-
Velkommen til filmen om grunnleggande subtraksjon.
-
La oss sjå litt meir på grunnleggande addisjon først.
-
Kva tyder det når eg seier 4 pluss 3?
-
Kva blir det tilsaman?
-
Det er fleire måtar å sjå dette på.
-
Me kunne sagt at eg hadde 4 ting.
-
Viss eg hadde 4 sirklar, eg veit eigentleg ikkje, eg hadde
-
4 sitronar til frokost.
-
Så 1, 2, 3, 4 sitronar til frokost.
-
Og så hadde eg 3 sitronar til til lunsj.
-
1, 2, 3, og du kan sjå på 4 pluss 3 som kor mange
-
sitronar hadde eg tilsaman?
-
Eg leggar 3 til 4.
-
Så kor mange hadde eg tilsaman?
-
Det blir 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
-
Eg hadde 7 sitronar tilsaman.
-
Ein annan måte å sjå dette er at me kunne
-
teikna tallinja.
-
Eg teiknar he\o gul fordi-, nei ho er
-
ikkje brei nok.
-
Eg teiknar ho gul fordi me snakkar om sitronar.
-
Så dette er tallinja vår.
-
Og viss eg startar med tallet-, eg teiknar alle talla.
-
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
-
Så du kan tenka på dette som å seie, vel,
-
me er på tallinja.
-
Me startar på talet 4.
-
Det er dette 4-talet.
-
Og me legg 3 til det.
-
Så då aukar me langs tallinja med 3.
-
Så då går me 1, 2, 3 og du endar på 7.
-
Så du kan seie at viss eg har 4 og får 3 til har eg 7 tilsaman.
-
Eller viss eg aukar 4 med 3 får eg òg 7.
-
Så kva er då subtraksjon?
-
Sia det er det denne filmen handlar om.
-
Eg burde ikkje kasta bort tida vår med å snakka om addisjon.
-
Så me tek eksempelet 4 minus 3.
-
Kva blir det?
-
Eg byttar fargar for å halda det interessant.
-
Kva er 4 minus 3 det same som?
-
Subtraksjon eller minus er det motsatte av addisjon.
-
Så med addisjon gjer du noka meir, du adderer.
-
Eg vil ikkje bruka ordet adderer for å skildra addisjon, men
-
det er det du gjer.
-
Eg hadde 4 sitronar og så fekk eg 3 til.
-
Med subtraksjon tek du vekk.
-
Så i dette eksempelet, viss eg starta med 4 sitronar, me tenkar at eg
-
hadde 4 sitronar på eit fat.
-
Viss eg subtraherer 3, viss eg seier minus 3, i staden for
-
å legga til 3 og få 7, skal eg trekka fra 3.
-
Kanskje eg et dei eller kanskje eg gir dei
-
til deg for å sjå desse filmane.
-
Så for å ta 3 fra desse 4, ein av dei går vekk,
-
denne går vekk og denne går vekk.
-
Kor mange sitronar har eg att?
-
Det er den einaste eg ikkje har strøke ut.
-
Så me har 1 att.
-
Og dette ville vore sitrona som blei att.
-
Det trong ikkje vera den, eg kunne strøke ut
-
kva sitron so helst av dei 3.
-
Ein annan måte å sjo det på, no teiknar me den same
-
sitronfarga tallinja.
-
Viss dette er tallinja.
-
Og eg teiknar alle dei same talla.
-
Det blir 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
-
Tallinja held sjølvsagt fram vidare.
-
Det finst ikkje noka tal som er størst.
-
Og du kan tenka deg, sama kva tal du tenkar på kan eg
-
tenka på eit høgare tal.
-
Så det finst ikkje noka tal som er størst.
-
Det er difor me teiknar den pila.
-
Eg kunne aldri teikna heile tallinja.
-
Men uansett må me tilbake til subtraksjonen.
-
Me startar med 4 sitronar, sant?
-
Då me la til 3, pluss 3, gjekk me 4 mellomrom mot høgre
-
på tallinja.
-
Og det er fordi verdien aukar mot høgre.
-
Så me gjekk frå 4 til 5,
-
det var ein til.
-
Me haldt fram 5 til 6 var to til og 7 var 3 til.
-
No trekk me frå 4.
-
Kva gjer me no?
-
Kva trur du me gjer?
-
Sia me trekk frå skal me minka det
-
totale talet på sitronar me har.
-
Så når me tek vekk ei får me 3.
