Làm thế nào để lên tiếng khi bạn cảm thấy mình không thể? | Adam Galinsky | TEDxNewYork

Chắc hẳn chúng ta đã từng có những khoảnh khắc mà thật khó để nói ra ý kiến của mình - cho dù là trong công việc, trong những mối quan hệ, hay với một người xa lạ ở nơi công cộng. Sau đây, nhà tâm lý học kinh tế Adam Galinsky sẽ trình bày nghiên cứu của mình và chia sẻ những lời khuyên hữu ích về việc làm thế nào để nói lên quan điểm của mình vào lúc quan trọng nhất, và làm thế nào để bênh vực cho người khác khi họ cần.

Cuộc diễn thuyết này được trình bày tại một sự kiện TEDx, được dựng theo kiểu hội nghị TED nhưng bởi sự tổ chức độc lập của một cộng đồng địa phương. Tìm hiểu thêm tại http://ted.com/tedx

Nói lên ý kiến của mình là một việc khó.

Tôi đã thực sự hiểu điều này
chính xác vào một tháng trước.

Khi tôi và vợ mình lên chức bố mẹ.

Đó là một khoảnh khắc tuyệt vời.

Một khoảnh khắc phấn khởi và hân hoan
nhưng cũng đáng sợ và kinh hãi.

Nó trở nên đặc biệt đáng sợ
khi chúng tôi trở về nhà từ bệnh viện.

Chúng tôi không chắc rằng,
liệu cậu con trai nhỏ của chúng tôi

có đủ dinh dưỡng từ sữa mẹ hay không?

Chúng tôi muốn gọi điện cho bác sĩ.

Nhưng cũng không muốn để lại
ấn tượng ban đầu xấu,

hay bị xem như là một đôi bố mẹ thần kinh.

Nên chúng tôi đã chờ đợi trong lo lắng.

Ngày tiếp theo, kho chúng tôi đến
chỗ bác sĩ,

cô ấy ngay lập tức đưa chúng tôi sữa bột
vì bé bị mất khá nhiều nước trong cơ thể.

Bây giờ bé đã ổn

và cô ấy cam đoan rằng
chúng tôi luôn luôn có thể liên lạc cô ấy.

Đáng lẽ tôi nên liên lạc cho cô ấy
vào hôm đó

nhưng tôi không làm.

Nhưng đôi khi chúng ta lại lên tiếng
vào những lúc không cần thiết.

Tôi đã học được điều đó hơn 10 năm trước
khi tôi làm người anh sinh đôi thất vọng.

Anh ấy là một nhà làm phim tài liệu.

Và lúc tác phẩm đầu tay của anh
nhận được lời đề nghị từ nhà phân phối.

Anh ấy đã phấn khởi và định chấp nhận.

Nhưng là một nhà nghiên cứu đàm phán,
tôi nhất quyết đòi anh ấy thương lượng giá

và tôi đã giúp chuẩn bị nó.

Nó rất hoàn hảo.
Một sự sỉ nhục hoàn hảo.

Nhà phân phối đã cảm thấy bị sỉ nhục.
Họ đã hủy lời đề nghị.

Và anh trai tôi đã mất đi cơ hội đó.

Sau đó, tôi đã hỏi tất cả mọi người
về tình huống khó xử này

rằng khi nào họ có thể
giành quyền lợi cho mình?

khi nào họ có thể đưa ra ý kiến?
khi nào họ có thể đặt câu hỏi?

Hàng loạt các câu trả lời khác nhau
được đưa ra

nhưng chúng lại tạo nên
một bức tranh hoàn chỉnh.

"Liệu tôi có thể bắt bẻ sếp
khi họ phạm sai lầm?"

"Liệu tôi có thể đương đầu với
đồng nghiệp mà cứ ngáng chân tôi?"

"Liệu tôi có thể nổi giận với
những trò đùa quá lố của bạn tôi?"

"Liệu tôi có thể bày tỏ sự tự ti của mình
với người mà tôi yêu nhất?"

Từ những trải nghiệm trên,
tôi nhận ra rằng

Mỗi người chúng ta đều có một
"giới hạn hành vi có thể chấp nhận được".

Đôi khi chúng ta quá mạnh mẽ,
chúng ta ép buộc bản thân mình quá nhiều.

