Jesteś dawcą czy biorcą?

W każdym miejscu pracy spotykają się trzy grupy ludzi: dawcy, biorcy
i dopasowani. Psycholog pracy Adam Grant analizuje te osobowości
i przedstawia prostą strategię na wspieranie aktów hojności i zatrzymanie samolubnych pracowników, którzy biorą więcej niż sami dają.

Rozejrzyjcie się dookoła.

Znajdźcie najbardziej paranoiczną osobę.

(Śmiech)

Teraz wskażcie ją.

(Śmiech)

Albo nie róbcie tego.

(Śmiech)

Jako psycholog pracy,

spędzam dużo czasu w miejscach pracy

i wszędzie widzę paranoję.

Powodują ją ludzie,
których nazywam biorcami.

Są oni samolubni.

Chodzi o to, co ktoś może zrobić dla nich.

Ich przeciwieństwem są dawcy.

Dla nich ważne jest:

"Co ja mogę zrobić dla kogoś?"

Pomyślcie o swoim podejściu.

Czasami dajemy, czasami dostajemy.

To, jak zazwyczaj traktujesz ludzi,
pokazuje twój styl.

Przygotowałem krótki test.

Pomoże wam określić,
w której grupie jesteście.

[Test Narcyza]

[1. Pomyśl o sobie.]

(Śmiech)

[2. Jeśli dotarłeś do pkt. 2,
nie jesteś narcyzem.]

(Śmiech)

Tylko to w mojej prelekcji
nie jest poparte danymi.

Jednak im dłużej
śmiejecie się z tego obrazka,

tym większe mam obawy,
że jesteście biorcami.

(Śmiech)

Nie każdy biorca jest narcyzem.

Niektórzy to dawcy,
którzy sparzyli się o raz za dużo.

Jest jeszcze inny rodzaj biorcy,
który dziś pominę.

To psychopaci.

(Śmiech)

Byłem ciekaw, jak powszechne
są te skrajności.

Ankietowałem ponad 30 000 ludzi
z różnych branż,

z różnych grup.

Odkryłem, ze większość jest pośrodku.

Tę grupę zwę dopasowanymi.

Będąc dopasowanym, utrzymujesz równowagę.

Coś za coś.

Brzmi jak bezpieczny sposób na życie.

Czy to najbardziej produktywny sposób?

Odpowiedź jest jednoznaczna...

Może.

Badałem wiele firm,

tysiące ludzi.

Inżynierów i ich produktywność.

(Śmiech)

Wyniki studentów medycyny,

a także przychody sprzedawców.

(Śmiech)

Nieoczekiwanie,

najgorzej wypadali dawcy.

Inżynierowie z najgorszymi wynikami,

oferowali więcej pomocy niż otrzymywali.

Robiąc inne rzeczy,

nie mieli czasu ani siły na własną pracę.

W szkole medycznej najsłabsze oceny,

mieli ci, którzy mówili: "Kocham pomagać".

Co pokazuje, że ufać należy tym,

którzy do szkoły medycznej
poszli bez chęci pomocy.

(Śmiech)

W handlu najniższe przychody przypadały,

najhojniejszym sprzedawcom.

Dotarłem do jednego,

który był zagorzałym dawcą.

Zapytałem: "Czemu jesteś taki słaby..."

Żartuję, zapytałem:

(Śmiech)

"Jaka jest cena hojności w handlu?".

Powiedział:
"Zależy mi jedynie na kliencie,

nie mógłbym sprzedawać złych produktów".

(Śmiech)

Ciekawi mnie,

kto identyfikuje się jako dawca?

Podnieście rękę.

Chwilę wcześniej mogłoby być was więcej.

Jednak sytuacja odwraca się.

Dawcy poświęcają się,

ale dzięki nim w firmach jest lepiej.

Mamy na to wiele dowodów.

Wiele badań sprawdza
częstotliwość takich zachowań,

w organizacjach.

Im częściej ludzie pomagają,
dzielą się wiedzą i doradzają,

tym lepsze są te firmy
na każdej płaszczyźnie:

wysokie zyski, zadowoleni klienci,
zatrzymanie pracowników,

nawet niższe koszty.

Dawcy poświęcają czas na pomoc innym,

ulepszając zespół

i niestety cierpią przez to.

Chcę powiedzieć, jak dojść do punktu,

w którym dawcy będą osiągać sukcesy.

Jeśli dawcy są najgorsi,

kto jest najlepszy?

Dobre wieści, to nie biorcy.

Biorcy pną się do góry
tak szybko, jak spadają.

Spadają w ręce dopasowanych.

Dopasowani głoszą zasadę "Oko za oko".

Spotykając biorcę,

czują potrzebę,

by odgryźć się takiej osobie.

(Śmiech)

Tak tworzy się sprawiedliwość.

Większość to dopasowani.

