Προς μια νέα κατανόηση των ψυχικών ασθενειών

Σήμερα, χάρη στην έγκαιρη διάγνωση, υπάρχουν 63% λιγότεροι θάνατοι από καρδιακές παθήσεις απ'ότι κάποιες δεκαετίες πριν. Ο Τόμας Ινσελ, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας αναρωτιέται:Θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο για την κατάθλιψη και τη σχιζοφρένεια; Το πρώτο βήμα σε αυτόν τον καινούργιο δρόμο της έρευνας, λέει, είναι να αναπλαισιώσουμε: να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε περί "ψυχικών διαταραχών" και να αρχίσουμε να τις προσεγγίζουμε ως "εγκεφαλικές διαταραχές".

Ας ξεκινήσουμε με τα ευχάριστα νέα,

τα οποία έχουν να κάνουν με το τι γνωρίζουμε

χάρη στις βιοϊατρικές έρευνες

που πραγματικά έχουν αλλάξει την έκβαση

πολλών σοβαρών ασθενειών.

Ας ξεκινήσουμε με τη λευχαιμία,

την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ΟΛΛ),

την πιο συνηθισμένη μορφή παιδικού καρκίνου.

Όταν ήμουν φοιτητής

το ποσοστό θνησιμότητας ήταν περίπου 95%.

Σήμερα, 25 με 30 χρόνια μετά, μιλάμε

για ένα ποσοστό θνησιμότητας μειωμένο κατά 85%.

Έξι χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο

που παλιότερα θα πέθαιναν από αυτή την ασθένεια, θεραπεύονται.

Αν θέλετε να δείτε ακόμα μεγαλύτερους αριθμούς

κοιτάξτε αυτούς που αφορούν τα καρδιακά νοσήματα.

Οι καρδιoπάθειες ήταν η μεγαλύτερη αιτία θανάτου

ιδιαίτερα για τους άντρες γύρω στα 40.

Σήμερα, βλέπουμε μια μείωση 63% στην θνησιμότητα

λόγω καρδιοπάθειας,

δηλαδή αποφεύγονται 1,1 εκατομμύρια θάνατοι κάθε χρόνο.

Το AIDS, όσο και αν ακούγεται απίστευτο, καταχωρήθηκε

τον προηγούμενο μήνα ως χρόνια ασθένεια

εννοώντας με αυτό, ότι όταν ένας 20χρονος μολυνθεί με τον ιό HIV

το προσδόκιμο ζωής του δεν είναι εβδομάδες, μήνες ή κάποια χρόνια,

όπως θα λέγαμε πριν από μια δεκαετία,

αλλά αντίθετα προβλέπεται να ζήσει πολλές δεκαετίες

και να πεθάνει στα 60 ή 70 του εξαιτίας και άλλων αιτιών.

Αυτές είναι αξιοσημείωτες αλλαγές

αναφερόμενοι και μόνο σε κάποιες απο τις μεγαλύτερες αιτίες θανάτου.

Μία συγκεκριμένα,

που πιθανόν να μην την ξέρατε, το εγκεφαλικό,

το οποίο μαζί με τις καρδιακές παθήσεις

ήταν απο τις μεγαλύτερες αιτίες θανάτου σε αυτή τη χώρα,

πλέον δεν είναι παρά μια ασθένεια που γνωρίζουμε,

ότι αν το άτομο πάει στα επείγοντα

μέσα σε τρείς ώρες από την στιγμή που το έπαθε,

έχει 30% πιθανότητα να φύγει απο το νοσοκομείο

χωρίς απολύτως καμία αναπηρία.

Αξιοσημείωτες ιστορίες,

αισιόδοξες ιστορίες,

που όλες καταλήγουν στο συμπέρασμα οτι

η κατανόηση αυτών των ασθενειών, μας επέτρεψε

την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση.

Η έγκαιρη διάγνωση, η έγκαιρη παρέμβαση

αυτό είναι το κλειδί για αυτές τις επιτυχίες.

Δυστυχώς, δεν είναι όλα τα νέα καλά.

Ας μιλήσουμε για μια άλλη ιστορία

που έχει να κάνει με τις αυτοκτονίες.