Đó là điều đã xảy ra với anh tôi.

Anh ấy vẫn thương lượng
dù việc đó nằm ngoài phạm vi chấp nhận.

Nhưng đôi lúc ta quá yếu đuối.

Đó là điều đã xảy ra với vợ chồng tôi.

Và "giới hạn" này,

khi ta nằm trong phạm vi của nó
ta sẽ được thưởng,

khi ta bước ra khỏi phạm vi đó
ta sẽ bị chỉ trích theo nhiều cách.

Ví dụ như bị sa thải, bị hạ thấp
hoặc tới mức bị tẩy chay,

hoặc chúng ta sẽ mất cơ hội tăng lương,
thăng tiến, hoặc một giao dịch.

Bây giờ, chúng ta cần biết trước tiên là
"giới hạn" của mình như thế nào?

Nhưng điều quan trọng là
"giới hạn" là không cố định.

Nó thực sự rất biến động.

Nó mở rộng và thu hẹp
tùy thuộc vào hoàn cảnh.

Và điều trọng yếu hơn cả quyết định nó

chính là sức mạnh của bạn.

Sức mạnh quyết định "giới hạn" của bạn.

Vậy sức mạnh là gì?

Sức mạnh đến từ nhiều dạng.

Trong đàm phán, nó là một dạng của
các sự lựa chọn.

Vì anh tôi không có sự lựa chọn khác.
Anh ấy thiếu đi sức mạnh.

Còn nhà phân phối lại có rất nhiều.
Nên họ có sức mạnh.

Hoặc đôi khi thấy lạ lẫm với
một đất nước như một người nhập cư,

hoặc lạ lẫm với một tổ chức mới,

hoặc lạ lẫm với một trải nghiệm mới
như vợ chồng tôi khi lên chức bố mẹ.

Đôi khi trong chỗ làm,

hoặc giữa một người cấp trên
và một người cấp dưới.

Đôi khi trong các mối quan hệ,

trong đó một người được đầu tư hơn
người khác.

Điều quan trọng là

khi chúng ta có nhiều sức mạnh,
"giới hạn" đó rất lớn.

Chúng ta tự do hơn khi hành xử.

Nhưng khi chúng ta thiếu sức mạnh,
"giới hạn" nhỏ đi.

Chúng ta bị hạn chế hơn.

Vấn đề là lúc "giới hạn" đó nhỏ đi

thì sẽ nảy sinh ra trường hợp
"tiến thoái lưỡng nan do thiếu sức mạnh".

Trường hợp này xảy ra khi

nếu chúng ta không lên tiếng
thì không được chú ý,

nhưng khi lên tiếng thì bị chỉ trích.

Bây giờ, nhiều bạn đã nghe cụm từ
"tiến thoái lưỡng nan",

và đã liên kết nó với một vấn đề khác,
đó là giới tính.

Trong trường hợp đó,

phụ nữ không lên tiếng thì bị lờ đi,
lên tiếng thì bị chỉ trích.

Điều quan trọng là phụ nữ cũng có
nhu cầu được lên tiếng như đàn ông,

nhưng họ bị ngăn cản để làm điều đó.

Tuy nhiên, nghiên cứu của tôi
cho thấy hơn hai thập kỷ qua,

những gì trông như sự khác biệt giới tính

không là trường hợp "tiến thoái lưỡng nan"
do giới tính, mà do thiếu hụt sức mạnh.

Sự khác biệt đó

thường chỉ là vẻ ngụy trang của
sự khác biệt về sức mạnh.

Thông thường, ta nghĩ khác biệt

giữa đàn ông và phụ nữ

là do yếu tố sinh học gây ra,

về cơ bản là do giới tính khác nhau.

Nhưng qua nhiều bài nghiên cứu,
tôi tìm ra một lời giải thích tốt hơn

cho vấn đề khác biệt giới tính
chính là sức mạnh.

"Tiến thoái lưỡng nan do thiếu sức mạnh"
có nghĩ là

khi "giới hạn" của ta hẹp,
ta thiếu sức mạnh,

khi "giới hạn" của ta hẹp,
tình thế "tiến thoái lưỡng nan" dễ xảy ra.

Vì vậy, chúng ta cần tìm cách
để mở rộng "giới hạn".

