Üç uzaylı bilmecesini çözebilecek misiniz? - Alex Gendler
-
0:07 - 0:09Mantıkçı Raymond Smullyan
tarafından hazırlanan -
0:09 - 0:13ve iş arkadaşı George Boolos'la
ünlenen bu bilmece -
0:13 - 0:17bugüne kadarki en zor bilmece
olarak bilinmektedir. -
0:17 - 0:22Ekibinizle birlikte antik bir gezegene
zorunlu iniş yaptınız. -
0:22 - 0:26Kurtulmanın tek yolu,
üç uzaylı lider olan Tee, Eff ve Arr'a -
0:26 - 0:32doğru sembolleri vererek
gitmenize izin vermelerini sağlamaktır. -
0:32 - 0:35Fakat maalesef hiçbirinin kim
olduğunu bilmiyorsunuz. -
0:35 - 0:39Kurallara göre,
her lidere birer tane olmak şartıyla -
0:39 - 0:42sadece üç evet-hayır sorusu
sorma hakkınız var. -
0:42 - 0:45Tee her zaman doğru,
-
0:45 - 0:47Eff her zaman yalan söylüyor,
-
0:47 - 0:50Arr ise her seferinde rastgele
seçim yapıyor. -
0:50 - 0:52Fakat bir sorun var.
-
0:52 - 0:55Konuştukları dili sadece sorularınızı
soracak kadar biliyorsunuz, -
0:55 - 1:00evet, hayır anlamına gelen ozo ve ulu
kelimelerinden hangisi evet, -
1:00 - 1:02hangisi hayır bilmiyorsunuz.
-
1:02 - 1:05Hangi uzaylının hangisi olduğunu
nasıl anlarsınız? -
1:05 - 1:08Cevabı kendiniz bulmak istiyorsanız
videoyu burada durdurun. -
1:08 - 1:10Ve cevap için: 3
-
1:10 - 1:112
-
1:11 - 1:131
-
1:13 - 1:17İlk başta, bulmaca sadece zor değil
düpedüz imkânsız görünüyor. -
1:17 - 1:19Cevabı anlaşılmayan,
-
1:19 - 1:23anlaşılsa bile doğru mu emin olunamayan
bir soru sormanın ne yararı olabilir? -
1:23 - 1:25Ama olabilir.
-
1:25 - 1:28Esas nokta soruları formülleştirmektir,
-
1:28 - 1:31böylece cevap ne olursa olsun
bize yararlı bir bilgi sağlayacaktır. -
1:31 - 1:36Öncelikle, ozo ve ulu kelimelerini de
sorulara dâhil ederek -
1:36 - 1:40ne anlama geldiklerini anlayabiliriz
-
1:40 - 1:44ve ikinci olarak, eğer her bir soruyu
varsayımlı koşulla oluşturursak -
1:44 - 1:48hangi uzaylının doğru veya yalan
söylediğinin bir önemi kalmayacaktır. -
1:48 - 1:50Ne demek istediğimi anlamak için
-
1:50 - 1:54iki artı ikinin dört olup olmadığını
sorduğumuzu düşünün. -
1:54 - 1:55Soruyu direkt sormak yerine,
-
1:55 - 2:00"Eğer iki artı ikinin dört olup olmadığını
sorsaydım, cevabın "ozo" mu olurdu?" -
2:00 - 2:02diye sorarız.
-
2:02 - 2:05Eğer "ozo" evet demekse
ve sorduğunuz uzaylı Tee'yse -
2:05 - 2:07doğruyu söyleyerek "ozo" der.
-
2:07 - 2:09Fakat ya sorduğumuz Eff'se?
-
2:09 - 2:13O zaman, "ulu" cevabını alırdık, ki bu da
gömülü soruya hayır cevabını almak olurdu -
2:13 - 2:17fakat Eff yalan söylediği için "ulu"
yerine "ozo" diyecektir. -
2:17 - 2:20Ama eğer "ozo"nun gerçek anlamı hayırsa,
-
2:20 - 2:24o zaman sorumuzun cevabı "ulu" olur
-
2:24 - 2:27ve Tee de Eff de
kendi sebeplerinden dolayı -
2:27 - 2:29"ozo" cevabını verir.
-
2:29 - 2:31Eğer nedeni hakkında kafanız karıştıysa,
-
2:31 - 2:34mantıksal yapılarla açıklayalım.