Αυτές καθεαυτές δεν είναι βέβαια ασθένειες.

Είναι μια κατάσταση

που οδηγεί στον θάνατο.

Ισως να μην έχετε συνειδητοποιήσει τι έκταση έχουν λάβει.

Κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες συμβαίνουν 38.000 αυτοκτονίες.

Αυτό σημαίνει μία κάθε 15 λεπτά περίπου.

Είναι η τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου μεταξύ των

νέων, 15 με 25 ετών.

Είναι τρομερό όταν συνειδητοποιήσει κανείς

ότι αυτό είναι δύο φορές ο αριθμός των ανθρωποκτονιών

και στην πραγματικότητα πιο συχνή αιτία θανάτου

απ' ότι τα τροχαία σε αυτή την χώρα.

Οταν μιλάμε για τις αυτοκτονίες

υπάρχει και μια ιατρική συμβολή εδώ,

γιατί το 90% των αυτοκτονιών

σχετίζονται με μια ψυχική ασθένεια:

κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια,

ανορεξία, οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Είναι μεγάλη η λίστα

των διαταραχών που συμβάλλουν

και πολλές φορές εμφανίζονται νωρίς στη ζωή κάποιου.

Αλλά δεν είναι μόνο η θνησιμότητα αυτών των διαταραχών.

Είναι και η νοσηρότητα.

Κοιτάξτε την αναπηρία,

όπως μετριέται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας

με τα Ποιοτικά Προσαρμοσμένα Έτη Ζωής.

Είναι ένα είδος μέτρησης που μόνο ένας

οικονομολόγος θα είχε σκεφτεί,

είναι όμως μια προσπάθεια να μετρηθεί η απώλεια λόγω αναπηρίας

για ιατρικούς σκοπούς

και όπως μπορείτε να δείτε, κατ'ουσία το 30%

των αναπηριών διάφορων ιατρικών αιτιών

μπορεί να αποδοθεί σε ψυχικές διαταραχές

και ψυχιατρικά σύνδρομα.

Πιθανόν να σκέφτεστε ότι αυτό δεν βγάζει νόημα.

Για παράδειγμα ο καρκίνος μοιάζει πολύ πιο σοβαρός.

Η καρδιοπάθεια μοιάζει πολύ πιο σοβαρή.

Ωστόσο μπορείτε να δείτε ότι είναι κάτω στην λίστα

και αυτό εξηγείται γιατί εδώ μιλάμε για αναπηρία.

Πώς οδηγούν στην αναπηρία αυτές οι διαταραχές

όπως είναι η σχιζοφρένεια, η διπολικότητα και η κατάθλιψη;

Γιατί εδώ είναι το νούμερο ένα;

Υπάρχουν πιθανόν 3 λόγοι.

Ο πρώτος είναι ότι έχουν υψηλά ποσοστά εμφάνισης.

Ένας στους πέντε θα υποφέρει από μία από αυτές τις διαταραχές

κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι για κάποιους ανθρώπους

είναι πραγματική αναπηρία

και είναι περίπου 4 με 5 %, ίσως να είναι ένας στους 20.

Αλλά αυτό που πραγματικά ανεβάζει τα νούμερα της υψηλής νοσηρότητας

και κατ' επέκταση της υψηλής θνησιμότητας,

είναι το γεγονός ότι εμφανίζονται πολύ νωρίς στη ζωή κάποιου.

Στο 50% θα εμφανιστεί μέχρι την ηλικία των 14 ετών,

στο 75% μέχρι την ηλικία των 24,

μια εικόνα τελειώς διαφορετική απ' αυτή

του καρκίνου ή της καρδιοπάθειας,

του διαβήτη, της υπέρτασης- των περισσότερων σοβαρών ασθενειών

που θεωρούμε ότι είναι οι αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Αλλά στην πραγματικότητα είναι οι χρόνιες διαταραχές των νέων ανθρώπων.

Στην αρχή σας είπα ότι υπάρχουν κάποιες αισιόδοξες ιστορίες.

Αυτή προφανώς δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.

Και αυτό είναι ίσως είναι το πιο δύσκολο

και κατά κάποιο τρόπο είναι ένα είδος εξομολόγησης απο μένα.