Trong hơn hai thập kỷ gần đây,

tôi và đồng nghiệp đã tìm thấy
hai điều thực sự quan trọng.

Thứ nhất, bạn cho rằng mình mạnh mẽ.

Thứ hai, người khác cho rằng bạn mạnh mẽ.

Khi tôi thấy mình mạnh mẽ,
tôi cảm thấy tự tin, không sợ hãi,

và "giới hạn" của tôi được mở rộng.

Khi người khác thấy tôi mạnh mẽ,
họ làm cho "giới hạn" của tôi lớn hơn.

Cho nên, ta cần các công cụ để mở rộng
"giới hạn hành vi có thể chấp nhận được".

Tôi sẽ cung cấp các công cụ đó hôm nay.

Nêu ý kiến là một việc đầy mạo hiểm.

Nhưng những công cụ này sẽ làm
giảm thiểu rủi ro của nó.

Công cụ đầu tiên được đúc kết từ
các cuộc đàm phán.

Và một phát hiện quan trọng:

Trung bình, phụ nữ đưa ra
những lời đề nghị ít tham vọng hơn,

và nhận được kết quả kém hơn đàn ông
ở trên bàn đàm phán.

Nhưng Hannah Riley Bowles
và Emily Amanatullah

đã phát hiện một trường hợp,

trong đó, phụ nữ nhận kết quả tương tự
như đàn ông và cũng đầy tham vọng.

Đó là khi họ ủng hộ người khác.

Khi đó,

họ phát hiện ra "giới hạn" của họ
và mở rộng nó trong tâm trí họ.

Họ trở nên quyết đoán hơn.

Trường hợp này đôi khi được gọi là
"tác động của gấu mẹ".

Như một con gấu mẹ bảo vệ con,

khi chúng ta ủng hộ ai đó,
ta có thể tìm ra tiếng nói của mình.

Nhưng đôi lúc,
chúng ta phải ủng hộ cho chính mình.

Vậy, bằng cách nào?

Một trong những công cụ quan trọng nhất
mà ta có, để ủng hộ chính mình

chính là "chọn quan điểm".

Nó rất đơn giản.

Nó chỉ đơn giản là nhìn thế giới
qua con mắt của người khác.

Đó là một trong những công cụ
quan trọng nhất để mở rộng "giới hạn".

Khi tôi đứng trên quan điểm của bạn
và nghĩ về những gì bạn thực sự muốn,

có nhiều khả năng bạn sẽ cho tôi
những gì tôi thực sự muốn.

Nhưng vấn đề nằm ở đây:

"Chọn quan điểm" là một việc khó.

Hãy làm một thí nghiệm nhỏ.

Tôi muốn tất cả các bạn để tay như vậy,
đưa ngón tay lên.

Và vẽ lên trán một chữ "E" in hoa
nhanh nhất có thể.

Okay.

Kết quả là chúng ta có thể vẽ
bằng hai cách.

Thí nghiệm này ban đầu được thiết kế
để kiểm tra "chọn quan điểm".

Tôi sẽ cho bạn xem 2 bức ảnh
của một người với chữ "E" trên trán.

Cựu sinh viên của tôi, Erica Hall.

Bạn có thể thấy bên trái
là chữ "E" được viết đúng.

Chữ "E" này được tôi vẽ nên
người khác nhìn vào sẽ thấy đúng chiều.

Đó chính là "chọn quan điểm" "E",

vì chữ "E" này giống chữ "E" bình thường
từ góc nhìn người khác.

Nhưng chữ "E" bên phải
là chữ "E" chỉ chú ý đến bản thân.

Chúng ta thường trở nên cá nhân hoá

và đặc biệt trở nên cá nhân hoá
trong cơn khủng hoảng.

Tôi muốn kể cho bạn nghe
câu chuyện về nó.

Một người đàn ông đi vào
ngân hàng ở Watsonville, California.

Anh ta nói: "Đưa tao 2,000 đô la

hoặc tao sẽ gài bom nổ tung nơi này".

Người quản lý đã không đưa anh ta tiền.

Cô ấy lùi lại một bước
và đặt mình vào hoàn cảnh của anh ta.

Cô nhận thấy điều gì đó rất quan trọng.

Anh ta đã đòi một khoản tiền nhất định.

Nên cô hỏi: "Tại sao anh đòi 2,000 đô la?"