Jeśli jesteś biorcą,

spotka to i ciebie.

"Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie".

Nasuwa się wniosek,

że dopasowani są najlepsi.

Ale nie są.

W każdym badaniu, które przeprowadziłem,

dawcy znów górowali.

Te dane zebrałem wśród setek handlowców,

śledząc ich przychody.

Dawcy są na obu końcach.

Tworzą większość, osiągającą najniższe,

jak i największe przychody.

Podobnie jest wśród inżynierów

i studentów medycyny.

Dawcy reprezentują skrajne końce

wykresów z moich badań.

Rodzi się pytanie:

"Jak tworzymy świat,
gdzie więcej dawców góruje?"

Powiem, jak osiągnąć to poza biznesem,

w organizacjach non-profit, szkołach

czy w rządzie.

Gotowi?

(Entuzjazm)

I tak bym to zrobił,
ale dziękuję za entuzjazm.

(Śmiech)

Pierwsza istotna kwestia.

Zdanie sobie sprawy,
że dawcy są najcenniejsi,

ale jeśli nie uważają, wypalą się.

Trzeba chronić dawców w swoim gronie.

Dobra lekcja od najlepszego
networkera według Fortune.

Mężczyzna, nie kot.

(Śmiech)

Nazywa się Adam Rifkin.

Jest popularnym przedsiębiorcą.

Spędza wiele czasu na pomaganiu.

Jego tajną bronią jest szybka przysługa.

Stwierdził: "Nie musisz być Matką Teresą,
ani Gandhim, by być dawcą.

Wystarczy prosty pomysł,
jak wnieść coś do życia innych".

Może to być zapoznanie ludzi,

którzy mogą wspierać się nawzajem.

Można podzielić się wiedzą czy opinią.

Może być to coś prostego,
jak stwierdzenie:

"Sprawdzę, czy docenię kogoś,

czyja praca jest niezauważana".

Szybka przysługa jest istotna.

Pomaga dawcom określić
granice i bronić się.

Kolejna ważna kwestia.

Chcąc, by dawcy osiągali sukcesy,

trzeba stworzyć grupę,
gdzie szukanie pomocy jest normalne,

gdzie ludzie proszą o pomoc.

Może to być o wiele
zbyt dobrze znane niektórym.

[Czy musisz być dawcą
w każdej znajomości?]

(Śmiech)

Jak widać po spełnionych dawcach,

dostrzegają oni,
że dobrze jest też dostawać.

Prowadząc organizację,

można uczynić
proszenie o pomoc łatwiejszym.

Badaliśmy szpitale z kolegami.

Na niektórych oddziałach
pielęgniarki poszukiwały pomocy,

na innych nie.

Co wyróżniało oddziały, gdzie poszukiwanie
pomocy było powszechne?

Była tam jedna pielęgniarka,
której zadaniem

było pomaganie innym
pielęgniarkom na oddziale.

W tej sytuacji

pielęgniarki mówiły:
"To nie wstyd prosić o pomoc,

jesteśmy do tego zachęcane".

Poszukiwanie pomocy
nie jest ważne jedynie dla sukcesu

i samopoczucia dawców.

Istotne jest, by więcej ludzi
się tak zachowywało.

Dane pokazują,

że około 75-90%
aktów dawania w organizacji,

zapoczątkowuje prośba.

Ale wielu ludzi nie prosi.

Nie chcą wyjść na niekompetentnych,

nie wiedzą, kogo zapytać,
nie chcą obciążać innych.

Jeśli nikt nigdy nie prosi,

mamy wielu sfrustrowanych dawców,

którzy chcieliby wykazać się,

gdyby tylko wiedzieli,
kto może skorzystać i jak.

Najważniejszą rzeczą,

by stworzyć kulturę spełnionych dawców,

jest analiza, kogo dopuszczamy do zespołu.

Chcemy wyższej produktywności,

powinniśmy zatrudnić dawców.

Byłem zdumiony odkrywając,
że to nie prawda.

Negatywny oddźwięk biorców w grupie,

jest nawet trzykrotnie wyższy,
niż działania dawców.

Pomyślmy.

Jedna kostka domina przewróci resztę.

Jeden kwiat nie wzbije się ponad drzewa.

Nie wiem, co to znaczy.

(Śmiech)

Mam nadzieje, że wy tak.

Wystarczy jeden biorca w zespole

i dawcy przestaną pomagać.

Powiedzą: "Otaczają mnie węże i rekiny.

Czemu powinienem pomagać?"

Natomiast jeden dawca

nie sprowokuje napływu hojności.

Ludzie myślą:

"Świetnie, ta osoba zrobi naszą pracę".

Efektywne zatrudnianie i budowa zespołu

nie polegają na dodawaniu dawców.

Trzeba wyeliminować biorców.

Robiąc to,

zostajesz z dawcami i dopasowanymi.

