Je marrës apo dhënës?

Në cdo vend pune, ka tre lloj njerëzish: dhënësa, marrësa dhe të ekuilibruar. Psikologu organizativ Adam Grant shpjegon keto personalitete dhe ofron strategji të thjeshta për të promovuar një kulturë bujarie dhe për të parandaluar punonjësit egoistë për të marrë më shumë se sa u takon.

Dua që të shikoni rreth jush

dhe mundohuni të gjeni personin
më paranojak këtu --

(Të qeshura)

Më pas drejtojani gishtin atij
personi për mua.

(Të qeshura)

Mos e bëni në të vërtetë.

(Të qeshura)

Por, si psikolog organizativ,

shpenzoj goxha kohë në vendet e punës,

dhe e gjej paranojën kudo.

Paranoja shkaktohet nga njerëz
që i quaj "marrës".

Marrësit janë egoista në bashkeveprime.

Cfarë të mund të bësh për mua?

I kundërt është dhënësi.

Eshtë dikush që i afrohet
bashkeveprimeve duke pyetur,

"Cfarë mund të bëj për ju?"

Dua qe t'ju jap nje mundësi
e të mendoni cili eshte stili juaj.

Të gjithë kemi momente
ku japim dhe marrim.

Stili juaj është se si i trajtoni njerëzit
ne shumicën e kohës,

sesi e parazgjidhni kete gje.

Kam një test te shkurtër

për të kuptuar nëse jeni më shumë
dhënës apo marrës,

të cilin mund ta bëni tani.

[Testi narcisist]

[Hapi 1: Për një moment
mendoni për veten.]

(Të qeshura)

[Hapi 2: Nëse arrini në hapin e dytë
nuk jeni narcist.]

(Të qeshura)

Kjo eshte gjeja e vetme qe do them sot
qe nuk është e mbështetur në të dhëna,

por qe jam i bindur se sa me e gjate
eshte koha qe po qeshni nga ajo foto,

aq me te shqetesuar duhet te jeni
se jeni marrësa.

(Të qeshura)

Jo të gjithë marrësat jane narcizistë.

Disa jane dhënësa që janë djegur
disa herë.

Pastaj gjendet lloji tjetër i marrësve që
nuk do t'u drejtohem sot,

që quhen psikopatë.

(Të qeshura)

Isha kureshtar, se sa
të zakonshme janë këto ekstreme

keshtu qe, studiova mbi 30 000
njerez ne gjitha industrite

rreth kulturave boterore.

Dhe zbulova se shumica e njerezve
ndodhen ne mes

midis të dhënit dhe të marrit.

Ata zgjedhin stilin e tretë te quajtur
"të ekuilibruarit".

Nese je i equilibruar, perpiqesh te kesh
balance midis dhënies dhe marrjes:

quid pro quo -- Do te bej dicka
per ty nese ti ben per mua.

Kjo duket një menyre e sigurtë
për të jetuar jetën.

Por a eshte menyra me efektive dhe
produktive per te jetuar jetën?

Pergjigja për pyetjen eshte
shume e percaktuar...

ndoshta.

(Të qeshura)

Studjova dhjetra organizata,

mijëra njerez.

Kisha inxhinierë që matnin
produktivitetin e tyre.

(Të qeshura)

Shikova notat e studentëve të mjekësisë--

madje fitimet e shitësve.

(Të qeshura)

Dhe, papritur

performuesit me te keqinj ne te gjitha
punët ishin dhënësit.

Inxhinierët që arrinin
të mbaronin më pak punë

ishin ata që bënin më shumë ndere se sa
iu kthyen mbrapsht.

Ishin aq te zënë duke bere
punët e të tjerëve

sa realisht humbën kohë dhe energji per
të përfunduar punën e tyre.

Në shkollën e mjekësisë, notat e
ulëta u takonin studenteve

që binin dakord fuqishem me shprehje si,

"Dua te ndihmoj të tjerët,"

që tregon se doktori që duhet ti besoni

eshte ai qe eshte diplomuar pa deshiren
per te ndihmuar te tjerët.

(Te qeshura)

Dhe tek shitjet, të ardhurat
më të ulëta i kishin

shitesit me shume bujarë.

Unë takova nje nga ata shitesit

me pikë të larta ne te dhënit.

Dhe e pyeta, "Pse ta shpif
në punën tënde --"

Nuk e pyeta keshtu, por --

(Të qeshura)

"Kush eshte kostoja e bujarisë ne shitje?"

Më tha, "Epo, shqetësohem aq
shumë për klientët e mi

sa nuk do u shisja kurrë atyre
nga produktet tona te ndyra"

(Të qeshura)

Sa për kuriozitet,

sa prej jush shiheni më shumë si
dhënës sesa marrës apo te ekulibruar?

Ngrini duart.

