Sztuka z powietrza, którym oddychamy

Emily Parsons-Lord odtwarza powietrze z odległych momentów w historii Ziemi - od czystego, świeżego w smaku powietrza epoki karbonu do sodowego powietrza wymierania permskiego i ciężkiego, toksycznego powietrza przyszłości, jaką kreujemy. Przez zrobienie z powietrza sztuki zaprasza nas do poznania niewidocznego świata wokół. Weźcie wdech powietrza z przeszłości i przyszłości Ziemi podczas tej pomysłowej, psychodelicznej prelekcji.

Jeśli powiem: "Wyobraź sobie powietrze"

- co sobie wyobrazisz?

Większość ludzi myśli o pustej przestrzeni

lub nieskazitelnie błękitnym niebie

lub drzewach tańczących na wietrze.

Wspominam nauczycielkę chemii
z liceum w niezwykle długich skarpetach

jak przy tablicy

rysowała pęcherzyki powietrza
połączone z innymi pęcherzykami,

i opisywała, jak wibrują
i zderzają się w rozszalałej zupie.

Naprawdę raczej wcale
nie myślimy o powietrzu.

Zauważamy je zwykle wtedy,

gdy wiąże się z nim
jakieś niemiłe odczucie,

jak okropny zapach
lub widok dymu czy mgły.

Jest zawsze wokół nas.

Dotyka nas w tej chwili.

Wypełnia nas od wewnątrz.

Powietrze jest bezpośrednie,
niezbędne i intymne.

Mimo to tak łatwo o nim zapominamy.

Czym więc jest powietrze?

To kombinacja niewidzialnych gazów,
które spowijają ziemię,

przyciągnięte przez grawitację.

Choć jestem artystką sztuk wizualnych,

interesuje mnie niewidoczność powietrza.

Interesuje mnie to,
jak je sobie wyobrażamy,

jak go doświadczamy

i to, jak wszyscy mamy wrodzone
zrozumienie jego materialności

przez oddychanie.

Wszystko, co żyje na ziemi

wymienia powietrze przez wymianę gazów,

tak jak robimy to wszyscy teraz.

Tak właściwie weźmy teraz wszyscy

jeden wielki, zbiorowy, głęboki wdech.

Gotowi? Wdech. (Wdycha)

I wydech. (Wydycha)

Wasz wydech był stukrotnie wzbogacony

w dwutlenek węgla.

Pięć lirów powietrza na oddech,
17 wydechów na minutę

razy 525 600 minut w roku

daje 45 milionów litrów powietrza,

wzbogaconych stokrotnie dwutlenkiem węgla

na osobę.

To jak 18 basenów olimpijskich.

Dla mnie powietrze jest wielopostaciowe.

Jest jednocześnie tak małe jak oddech

i tak duże jak planeta.

Trudno to sobie wyobrazić.

Może to niemożliwe,
a może nie ma znaczenia.

Przez praktykę sztuk wizualnych

staram się nie tyle obrazować powietrze

co nadawać mu fizyczność i dotykalność.

Staram się rozszerzyć
wyobrażenie estetyki, wyglądu,

tak, żeby zawierało informacje
o odczuciach na skórze

i w płucach,

o tym, jak brzmi głos
podczas jego przepływu.

Eksploruję jego wagę, gęstość i zapach,
ale, co najważniejsze,

myślę dużo o historiach związanych
z różnymi rodzajami powietrza.

To praca, którą stworzyłam w 2014 roku.

Nazywa się "Różne rodzaje powietrza:
pamiętnik rośliny",

gdzie odtwarzam powietrze
z różnych er ewolucji Ziemi

i zapraszam widzów
do wdychania go ze mną.

To bardzo zaskakujące
i bez precedensu.

Nie jestem naukowcem,

ale naukowcy od atmosfery szukają śladów

w chemii powietrza w geologii

na przykład, jak skały się utleniają,

szacują te informacje i podsumowują je

w taki sposób, że w zasadzie
mogą sformułować przepis

na powietrze z różnych czasów.

Potem przychodzę jako artystka,
biorę ten przepis

i odtwarzam, używając gazowych składników.

Szczególnie interesowały mnie momenty,

kiedy życie zmieniało powietrze,

ale wpływ powietrza na ewolucję życia,

jak to z ery karbonu.

Pochodzi sprzed 300 do 350 milionów lat.

Ta era znana jest jako czas gigantów.

Po raz pierwszy w historii życia

lignina ewoluuje.

To ta twarda substancja,
z której zrobione są drzewa.

To wtedy w zasadzie drzewa wymyślają pnie

i rosną naprawdę wielkie, coraz większe,

i porastają ziemię

uwalniając coraz więcej tlenu

tak, że poziom tlenu jest dwa razy wyższy

niż dzisiaj.