Dawcy będą hojni,

nie muszą martwić się konsekwencjami.

Fenomenem dopasowanych jest,
że dopasują się do reszty.

Jak dostrzec biorcę, nim będzie za późno?

Nie mamy talentu do tego.

Zwłaszcza przy pierwszym wrażeniu.

Powoduje to jedna cecha charakteru.

Ugodowość.

Jedna z głównych cech w wielu kulturach.

Ugodowi ludzie są mili,
przyjaźni i uprzejmi.

Jest ich masa w Kanadzie.

(Śmiech)

Odbył się tam krajowy konkurs,

na hasło reklamowe dla Kanady.

"Tak Kanadyjski jak..."

Myślałem, że wygra hasło:

"Tak Kanadyjski, jak syrop klonowy,"
lub "...hokej".

Jednak wygrało inne hasło

i nie żartuję:

"Tak Kanadyjski, jak to możliwe,
w danej sytuacji".

(Śmiech)

Ci z was, którzy są ugodowi

albo trochę kanadyjscy,

od razu to rozumieją.

Jak powiedzieć, że coś reprezentuję,

gdy ciągle dopasowuję się do innych?

Nieugodowi robią to inaczej.

Są bardziej krytyczni,
sceptyczni, wymagający.

Prawdopodobnie trafią
do szkoły prawniczej.

(Śmiech)

To fakt empiryczny.

(Śmiech)

Zawsze zakładałem,
że ludzie ugodowi są dawcami,

a nieugodowi, biorcami.

Wtedy zebrałem dane

i zdziwiłem się, bo nic się nie pokrywało.

Grupy te zamieniły się miejscami.

To okładka mówiąca:

"Jak przyjemny jest kontakt z tobą?".

Dawanie i branie wypływa z wewnątrz.

Jakie masz wartości? Jakie intencje?

Jeśli chcesz dokładnie oceniać,

trzeba zrobić to, na co czeka
każdy konsultant na sali

i narysować tabelę.

(Śmiech)

Ugodowy dawca to jasny punkt,

zawsze się zgadza.

Nieugodowego biorcę również łatwo poznać,

choć można przedstawić ich inaczej.

(Śmiech)

Zapominamy o dwóch kolejnych opcjach.

Nieugodowi dawcy.

To ludzie szorstcy i twardzi z zewnątrz,

ale w ich sercu leży interes innych.

Inżynier powiedziałby:

"Nieugodowy dawca,

ktoś z brzydkim interfejsem,
ale świetnym systemem operacyjnym".

(Śmiech)

Może to pomoże.

(Śmiech)

To najbardziej niedoceniani
ludzie w organizacjach.

Zbierają krytyczne komentarze,

nikt nie chce ich słuchać,
jednak wszyscy powinni.

Trzeba wysilić się, by docenić ich,

zamiast skreślać za wcześnie, mówiąc:

"Nieprzyjemny, to na pewno
samolubny biorca".

Kolejna zapominana śmiercionośna opcja.

Ugodowy biorca, znany jako oszust.

Osoba z pozoru miła,

jednak później wbija nóż w plecy.

(Śmiech)

Moim sposobem na rozpoznanie ich

jest jedno pytanie:

"Czy możesz podać nazwiska czterech osób,

którym pomogłeś w karierze?".

Biorcy podadzą nazwiska

ludzi bardziej wpływowych niż oni sami.

Najpierw się podlizują, potem kopią.

Dawcy podadzą nazwiska ludzi,
którzy są niżej w hierarchii,

którzy nie mają takiej mocy,

by pomóc im.

Wiadomo, że można
dowiedzieć się wiele o charakterze,

obserwując, jak ktoś traktuje kelnerów

czy kierowców Ubera.

Robiąc to wszystko dobrze,

eliminując biorców,

likwidujemy strach
przed proszeniem o pomoc,

chroniąc dawców przed wypaleniem,

pozwalając im osiągać własne cele

na równi z pomaganiem,

możemy zmienić
postrzeganie sukcesu przez innych.

Zamiast postrzegać go jako zwycięstwo,

ludzie pojmą sukces jako wkład w całość.

Najlepszą drogą do sukcesu

jest pomoc innym w jego osiąganiu.

Szerząc to przekonanie,

można obrócić paranoję do góry nogami.

Jest na to nazwa.

Pronoja.

Jest to urojona wiara,

że inni knują, by było ci dobrze.

(Śmiech)

Krążą za plecami

i mówią o tobie dobre rzeczy.

Wspaniałą rzeczą dotyczącą dawców
jest to, że to nie złudzenie.

To rzeczywistość.

Chcę żyć w świecie,
gdzie dawcy odnoszą sukcesy.

Mam nadzieję,
że pomożecie mi ten świat tworzyć.

Dziękuję.

(Brawa)