste doodsoorzaken.

Eén waarvan je het waarschijnlijk niet weet,
is beroerte.

Eén waarvan je het waarschijnlijk niet weet,
is beroerte.

Samen met hartziekte

was dit één van de belangrijkste
doodsoorzaken in Amerika.

Nu weten we, dat

als het slachtoffer van een beroerte

binnen drie uur hulp krijgt,

de kans ongeveer 30 procent is
dat hij het ziekenhuis verlaat

zonder enige beperking.

Opmerkelijke verhalen,

goednieuws-verhalen.

Het komt er op neer dat we
de ziektes beginnen te begrijpen.

Het komt er op neer dat we
de ziektes beginnen te begrijpen.

Hierdoor kunnen we vroegtijdig
opsporen en ingrijpen.

Vroegtijdig opsporen en ingrijpen,

dat is het verhaal van deze successen.

Helaas heb ik niet alleen goed nieuws.

Ik ga iets anders bespreken:

zelfmoord.

Dat is natuurlijk niet per se een ziekte.

Het is een conditie of een situatie

die tot sterfte leidt.

Je beseft misschien niet
hoe vaak dit voorkomt.

In de VS worden 38.000 zelfmoorden
per jaar gepleegd.

Dat betekent één per 15 minuten;

de op drie na meest voorkomende doodsoorzaak

van mensen tussen de 15 en 25 jaar.

Een nogal bijzonder verhaal, als je beseft

dat dit twee keer zoveel voorkomt als moord

en een algemenere doodsoorzaak is

dan verkeersdoden, in dit land.

Als we praten over zelfmoord

is er ook een medisch aandeel,

want 90 procent van de zelfmoorden

is gerelateerd aan een psychische ziekte:

depressie, bipolaire stoornis, schizofrenie,

anorexia, borderline persoonlijkheidsstoornis.

Er zijn veel stoornissen die bijdragen;

en zoals ik eerder zei,
vaak op jonge leeftijd.

Het betreft niet alleen de sterfte
als gevolg van deze stoornissen,

maar ook het ziektecijfer.

Kijk eens naar 'beperkingen',

zoals gemeten
door de wereldgezondheidsorganisatie.

Ze noemen dat: 'levensjaren
gecorrigeerd voor beperkingen',

het soort maatstaf
dat alleen een econoom kan bedenken.

het soort maatstaf
dat alleen een econoom kan bedenken.

Het meet het geleden verlies door

beperkingen met
medisch behandelbare oorzaken.

Je ziet dat praktisch 30 procent

van alle medisch behandelbare beperkingen

wordt toegeschreven aan
psychische stoornissen,

de neuropsychiatrische syndromen.

Je denkt vast dat dit onzin is.

Kanker lijkt veel ernstiger

en hartziekte ook.

Maar deze staan verderop in de lijst,

omdat we praten over beperkingen.

Wat bepaalt de beperking
van aandoeningen

als schizofrenie, bipolaire stoornis en depressie?

Waarom staan ze hier op de eerste plaats?

Er zijn waarschijnlijk drie redenen.

Ten eerste:
ze zijn zeer algemeen.

1 op de 5 mensen krijgt ooit last

van één van deze aandoeningen.

Ten tweede schakelt dit sommige mensen echt uit.

Ten tweede schakelt dit sommige mensen echt uit.

Dat betreft 4 tot 5 procent,
ongeveer 1 op 20.

Maar wat deze cijfers echt bepaalt,
dit hoge ziektecijfer

en deels ook de hoge sterfte,

is het feit dat ze
op erg jonge leeftijd beginnen.

50% heeft de eerste symptomen
op 14-jarige leeftijd,

75% op 24-jarige leeftijd.

Een heel ander beeld dan bij kanker, hartziekte,

Een heel ander beeld dan bij kanker, hartziekte,

diabetes of hoge bloeddruk --
eigenlijk bij de meeste belangrijke ziektes

waaraan we denken
als oorzaken voor ziekte en sterfte.

Dit zijn inderdaad de chronische aandoeningen
van jonge mensen.

Ik zei dat er ook goednieuws-verhalen zijn.

Dit duidelijk niet.

