-
Title:
-
Description:
-
Merhaba, Nir Eyal ile birlikteyim.
¶
-
Kendisi Hooked, Alışkanlık Yaratan
Ürünler Geliştirme kitabının yazarı.
-
Katıldığın için teşekkürler.
-
Benim için bir zevk.
Burada olmak güzel.
-
Peki, biraz kitabından bahseder misin?
-
Elbette.
-
Kitabım, ürünlerin kullanıcılarla nasıl
bir etkileşim içinde olduğunu anlatıyor.
-
İnsanların tekrardan gelmelerini sağlayan
ürün ve servisleri nasıl geliştiriyoruz?
-
Her iş kolunun bir alışkanlık
oluşturmasına gerek yok tabii ki.
-
Fakat bir alışkanlık yaratan her iş
kolunun bir kancaya (hook) ihtiyacı var,
-
ve kitapta bundan bahsediyor,
hook modeli dediğim bir örgüyle ilgili.
-
Tetikleyici, aksiyon, ödül, yatırım olan
bu dört adımlık süreç, insanların
-
geri gelmelerini ve bu değişik servis
ve ürünleri kullanmalarını sağlıyor.
-
Ve umuyorum ki, ürünlerin insanlarla nasıl
etkileşime geçtiğinin ardındaki
-
psikolojiyi kullanıp bu alışkanlıkların
yardımıyla insanların daha mutlu,
-
sağlıklı, üretken ve bağlantılı
hayatlar sürmesini sağlamak.
-
Peki şimdi, bir girişimci olarak ben
bu modeli kullanabilir miyim?
-
Tabii ki.
-
Eğer alışkanlığa ihtiyaç duyan bir ürün
geliştiriyorsanız, ürünleri
-
şöyle bir düşündüğünüzde,
-
son birkaç yıl içinde en başarılı
şirketlerden bazıları olan Facebook,
-
Google, Instagram, WhatsApp,
Snapchat ve Slack
-
kullanıcılarında alışkanlıklar
geliştirdi.
-
Bu bir gereklilik değil tabii ki, birçok
iş kolu alışkanlık oluşturmadan gayet iyi
-
durumda olabiliyor, ancak bu az önce
bahsettiğim şirketler gibi alışkanlık
-
geliştirmeye dayalı bir iş modeli söz
konusuysa, her seferinde insanların
-
geri gelmesi için reklam göndermeye
kalkarlarsa işlerini kaybederler.
-
Yani, eğer bu tarz bir şirketseniz,
-
ve insanların kendi kendilerine geri
gelmelerine gereksinim duyan
-
bir ürün geliştiren girişimciyseniz bu
taslağı kullanarak bunu anlayabilirsiniz.
-
Alışkanlık yaratan bir ürün geliştirmek
için temel bileşenlere sahip miyim?
-
Bu ürün sadece tüketiciler için mi?
-
Hayır. Girişimci ürünü olsa da
tüketici ürünü
-
olsa da fark etmez.
-
Önemli olan, insanların gün içerisinde
çok az ya da hiç
-
düşünmeden kullandığı bir ürün olması.
-
Yani, eğer ticari bir uygulama
geliştiriyorsanız, sunucu çiftliği gibi
-
bir yere koyduğunuz ve aslında
hiç kimsenin kullanmadığı
-
bir parça yazılım ise, sorun yok.
-
Harika bir iş ve bunu yapmaya devam
etmelisiniz, fakat böyle bir şey için
-
ihtiyacınız yok tabii ki,
çünkü sürekli olarak kullanılmıyor.
-
Diğer yandan, Slack, GitHub,
Stack Overflow veya
-
Salesforce gibi bir iletişim aracı
geliştiriyorsanız,
-
bütün bunlar alışkanlıklara gereksinim
duyan, yüz yüze kullanılan ticari ürünler.
-
İnsanların tekrardan geri
dönmesine ihtiyaçları var.
-
Ve bu tarz ürünler için de
bir kancaya ihtiyacınız var.
-
Bu kancalar, yani bu dört aşamalı süreç,
-
bir ödül ve hareketin tetiklenmesiyle
başlıyor ve sonra da yatırım geliyor.
-
Yani, her kanca bir
tetikleyici ile başlıyor.
-
Tetikleyici alışkanlığı harekete geçiriyor
ve bizim de iki tür tetikleyicimiz var.
-
Dış tetikleyiciler ve iç tetikleyiciler
-
Dış tetikleyiciler etrafımızda bize
bir sonraki adımda ne yapmamızı
-
söyleyen şeyler.
-
Bize bazı bilgiler veriyorlar.
-
"Buraya tıklayın",
-
"Şimdi satın alın", bir arkadaşınızın
sözleriyle yeni çıkan
-
o muhteşem uygulamadan bahsetmesi.
-
Bütün bunlar dış tetikleyiciler.
-
Bu dış tetikleyiciler bizi
harekete geçiriyor.
-
Alışkanlığın kendisi de bu.
-
Bir uygulamayı açın, Pineterest'de
gezinin, Google'da arama yapın,
-
Youtube'da play tuşuna basın.
-
Bu aksiyonların hepsi, çok az ya da
-
hiç düşünmeden yaptığımız
çok basit davranışlar.
-
Bu çok küçük davranışlar
bir ödül beklentisi içinde.
