Return to Video

Gayriresmî ekonominin açığa çıkmayan fırsatları

  • 0:01 - 0:05
    Afrika'daki, kayıt dışı marketler
    basmakalıp bir şekilde
  • 0:05 - 0:07
    karmakarışık ve cansız görülmektedir.
  • 0:07 - 0:10
    Çok negatif bir manaya gelen
  • 0:10 - 0:13
    "kayıt dışı" tabiri, yere serilerek
  • 0:13 - 0:14
    oluşturulan tezgâhlardan ibaret
  • 0:14 - 0:19
    ve bu durumun varlığı, tek başına
    gayriresmî pazarların günlük kâr marjına
  • 0:19 - 0:24
    yüzde 40'tan yüzde 60'a kadar sahip olması
  • 0:24 - 0:27
    ekonomiye ciddi zarar veriyor.
  • 0:27 - 0:31
    Kayıt dışı ticaretin özüne bakarsak
  • 0:31 - 0:34
    20 yıl geriye kadar giden
  • 0:34 - 0:39
    Doğu Afrika ticaretinin bütün raporlarının
  • 0:39 - 0:41
    kapsamlı haritasını ortaya koyduk.
  • 0:41 - 0:45
    Kayıt dışı sektördeki ticareti neyin
    tuttuğunu ve sorunu
  • 0:45 - 0:49
    anlamamızı sağlayan bir çalışmaydı.
  • 0:50 - 0:53
    Son 20 yılda keşfettiğimiz şey,
    hiç kimsenin,
  • 0:54 - 0:57
    -kayıt dışı sektördeki
    kaçakçılık ve kaçak mal ayrımındaki gibi-
  • 0:57 - 1:02
    yasadışı mal ile domates,
    portakal veya meyveler gibi
  • 1:02 - 1:04
    kayıt dışı yasal malların
  • 1:04 - 1:07
    ne olduğunu ayırt edemediği.
  • 1:08 - 1:10
    Bu ticaret (Savahilice'de biashara) suçunu
  • 1:10 - 1:15
    kaçakçılık (Savahilice'de magendo)
    suçuyla kıyaslarsak;
  • 1:15 - 1:19
    bu ticaret suçu,
  • 1:19 - 1:22
    İngilizce'de bu bakış
    açılarına bakılmaksızın
  • 1:22 - 1:26
    kayıt dışı sektörde
  • 1:26 - 1:32
    her Afrika ülkesi'nin yıllık GSYİH'sine
  • 1:32 - 1:35
    %60-80'lik katkı sağlayabilir,
  • 1:35 - 1:38
    çünkü biz ekonomiyi yürüten
  • 1:38 - 1:41
    mekanizmayı fark etmiyoruz.
  • 1:41 - 1:44
    Kayıt dışı sektör, geleneksel resmî
    ekonomiye veya yaygın bir ifade ile
  • 1:44 - 1:46
    "modern" ekonomiye 4 katı oranla
  • 1:46 - 1:49
    istihdam sağlıyor.
  • 1:49 - 1:52
    En beceriksiz insanlara dahi
  • 1:52 - 1:56
    iş ve gelir olanağı sağlıyor.
  • 1:56 - 2:00
    Ama eski bir arabadan
    kızartma makinesi yapabilir misin?
  • 2:00 - 2:04
    İşte bu, bayanlar ve baylar,
  • 2:04 - 2:07
    umutsuzca farkına varılmaya
    ihtiyaç duyan şey.
  • 2:07 - 2:11
    Günümüz akımları
    bunu suç saydığı sürece,
  • 2:11 - 2:13
    bu karanlıktır,
  • 2:13 - 2:14
    yasa dışıdır.
  • 2:14 - 2:19
    Kayıt dışı ekonomiyi, küresel ya da resmî
    ekonomi sistemlere dâhil edecek
  • 2:19 - 2:22
    hiçbir girişim olmayacaktır.
  • 2:23 - 2:26
    Tüm varsayımlarımızı altüst eden tüccar
  • 2:26 - 2:30
    Teresia'nın hikâyesini anlatacağım.
  • 2:30 - 2:33
    20 yıllık bir literatür çalışmasını
    gözden geçirerek
  • 2:33 - 2:36
    bütün basmakalıp düşünceleri
    sorgulamamıza neden oldu.