Dit is misschien wel het moeilijkste

en in zekere zin een bekentenis van mij.

Mijn werk is
zorgen voor vooruitgang

met betrekking tot al deze stoornissen.

Ik werk voor de federale overheid.

Ik werk voor jullie.
Jullie betalen mijn salaris.

Nu je weet wat ik doe

of misschien verzuimde te doen,

denk je misschien
dat ik ontslagen moet worden.

Ik begrijp dat.

Maar ik ben hier

om jullie te vertellen dat ik denk

dat we op het punt staan heel anders
over deze ziekten te denken.

Tot nu toe sprak ik
over psychische stoornissen,

geestesziekten.

Dat is tegenwoordig
een nogal onpopulair woord.

Mensen vinden het politiek correct

om de term 'gedragsstoornis' te gebruiken

en het op die wijze te verwoorden.

Goed.
Het zijn stoornissen in het gedrag

en het zijn stoornissen van de geest.

Maar ik zou willen suggereren

dat beide termen

die langer dan een eeuw bestaan,

nu belemmeringen zijn
in de vooruitgang.

We moeten conceptueel vooruitgang boeken

door deze stoornissen
als hersenaandoeningen te gaan zien.

Nu zeggen jullie vast:

"O nee, daar gaan we weer."

Hij gaat het hebben
over biochemische disbalans

of medicijnen.

Of hij gaat praten
over een simplistische notie

die onze persoonlijke ervaring vertaalt in moleculen.

die onze persoonlijke ervaring vertaalt in moleculen.

Of een vlak, ééndimensionaal begrip

van wat het is om depressie
of schizofrenie te hebben.

Maar de hersenen zijn allesbehalve

ééndimensionaal, simplistisch of reductionistisch.

Het hangt er van af op welke schaal

of omvang je denkt.

Het is een onwaarschijnlijk complex orgaan.

We beginnen net pas te begrijpen
hoe het te bestuderen. Of je nu

We beginnen net pas te begrijpen
hoe het te bestuderen. Of je nu

aan de 100 miljard neuronen in de cortex denkt

of de 100 biljoen synapsen

die alle verbindingen leggen.

We weten nog maar net

hoe we deze bijzonder complexe machine,

deze buitengewone informatieverwerker,

met ons eigen verstand kunnen begrijpen.

Dit zeer complexe brein,
waar onze eigen geest op drijft.

Het is een wrede truc van de evolutie:

de bedrading van ons brein

is ontoereikend
om zichzelf te begrijpen.

Als je in de veilige zone van gedrags-
of cognitiewetenschap zit,

Als je in de veilige zone van gedrags-
of cognitiewetenschap zit,

iets dat je kunt observeren,

voelt dat in zekere zin meer
simplistisch en reductionistisch aan

dan ons bezig te houden
met dit zeer complexe, mysterieuze orgaan

dat we net proberen te begrijpen.

In het geval van hersenaandoeningen

waar ik het over had: depressie,

obsessieve-compulsieve stoornis en

posttraumatische stressstoornis,

hebben we geen diepgaand inzicht

in hun abnormale verwerking

of wat de hersenen doen bij deze ziekten.

Wel identificeerden we verschillen in connectiviteit,

of verschillende manieren
waarop de hersenen geschakeld zijn,

of verschillende manieren
waarop de hersenen geschakeld zijn,

bij mensen met zo'n aandoening.

We noemen dit het menselijk connectoom.

Het connectoom kun je zien
als het verbindingsschema van de hersenen.

Het connectoom kun je zien
als het verbindingsschema van de hersenen.

Ik vertel jullie straks meer.

Belangrijk is dat als je mensen

met zo'n aandoening bekijkt --
die een op de vijf van ons

die hier last van heeft --

je merkt dat er veel variatie is

in de connectiviteit van de hersenen.

Maar er zijn voorspelbare patronen

die risicofactoren zijn voor het ontwikkelen
van één van deze stoornissen.

Het is iets anders dan bij hersenaandoeningen

zoals de ziekte van Huntington,
Parkinson of Alzheimer,

met een platgebombardeerd
gedeelte van de cortex.