Anh ta trả lời: "Bạn tao sẽ bị đuổi đi
trừ khi tao lập tức đưa nó 2,000 đô la".

Cô nói: "Ồ, anh không muốn cướp ngân hàng.

Anh chỉ muốn đi vay".

(Cười to)

"Đến văn phòng của tôi

và chúng ta có thể hoàn thành thủ tục".

(Cười to)

Việc "chọn quan điểm" nhanh chóng của cô
đã ngăn chặn một vụ khủng bố.

Khi đứng trên góc độ của người khác,

nó cho phép ta trở nên đầy tham vọng
và quyết đoán, nhưng vẫn được yêu thích.

Một cách nữa để trở nên quyết đoán
nhưng vẫn được yêu thích,

Đó là thể hiện sự linh hoạt.

Hãy tưởng tượng bạn là nhân viên bán xe
và bạn muốn bán cho ai đó một chiếc.

Bạn sẽ có khả năng bán được xe
nếu bạn cung cấp cho họ hai lựa chọn.

Hãy nói rằng, lựa chọn A:

24,000 đô la cho chiếc xe này
và bảo hành 5 năm.

Hoặc lựa chọn B:

23,000 đô la và bảo hành 3 năm.

Nghiên cứu của tôi cho thấy,
khi để người khác chọn giữa các lựa chọn,

nó làm giảm sự phòng bị của họ,

và họ có khả năng đồng ý
lời đề nghị của bạn.

Điều này không chỉ có tác dụng với
người bán, mà còn với phụ huynh.

Khi cháu gái tôi lên bốn,

con bé kháng cự việc mặc quần áo
và từ chối mọi thứ.

Nhưng sau đó chị dâu của tôi
đã có một ý tưởng tuyệt vời.

"Chuyện gì xảy ra nếu tôi cho
con bé lựa chọn?"

"Áo này hay áo kia?"
"Okay, áo kia"

"Quần này hay quần kia?"
"Okay, quần kia"

Và nó thực sự hiệu quả.

Con bé mặc quần áo một cách nhanh chóng
mà không phản kháng.

Khi tôi hỏi mọi người khắp thế giới,

khi nào bạn thấy thoải mái khi lên tiếng?
Câu trả lời số một là:

"Khi tôi nhận được sự ủng hộ từ khán giả"

"Khi tôi có đồng minh"

Vậy, chúng ta muốn có đồng minh.

Làm sao làm được điều đó?

Một trong các cách là trở thành "gấu mẹ".

Khi chúng ta ủng hộ cho người khác,
ta mở rộng "giới hạn" trong mắt mình

và cả trong mắt người khác
nhưng cũng kiếm được đồng minh mạnh mẽ.

Một cách khác để có đồng minh mạnh mẽ,
đặc biệt là người có vị trí cao,

chính là xin họ lời khuyên.

Khi ta xin lời khuyên từ người khác,

họ thích ta vì chúng ta tâng bốc họ
và thể hiện sự khiêm nhường của mình.

Cách này cũng hiệu quả khi giải quyết
một tình huống khó xử khác.

Tình huống "tiến thoái lưỡng nan"
khi tự đề cử.

Tình huống này

có nghĩa là nếu chúng ta
không giới thiệu thành tích của mình

thì không ai chú ý đến,
nếu giới thiệu, thì không được yêu thích.

Nhưng nếu chúng ta xin lời khuyên
về thành tích của mình,

ta có thể trở thành người có năng lực
trong mắt họ, nhưng cũng được yêu thích.

Nó có uy lực rất lớn.

Và nó vẫn có hiệu quả khi sắp xảy ra.

Đã có nhiều lần trong cuộc sống,
tôi được cho biết trước

rằng có một người thiếu sức mạnh
được khuyên để đến xin lời khuyên của tôi.

Và tôi muốn bạn để ý đến 3 điều:

Thứ nhất, tôi đã biết
họ sẽ đến tìm tôi xin lời khuyên;

Thứ hai, tôi đã thực sự nghiên cứu

về lợi ích chiến lược
của việc xin lời khuyên;

và thứ ba, nó vẫn có hiệu quả!

Tôi đứng trên quan điểm của họ,
tôi trở nên đầu tư hơn cho những cuộc gọi,

tôi tận tâm với họ hơn,
vì họ đã xin tôi lời khuyên.