OK, duhej bere me pare
se te flisnim rreth atyre fakteve.

Por realisht del dicka e kundert ketu,

sepse dhënësit shpesh janë
duke sakrifikuar veten e tyre,

por përmirësojnë organizatat e tyre.

Ne kemi shume prova --

shumë, shumë studime qe shikojnë
frekuencën e sjelljes të dhënies

që ekziston ne nje ekip
apo një organizatë--

dhe sa më shpesh njerëzit ndihmojne
apo tregojnë ato që dinë

duke siguruar këshillim,

më të mira bëhen organizatat në cdo
anë që ne masim:

përfitime më të medha, kënaqen klientët,
ruajtja e punëtorit--

edhe shpenzime operuese më te ulta.

Dhënësit harxhojne kohë duke
ndihmuar të tjerët,

e të përmirësojnë ekipin

e pastaj, fatkeqësisht ata
vuajnë gjatë gjithë kohës.

Dua t'ju flas se cfare duhet

per të ndërtuar kultura ku
dhënësit të kenë sukses.

Më pas mendova, nëse dhënësit
janë performuesit më të keqinj

kush janë performuesit më të mirë?

Po filloj me lajmin e mirë:
nuk janë marrësit.

Marrësit duan të ngrihen shpejt por po
ashtu bien shpejt në shumicën e punëve.

Dhe bien në duart e të ekuilibruarve.

Nëse je i ekuilibruar, beson ne
"Një sy për sy" -- një botë e drejtë.

Pra, kur takon një marrës,

e kthen në misionin e jetës tende

qe ta dënosh rëndë këtë person.

(Të qeshura)

Dhe kështu shërbehet drejtësia.

Shumica e njerëzve janë të ekuilibruar.

Nëse je një marrës,

dikur do arrish te korresh
ate qe ke mbjelle;

bota është e rrumbullakët.

Përfundimi logjik është se:

duhet të jenë të ekuilibrarit
performuesit me të mirë.

Por ja që nuk janë.

Në cdo punë, në cdo organizatë
që kam studiuar

rezulatet më të mira u takojnë përsëri
dhënësve.

Hidhini një sy disa të dhënave që
mblodha nga disa qindra shitës,

pasi u shikova fitimet.

Ajo që mund të shikoni është
se dhënësit shkojnë në dy ekstremet.

Ata përbëjnë shumicën e njerëzve që
sjellin fitimet më të ulëta

por edhe fitimet më të mëdha.

Kjo është e vertete për
prodhimtarinë e inxhinierëve

dhe notat e studentëve të mjekësisë.

Dhënësit janë të mbipërfaqësuar
në fund dhe në krye

ne te gjitha metrikët e suksesit.

E cila ngre pyetjen:

Si mund ta krijojmë një botë ku të
shquhen më shumë dhënësit?

Dua t'ju flas sesi mund ta bëjmë atë,
jo vetëm në biznese,

por edhe ne ato jofitimprurese, shkolla-

madje edhe në qeveri.

A jeni gati?

(Thirrje)

Do ta bëja gjithsesi por,
e vlerësoj entuziazmin.

(Të qeshura)

Gjëja e parë që është kryesore

është të njohim që dhënësit janë
njerëzit më të vlefshëm,

por nëse nuk janë të kujdesshëm, digjen.

Pra duhet t'i mbroni dhënësit
në mesin tuaj.

Dhe mora një mësim të mirë rreth kësaj
nga blogeri më i mirë i Fortune.

Eshtë personi, jo macja.

(Të qeshura)

Quhet Adam Rifkin.

Eshtë një sipërmarrës vazhdimisht
i suksesshem

që shpenzon shume nga koha e tij
duke ndihmuar të tjerët.

Arma e tij sekrete është nderi 5-minutësh.

Adam tha, "Nuk mund të bëhesh
Nënë Tereza apo Gandhi

që të jesh dhënës.

Thjesht duhet të gjesh mënyra
për të shtuar vlera

në jetën e njerëzve."

Kjo mund të jetë aq thjeshtë
sa të prezantosh

dy njerëz që mund të
përfitojnë nga njohja me njëri-tjetrin.

Mund të jetë ndarja e njohurive ose
te japësh sado pak komente.

Ose mund të jetë dicka e thjeshtë
si e thëna.

"E dini,

unë do të përpiqem dhe të gjej

nëse njoh dikë të cilit puna i
ka ikur pa vënë re."

Dhe këto 5-minuta nder janë
kryesore

për të ndihmuar dhënësit të vendosin
kufij për t'u mbrojtur.

Gjëja e dytë që shërben

në ndërtimin e një kulture ku
dhënësit ia dalin mbanë,

eshte nevoja aktuale e kulturës
ku kërkimi i ndihmes është normë;

ku njerëzit pyesin shumë.

