Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη ψυχική σας υγεία

«Για όλα αυτά που έχουν ειπωθεί για τη κλιματική αλλαγή, δεν έχουμε ακούσει αρκετά για τις ψυχολογικές επιπτώσεις που έχει η ζωή σε έναν διαρκώς θερμαινόμενο κόσμο», λέει η συγγραφέας επιστήμης Μπριτ Ρέι. Σε αυτήν τη σύντομη ομιλία, εξερευνά τον τρόπο με τον οποίο η κλιματική αλλαγή απειλεί την ψυχική, κοινωνική και πνευματική μας ευεξία και προσφέρει ένα σημείο έναρξης για το τι μπορούμε να κάνουμε.

Για όλα όσα έχουν ειπωθεί
για την κλιματική αλλαγή,

δεν έχουμε ακούσει αρκετά
για τις ψυχολογικές επιπτώσεις

της ζωής σε έναν διαρκώς
θερμαινόμενο κόσμο.

Αν έχετε ακούσει τις βλοσυρές
έρευνες για το κλίμα,

που περιλαμβάνονται σε βιβλία
και ντοκιμαντέρ από ερευνητές σαν εμένα,

πιθανώς να έχετε νιώσει πολύ φόβο,
μοιρολατρία ή απελπισία.

Αν έχετε επηρεαστεί
από την καταστροφή του κλίματος,

αυτά τα αισθήματα μπορούν
να έχουν βαθύτερη επίδραση

οδηγώντας σε σοκ, τραυματικές εμπειρίες,

τεταμένες σχέσεις, χρήση ουσιών

και απώλεια της προσωπικής σας
ταυτότητας και του ελέγχου.

Βρίσκεται σε εξέλιξη
ζωτικό πολιτικό και τεχνολογικό έργο

για να μετριάσει το κλιματικό χάος,

αλλά εγώ είμαι εδώ για να εγείρω
ένα αίσθημα σε εσάς,

καθώς κι εμείς χρειαζόμαστε
κάποιες ενέργειες και αρχές

που θα αντανακλούν την αντίληψη
του πώς το μεταβαλλόμενο περιβάλλον

απειλεί την ψυχική, κοινωνική
και πνευματική μας ευεξία.

Tο άγχος, το πένθος και η κατάθλιψη
των επιστημόνων και ακτιβιστών

έχουν αναφερθεί για χρόνια.

Έχουμε δει τάσεις μετά
από ακραία καιρικά φαινόμενα

όπως τον τυφώνα Σάντι ή Κατρίνα

για αυξημένα ποσοστά
μετατραυματικού στρες και αυτοκτονιών.

Υπάρχουν δεδομένα για την ψυχική υγεία
των βόρειων κοινωνιών,

όπου η θέρμανση είναι γρηγορότερη,

όπως οι Ίνουιτ στο Λάμπραντορ,

που αντιμετωπίζουν υπαρξιακή κρίση
καθώς βλέπουν τον πάγο,

ένα μεγάλο μέρος της ταυτότητάς τους,

να εξαφανίζεται μπροστά στα μάτια τους.

Αν αυτό δεν είναι αρκετό,

ο Αμερικάνικος Σύλλογος Ψυχολογίας

δηλώνει ότι οι ψυχολογικές αποκρίσεις μας
στην κλιματική αλλαγή,

όπως η αποφυγή συγκρούσεων,
η ανημπόρια και η παραίτηση, αυξάνονται.

Δηλαδή οι συνειδητές και οι υποσυνείδητες
διανοητικές διαδικασίες μας,

μας εμποδίζουν από το να αναγνωρίσουμε
τα αίτια του προβλήματος,

να βρούμε λύσεις και να φροντίσουμε
για την ψυχολογική μας αντοχή.

Όμως, τα χρειαζόμαστε όλα αυτά
για να αντιμετωπίσουμε το χάος.

Τελευταία, μελετώ ένα φαινόμενο,

που είναι ένα παράδειγμα
των ψυχολογικών δυσκολιών

που αντιμετωπίζουμε.

Είναι σε μορφή μιας ερώτησης

που δυσκολεύεται να απαντήσει ένας μεγάλος
αριθμός των ανθρώπων της γενιάς μου.

Η ερώτηση είναι:

Θα έπρεπε να κάνω παιδί
στην εποχή της κλιματικής αλλαγής;

Άλλωστε, κάθε παιδί που γεννιέται σήμερα

θα πρέπει να ζήσει σε έναν κόσμο
όπου τυφώνες, πλημμύρες και πυρκαγιές

-- αυτά που κάποτε λέγαμε
φυσικές καταστροφές --

έχουν γίνει συνηθισμένα φαινόμενα.

Τα θερμότερα 20 χρόνια καταγράφτηκαν
μέσα στα τελευταία 22 χρόνια.