-
Bu da bizi kancanın üçüncü
aşamasına getiriyor.
-
Kullanıcının kaşıntısının giderildiği
nokta, istedikleri şeyi aldıkları yer.
-
Ve gene de, bir sonraki sefer o ürünle
etkileşime geçtiklerinde
-
karışlarına ne çıkacağına dair
bir gizem durumu var.
-
O yüzden, bu sadece bir ödül olmuyor.
-
Görünüşe göre, alışkanlık geliştirme
teknolojileri değişken ödül dediğimiz
-
durumun içine entegre oluyor.
-
Bu durum, edimsel
koşullanmanın babası olan
-
B.F Skinner'ın klasikleşmiş
çalışmasından geliyor.
-
Skinner, değişik zamanlarda küçük kutularla
-
güvercinlerini ödüllendirirdi.
-
Bazen güvercinler çarkı gagalarlardı,
-
ödül alamazlardı,
-
bir sonraki seferde ödül alırlardı.
-
Skinner'ın gözlemlediğiyse
tepkilerinin sıklığıydı,
-
planlanmış aralıklı takviyelerle
ödül verildikçe
-
güvercinlerinin çarkı gagalaması arttı.
-
Ve işte bütün bu en çok alışkanlık
yapan ve en fazla etkileşime geçilen
-
ürünlerde bulduklarımızı biraz gizemli,
biraz da değişkenlik olarak görüyoruz.
-
Yani aramak ve haber yayınlarında gezmek,
veya sporu izlemeyi eğlenceli
-
kılan şey takımınınız kazanıp
kazanmayacağının kesin olmaması.
-
Ya da bir dizi veya filmi
harika yapan nedir ki?
-
Mutlu sona nasıl
ulaşılacağının bilinmezliği.
-
Bütün bunlar değişken
ödüllere birer örnek.
-
Son olarak da kancanın son aşaması olan,
yatırım aşaması.
-
Yatırı aşaması, kullanıcının ileride
yarar sağlayacağı beklentisiyle ürüne
-
bir şeyler harcamaya, yatırım yapmaya
yönlendirildiği kısım.
-
Yani yatırımın amacı bir sonrakinin
olmasının olasılığını
-
arttırması.
-
Yatırım aşaması bunun için var
ve iki şekilde işliyor.
-
Yatırımlar bir sonraki tetikleyiciye
yükleniyor.
-
Yani bir sonraki tetikleyiciye
yükleniyor derken, örneğin;
-
ben WhatsApp üzerinden birine mesaj
gönderiyorum, hemen bir ödül almıyorum.
-
Değil mi? Bir liderlik tablosu,
-
madalya, puan yok, hiçbir şey olmuyor.
-
Benim yaptığımsa bir sonraki
tetikleyiciye yüklemek çünkü muhtemelen
-
bir cevap alacağım.
-
- Doğru.
- Ve o cevap da bir dış tetikleyiciyle
-
geliyor.
-
İşte arkadaşımdan beni tekrardan
kancayı kullanmaya teşvik edecek
-
bir mesaj.
-
Yatırımların bir x-pass benzeri
artmasının ikinci bir yolu da
-
bilgi saklamak, ve bu oldukça kayda
değer bir durum.
-
Bilgi saklamak ürün kullanıldıkça daha
da iyi bir hal alması demek,
-
değerini gittikçe arttırıyor.
-
Ve bunu da takip edenleri, tanınırlığı,
içeriği saklayarak yapıyor.
-
- Resmileri.
- Doğru!
-
Uygulamanın içine koyduğum
her şey onu benim için
-
zaman içinde daha iyi
bir hale getiriyor.
-
Ve bu da birbirini takip eden
döngüler halinde oluyor,
-
tetikleyici, aksiyon, ödül,
yatırım kancaları süresince.
-
Böylece de ikinci tür tetikleyiciyle de
bağlantı kurulmuş oluyor.
-
Hatırlarsanız iki tür tetikleyici olduğunu
söylemiştim; dış tetikleyiciler ve
-
iç tetikleyiciler.
-
İç tetikleyiciler de hayatımızda
yer alan ve bizi güdüleyen
-
bir yer, belirli bir kişi,
bir durum gibi şeyler.
-
Ve en sık olanı da bizi
bir sonraki aksiyona,
-
net bir bilgi olmadan, çok az
ya da hiç düşünmeden
-
bir sonraki alışkanlığa
yönlendiren hislerimiz.
-
Yani zamanla,
-
birbirini takip eden bu kancalar boyunca
süregelen ürünleri kullanıyoruz şimdi.
-
Bize "buraya tıkla" diyen
bir mesajla değil, ancak
-
- Bir ihtiyaçla.
-
- Bir ihtiyaçla, aynen öyle.
-
Kendi kendimizi tetikliyoruz.
-
Bazı ilişkiler kurmuş durumdayız, mesela
yalnızsam Facebook'a göz atıyorum,
-
bBir şeyden emin değilsem
Google'a başvuruyorum,
-
sıkıldığımda YouTube'a
ya da Reddit'e giriyorum
-
veya hisse senetlerine,
maç skorlarına bakıyorum, değil mi?
-
İşte bu kancalar boyunca birbirini
takip eden döngülerden ötürü bunları
-
içgüdüsel olarak yapıyoruz.