Kjo mund te ketë shumë kuptim për disa
prej jush.

[Pra në të gjitha lidhjet, ti
duhet te jesh perherë dhënësi?]

(Të qeshura)

Cfarë shikon me dhënësit e sukseshem

eshte se ata e kuptojne se eshte Ok
te jene edhe marrësa, gjithashtu.

Nëse drejtoni nje organizatë mund ta
bëjmë të duket e lehtë.

Mund ta bëjmë të lehtë
për njerëzit të kërkojnë ndihmë.

Disa kolegë dhe unë studiuam spitalet.

Gjetëm se ne kate të caktuara,
infermieret benin shume kerkim-ndihme

dhe në kate të tjera, bënin shumë pak.

Faktori qe dallohej në katet ku
kerkim-ndihma ishte e zakonshme,

ku ishte normë,

ishte se gjendej një infermiere
puna e vetme e se ciles

ishte te ndihmonte infermieret e tjera.

Kur ky rol ishte në dispozicion,

infermieret thonin, "nuk eshtë e turpshme,
apo e prekshme te kerkosh ndihme--

por eshte e inkurajuar ne fakt."

Kërkim-ndihma nuk është
e rëndësishme vetëm për mbrojtjen

e suksesit dhe mireqenien e dhënësve.

Eshte kritike për t'i bërë njerëzit
të sillen si dhënësit,

sepse të dhënat tregojnë,

që diku mes 75 dhe 90 përqind e gjithë
të dhënit ne organizata

fillon me nje kërkesë.

Por shumë njerëz nuk pyesin.

Ata nuk duan të duken të paaftë,

ata nuk dinë se kur të kthehen,
nuk duan të rëndojnë të tjerët.

Pra nëse dikush nuk kerkon ndihmë,

ka shumë dhënësa të frustruar
në organizatën tuaj

që do donin të futen dhe të ndihmojnë,

nëse do ta dinin kush përfiton dhe si.

Por mendoj se gjëja kryesore,

për të ndërtuar një kulturë me dhënësa
të suksesshëm,

është të jesh i matur rreth cilit do
futësh në ekip.

Zbulova se, nëse do një kulturë me
prodhimtari bujarie

duhet të punësosh disa dhënësa.

Por u surprizova kur zbulova se kjo nuk
ishte e vërtetë--

se impakti negativ e një marrësi
në një kulturë

eshte zakonisht dyfish apo trefish
i impaktit pozitiv të dhënësve.

Mendojeni kështu:

një mollë e prishur mund ta prishë fucinë,

por nje vezë e mirë nuk bëhet një dyzinë.

Nuk e kuptoj se cdo të thotë--

(Të qeshura)

Por shpresoj ta kuptoni ju.

Jo-- lëreni të paktën nje marrës në ekip,

dhe do të shikoni se dhënësit do të
pushojnë së ndihmuari.

Do të thonë, " Jam rrethuar nga ca
gjarpërinj dhe peshkaqenë.

Pse duhet të ndihmoj?"

Pra nëse lejoni një dhënës në ekip,

nuk është se do shpërthejë bujaria.

Shpesh herë, njerëzit mendojnë si,

"Bukur! Ky mund ta bëjë të gjithë punën."

Pra, punësimi efektiv, dhe ekzaminimi
e ndertimi i ekipit

nuk është duke sjellë dhënësit;

por duke larguar marrësit.

Nëse bën mirë këtë,

të mbetën dhënësit dhe të ekuilibruarit.

Dhënësit do të jenë bujarë

sepse nuk do të kenë shqetësimin për
pasojat.

Dhe e mira e të ekuilibruarve është se
ata ndjekin normat.

Si mund ta kuptosh nje marrës para se
të jetë vonë?

Jemi shumë keq në gjetjen se
kush është marrës,

vecanërisht në përshtypjet e para.

Ka nje vecori personaliteti qe na ndalon
ta bëjmë

Quhet tipari i këndshmërisë,

nje nga dimensionet me të mëdha të
personalitetit në botë.

Njerëzit e kendshëm, janë të ngrohtë,
shoqërues, të mirë e të sjellshëm,

Gjeni goxha nga ta në Kanada--

(Të qeshura)

Kur atje bëhej një konkurs kombëtar

për të dalë me nje slogan të ri kanadez,
dhe të plotësohej,

"Aq kanadez si... "

Mendova se slogani fitues do të ishte,

Aq kanadez si shurupi panjës" ose "hokeji"

Por jo, kanadezët votuan që slogani fitues
të ishte--

Nuk tallem--

"Aq kanadez sa të jetë e mundur
në cdo rrethanë."

(Të qeshura)

Tani për të gjithë ju që jeni shumë
të këndshëm,

ose ndoshta pak kanadez,

e kuptoni këtë direkt.