Η δουλειά μου είναι να σημειώνουμε πραγματική πρόοδο

σε όλες αυτές τις διαταραχές.

Δουλεύω για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Στην ουσία δουλεύω για εσάς. Εσείς πληρώνετε τον μισθό μου.

Και τώρα που ξέρετε ποια είναι η δουλειά μου

και ίσως σε τι έχω αποτύχει

θα σκέφτεστε ότι ίσως θα έπρεπε να απολυθώ,

και αυτό είναι κάτι που θα το καταλάβαινα.

Αυτό που θα ήθελα να προτείνω και ο λόγος που είμαι εδώ

είναι για να σας πω ότι πιστεύω ότι βρισκόμαστε

σε ένα τελείως διαφορετικό κόσμο όταν σκεφτόμαστε αυτές τις ασθένειες.

Αυτό για το οποίο σας μιλάω είναι οι ψυχικές διαταραχές,

οι ασθένειες του μυαλού.

Αυτός είναι ένας όρος που δεν είναι δημοφιλής τώρα τελευταία

και πολλοί πιστεύουν, καθένας για τον λόγο του,

ότι είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιούμε τον όρο διαταραχές συμπεριφοράς

και να αναφερόμαστε σε αυτές ως διαταραχές της συμπεριφοράς.

Δεκτό. Είναι διαταραχές της συμπεριφοράς

και είναι διαταραχές του μυαλού.

Αλλά αυτό που θέλω να σας πώ

είναι ότι και οι δύο όροι

που χρησιμοποιούνται για πάνω από ένα αιώνα

στην πραγματικότητα εμποδίζουντ ην πρόοδο.

Χρειάζεται να προοδεύσουμε εννοιολογικά

και να ξανασκεφτούμε αυτές τις διαταραχές ως διαταραχές του εγκεφάλου.

Κάποιοι από εσάς θα πείτε:

"Ωχ, πάλι τα ίδια.

Θα ακούσουμε για μια χημική ανισορροπία

ή θα ακούσουμε για φάρμακα

ή θα ακούσουμε για μία απλοποιημένη θεωρία

που θα μετατρέψει την υποκειμενική μας εμπειρία

σε μόρια ή ίσως σε κάποια

ισοπεδωμένη, μονοδιάστατη κατανόηση

του τι είναι να έχεις κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια.

Οταν μιλάμε για τον εγκέφαλο σίγουρα τίποτα δεν είναι

μονοδιάστατο ή απλοϊκό ή αναγωγιστικό.

Εξαρτάται βέβαια από ποια κλίμακα

και από ποια οπτική γωνία θέλετε να το σκεφτείτε

αλλά αυτό είναι ένα όργανο σουρεαλιστικής πολυπλοκότητας

και μόλις αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε

το πώς πρέπει να το μελετάμε, είτε πρόκειται για τα

100 δισεκατομμύρια νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού

είτε για τις 100 τρισεκατομμύρια συνάψεις

που κάνουν όλες τις συνδέσεις.

Μόλις αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε

πως παίρνουμε αυτήν την πολύπλοκη μηχανή

που κάνει αυτές τις εκπληκτικές επεξεργασίες πληροφοριών

χρησιμοποιώντας το ίδιο μας το μυαλό για να καταλάβουμε

αυτόν τον εξαιρετικά πολύπλοκο εγκέφαλο που στηρίζει το μυαλό μας.

Είναι στην πραγματικότητα ένα άσπλαχνο τέχνασμα της εξέλιξης

να μην έχουμε ένα εγκέφαλο

καλά καλωδιομένο ώστε να καταλαβαίνει τον ίδιο του τον εαυτό.

Κατά μία έννοια, σε κάνει να νιώθεις ότι

είσαι σε ασφαλές έδαφος όταν μελετάς την συμπεριφορά ή τη νόηση

κάτι δηλαδή που μπορούμε να παρατηρήσουμε

και κατά κάποιο τρόπο φαίνεται πιο απλό

από το να ασxοληθείς με αυτό καθαύτο το πολύπλοκο, μυστηριώδες όργανο

που τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε.

