Return to Video

Tại sao bạn nên đọc siêu sao khoa học viễn tưởng Octavia E.Butler - Anya Jamieson và Moya Bailey

  • 0:08 - 0:10
    Sau một cuộc chiến hạt nhân tàn khốc,
  • 0:10 - 0:15
    Lilith Iyapo tỉnh dậy
    sau 250 năm ngủ đông
  • 0:15 - 0:19
    và thấy xung quanh mình là một nhóm
    người ngoài hành tinh gọi là Oankali.
  • 0:19 - 0:22
    Những sinh vật tiến hóa cao này
    muốn trao đổi DNA
  • 0:22 - 0:23
    qua giao phối với con người
  • 0:23 - 0:28
    để gen của mỗi loài có thể
    đa dạng hóa và củng cố lẫn nhau.
  • 0:28 - 0:32
    Lựa chọn thay thế duy nhất họ đưa ra
    là triệt sản toàn bộ loài người.
  • 0:32 - 0:35
    Loài người có nên dẫn thân vào
    cái chưa biết về mặt sinh học,
  • 0:35 - 0:38
    hay giữ lấy bản sắc của mình và diệt vong?
  • 0:38 - 0:41
    Những câu hỏi này ám ảnh
    trong truyện "Dawn" của Octavia Butler
  • 0:41 - 0:44
    phần đầu tiên trong bộ ba
    tác phẩm "Lilith's Brood".
  • 0:44 - 0:47
    Là người kể chuyện có tầm nhìn,
    làm đảo lộn khoa học viễn tưởng,
  • 0:47 - 0:50
    Butler xây dựng những thế giới
    tuyệt đẹp trong các tác phẩm của mình
  • 0:50 - 0:53
    và đào sâu vào các lựa chọn khó khăn
    khiến ta thao thức.
  • 0:53 - 0:55
    Sinh năm 1947,
  • 0:55 - 0:59
    Butler lớn lên là một cô bé ngại ngùng
    và hướng nội ở Pasadena, Carlifornia.
  • 0:59 - 1:01
    Bà sáng tạo nên những câu chuyện
    khi còn rất nhỏ,
  • 1:01 - 1:04
    và sớm nguệch ngoạc lại
    những khung cảnh ấy lên giấy.
  • 1:04 - 1:07
    Năm 12 tuổi, bà van nài mẹ
    mua cho mình máy đánh chữ
  • 1:07 - 1:12
    sau khi xem bộ phim khoa học viễn tưởng
    lố bịch "Devil Girl From Mars".
  • 1:12 - 1:14
    Chẳng hề ấn tượng
    với những gì được xem
  • 1:14 - 1:17
    Butler biết mình có thể
    kể câu chuyện hay hơn thế.
  • 1:17 - 1:20
    Khoa học viễn tưởng thường lấy
    hình tượng nam anh hùng da trắng
  • 1:20 - 1:23
    nổ tung người ngoài hành tinh
    hoặc trở thành cứu tinh của người da màu.
  • 1:23 - 1:27
    Butler muốn viết nên các nhân vật đa dạng
    cho nhiều đối tượng độc giả.
  • 1:27 - 1:31
    Bà mang đến sắc thái và chiều sâu
    cho việc thể hiện trải nghiệm của họ.
  • 1:31 - 1:32
    Với Butler,
  • 1:32 - 1:36
    trí tưởng tượng không chỉ gieo mầm
    cho khoa học viễn tưởng
  • 1:36 - 1:41
    mà còn là cách sống sót trong
    thế giới bất công theo cách riêng.
  • 1:41 - 1:43
    Tác phẩm của bà thường đề cập
    tới những vấn đề của thế giới.
  • 1:43 - 1:48
    như phân biệt đối xử về chủng tộc,
    giới tính, giai cấp hoặc năng lực,
  • 1:48 - 1:52
    và để độc giả suy ngẫm về chúng
    trong những bối cảnh mới.
  • 1:52 - 1:54
    Tác phẩm được yêu thích nhất của bà,
  • 1:54 - 1:55
    "Parable of the Sower",
  • 1:55 - 1:57
    đi theo khuôn mẫu này.
  • 1:57 - 2:00
    Truyện kể về Lauren Oya Olamina
  • 2:00 - 2:04
    khi cô đến California ở tương lai,
    bị phá hủy bởi quyền lực của các công ty,
  • 2:04 - 2:07
    sự bất bình đẳng,
    và môi trường bị hủy hoại.
  • 2:07 - 2:09
    Khi cô vật lộn với chứng thấu cảm quá độ,
  • 2:09 - 2:12
    hay một trạng thái khiến cô cảm nhận được
    nỗi đau của người khác,
  • 2:12 - 2:14
    và ít thường xuyên hơn, niềm vui của họ.
  • 2:14 - 2:18
    Cùng với một nhóm người tị nạn, Lauren
    bắt đầu tìm kiếm một nơi để phát triển.
  • 2:18 - 2:23
    Ở đó, họ cố gắng sống theo tôn giáo
    do Lauren sáng lập, Địa Chủng,
  • 2:23 - 2:25