-
2:34 - 2:38İki pozitifin de iki
negatifin de sonucu pozitiftir. -
2:38 - 2:43Şimdi eğer koşullu sorumuz doğruysa,
Tee'nin de Eff'in de "ozo", -
2:43 - 2:47eğer soru yanlışsa ikisinin de "ulu"
cevabını vereceğinden -
2:47 - 2:51kelimenin ne anlama geldiğine bakmaksızın
-
2:51 - 2:53emin olabiliriz.
-
2:53 - 2:57Maalesef, bu kural Arr'da
işimize yaramayacak. -
2:57 - 3:01Ama merak etmeyin,
ilk baştaki sorumuzu hangi uzaylı liderin -
3:01 - 3:04kesinlikle Arr olmadığını
bulmak için kullanabiliriz. -
3:04 - 3:08Sonra ikinci soruyu kimin Tee ya da Eff
olduğunu bulmak için kullanacağız. -
3:08 - 3:09Ve cevabı öğrendiğimizde,
-
3:09 - 3:13diğer soruyu da geri kalanlardan birinin
kimliğini bulmak için kullanacağız. -
3:13 - 3:15O zaman başlayalım!
-
3:15 - 3:16Ortadaki uzaylıya sorun,
-
3:16 - 3:22"Eğer solumdaki lider Arr mı değil mi diye
sorsaydım cevabın "ozo" mu olurdu?" -
3:22 - 3:26Eğer "ozo" derse iki seçenek var demektir.
-
3:26 - 3:31Ya zaten konuştuğunuz kişi Arr,
ki bu durumda verdiği cevap anlamsız -
3:31 - 3:35ya da Tee veya Eff'le konuşuyorsunuz
-
3:35 - 3:36ve bildiğimiz gibi
-
3:36 - 3:41ikisinden birinden "ozo" cevabını almak
sorunuzun doğru olduğu anlamına gelir -
3:41 - 3:45ve soldaki lider gerçekten de Arr'dır.
-
3:45 - 3:49İki türlü de, sağdaki uzaylının
Arr olmadığına emin olabilirsiniz. -
3:49 - 3:52Aynı şekilde, eğer cevap "ulu"ysa,
-
3:52 - 3:56o zaman soldaki uzaylının
Arr olmadığına emin olursunuz. -
3:56 - 4:00Şimdi Arr olmadığına emin olduğunuz lidere
gidin ve "Eğer sen Eff misin deseydim, -
4:00 - 4:04cevabın "ozo" mu olurdu?" diye sorun.
-
4:04 - 4:07Herhangi bir olasılık için endişelenmeniz
gerekmediğinden, -
4:07 - 4:11iki cevap da kimliğini açığa çıkaracaktır.
-
4:11 - 4:14Artık cevabın doğru mu yanlış mı
olduğunu bildiğinizden, -
4:14 - 4:19aynı uzaylıya ortadaki liderin
Arr olup olmadığını sorun. -
4:19 - 4:24Eleme süreci kalan uzaylının kimliğini
ortaya çıkaracaktır. -
4:24 - 4:27Memnun olan liderler uzay geminizi tamire
yardım edecekler -
4:27 - 4:29ve kalkış yapabileceksiniz.
-
4:29 - 4:33Son bir final sorusuna izin verildiğinde,
Tee'den buradan Dünya'ya gitmek -
4:33 - 4:36çok uzun sürüyor mu diye cevap
vermesini isteyin, "ozo" diyecektir. -
4:36 - 4:39Ne yazık ki hâlâ "ozo"nun ne demek
olduğunu bilmiyorsunuz.
- Title:
- Üç uzaylı bilmecesini çözebilecek misiniz? - Alex Gendler
- Speaker:
- Alex Gendler
- Description:
-
Tüm anlatımı görüntülemek için: http://ed.ted.com/lessons/can-you-solve-the-three-gods-riddle-alex-gendler
Ekibinizle birlikte antik bir gezegene zorunlu iniş yaptınız. Gezegenin yöneticisi üç uzaylı lideri memnun edip güvenle evinize dönebilecek misiniz? Mantıkçı Raymond Smullyan tarafından hazırlanan ve iş arkadaşı George Boloos tarafından ünlenen bu bilmece, bugüne kadarki en zor bilmece olarak biliniyor. Alex Gendler sizin için nasıl çözüleceğini gösteriyor.
Anlatım: Alex Gendler
Animasyon: Artrake Stüdyo - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:54
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Yunus ASIK accepted Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Yunus ASIK edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Nisrem Akciğer edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Nisrem Akciğer edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Nisrem Akciğer edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? | ||
Nisrem Akciğer edited Turkish subtitles for Can you solve the three gods riddle? |