Ο ΟΗΕ περιμένει ότι
τα δύο τρίτα του πληθυσμού παγκοσμίως

μπορεί να αντιμετωπίσει ελλείψεις νερού
μόλις στα επόμενα έξι χρόνια.

Η Παγκόσμια Τράπεζα
προβλέπει ότι μέχρι το 2050,

θα υπάρχουν 140 εκατομμύρια
πρόσφυγες λόγω του κλίματος

στην υποσαχάρια Αφρική,
στη Λατινική Αμερική και στη Νότια Ασία.

Και άλλες εκτιμήσεις τοποθετούν
αυτό το νούμερο στο ένα δισεκατομμύριο.

Μαζικές μεταναστεύσεις
και περιορισμένοι πόροι

αυξάνουν το ρίσκο για βία,
πόλεμο και πολιτική αστάθεια.

Τα Ηνωμένα Έθνη μόλις δημοσίευσαν

ότι ωθούμε ένα εκατομμύριο
είδη στην εξαφάνιση,

πολλά απ' αυτά
μέσα στις επόμενες δεκαετίες,

και ότι οι εκπομπές μας
συνεχίζουν να αυξάνονται

ακόμα και μετά τη συμφωνία του Παρισιού.

Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο,

έχω κάνει εργαστήρια και συνεντεύξεις
με εκατοντάδες ανθρώπους

για το πώς είναι να είσαι γονέας
στην εποχή της κλιματικής αλλαγής.

Και μπορώ να σας πω,
ότι αυτοί που ανησυχούν

για το αν θα έπρεπε να έχουν
παιδιά λόγω της κλιματικής αλλαγής,

δεν έχουν κίνητρο
την ασκητική υπερηφάνεια.

Είναι εξαιρετικά αγχωμένοι.

Υπάρχει και το κίνημα
«Απεργία στις Γεννήσεις»,

τα μέλη του οποίου έχουν ανακοινώσει
ότι δεν θα κάνουν παιδιά

λόγω της οικολογικής κρίσης

και της απραξίας των κυβερνήσεων
στην αντιμετώπιση αυτής της απειλής.

Ναι, κι άλλες γενιές έχουν αντιμετωπίσει
τους δικούς τους κινδύνους «Αποκάλυψης»,

αλλά αυτός δεν είναι λόγος να αμελήσουμε
τον υπαρκτό κίνδυνο για την επιβίωσή μας.

Μερικοί νιώθουν ότι είναι προτιμότερο
να υιοθετήσουν παιδιά,

ή ότι είναι ανήθικο να έχει κάποιος
παραπάνω από ένα,

και ιδιαίτερα τρία, τέσσερα
ή και παραπάνω παιδιά,

γιατί τα παιδιά αυξάνουν
τις εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου.

Είναι πραγματικά άδικο,

όταν άνθρωποι που θέλουν παιδιά
θυσιάζουν το δικαίωμά τους

γιατί, με κάποιο τρόπο, τους έχουν πει
ότι φταίνε οι οι επιλογές τους,

όταν το φταίξιμο είναι συστημικό.

Αλλά, ας εξηγήσουμε τη λογική.

Μια πολύ αναφερόμενη μελέτη
δείχνει ότι, κατά μέσο όρο,

το να έχει κάποιος ένα παιδί λιγότερο
σε ένα βιομηχανοποιημένο κράτος

μπορεί να σώσει περίπου 59 τόνους
διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο.

Ενώ συγκριτικά,

η ζωή χωρίς αυτοκίνητο σώζει
κοντά στους δυόμισι τόνους,

η αποφυγή μιας υπερατλαντικής
πτήσης, έστω και μία φορά,

σώζει γύρω στους ενάμισι τόνους,

και η διατροφή με φυτικά προϊόντα μπορεί
να σώσει σχεδόν έναν τόνο τον χρόνο.

Και λάβετε υπ' όψιν ότι
ένα παιδί από το Μπανγκλαντές

προσθέτει μόνο 56 τόνους διοξειδίου
του άνθρακα στο αποτύπωμα των γονιών του

σε όλη τη ζωή τους,

ενώ ένα παιδί στην Αμερική προσθέτει
9.441 τόνους στο αποτύπωμα των γονιών του.

Γι' αυτό, κάποιοι υποστηρίζουν

ότι οι γονείς από κράτη με τεράστια
αποτυπώματα διοξειδίου του άνθρακα

πρέπει να σκεφτούν σοβαρά
πόσα παιδιά θα έχουν.

Αλλά η απόφαση να κάνει κάποιος παιδί
και τα συναισθήματά του για το μέλλον

είναι βαθιά προσωπικά,

και επηρεάζονται από πολιτιστικούς
κανόνες, θρησκευτικές πεποιθήσεις,

κοινωνικοικονομική κατάσταση,
επίπεδα εκπαίδευσης, και άλλα.