-
Me tek vekk to og får 2.
-
Me tek vekk tre, me skulle jo ta vekk tre.
-
Då går me tilbake 1, 2, 3 langs tallinja
-
og endar opp på 1.
-
Det er dette 1-talet.
-
Som oppsumering er addisjon når du legg saman fleire.
-
Subtraksjon er når du trekk ifrå.
-
Viss du tenkar på tallinja er addisjon
-
å auka med den mengda langs tallinja.
-
Så i dette høvet auka me med 3 langs tallinja.
-
Då kom me frå 4 til 7.
-
Då me brukte subtraksjon gjekk me tilbake langs
-
tallinja.
-
Me minkar med same mengda som du subtraherer.
-
I dette høvet minka me med 3.
-
Me gjekk tilbake 1, 2, 3 og fekk 1.
-
Ein annan måte å sjå det, viss eg har 4 av eitt eller anna.
-
Viss eg gir vekk 3 eller viss eg et 3 eller samma kva
-
eg gjorde med 3 av dei.
-
Viss eg mista 3 av dei ville eg hatt 1 att.
-
No skal eg visa deg nokre interessante ting
-
om subtraksjon.
-
Me veit at 4 minus 3 er lik 1.
-
No skal eg visa deg noka anna som er interessant.
-
Kva er 4 minus 1?
-
Me kan bruka kva døme me vil.
-
Me brukar sitronene.
-
Eller no brukar me eple, eg er lei av sitronar.
-
Me antek at eg hadde 1, 2, 3, 4.
-
Eg har ei ny penn, av og til teiknar ho ikkje ordentleg.
-
Me seier at eg hadde 4 eple.
-
Dette er dømet me brukar.
-
Og eg skulle eta eitt av dei.
-
Då forsvinn eitt av dei.
-
Kor mange eple har eg att?
-
Det blir 3-, 1, 2, 3.
-
Så 4 minus 1 er lik 3.
-
Og viss me gjorde det langs tallinja, viss me starta på 4 og
-
subtraherte 1, me ték vekk 1.
-
Då minkar me med eitt.
-
Me går ein tibake og får 3.
-
Båe måtar virkar.
-
Er ikkje det interessant?
-
4 minus 3 er lik 1 og 4 minus 1 er lik 3.
-
Du kan lura på om eg valde tala for at det skulle virka.
-
Det visar seg å alltid vera sant.
-
Eg vil ikkje vera for teknisk men me held
-
allereie litt på med noka du kanskje vil læra seinare,
-
kanskje i algebra.
-
Men eg vil eigentleg ikkje fortella om alt det akkurat no.
-
Kor kjem dette fra?
-
Dette er òg basert på faktumet at 3 pluss 1…, eg
-
ville ikkje forvirra deg.
-
Orsak viss eg gjorde det.
-
Men eg skal visa deg ein interessant ting til.
-
Kva blir 3 pluss 1?
-
3 pluss 1 blir kva?
-
Det er jo enkelt.
-
Du veit det frå grunnleggande addisjon.
-
Du kan starta på tallinja på 3 og legga til 1.
-
Og kor ender du opp?
-
Du endar opp på 4.
-
3 pluss 1 er lik 4.
-
Eller så kunne du starta ved 1 på tallinja og lagt till 3.
-
1, 2, 3 og du ville endt opp på 4 då òg.
-
Så me veit at du kan gjera dette på båe måtar.
-
Begge er lik 4.
-
Kva ser du her?
-
Det er ein haug med ting eg har skreve her og alle
-
er på eit vis i slekt.
-
1 pluss 3 er lik 4.
-
3 pluss 1 er lik 4.
-
4 minus 1 blir 3.
-
Eigentleg er det å trekka 1 frå 4 for å få 3 det same som
-
å seie at 3 pluss 1 er lik 4.
-
Denne påstanden seier at viss eg legg 1 til 3 får eg 4.
-
Denne seier at viss eg tek 1 frå 4 får eg 3.
-
Så viss eg startar på 4 og flyttar bakover får eg 3.
-
Denne seier at viss eg startar med 3 og flyttar 1 oppover får eg 4.
-
Forhåpentlegvis gir det deg litt forståelse for
-
kva subtraksjon er.
-
I neste film skal eg løysa så mange subtraksjonsproblem
-
eg greier på 10 minutt.
-
Og då er du klar til oppgåvene,
-
Ser deg snart.