Τώρα, στην περίπτωση των εγκεφαλικών διαταραχών

που σας ανέφερα πριν,

την κατάθλιψη, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή,

την διαταραχή μετα-τραυματικού στρες,

ενώ δεν έχουμε μια σε βάθος κατανόηση

της ανώμαλης επεξεργασίας

ή της λειτουργίας του εγκεφάλου σε αυτές τις ασθένειες,

μπορούμε να αναγνωρίσουμε

κάποιες απο τις συνδετικές διαφορές ή κάποιους από τους τρόπους

όπου το κύκλωμα είναι διαφορετικό

στους ανθρώπους με αυτές τις διαταραχές.

Αυτό το ονομάζουμε ως ανθρώπινη χαρτογράφηση

και μπορείτε να σκεφτείτε τη χαρτογράφηση

σαν το διάγραμμα της καλωδίωσης του εγκεφάλου.

Θα ακούσετε περισσότερα γι'αυτό σε λίγα λεπτά.

Το σημαντικό είναι πως καθώς παρατηρείς τους

ανθρώπους που έχουν αυτές τις διαταραχές, τον έναν στους πέντε απο εμάς,

που παλεύει κατά κάποιο τρόπο,

βλέπεις ότι υπάρχει μεγάλη παρέκκλιση

στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος είναι καλωδιωμένος

αλλά υπάρχουν κάποια προβλέψιμα μοτίβα και αυτά τα μοτίβα

είναι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη κάποιας από αυτές τις διαταραχές.

Είναι βέβαια διαφορετικό από τον τρόπο που σκεφτόμαστε τις εγκεφαλικές διαταραχές

όπως το Χάντιγκτον ή το Πάρκινσον ή το Αλτσχάιμερ,

όπου έχεις ένα κομμάτι του εγκεφαλικού φλοιού βομβαρδισμένο.

Εδώ μιλάμε για μποτιλιαρίσματα ή παρακάμψεις

ή κάποιες φορές για προβλήματα σχετικά με τον τρόπο που συνδέονται

και τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος.

Θα μπορούσατε αν θέλατε, να το συγκρίνετε

από την μια με το έμφραγμα του μυοκαρδίου, με μια καρδιακή προσβολή

όπου υπάρχει νεκρός ιστός στην καρδιά

και από την άλλη, με μία αρρυθμία, όπου απλά το όργανο δεν λειτουργεί

λόγω εσωτερικών προβλημάτων επικοινωνίας.

Και τα δύο μπορούν να σας σκοτώσουν. Μονάχα το ένα από τα δύο

έχει σημαντική βλάβη.

Καθώς το σκεφτόμαστε, είναι ίσως καλύτερο να πάμε

λίγο βαθύτερα σε μια συγκεκριμένη διαταραχή τη σχιζοφρένεια.

Νομίζω είναι μία καλή περίπτωση

για να καταλάβουμε γιατί είναι σημαντικό να την αντιμετωπίζουμε ως εγκεφαλική διαταραχή.

Αυτές είναι τομογραφίες απο την Τζούντυ Ραποπόρτ και τους συναδέλφους της

στο Εθνικό Ινστιτούτο της Ψυχικής Υγείας,

όπου μελέτησαν παιδιά με πρόωρη έναρξη σχιζοφρένειας.

Μπορείτε να δείτε ήδη στην κορυφή

ότι υπάρχουν περιοχές που είναι κόκκινες ή πορτοκαλί ή κίτρινες,

μέρη όπου υπάρχει λιγότερη φαιά ουσία.

Τους παρακολουθούσαν επί πέντε χρόνια

συγκρίνοντάς τους σε με ομάδες ελέγχου σύμφωνα με την ηλικία

μπορείτε να δείτε, ότι ειδικά σε περιοχές όπως

στο ραχιαίο πλευρικό προμετωπιαίο φλοίο

ή την ανώτερη κροταφική έλικα, υπάρχει σημαντική απώλεια της φαιάς ουσίας.

