Return to Video

Mit o dwóch najlepszych irlandzkich wojownikach - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:12
    Cú Chulainn, bohater Ulsteru,
    stał u brodu na półwyspie Cooley,
  • 0:12 - 0:15
    gotów samodzielnie
    stawić czoła całej armii
  • 0:16 - 0:18
    z powodu jednego byka.
  • 0:20 - 0:21
    Armia, o której mowa,
  • 0:21 - 0:24
    należała do królowej Meadhbh
    z Connaught.
  • 0:24 - 0:28
    Rozwścieczona tym, że jej mąż
    posiadał potężnego białego byka,
  • 0:28 - 0:33
    postanowiła za wszelką cenę schwytać
    legendarnego brązowego byka Ulsteru.
  • 0:34 - 0:38
    Niestety, król Ulsteru wybrał
    właśnie ten moment,
  • 0:38 - 0:42
    by zmusić brzemienną boginię Machę
    do jazdy pędzącym rydwanem.
  • 0:42 - 0:48
    W odwecie zesłała ona na króla
    i całą jego armię skurcze żołądka,
  • 0:48 - 0:50
    które niesamowicie przypominały poród
  • 0:50 - 0:54
    - na wszystkich z wyjątkiem Cú Chulainna.
  • 0:54 - 0:57
    Choć był najlepszym
    wojownikiem w Ulsterze,
  • 0:57 - 0:59
    Cú Chulainn wiedział,
    że nie da rady zmierzyć się
  • 0:59 - 1:02
    z całą armią Królowej Meadhbh na raz.
  • 1:02 - 1:05
    Przywołał więc świętą tradycję pojedynku,
  • 1:05 - 1:08
    by walczyć z intruzami po kolei,
    z jednym po drugim.
  • 1:09 - 1:11
    Gdy armia Królowej Meadhbh nadchodziła,
  • 1:11 - 1:15
    jedna rzecz martwiła go bardziej
    niż czekająca go ciężka próba.
  • 1:16 - 1:19
    Lata wcześniej Cú Chulainn
    wyjechał do Szkocji,
  • 1:19 - 1:22
    by trenować ze sławną
    wojowniczką Scáthach.
  • 1:23 - 1:27
    Tam spotkał młodego wojownika
    z Connaught, Ferdiada.
  • 1:27 - 1:32
    Żyli i trenowali ramię w ramię,
    a później stali się bliskimi przyjaciółmi.
  • 1:32 - 1:35
    Kiedy wrócili do domów,
  • 1:35 - 1:40
    Cú Chulainn i Ferdiad znaleźli się
    po przeciwnych stronach wojny.
  • 1:40 - 1:44
    Cú Chulainn wiedział, że Ferdiad
    maszeruje w armii Meadhbh
  • 1:44 - 1:46
    i że jeśli uda mu się odpierać jej wojsko,
  • 1:46 - 1:49
    w końcu trafi na Ferdiada.
  • 1:49 - 1:53
    Dzień po dniu Cú Chulainn
    samotnie bronił Ulsteru.
  • 1:54 - 1:58
    Głowy niektórych przeciwników
    odsyłał do obozu Meadhbh,
  • 1:58 - 2:01
    resztę porywały rwące wody brodu.
  • 2:01 - 2:06
    Czasem wpadał w trans
    i zabijał setki żołnierzy z rzędu.
  • 2:06 - 2:10
    Ilekroć widział królową w oddali,
    ciskał w nią kamieniami.
  • 2:10 - 2:12
    Nigdy jej nie trafił,
  • 2:12 - 2:16
    ale raz udało mu się
    strącić wiewiórkę z jej ramienia.
  • 2:17 - 2:20
    W obozie Connaught
    Ferdiad trzymał się z dala,
  • 2:20 - 2:23
    robiąc wszystko, by uniknąć momentu,
  • 2:23 - 2:26
    w którym będzie musiał zmierzyć się
    z najlepszym przyjacielem.
  • 2:26 - 2:28
    Królowa była jednak niecierpliwa,
  • 2:28 - 2:30