Hier praten we
over verkeersopstoppingen of omwegen,

en soms problemen met de manier
waarop dingen zijn verbonden

en de hersenen functioneren.

Je kunt dit vergelijken

met enerzijds een hartaanval,

met dood weefsel in het hart,

versus een aritmie, waarbij het orgaan
eenvoudig niet functioneert

omdat er binnenin
communicatieproblemen zijn.

Aan beide kun je doodgaan;
bij slechts een van hen

zie je een grote verwonding.

Het lijkt me goed om nader in te gaan

op één bepaalde ziekte, schizofrenie.

Het is goed te begrijpen

waarom we dit als een hersenaandoening moeten zien.

Dit zijn scans van Judy Rapoport en haar collega's

van het 'National Institute of Mental Health'.

Ze bestudeerden kinderen met
zeer vroeg ontstane schizofrenie.

Bovenaan zie je al

rode en gele plekken,
waar minder grijze massa zit.

rode en gele plekken,
waar minder grijze massa zit.

Ze zijn vijf jaar gevolgd
en vergeleken met leeftijdsgenoten.

Ze zijn vijf jaar gevolgd
en vergeleken met leeftijdsgenoten.

Je ziet vooral op plekken

als de dorsolaterale prefrontale cortex

en de bovenste slaapwinding
een groot verlies van de grijze massa.

Als je dit wilt modelleren, is het
belangrijk dat normale ontwikkeling

Als je dit wilt modelleren, is het
belangrijk dat normale ontwikkeling

ook een verlies van corticale grijze massa kent.

Bij schizofrenie gaat dat echter verder

en als je daarin te ver gaat,

wordt een grens overschreden
en bij die grens

zeggen we dat iemand de ziekte heeft,

want ze vertonen de gedragssymptomen

van hallucinaties en waanbeelden.

Dat kunnen we zien.

Maar als je beter kijkt, zie je dat ze
een andere drempelwaarde overschreden.

Ze overschreden veel eerder
een hersendrempelwaarde.

Niet op 20 of 22-jarige leeftijd,

maar zelfs op 15 of 16-jarige leeftijd

zie je al een ontwikkeling die heel anders is

op hersenniveau, niet op gedragsniveau.

Waarom is dit belangrijk?

Het gedrag is het laatste
wat verandert bij hersenaandoeningen.

We weten dat van de ziekte van Alzheimer,
Parkinson en Huntington.

De hersenen veranderen al

minstens 10 jaar voor
de eerste tekenen van gedragsverandering.

Met de huidige middelen kunnen we

deze hersenveranderingen lang voor
de eerste symptomen opsporen.

Het belangrijkst is waar we begonnen.

De goednieuws-verhalen in de geneeskunde

zijn vroegtijdig opsporen en ingrijpen.

Als we wachtten tot de hartaanval,

offerden we in Amerika jaarlijks
1,1 miljoen levens op aan hartziekte.

offerden we in Amerika jaarlijks
1,1 miljoen levens op aan hartziekte.

Precies dat doen we nu,

als we zeggen dat iedereen
met een hersenaandoening

een gedragsstoornis heeft.

We wachten tot het gedrag zich manifesteert.

Dat is geen vroegtijdig opsporen
en ingrijpen.

Laat ik duidelijk zijn:
dat kunnen we nog niet echt.

We weten nog niet alles.

We weten niet wat de gereedschappen zullen zijn,

noch waar we bij elk geval
precies op moeten letten

om het te zien
voordat het gedrag 'anders' wordt,

maar dit vertelt ons
hoe we moeten denken

en waar we naartoe moeten.

Zullen we er snel zijn?

Ik denk dat dit in de komende jaren zal gebeuren.
Ik sluit af met een citaat

Ik denk dat dit in de komende jaren zal gebeuren.
Ik sluit af met een citaat

over pogingen om te voorspellen
hoe dit zal gebeuren,

van iemand die veel heeft nagedacht over

conceptuele en technologische veranderingen.

"We overschatten altijd de veranderingen

die de komende 2 jaar zullen optreden

en onderschatten die
van de komende 10." -- Bill Gates.

Hartelijk bedankt.

(Applaus)