Bây giờ, thời điểm chúng ta
thấy tự tin hơn khi nói lên ý kiến

là lúc chúng ta có chuyên môn.

Chuyên môn cho chúng ta sự tín nhiệm.

Khi ta có nhiều sức mạnh,
đồng nghĩa với việc ta đã có uy tín.

Ta chỉ cần thêm bằng chứng tốt.

Khi ta thiếu sức mạnh,
ta không có sự tín nhiệm,

chúng ta cần bằng chứng vượt trội.

Một trong những cách
chúng ta có thể được xem như

một chuyên gia là bằng việc
thấu hiểu và thể hiện niềm đam mê.

Tôi muốn vài ngày tới, mọi người
hãy đến nhà một người bạn,

và nói với họ: "Tôi muốn nghe
bạn nói về một niềm đam mê của mình".

Đã có người khắp nơi trên thế giới
làm theo,

và tôi hỏi họ: "Bạn đã chú ý điều gì

khi người khác thể hiện sự đam mê?".

Và câu trả lời luôn giống nhau.

"Đôi mắt họ sáng lên và mở lớn hơn."

"Họ cười, một nụ cười to rạng rỡ."

"Họ cứ luôn quơ tay;

Tôi phải cúi nhanh xuống
vì tay họ quơ trúng tôi."

"Họ lên giọng và nói nhanh hơn."

(Cười to)

"Họ nghiêng người về tôi
như thể đang kể bí mật."

Sau đó, tôi nói: "Lúc ấy, bạn thế nào?"

Họ nói: "Mắt tôi sáng lên,
tôi cười, tôi nghiêng người về phía họ."

Khi thấu hiểu, thể hiện
niềm đam mê bản thân

chúng ta có thêm can đảm
trong mắt mình để lên tiếng,

nhưng đồng thời cũng có được
sự cho phép của người khác để lên tiếng.

Thấu hiểu, thể hiện đam mê bản thân
cũng hiệu quả khi chúng ta yếu đuối.

Cả đàn ông lẫn phụ nữ đều bị chỉ trích
khi rơi nước mắt tại nơi làm việc.

Nhưng Lizzy Wolf đã chỉ ra rằng

khi chúng ta bày tỏ những cảm xúc
mãnh liệt như niềm đam mê,

sự chỉ trích ấy biến mất.

Tôi muốn kết thúc bằng vài lời
mà người bố quá cố của tôi đã nói

tại hôn lễ người anh song sinh tôi.

Đây là hình của chúng tôi.

Bố tôi là nhà tâm lý học như tôi,

nhưng tình yêu và đam mê thực sự của ông
là điện ảnh, như anh tôi.

Vì thế, ông đã viết bài phát biểu
cho hôn lễ anh tôi

về vai trò của chúng ta
trong tác phẩm kịch nói.

Ông nói: "khi con càng tiếp xúc nhiều hơn,
thì con càng trở nên tốt hơn

trong việc phát triển và làm phong phú
buổi biểu diễn.

Những người giữ vai trò của mình, làm việc
để phát triển buổi biểu diễn của mình.

trưởng thành, thay đổi
và phát triển bản thân.

Biểu diễn hết sức và những ngày
con trải qua sẽ tràn ngập niềm vui."

Những gì bố tôi đã nói

có nghĩa là tất cả chúng ta đều có
"giới hạn" và vai trò nhất định.

Nhưng ông cũng nói giống với
điều trọng yếu tôi đã nói nãy giờ.

Những vai trò và "giới hạn" không ngừng
mở rộng và phát triển.

Cho nên, khi cần thiết,

hãy là một con "gấu mẹ" hung dữ
và một người đi tìm lời khuyên khiêm tốn.

Hãy có những bằng chứng vượt trội
và đồng minh mạnh mẽ.

Hãy nhiệt huyết khi đặt mình
vào quan điểm người khác.

Nếu bạn sử dụng các công cụ trên

- mỗi người và tất cả các bạn
có thể sử dụng chúng -

bạn sẽ mở rộng
"giới hạn hành vi có thể chấp nhận được"

và hầu hết những ngày tháng của bạn
sẽ tràn ngập niềm vui.

Cám ơn các bạn.

(Vỗ tay)