    dựa trên nguyên tắc cơ bản rằng
  • 2:25 - 2:28
    con người phải thích nghi
    với một thế giới luôn thay đổi.
  • 2:28 - 2:31
    Mục tiêu của Lauren
    bắt nguồn từ một sự kiện có thật-
  • 2:31 - 2:33
    Tuyên bố số 187 của California,
  • 2:33 - 2:37
    nhằm chối bỏ quyền con người cơ bản
    của người nhập cư bất hợp pháp,
  • 2:37 - 2:39
    trước khi nó được coi là
    đi ngược lại hiến pháp.
  • 2:39 - 2:43
    Butler thường xuyên kết hợp vào tác phẩm
    những tin tức đương thời.
  • 2:43 - 2:47
    Ở phần tiếp theo của "The Parable of the
    Sower", "Parable of the Talents" năm 1998,
  • 2:47 - 2:49
    bà viết về một ứng cử viên tổng thống
  • 2:49 - 2:54
    kiểm soát người Mỹ bằng thực tế ảo
    và "vòng cổ huấn luyện".
  • 2:54 - 2:56
    Khẩu hiệu của ông ta?
    "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại."
  • 2:56 - 2:58
    Khi mọi người biết đến dự báo của bà,
  • 2:58 - 3:02
    Butler cũng quan tâm đến việc
    kiểm tra lại lịch sử.
  • 3:02 - 3:04
    Ví dụ, "Kindred" kể về câu chuyện
  • 3:04 - 3:06
    của một phụ nữ
    liên tục bị kéo trở lại quá khứ
  • 3:06 - 3:09
    đến đồn điền Maryland
    thuộc về tổ tiên của cô.
  • 3:09 - 3:14
    Ngay từ đầu, cô đã biết nhiệm vụ của mình
    là cứu rỗi cuộc đời người đàn ông da trắng
  • 3:14 - 3:16
    mà sau này sẽ cưỡng bức cụ cố của cô.
  • 3:16 - 3:20
    Nếu cô không cứu ông ta, chính bản thân cô
    cũng không còn tồn tại.
  • 3:20 - 3:23
    Tình thế khó xử buộc Dana phải
    đối mặt với tổn thương liên tục tái diễn
  • 3:23 - 3:26
    của chế độ nô lệ và bạo lực tình dục
    với phụ nữ da đen.
  • 3:26 - 3:29
    Với những câu chuyện về những người
    phụ nữ thiết lập nên xã hội mới,
  • 3:29 - 3:32
    những nhà du hành thời gian
    vượt qua xung đột lịch sử,
  • 3:32 - 3:34
    và liên kết giữa các giống loài,
  • 3:34 - 3:39
    Butler ảnh hưởng sâu sắc đến sự phổ biến
    ngày một tăng của thuyết vị lai châu Phi.
  • 3:39 - 3:40
    Đó là phong trào văn hóa
  • 3:40 - 3:45
    nơi nhà văn và nghệ sĩ da đen được truyền
    cảm hứng bởi quá khứ, hiện tại, tương lai,
  • 3:45 - 3:50
    tạo ra các sản phẩm kết hợp giữa phép màu,
    lịch sử, công nghệ và hơn thế nữa.
  • 3:50 - 3:53
    Như Lauren học được
    trong "Parable of the Sower",
  • 3:53 - 3:55
    "Ta Thay Đổi những thứ ta chạm vào.
  • 3:55 - 3:58
    Thứ mà ta Thay Đổi cũng làm ta Đổi Thay.
  • 3:58 - 4:00
    Sự thật duy nhất mãi trường tồn
    chính là sự Thay Đổi."
Title:
Tại sao bạn nên đọc siêu sao khoa học viễn tưởng Octavia E.Butler - Anya Jamieson và Moya Bailey
Speaker:
Ayana Jamieson và Moya Bailey
Description:

Xem nội dung đầy đủ: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-sci-fi-superstar-octavia-e-butler-ayana-jamieson-and-moya-bailey

Hầu hết các tác phẩm khoa học viễn tưởng xây dựng hình tượng những anh hùng người da trắng làm nổ tung người ngoài hành tinh hoặc trở thành vị cứu tinh của người da màu. Octavia E. Butler biết rằng bà có thể kể câu chuyện hay hơn thế. Bà xây dựng những thế giới đầy ấn tượng với nhiều nhân vật đa dạng, và mang lại sắc thái và chiều sâu cho việc thể hiện trải nghiệm của họ. Ayana Jamieson và Moya Bailey đi sâu vào các tác phẩm của người kể chuyện có tầm nhìn, người đã làm đảo lộn khoa học viễn tưởng.

Nội dung bởi Ayana Jamieson và Moya Bailey, đạo diễn bởi Tomás Pichardo-Espaillat.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Vietnamese subtitles

Revisions