    chciała dostać cennego byka w swoje ręce
  • 2:30 - 2:34
    i wiedziała, że Ferdiad był jej najlepszą
    szansą na pokonanie Cú Chulainna.
  • 2:34 - 2:37
    Zaczęła więc go prowokować
    i kwestionować jego honor,
  • 2:37 - 2:40
    dopóki nie miał innego wyboru niż walka.
  • 2:41 - 2:46
    Przyjaciele zmierzyli się w brodzie,
    dorównując sobie w sile i umiejętnościach,
  • 2:46 - 2:48
    niezależnie od rodzaju używanej broni.
  • 2:49 - 2:54
    Trzeciego dnia walki Ferdiad
    zaczął zdobywać przewagę
  • 2:54 - 2:56
    nad wycieńczonym Cú Chulainnem.
  • 2:57 - 3:01
    Cú Chulainn miał jednak
    ostatniego asa w rękawie:
  • 3:01 - 3:05
    ich nauczycielka podzieliła się
    z nim pewnym sekretem.
  • 3:05 - 3:09
    Powiedziała mu, jak przywołać Gáe Bulg,
  • 3:09 - 3:13
    magiczną włócznię wykutą
    z kości morskich potworów,
  • 3:13 - 3:16
    która leży na dnie oceanu.
  • 3:16 - 3:22
    Cú Chulainn wezwał włócznię,
    śmiertelnie ugodził Ferdiada i upadł.
  • 3:23 - 3:27
    Meadhbh skorzystała z okazji
    i wpadła z resztą armii,
  • 3:27 - 3:29
    by pojmać brązowego byka.
  • 3:29 - 3:33
    Kiedy mężczyźni Ulsteru w końcu
    ozdrowieli z magicznej choroby,
  • 3:33 - 3:36
    rzucili się za nią w pogoń.
  • 3:36 - 3:40
    Było jednak za późno: królowa Meadhbh
    przekroczyła granicę bez szwanku,
  • 3:40 - 3:43
    ciągnąc ze sobą brązowego byka.
  • 3:43 - 3:47
    W domu Meadhbh zażądała kolejnej walki,
  • 3:47 - 3:51
    tym razem między brązowym bykiem
    i białym bykiem należącym do jej męża.
  • 3:52 - 3:56
    Byki dorównywały sobie siłą
    i walczyły do późnej nocy,
  • 3:56 - 3:59
    ciągając się po całej Irlandii.
  • 4:00 - 4:04
    W końcu brązowy byk zabił białego,
  • 4:04 - 4:07
    a królowa Meadhbh
    była wreszcie zadowolona.
  • 4:08 - 4:11
    Lecz zwycięstwo nic nie znaczyło
    dla brązowego byka.
  • 4:11 - 4:15
    Był zmęczony, ranny i wyniszczony.
  • 4:16 - 4:21
    Niedługo później zmarł z powodu
    złamanego serca, zostawiając za sobą kraj,
  • 4:21 - 4:26
    który miał cierpieć skutki wojny
    królowej Meadhbh jeszcze przez wiele lat.
Title:
Mit o dwóch najlepszych irlandzkich wojownikach - Iseult Gillespie
Speaker:
Iseult Gillespie
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/the-myth-of-ireland-s-two-greatest-warriors-iseult-gillespie

Cú Chulainn, bohater Ulsteru, stał u brodu na półwyspie Cooley gotów samodzielnie stawić czoła całej armii dla dobra jednego byka.
Armia, o której mowa, należała do Królowej Connaught, Meadhbh. Rozwścieczona tym, że jej mąż posiadał niesamowicie silnego białego byka, postanowiła za wszelką cenę schwytać legendarnego brązowego byka Ulsteru. Iseult Gillespie z detalami opowiada irlandzki mit Táin Bò Cuailnge.

Lekcja: Iseult Gillespie, reżyseria: Paper Panther

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:28

Polish subtitles

Revisions