To bogate powietrze
wspomaga olbrzymie insekty,

wielkie pająki i ważki
z 65-centymetrową rozpiętością skrzydeł.

To powietrze jest
naprawdę czyste i świeże.

Nie ma zbytnio smaku,

ale daje ciału subtelny zastrzyk energii.

Jest naprawdę dobre na kaca.

(Śmiech)

Albo weźmy powietrze z czasu
wymierania permskiego.

to 252,5 milionów lat temu,

zaraz przed ewolucją dinozaurów.

To naprawdę krótki okres,
mówiąc geologicznie,

od 20 do 200 000 lat.

Bardzo szybko.

To największe wymarcie w historii Ziemi,

nawet większe od wymarcia dinozaurów.

wymiera wtedy 85 do 95% gatunków,

a równocześnie wzrasta poziom
dwutlenku węgla,

co, jak wielu naukowców potwierdza,

wynika z równoczesnych erupcji wulkanów

i postępującego efektu cieplarnianego.

Poziom tlenu wtedy spada
do połowy tego, co mamy teraz,

czyli około 10 procent.

To powietrze absolutnie
nie podtrzymałoby ludzkiego życia,

ale można raz zaczerpnąć oddechu.

Taki oddech jest dziwnie przyjemny,

naprawdę uspokajający, dość ciepły

i smakiem przypomina gazowaną wodę.

Ma ten rodzaj zwilżania, dość przyjemny.

Skoro myślimy o powietrzu przeszłości,

to naturalnie można pomyśleć też
o powietrzu przyszłości.

Zamiast spekulować na ten temat

i dowolnie wymyślać
skład powietrza przyszłości,

odkryłam syntetyczne powietrze.

To oznacza, że nie występuje ono
nigdzie w naturze,

lecz jest stworzone
przez ludzi w laboratoriach

dla aplikacji w różnych
środowiskach przemysłowych.

Dlaczego to powietrze przyszłości?

Bo tworzą je stabilne cząsteczki,

które po uwolnieniu
staną się częścią powietrza

na następne 300 do 400 lat,
zanim się rozpadną.

To jakieś 12 do 16 pokoleń.

Powietrze przyszłości ma pewne
bardzo zmysłowe właściwości.

Jest bardzo ciężkie.

Jest około osiem razy cięższe niż to,
którym przywykliśmy oddychać.

Jest tak ciężkie, kiedy je wdychasz,

wypowiadane słowa też robią się ciężkie,

aż skapują z podbródka na podłogę

i wsiąkają w szczeliny.

To powietrze, które działa
w dużym stopniu jak płyn.

To powietrze ma też wymiar etyczny.

Stworzyli je ludzie,

ale to też najsilniejszy gaz cieplarniany,

jaki kiedykolwiek testowano.

Jego potencjał grzewczy jest 24 000 razy
większy od dwutlenku węgla

i ma trwałość od 12 do 16 pokoleń.

Ta konfrontacja etyczna
jest w centrum mojej pracy.

(Zniżonym głosem) Ma jeszcze jedną
dość zaskakującą właściwość.

Zmienia dość dramatycznie
brzmienie głosu.

(Śmiech)

Kiedy zaczynamy myśleć...

O, trochę jeszcze zostało.

(Śmiech)

Kiedy myślimy o zmianie klimatu,

pewnie nie myślimy o olbrzymich insektach,

wybuchach wulkanów
albo śmiesznych głosach.

Prędzej przyjdą nam na myśl

topniejące lodowce

i niedźwiedzie polarne dryfujące na krze.

Myślimy o wykresach kołowych
i grafikach kolumnowych

i mnóstwie polityków
gadających z naukowcami w swetrach.

Ale może nadszedł czas,
żeby myśleć o zmianie klimatu

na tym samym instynktownym poziomie,
na jakim doświadczamy powietrza.

Tak jak powietrze, klimat zmienia się
równocześnie w skali cząsteczki,

oddechu i planety.

Zmiany są natychmiastowe,
życiowe i intymne,

a także bezpostaciowe i nieporęczne,

mimo to tak łatwo o nich zapomnieć.

Zmiana klimatu jest zbiorowym
autoportretem ludzkości.

Odbija decyzje jednostek,

rządów i przemysłu.

Obserwacja powietrza nauczyła mnie,

że mimo ciągłych zmian, nadal trwa.

Może nie wspierać
znanego nam rodzaju życia,

ale jakieś wesprze.

Skoro ludzie są tak witalną
częścią tej zmiany,

uważam za ważne,
że możemy poczuć tę dyskusję.

Bo choć powietrze jest niewidzialne,

ludzie zostawiają w nim intensywny ślad.

Dziękuję.

(Brawa)