Si mund ta them se jam dicka

kur gjithmone përpiqem të kënaq njerëzit
e tjerë?

Njerëzit e pakëndshëm bëjnë më pak.

Ata janë me kritikë, skeptikë, sfidues

dhe kanë më shumë gjasa se moshatarët
e tyre për të shkuar në shkollën e ligjit.

(Të qeshura)

Nuk është shaka por nje fakt empirik.

(Të qeshura)

Gjithmonë kam supozuar se
njerëzit e këndshëm janë dhënësa

dhe të pakëndshmit ishin marrësa.

Pastaj mblodha të dhëna,

dhe u habita kur nuk gjeta lidhje
mes ketyre vecorive,

se duket se këndshmëria dhe
të pakëndshmëria

janë një lustër e jashtme:

Sa këndshëm është të komunikosh me ju?

Të dhënit dhe te marrit janë nga
motivet e brendshme tuajat:

Cilat janë vlerat tuaja?
Cilat janë interesat drejt të tjerëve?

Nëse do të gjykosh njerëzit me saktësi,

duhet të arrish ne momentin kur cdokush
nga konsultantet ketu priten gjatë

dhe te besh kete diagrame.

(Të qeshura)

Dhënësit e këndshëm dallohen lehtësisht:

thonë po për cdo gjë.

Edhe marrësit e pakëndshëm njihen
lehtësisht,

edhe pse mund t'i thërrisni ata me emra
të ndryshëm.

(Të qeshura)

Harrojmë dy kombinimet e tjera.

Ka dhënësa të pakëndshëm në
organizatat tona.

Ka njerëz që janë të fortë e të ashpër
në sipërfaqe

por në zemrat e tyre kanë qëllime
dashamirëse.

Ose sic tha një inxhinier,

"Dhënësit e pakëndshëm janë--

si dikush me interface perdoruesi të keqe
por me sistem shumë të mirë operues."

(Të qeshura)

Nese kjo ju ndihmon.

(Të qeshura)

Dhënësit e pakëndshëm janë të
nënvlerësuar në shoqëritë tona,

sepse janë ata që japin reagimin kritik

qe asnjë nuk do ta dëgjojë
por të gjithë duhet ta dinë.

Duhet të bejme me shumë për t'i
vlerësuar këta njerëz

në vend që t'i injorojmë shpejt e shpejt

duke thënë, "O, eshte i serte,

duhet të jetë marrës egoist."

Kombinimi tjetër që harrojmë është ai
i tmerrshmi--

marrësi i këndshëm i njohur si
i shtiruri.

Ky është ai person që është i mirë
përballë,

dhe të godet pas shpine.

(Të qeshura)

Menyra ime e preferuar sesi ti dalloj ata
gjatë një interviste

është t'u bëj pyetjen,

"Mund të më tregoni emrat e kater njerëzve

karrierën e së cilëve ju e keni
përmirësuar shumë?"

Marrësat do jua tregojnë kater emra,

dhe do të jenë më influencues se ata,

sepse marrësat ta bëjnë shumë mirë qejfin
dhe më pas të godasin.

Dhënësit do tregojnë emrat e njerëzve
që janë poshtë tyre në hierarki,

që nuk kanë shumë pushtet,

që nuk mund t'u bëjnë të mira.

Pranojeni se të gjithë mësoni më shumë
për karakterin e dikujt

duke shikuar se si dikush sillet
me kamarierin

apo me shoferin e Uber.

Pra, nëse bëjmë mirë këtë,

nëse përjashtojmë marrësat nga
shoqëritë tona,

nëse sigurojmë kërkesen për ndihmë,

nëse mbrojmë dhënësat nga djegia

dhe i mundesojme që ata të jenë ambicioze
të ndjekin qëllimet e tyre

po ashtu dhe duke ndihmuar të tjerët,

mund ta ndryshojmë menyrën sesi
përcaktohet suksesi.

Në vend që të thuash se cdo gjë është
kompeticion,

njerezit do ta kuptojne qe suksesi
duhet shikuar më shumë si kontribut.

Besoj se mënyra me domethënëse për
sukses ështe

të ndihmosh të tjerët t'ia dalin mbanë.

Dhe nëse shpërndajmë këtë besim

realisht mund ta mposhtim paranojën.

Ka një emër për këtë.

Quhet "Pronoja."

Pronoja është besimi deluzional

që të tjerët po të bëjnë komplot ty.

(Të qeshura)

Që ata shkojnë pas teje

dhe thonë gjëra të mira rreth teje.

Gjëja e mirë e kulturës të dhënësve është
që nuk është deluzion --

është realiteti.

Dua të jetoj në një botë ku dhënësit
tia dalin mbanë,

dhe shpresoj të më ndihmoni ta
krijoj këtë botë.

Faleminderit.

(Duartrokitje)