Και είναι σημαντικό, αν προσπαθήσει κανείς να κατασκευάσει ένα πρότυπο

να σκεφτεί την ομαλή για το πρότυπο ανάπτυξη

ως απώλεια της μάζας του φλοιού, απώλεια φαιάς ουσίας,

αλλά αυτό που συμβαίνει στην σχιζοφρένεια είναι ότι αυτά τα όρια ξεπερνούνται

και κάποια στιγμή, όταν υπάρχει υπέρβαση,

περνάς το κατώφλι και φτάνεις στο σημείο να πείς

ότι ένα άτομο έχει αυτή την ασθένεια,

εξαιτίας των συμπεριφορικών συμπτωμάτων

των ψευδαισθήσεων και των αυταπατών.

Αυτό είναι κάτι που μπορούμε να παρατηρήσουμε.

Αλλά αν το σκεφτείτε καλά θα δείτε ότι στην πραγματικότητα ξεπέρασαν τα εγκεφαλικά όρια.

Και πέρασανα αυτά τα όρια πολύ νωρίτερα

ίσως όχι στην ηλικία των 22 ή των 20

αλλά ακόμα και στα 15 ή στα 16 μπορείτε να δείτε

ότι η τροχιά της ανάπτυξης είναι αρκετά διαφορετική

σε επίπεδο εγκεφάλου και όχι σε επίπεδο συμπεριφοράς.

Γιατί έχει σημασία αυτό; Πρώτον γιατί

στις εγκεφαλικές διαταραχές, η συμπεριφορά είναι το τελευταίο πράγμα που αλλάζει.

Αυτό το γνωρίζουμε για το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον, το Χάντικγτον.

Υπάρχουν αλλαγές στον εγκέφαλο για μια δεκαετία ή και περισσότερο

πριν αρχίσετε να βλέπετε τα πρώτα σημάδια της αλλαγής στην συμπεριφορά.

Τα εργαλεία που έχουμε τώρα μας επιτρέπουν να ανιχνεύουμε

αυτές τις εγκεφαλικές αλλαγές πολύ νωρίτερα, πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Αλλά το πιο σημαντικό, είναι να επιστρέψουμε εκεί απ' όπου ξεκινήσαμε.

Τα καλά νέα στην ιατρική

είναι η έγκαιρη διάγνωση, η πρώιμη παρέμβαση.

Αν περιμέναμε μέχρι την καρδιακή προσβολή

θα θυσιάζαμε 1 εκατομμύριο εκατό χιλιάδες ζωές

κάθε χρόνο σε αυτή την χώρα από καρδιακές παθήσεις.

Και αυτό ακριβώς κάνουμε σήμερα,

όταν αποφασίζουμε ότι ο κάθενας που έχει μιά από αυτές τις εγκεφαλικές διαταραχές,

διαταραχές καλωδίωσηςτου εγκεφάλου, έχει μια διαταραχή συμπεριφοράς.

Περιμένουμε μέχρι να εκδηλωθεί η συμπεριφορά.

Αυτό δεν είναι έγκαιρη διάγνωση. Αυτό δεν είναι πρώιμη παρέμβαση.

Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν είμαστε καθόλα έτοιμοι να το κάνουμε αυτό.

Δεν έχουμε όλα τα δεδομένα. Δεν ξέρουμε καν

ποια θα είναι τα εργαλεία,

ούτε τι ακριβώς να ψάξουμε για κάθε περίπτωση ώστε

να προλάβουμε την εκδήλωση μιας διαφορετικής συμπεριφοράς.

Ωστόσο αυτό μας υποδεικνύει πως πρέπει να σκεφτούμε

και που πρέπει να πάμε.

Θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο σύντομα;

Εγώ νομίζω ότι αυτό θα συμβεί

στα επόμενα χρόνια. Θα ήθελα να τελειώσω

με ένα απόσπασμα σχετικά με το πως να προβλέψουμε πότε θα συμβεί

από κάποιον που έχει σκεφτεί πολλά για αλλαγές

εννοιών και για αλλαγές στην τεχνολογία.

"Πάντα υπερεκτιμούμε την αλλαγή που θα συμβεί

στα επόμενα δύο χρόνια και υποτιμούμε

την αλλαγή που θα συμβεί στα επόμενα 10". Μπίλ Γκέιτς.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα).