Return to Video

Από πού προήλθε η Σελήνη; Μια νέα θεωρία

  • 0:01 - 0:03
    Σε κανέναν δεν αρέσει να κάνει λάθος.
  • 0:04 - 0:06
    Και εγώ έκανα ένα σοβαρότατο.
  • 0:08 - 0:13
    Προσπαθώντας να βρω πού έκανα λάθος,
    οδηγήθηκα σε μια ανακάλυψη
  • 0:13 - 0:16
    που αλλάζει εντελώς τον τρόπο
    που σκεφτόμαστε για τη Γη και τη Σελήνη.
  • 0:18 - 0:19
    Είμαι επιστήμονας των πλανητών
  • 0:19 - 0:23
    και η αγαπημένη μου ασχολία
    είναι η σύγκρουση πλανητών.
  • 0:23 - 0:24
    (Γέλια)
  • 0:24 - 0:30
    Στο εργαστήριό μου μπορώ να πυροβολώ
    σε βράχια με κανόνια σαν αυτό.
  • 0:31 - 0:32
    (Βολή κανονιού)
  • 0:33 - 0:34
    (Γέλια)
  • 0:34 - 0:38
    Στα πειράματά μου, μπορώ
    να δημιουργήσω τις ακραίες συνθήκες
  • 0:38 - 0:40
    στη διάρκεια διαμόρφωσης του πλανήτη.
  • 0:41 - 0:45
    Και με υπολογιστικά μοντέλα, μπορώ να
    συγκρούω μεταξύ τους ολόκληρους πλανήτες
  • 0:45 - 0:47
    για να μεγαλώσουν
  • 0:47 - 0:48
    ή για να καταστραφούν.
  • 0:48 - 0:49
    (Γέλια)
  • 0:50 - 0:55
    Θέλω να καταλάβω
    πώς να φτιάξω τη Γη και τη Σελήνη
  • 0:55 - 0:58
    και γιατί η Γη είναι τόσο διαφορετική
    από τους άλλους πλανήτες.
  • 0:59 - 1:03
    Η βασική ιδέα για την προέλευση
    της Γης και της Σελήνης
  • 1:03 - 1:05
    ονομάζεται «υπόθεση
    της γιγαντιαίας σύγκρουσης».
  • 1:06 - 1:09
    Η θεωρία αναφέρει ότι ένα σώμα
    στο μέγεθος του Άρη χτύπησε τη νεαρή Γη
  • 1:09 - 1:15
    και η Σελήνη σχηματίστηκε από συντρίμμια
    που περιφέρονταν γύρω από τον πλανήτη.
  • 1:16 - 1:19
    Η θεωρία μπορεί να εξηγήσει
    πάρα πολλά πράγματα για τη Σελήνη,
  • 1:19 - 1:21
    αλλά έχει ένα τεράστιο ελάττωμα:
  • 1:22 - 1:27
    Προβλέπει ότι η Σελήνη έγινε κυρίως
    από τον πλανήτη στο μέγεθος του Άρη,
  • 1:27 - 1:30
    ότι η Γη και η Σελήνη
    έχουν διαφορετικά υλικά.
  • 1:31 - 1:32
    Αλλά αυτό δεν είναι αυτό που βλέπουμε.
  • 1:33 - 1:37
    Η Γη και η Σελήνη στην πραγματικότητα
    είναι σαν πανομοιότυπα δίδυμα.
  • 1:38 - 1:43
    Ο γενετικός κώδικας των πλανητών
    είναι γραμμένος στα ισότοπα των στοιχείων.
  • 1:43 - 1:45
    Η Γη και η Σελήνη
    έχουν απαράλλακτα ισότοπα.
  • 1:46 - 1:50
    Αυτό σημαίνει ότι η Γη και η Σελήνη
    είναι κατασκευασμένες από τα ίδια υλικά.
  • 1:51 - 1:55
    Είναι πραγματικά περίεργο
    το ότι η Γη και η Σελήνη είναι δίδυμες.
  • 1:55 - 1:58
    Όλοι οι πλανήτες
    είναι από διαφορετικά υλικά,
  • 1:58 - 2:00
    έτσι όλοι έχουν διαφορετικά ισότοπα,
  • 2:00 - 2:02
    όλοι έχουν τον δικό τους γενετικό κώδικα.
  • 2:03 - 2:07
    Δεν υπάρχουν άλλα πλανητικά σώματα
    που να έχουν την ίδια γενετική σχέση.
  • 2:08 - 2:10
    Μόνο η Γη και η Σελήνη είναι δίδυμες.
  • 2:12 - 2:14
    Όταν άρχισα να δουλεύω
    στην προέλευση της Σελήνης,
  • 2:14 - 2:18
    υπήρχαν επιστήμονες που απέρριπταν
    όλη την ιδέα της γιγαντιαίας σύγκρουσης.
  • 2:18 - 2:22
    Δεν βρήκαν τρόπο αυτή η θεωρία
    να εξηγεί την ειδική σχέση
  • 2:22 - 2:24
    μεταξύ της Γης και της Σελήνης.
  • 2:25 - 2:27
    Όλοι προσπαθούσαμε
    να σκεφτούμε νέες ιδέες.
  • 2:28 - 2:31
    Το πρόβλημα ήταν,
    ότι δεν υπήρχαν καλύτερες ιδέες.
  • 2:32 - 2:35
    Όλες οι άλλες ιδέες είχαν
    ακόμα μεγαλύτερες ατέλειες.
  • 2:36 - 2:40
    Έτσι προσπαθούσαμε να διασώσουμε
    την υπόθεση της γιγαντιαίας σύγκρουσης.
  • 2:41 - 2:46
    Ένας νεαρός επιστήμονας της ομάδας μου,
    πρότεινε να αλλάξουμε την περιστροφική
  • 2:46 - 2:48
    κίνηση της γιγαντιαίας σύγκρουσης.
  • 2:48 - 2:52
    Ίσως κάνοντας πιο γρήγορη την περιστροφή
    της Γης να αναμιγνύονταν περισσότερα υλικά
  • 2:52 - 2:54
    και να επεξηγούσε τη Σελήνη.
  • 2:55 - 2:57
    Ο κρούστης στο μέγεθος
    του Άρη είχε επιλεγεί,
  • 2:57 - 2:59
    γιατί δημιουργούσε τη Σελήνη
  • 2:59 - 3:02
    και τη διάρκεια της ημέρας στη Γη.
  • 3:03 - 3:06
    Πραγματικά τους άρεσε
    αυτό το τμήμα του μοντέλου.
  • 3:06 - 3:10
    Αλλά αν ήταν κάτι άλλο που καθόρισε
    τη διάρκεια της ημέρας στη Γη;
  • 3:10 - 3:15
    Τότε θα είχαμε πολλές περισσότερες πιθανές
    συγκρούσεις για τη δημιουργία της Σελήνη.
  • 3:16 - 3:19
    Ήμουν περίεργη για το τι
    θα μπορούσε να συμβεί,
  • 3:19 - 3:24
    έτσι προσπάθησα να προσομοιώσω
    γρηγορότερες περιστροφικές συγκρούσεις
  • 3:24 - 3:26
    και διαπίστωσα ότι είναι δυνατόν
  • 3:26 - 3:30
    να δημιουργηθεί δίσκος από το ίδιο
    μείγμα υλικών όπως του πλανήτη.
  • 3:31 - 3:33
    Ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι.
  • 3:33 - 3:36
    Ίσως αυτός ήταν ο τρόπος
    να εξηγηθεί η Σελήνη.
  • 3:37 - 3:42
    Το πρόβλημα είναι ότι βρήκαμε επίσης
    πως αυτό δεν είναι πολύ πιθανό.
  • 3:42 - 3:45
    Τις περισσότερες φορές, ο δίσκος
    είναι διαφορετικός από τον πλανήτη
  • 3:45 - 3:48
    και φαινόταν ότι φτιάχνοντας
    έτσι τη Σελήνη μας
  • 3:48 - 3:51
    ήταν μια αστρονομική σύμπτωση
  • 3:52 - 3:55
    και ήταν απλά δύσκολο
    για όλους να δεχτούν την ιδέα
  • 3:55 - 3:59
    ότι η ειδική σύνδεση της Σελήνης
    στη Γη ήταν ένα ατύχημα.
  • 4:01 - 4:04
    Η υπόθεση της γιγαντιαίας σύγκρουσης
    ήταν ακόμα σε μπελάδες
  • 4:05 - 4:08
    και προσπαθούσαμε ακόμα να καταλάβουμε
    πώς να φτιάξουμε τη Σελήνη.
  • 4:10 - 4:14
    Τότε ήρθε η μέρα που
    συνειδητοποίησα το λάθος μου.
  • 4:15 - 4:20
    Ο μαθητής μου και εγώ εξετάζαμε
    τα δεδομένα από τις γρήγορες περιστροφές.
  • 4:20 - 4:23
    Τη μέρα εκείνη στην πραγματικότητα
    δεν σκεφτόμαστε τη Σελήνη,
  • 4:23 - 4:25
    βλέπαμε τον πλανήτη.
  • 4:25 - 4:27
    Ο πλανήτης γίνεται πολύ ζεστός
    και εξατμίζεται μερικώς
  • 4:27 - 4:30
    από την ενέργεια της σύγκρουσης.
  • 4:31 - 4:33
    Αλλά τα δεδομένα δεν έμοιαζαν με πλανήτη.
  • 4:34 - 4:35
    Φαινόταν πραγματικά παράξενο.
  • 4:35 - 4:38
    Ο πλανήτης ήταν περιέργως
    συνδεδεμένος στον δίσκο.
  • 4:39 - 4:42
    Ένιωσα αυτό το συναρπαστικό συναίσθημα
  • 4:42 - 4:46
    όταν κάτι πραγματικά λάθος
    μπορεί να είναι πραγματικά ενδιαφέρον.
  • 4:48 - 4:49
    Σε όλους τους υπολογισμούς μου,
  • 4:49 - 4:53
    υπέθετα ότι υπήρχε ένας πλανήτης
    με ένα ξεχωριστό δίσκο γύρω του.
  • 4:53 - 4:55
    Στις δοκιμές μας υπολογίζαμε
    το περιεχομένο του δίσκου
  • 4:55 - 4:57
    για να δούμε αν μια κρούση
    δημιουργούσε τη Σελήνη.
  • 4:59 - 5:01
    Αλλά δεν φαινόταν τόσο απλό πια.
  • 5:04 - 5:07
    Κάναμε τη λάθος σκέψη
  • 5:07 - 5:11
    ότι ένας πλανήτης πάντα
    θα μοιάζει με πλανήτη.
  • 5:12 - 5:19
    Την ημέρα εκείνη, ήξερα ότι μια γιγαντιαία
    σύγκρουση έκανε κάτι εντελώς νέο.
  • 5:21 - 5:23
    Είχα στιγμές έμπνευσης.
  • 5:24 - 5:25
    Αυτό δεν ήταν μία από αυτές.
  • 5:25 - 5:26
    (Γέλια)
  • 5:26 - 5:29
    Δεν ήξερα πραγματικά τι συνέβαινε.
  • 5:30 - 5:32
    Είχα αυτό το παράξενο,
    νέο αντικείμενο μπροστά μου
  • 5:32 - 5:35
    και την πρόκληση να προσπαθήσουμε
    να το καταλάβουμε.
  • 5:36 - 5:39
    Τι κάνετε όταν αντιμετωπίζετε το άγνωστο;
  • 5:40 - 5:42
    Πώς ξεκινάτε;
  • 5:43 - 5:45
    Εμείς αμφισβητήσαμε τα πάντα:
  • 5:45 - 5:47
    Τι είναι πλανήτης;
  • 5:47 - 5:49
    Πότε ένας πλανήτης
    δεν είναι πλέον πλανήτης;
  • 5:49 - 5:52
    Παίξαμε με νέες ιδέες.
  • 5:53 - 5:55
    Έπρεπε να ξεφορτωθούμε
    τον παλιό τρόπο σκέψης,
  • 5:55 - 5:59
    και παίζοντας, θα μπορούσα
    να πετάξω όλα τα δεδομένα,
  • 5:59 - 6:01
    όλους τους κανόνες του πραγματικού κόσμου,
  • 6:01 - 6:03
    και να ελευθερώσω το μυαλό μου
    για να εξερευνήσω.
  • 6:05 - 6:07
    Κάνοντας ένα πνευματικό χώρο,
  • 6:08 - 6:10
    όπου θα μπορούσα
    να δοκιμάσω εξωφρενικές ιδέες
  • 6:11 - 6:15
    και στη συνέχεια να τις φέρω πίσω
    στον πραγματικό κόσμο για δοκιμές,
  • 6:15 - 6:17
    θα μπορούσα να μάθω.
  • 6:19 - 6:22
    Παίζοντας, μάθαμε τόσα πολλά.
  • 6:23 - 6:26
    Συνδύασα τα εργαστηριακά μου πειράματα
    με υπολογιστικά μοντέλα
  • 6:26 - 6:29
    και ανακάλυψα ότι στις περισσότερες
    γιγάντιες συγκρούσεις,
  • 6:29 - 6:31
    η Γη είναι τόσο ζεστή,
    που δεν έχει επιφάνεια.
  • 6:31 - 6:35
    Υπάρχει μόνο ένα βαθύ στρώμα αερίου
    που πυκνώνει ολοένα με το βάθος.
  • 6:35 - 6:37
    Η Γη θα ήταν σαν τον Δία.
  • 6:37 - 6:39
    Δεν υπάρχει τίποτα όρθιο.
  • 6:40 - 6:43
    Αυτό ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος.
  • 6:43 - 6:46
    Ήθελα να καταλάβω το όλο πρόβλημα.
  • 6:46 - 6:50
    Δεν μπορούσα να αφήσω την πρόκληση
    για να καταλάβω τι πραγματικά συμβαίνει
  • 6:50 - 6:52
    σε γιγαντιαίες συγκρούσεις.
  • 6:53 - 6:54
    Χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια
  • 6:55 - 6:57
    να πετάξω παλιές ιδέες
  • 6:58 - 6:59
    και να φτιάξω νέες
  • 7:00 - 7:02
    όπου κατανοήσαμε τα δεδομένα
  • 7:03 - 7:04
    και ξέραμε τι σήμαινε για τη Σελήνη.
  • 7:06 - 7:10
    Ανακάλυψα έναν νέο τύπο
    αστρονομικού αντικειμένου.
  • 7:11 - 7:13
    Δεν είναι πλανήτης.
  • 7:13 - 7:15
    Έχει δημιουργηθεί από πλανήτες.
  • 7:16 - 7:18
    Ο πλανήτης είναι ένα σώμα
    του οποίου η αυτο-βαρύτητα
  • 7:18 - 7:21
    είναι αρκετά ισχυρή για να
    του προσδώσει στρογγυλό σχήμα.
  • 7:21 - 7:23
    Γυρίζει τριγύρω όλο μαζί.
  • 7:23 - 7:26
    Κάντο θερμότερο και γύρνα το γρηγορότερα,
  • 7:26 - 7:30
    ο ισημερινός μεγαλώνει και μεγαλώνει
    μέχρι να φτάσει σε κρίσιμο σημείο.
  • 7:31 - 7:32
    Πιέστε πέρα από αυτό
  • 7:32 - 7:36
    και το υλικό στον ισημερινό
    απλώνεται σε δίσκο.
  • 7:37 - 7:40
    Τώρα δεν ισχύουν οι κανόνες
    ύπαρξης ενός πλανήτη.
  • 7:40 - 7:43
    Δεν μπορεί πλέον να περιστραφεί όλος μαζί,
  • 7:43 - 7:45
    το σχήμα του συνεχίζει να αλλάζει
    καθώς ολοένα μεγαλώνει.
  • 7:45 - 7:47
    Ο πλανήτης έχει γίνει κάτι νέο.
  • 7:49 - 7:52
    Ονομάσαμε την ανακάλυψή μας
  • 7:53 - 7:54
    «συνεστία».
  • 7:54 - 7:57
    Το ονομάσαμε από τη θεά Εστία,
  • 7:57 - 7:59
    την ελληνική θεά της εστίας
    και του σπιτιού,
  • 7:59 - 8:01
    γιατί πιστεύουμε ότι η Γη έγινε μία.
  • 8:01 - 8:03
    Το πρόθεμα σημαίνει «όλοι μαζί»
  • 8:03 - 8:06
    για να τονίσουμε τη σύνδεση
    μεταξύ όλων των υλικών.
  • 8:07 - 8:10
    Συνεστία είναι η αλλαγή του πλανήτη
  • 8:10 - 8:14
    όταν η θερμότητα και η περιστροφή πιέζουν
    πέρα από το όριο σφαιροειδούς σχήματος.
  • 8:16 - 8:18
    Θέλετε να δείτε μια συνεστία;
  • 8:18 - 8:20
    (Επευφημίες)
  • 8:22 - 8:25
    Σε αυτή την απεικόνιση
    μίας από τις προσομοιώσεις μου,
  • 8:26 - 8:30
    η νεαρή Γη γυρίζει ήδη γρήγορα
    από μια προηγούμενη γιγαντιαία σύγκρουση.
  • 8:31 - 8:34
    Το σχήμα της είναι παραμορφωμένο,
    αλλά ο πλανήτης μας είναι αναγνωρίσιμος
  • 8:34 - 8:36
    από το νερό στην επιφάνεια του.
  • 8:37 - 8:41
    Η ενέργεια από την πρόσκρουση
    εξατμίζει την επιφάνεια,
  • 8:41 - 8:42
    το νερό, την ατμόσφαιρα
  • 8:42 - 8:46
    και αναμιγνύει όλα τα αέρια μαζί
    σε λίγες μόνο ώρες.
  • 8:47 - 8:51
    Ανακαλύψαμε ότι πολλές γιγαντιαίες
    συγκρούσεις δημιουργούν συνεστίες,
  • 8:52 - 8:55
    αλλά αυτά τα φλεγόμενα, φωτεινά
    αντικείμενα δεν ζουν πολύ.
  • 8:55 - 8:58
    Ψύχονται, συρρικνώνονται
    και γίνονται πάλι πλανήτες.
  • 8:59 - 9:02
    Ενώ οι βραχώδεις πλανήτες
    όπως η Γη αυξάνονταν,
  • 9:02 - 9:05
    πιθανώς μετατράπηκαν σε συνεστία
    μία ή περισσότερες φορές.
  • 9:07 - 9:13
    Η συνεστία δίνει έναν νέο τρόπο επίλυσης
    στο πρόβλημα της προέλευσης της Σελήνης.
  • 9:15 - 9:22
    Προτείνουμε ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε
    μέσα σε μια τεράστια ατμόσφαιρα συνεστίας.
  • 9:22 - 9:25
    Η Σελήνη αυξήθηκε από τη βροχή μάγματος
  • 9:25 - 9:28
    που συμπυκνώθηκε
    από τους νραχώδεις ατμούς.
  • 9:29 - 9:31
    Η ειδική σχέση της Σελήνης με τη Γη
  • 9:32 - 9:34
    έγκειται στο ότι η Σελήνη
    σχηματίστηκε μέσα στη Γη
  • 9:34 - 9:36
    όταν η Γη ήταν συνεστία.
  • 9:37 - 9:42
    Η Σελήνη θα μπορούσε να περιστρέφεται
    μέσα στην συνεστία για χρόνια,
  • 9:42 - 9:43
    κρυμμένη οπτικά.
  • 9:45 - 9:50
    Η Σελήνη αποκαλύπτεται από την ψύξη
    και συρρίκνωση της συνεστίας
  • 9:50 - 9:51
    μέσα στην τροχιά της.
  • 9:55 - 9:57
    Η συνεστία μετατρέπεται σε πλανήτη Γη
  • 9:57 - 10:01
    μόνο μετά από ψύξη
    για εκατοντάδες χρόνια μετά.
  • 10:03 - 10:05
    Στη νέα μας θεωρία,
  • 10:05 - 10:08
    η γιγαντιαία σύκρουση κάνει μια συνεστία,
  • 10:08 - 10:11
    και η συνεστία διαιρείται
    σε δύο νέα σώματα,
  • 10:11 - 10:16
    δημιουργώντας τις ισοτοπικά
    όμοιες Γη και Σελήνη.
  • 10:17 - 10:21
    Οι συνεστίες έχουν δημιουργηθεί
    σε όλο το σύμπαν.
  • 10:23 - 10:28
    Και αυτό το συνειδητοποιήσαμε μόνο
    με την εύρεσή τους στη φαντασία μας:
  • 10:28 - 10:33
    Τι άλλο λείπει στον κόσμο γύρω μου;
  • 10:33 - 10:37
    Τι κρύβεται από μπροστά μου
    με δικές μου παραδοχές;
  • 10:39 - 10:42
    Την επόμενη φορά που θα δείτε τη Σελήνη,
  • 10:42 - 10:43
    θυμηθείτε:
  • 10:43 - 10:45
    τα πράγματα που νομίζετε ότι γνωρίζετε
  • 10:46 - 10:51
    ίσως να είναι η ευκαιρία να ανακαλύψετε
    κάτι πραγματικά εκπληκτικό.
  • 10:53 - 10:58
    (Χειροκρότημα)
Title:
Από πού προήλθε η Σελήνη; Μια νέα θεωρία
Speaker:
Σάρα Τ. Στιούαρτ
Description:

Η Γη και η Σελήνη είναι σαν πανομοιότυπα δίδυμα, αποτελούνται από ακριβώς τα ίδια υλικά -- κάτι πραγματικά περίεργο, καθώς κανένα άλλο γνωστό ουράνιο σώμα δεν μοιράζεται αυτού του είδους τη χημική σχέση. Πού οφείλεται αυτή η ειδική σχέση; Αναζητώντας μια απάντηση, η πλανητική επιστήμονας και MacArthur "Genius" Σάρα Τ. Στιούαρτ ανακάλυψε ένα νέο είδος αστρονομικού αντικειμένου -- μια συνεστία -- και έναν νέο τρόπο επίλυσης του μυστηρίου της προέλευσης της Σελήνης.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:10

Greek subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.