  • 2:38 - 2:43
    Teresia, Kenya ve Uganda sınırındaki
    Malaba kasabasında,
  • 2:43 - 2:45
    bir ağacın altında kıyafet satardı.
  • 2:46 - 2:48
    Bunun çok basit olduğunu
    düşünüyorsunuz, değil mi?
  • 2:49 - 2:51
    Dallara yeni giysiler asar,
  • 2:51 - 2:54
    tentemizi kurup yerleşirdik
    ve müşteri beklerdik
  • 2:54 - 2:56
    ve müşteri gelirdi.
  • 2:56 - 2:59
    Literatüre göre,
    araştırmamıza göre,
  • 2:59 - 3:01
    o tam da olmasını beklediğimiz kişi,
  • 3:01 - 3:04
    tamamıyla ticarete bağlı
    yalnız bir anne,
  • 3:04 - 3:06
    çocuklarına bakıyor.
  • 3:07 - 3:10
    Peki varsayımlarımızı
    tersine çeviren şey neydi?
  • 3:10 - 3:11
    Bizi ne şaşırttı?
  • 3:11 - 3:15
    Birincisi; Teresia ülkesine
    her bir çalıştığı gün için
  • 3:15 - 3:17
    vergi ödüyor,
  • 3:17 - 3:20
    çünkü ağacın altında ticaret yapma
    önceliğine sahip.
  • 3:20 - 3:22
    7 yıldır bu işi yapıyor,
  • 3:22 - 3:24
    fiş kesiyor,
  • 3:25 - 3:26
    kayıtları tutuyor.
  • 3:26 - 3:29
    Yolun köşesinde imkânları kısıtlı,
  • 3:29 - 3:31
    zayıf Afrikalı kadın tüccarı
  • 3:31 - 3:36
    marjinal olarak görmüyoruz.
  • 3:36 - 3:41
    Onu, satış kayıtlarını tutan,
  • 3:41 - 3:47
    Uganda'dan gelen malları satan
  • 3:47 - 3:49
    ya da el arabasıyla hem malzeme getiren,
  • 3:49 - 3:53
    hem de toplayan
  • 3:53 - 3:56
    ya da gecenin bir vakti nakit toplamaya
    gelen taşınabilir para
  • 3:56 - 3:58
    acentası olarak görüyoruz.
  • 3:58 - 4:02
    Teresia'nın Nairobi'den her ay getirttiği
  • 4:02 - 4:05
    yeni kıyafetler için
  • 4:05 - 4:07
    ortalama ne kadar
    harcadığını biliyor musunuz?
  • 4:08 - 4:10
    1.500 Amerikan Doları.
  • 4:11 - 4:16
    20.000 Amerikan Doları civarı,
    her yıl, ticari mal ve hizmetlere
  • 4:16 - 4:18
    yatırılıyor.
  • 4:18 - 4:19
    Bu Teresia,
  • 4:19 - 4:20
    görünmez olan,
  • 4:20 - 4:22
    saklı orta sınıf.
  • 4:22 - 4:27
    Küçük girişimciler için yalnızca
    ilk basamak,
  • 4:27 - 4:31
    pazar kurulan bu kasabalarda mikro
    işletmeler görülebilir.
  • 4:31 - 4:36
    En azından Malaba'nın geniş sınırları
    içerisinde, ilk basamakta.
  • 4:37 - 4:39
    Tedarik zincirini ileriye taşıyan insanlar
  • 4:39 - 4:42
    üç iş kolunu da kolayca idare ediyor,
  • 4:42 - 4:47
    her ay 2.500 - 3.000 Amerikan Doları
    yatırım yapıyorlar.
  • 4:48 - 4:52
    Yani, sorunun bunun
    suç sayılması olmadığı ortaya çıktı.
  • 4:52 - 4:56
    Gerçekten de, fatura doldurduğunuz
    kişi hakkında suçlamada bulunamazsınız.
  • 4:57 - 5:02
    Onların yeteneklerini tanımadaki
    yetersizliktir.
  • 5:03 - 5:07
    Bankaların onları
    mikro iş olarak tanıyacağı
  • 5:07 - 5:09
    bir sistemi yok,
  • 5:09 - 5:11
    bildiğiniz gibi,
  • 5:11 - 5:13
    onun ağacının bir adresi yok.
  • 5:14 - 5:16
    Yani tam ortada kapana kısılmıştı.
  • 5:16 - 5:19
    Tahminlerimizin çatlağına düştü.
  • 5:19 - 5:22
    Afrikalı kadın tüccarlara verilen
    mikro kredileri biliyor musunuz?
  • 5:23 - 5:25
    Ona 50 ya da 100 dolar kredi verecekler.
  • 5:26 - 5:27
    Bu parayla ne yapacak?
  • 5:27 - 5:29
    Her ay 10 katı fazlasını
    sadece malzemelere
  • 5:29 - 5:31
    harcayacak--
  • 5:31 - 5:33
    ek hizmetlerden ya da
    destekleyici sistemlerden
  • 5:33 - 5:35
    bahsetmiyoruz.
  • 5:36 - 5:39
    Bunlar; orta sınıfı oluşturduğu söylenen
  • 5:39 - 5:42
    ne dışlanmış düşük becerilere sahip
    basma kalıp insanlarla,
  • 5:42 - 5:45
    ne de beyaz yakalı ofis çalışanıyla
  • 5:45 - 5:47
    ya da maaşlı memurlarla
  • 5:47 - 5:50
    uyuşmaz.
  • 5:50 - 5:55
    Bunun yerine; proto-SME dediğimiz
  • 5:55 - 5:58
    işletmelerin üretken tohumları
  • 5:58 - 6:00
    mekanizmayı çalıştırıyor.
  • 6:00 - 6:02
    Masanıza yemeği koyarlar.
  • 6:02 - 6:05
    Buradaki en ücra otelde bile
    bu görünmez çalışanlar--
  • 6:05 - 6:09
    kasaplar, aşçılar ve şamdancılar hepsi
  • 6:09 - 6:11
    patates kızartmanızı yapan
    makineyi yapıyorlar
  • 6:11 - 6:13
    ve yataklarınızı yapıyorlar.
  • 6:13 - 6:16
    Bunlar, yolun her tarafındaki
    sınırları aşıp ticaret yapan
  • 6:17 - 6:19
    görünmez iş kadınlarıdır.
  • 6:19 - 6:22
    Veri toplayanlar için son derece
    görünmezlerdir.
  • 6:23 - 6:26
    Kayıt dışı sektörle harmanlansalar da
  • 6:26 - 6:31
    yasa dışı iş yapan kaçakçılar
  • 6:31 - 6:34
    ve vergi kaçıranlarla
  • 6:34 - 6:36
    çocuğunu üniversitede okutmak için masaya
  • 6:36 - 6:40
    yemek koyan iş kadınlarını
    ayırt etmek zahmetli değildir.
  • 6:40 - 6:44
    Gerçekten sormak istediğim bu.
  • 6:44 - 6:46
    Bunu yaparak başlamalıyız.
  • 6:47 - 6:51
    Meslekleri ve yetenekleri
    tanıyarak başlayalım mı?
  • 6:52 - 6:56
    Bunları tanıyarak kayıt dışı
    ekonomiyi değiştirebiliriz.
  • 6:56 - 7:01
    Sonra onlara kapı açarız.
  • 7:01 - 7:03
    Böylece onları resmî sistemle,
  • 7:03 - 7:04
    küresel sistemle,
  • 7:04 - 7:06
    bütün sistemle bütünleştirebiliriz.
  • 7:06 - 7:08
    Teşekkürler, bayanlar ve baylar.
  • 7:08 - 7:11
    (Alkış)
Title:
Gayriresmî ekonominin açığa çıkmayan fırsatları
Speaker:
Niti Bhan
Description:

Niti Bhan; küçük dükkânlar, yetenekli zanaatkârlar ve kıtanın ekonomisini yürüten çalışanlar gibi Afrika'nın kayıt dışı pazarları hakkında iş stratejisini araştırıyor. Onları vergi kaçakçısı hatta suçlu görmek öfkelendirici olmasına rağmen o; bu patlayan ekonomiyi yasal sayıyor ve araştırmaya değer görüyor. Eğer biz de böyle düşünürsek, onun demesine göre daha fazla iş imkânını oluşturabiliriz. Bhan dedi:"Bunlar işletmelerin ve girişimlerin üretken tohumları. Bu beceri ve meslekleri tanıyarak başlayabilir miyiz?"
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:26

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.