Έτσι, για κάποιους η διαφωνία
για τα παιδιά στην κλιματική κρίση

μπορεί να φαίνεται απόκοσμη.

Πολλοί έχουν να σκεφτούν πολύ
πιο άμεσες απειλές για την επιβίωσή τους,

όπως το πώς θα ταϊσουν
την οικογένειά τους,

όταν είναι μόνες μητέρες
με τρεις δουλειές,

ή είναι οροθετικοί ή βρίσκονται
σε ένα καραβάνι μεταναστών.

Τραγικά όμως, η κλιματική αλλαγή
είναι πολύ καλή στη διαθεματικότητα.

Πολλαπλασιάζει τις δυσκολίες

που ήδη αντιμετωπίζουν
οι περιθωριοποιημένες κοινωνίες.

Ένας πολιτικός επιστήμονας μού είπε
κάποτε ότι ένας βασικός δείκτης

ότι η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει
να μας επηρεάζει ψυχολογικά,

θα ήταν η αύξηση
των γυναικών που εν γνώσει τους

αποφασίζουν να μην κάνουν παιδιά.

Ενδιαφέρον.

Σας φαίνεται οικείο ψυχολογικά;

Μήπως είστε κάποιος
με προ-τραυματικό στρες για το κλίμα;

Ένας κλιματικός ψυχίατρος
δημιούργησε αυτόν τον όρο,

ναι, είναι επάγγελμα τώρα,
ψυχίατροι για κλιματικές ανησυχίες.

Αυτοί πιάνουν δουλειά
σε μια εποχή που κάποιοι μαθητές

δεν θέλουν να κάνουν
πια αιτήσεις σε πανεπιστήμια,

γιατί δεν μπορούν να δουν
ότι θα έχουν ένα καλό μέλλον.

Και αυτό με φέρνει
πίσω στο βασικό μου σημείο.

Η συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία για τα
παιδιά στην εποχή της κλιματικής κρίσης,

είναι ένας άμεσος δείκτης
του πόσο πιεσμένοι νιώθουν οι άνθρωποι.

Αυτή τη στιγμή, μαθητές σε όλον τον κόσμο
διαδηλώνουν για αλλαγή

με τη διαπεραστική φωνή της απελπισίας.

Και το ότι μπορούμε να δούμε
πώς συμβάλλουμε σε αυτό το πρόβλημα

που μας κάνει να νιώθουμε ανασφαλείς,
είναι τρελό από μόνο του.

Η κλιματική αλλαγή περιλαμβάνει τα πάντα,

όπως και οι τρόποι με τους οποίους
μπερδεύει τα μυαλά μας.

Πολλοί ακτιβιστές θα σας πουν

ότι το καλύτερο αντίδοτο
για την απόγνωση είναι ο ακτιβισμός.

Και κάποιοι ψυχολόγοι θα σας πουν
ότι η λύση βρίσκεται στη θεραπεία.

Άλλοι πιστεύουν ότι το κλειδί είναι
να φανταστείτε ότι είστε ετοιμοθάνατοι,

και αναθεωρείτε τι είχε
τη μεγαλύτερη σημασία στη ζωή σας,

ώστε να προσδιορίσετε
τι πρέπει να κάνετε πιο πολύ τώρα,

με τον χρόνο που σας έχει απομείνει.

Χρειαζόμαστε όλες αυτές τις ιδέες

για να φροντίσουμε
τον εσωτερικό μας εαυτό,

όσο το περιβάλλον
που γνωρίζουμε μας τιμωρεί.

Κι είτε έχετε ήδη παιδιά είτε όχι,

πρέπει να είμαστε ειλικρινείς
για το τι συμβαίνει

και για όσα χρωστάμε ο ένας στον άλλον.

Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε

τις ψυχολογικές επιπτώσεις της κλιματικής
αλλαγής ως μια δεύτερη σκέψη,

επειδή τα άλλα θέματα,
της επιστήμης, της τεχνολογίας,

της πολιτικής και της οικονομίας,

φαίνονται δύσκολα, ενώ για κάποιο λόγο
αυτό το θέμα φαίνεται εύκολο.

Η ψυχική υγεία πρέπει να είναι
ένα αναπόσπαστο μέρος

κάθε στρατηγικής αντιμετώπισης
της κλιματικής αλλαγής,

που απαιτεί χρηματοδότηση
και ηθική ισότητας και φροντίδα,

και ευρεία επίγνωση.

Γιατί ακόμα κι αν είστε άνθρωπος
που αποφεύγει τα συναισθήματά του,

δεν υπάρχει αρκετά μεγάλο χαλί
στον κόσμο για να καλύψετε αυτό το χάος.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)