چۆن کوینوا دەتوانێت یارمەتی بەرەنگاربوونەوەی برسێتی و بەدخۆراکی بدات
-
0:01 - 0:02وەک زۆر لە ئێوە
-
0:02 - 0:05کاتێک برسیم، ساردکەرەوەکە دەکەمەوە
-
0:05 - 0:08وەشتێک بۆخۆم ئامادە دەکەم بۆئەوەی بیخۆم
هەر کاتێک کەمن دەمەوێت -
0:08 - 0:12ئەمە شتێکە زۆربەمان دەیکەین
کە لە وڵاتێکی پێشکەوتوودا دەژین -
0:12 - 0:13زور بیر لەوە مەکەوە
-
0:14 - 0:18لەگەڵ ئەوەشدا،من هەرگیز ئەو خۆشەیەم
نەینیوە لە ژیان وە ناشیبینم -
0:18 - 0:22کاتێک لە کەمپی ئاوارەکان دەژیام
لە تانزانیا 23 ساڵ لەمەوبەر -
0:22 - 0:23تەنانەت حەوت ساڵ لەمەو پێش
-
0:23 - 0:25کاتێک لە وڵاتی خۆم دەژیام لە رواندا
-
0:25 - 0:27پێش ئەوەی بچمە ئەمریکا
-
0:28 - 0:30من تەمەنم تەنها حەوت ساڵ بوو
-
0:30 - 0:34کاتێک لە وڵاتی خۆم بوم لە رواندا
کە بە تراژیدیای کۆمەڵکوژیدا تێپەڕبوو -
0:34 - 0:35کە ژیانی زۆری بردە سەر،
-
0:35 - 0:38وە ئەوان وایان لە ئێمە کرد هەڵىێین
وە ئێمە ئاوارە بووین. -
0:39 - 0:42ژیان لە کەمپی ئاوارەکاندا-- ژیان نەبوو.
-
0:43 - 0:45ئەوە مانەوە بوو.
-
0:46 - 0:50بینیم کە زۆر کەس دەمرن
بە نەخۆشی، خراپی پاکوخاوێنی -
0:50 - 0:52برسیەتی
-
0:52 - 0:54خواردن بوو بە کاڵایەکی دەگمەن
-
0:54 - 0:56ڕۆژانی خراپ بوون
-
0:56 - 1:00من و خێزانەکەم لەسەر گەڵا
و گیاکانی دارستانەکان دەژیاین -
1:00 - 1:03هەروەها کاتی خراپتریش هەبوو
-
1:03 - 1:08کاتێک دوو بۆ سێ ڕۆژ دەڕۆشت بێ
بێ ئەوەی نان بخۆین -
1:08 - 1:11تەنها ئاوی زەلکاومان هەبوو بۆ خواردنەوە
-
1:11 - 1:13دوای سێ ساڵ لە کەمپی ئاوارەکان
-
1:13 - 1:15بڕیارمان دا بگەڕێینەوە بۆ رواندا
-
1:15 - 1:18تێکۆشانمان بۆ بەدەستهێنانی
خواردن بەردەوام بوو -
1:18 - 1:23کشتوکاڵ سەلماندی کە
تەنها سەرچاوەی باوەڕپێکراوی خواردنە -
1:23 - 1:27بەڵام خواردنەکەمان کەم بوو
جیاوازی خۆراکی -
1:27 - 1:29وە بەردەوام بووین بە پشت بەستن
لەسەر یارمەتی خۆراک -
1:29 - 1:32لە بەرنامەی خۆراکی جیهانی
نەتەوە یەکگرتووەکان -
1:32 - 1:34بۆ هاوسەنگ کردن و ڕێکخستنی خۆراک
-
1:34 - 1:38هێشتا ئەمڕۆ، زیاتر لە
لە سەدا 70ی خەڵکی رواندا -
1:38 - 1:40لە کەرتی کشتوکاڵدا کار دەکەن
-
1:40 - 1:44بەڵام بەدخۆراکی و کەمکردنەوە
بە بەربڵاوی ماوەتەوە -
1:44 - 1:47من هاتم بۆ ئەوەی بزانم
نەبوونی ئەمنیەتی خۆراک و بەدخۆراکی -
1:47 - 1:50ڕوینەدا بوو چونکە خەڵک
وەک پێویست کشتوکاڵیان نەدەکرد، -
1:52 - 1:54هۆکارەکەی ئەوە بوو کە خەڵک
دانەوێلەی باشیان نەدەچاند. -
1:55 - 1:57لە کۆتایدا ڕواندام جێهێشت
-
1:57 - 2:01چووم بۆ ئەمریکا بۆ تەواو کردنی خوێندن
-
2:01 - 2:04وە دۆزینەوەی چارەسەر بۆ ئەو کێشانە.
-
2:04 - 2:07وە ئەو چارەسەرە کوینوا یە.
-
2:08 - 2:12کینۆا تایبەتە بە
هاوڵاتیە هیندییەکانی ئەمریکای باشوور، -
2:12 - 2:15لە وڵاتانی وەک بۆلیڤیا، پیرۆ...
-
2:16 - 2:19وە زۆر ناسراوە
بۆ هێزی ماڵی خۆراکی، -
2:19 - 2:22وە دانەوێڵەکە هەموو نۆ دانەکە
ئەسیدی ئەمینە زۆر گرنگەکان، -
2:22 - 2:24کە بیکەیتە پرۆتینی تەواو.
-
2:24 - 2:28بەڵام بەداخەوە
کوینۆنا ئەوەندە نا چێندرێت -
2:28 - 2:30لە بەشە جیاوازەکانی جیهاندا
-
2:30 - 2:32بۆ نمونە لە رواندا،
-
2:32 - 2:35تەنها شتێک کە ئێمەی بە زیندویی هێشتۆتەوە
-
2:35 - 2:38لەو کاتانەدا
لە برسێتی و نەبونی دا. -
2:39 - 2:40لەڕاستیدا،
-
2:40 - 2:43رواندا ژمارە یەکە لە بەکاربردنی
پاقلەمەنیەکان -
2:43 - 2:45بەگوێرەی ژمارەی خەڵک لە جیهاندا.
-
2:45 - 2:47لەم بەشەی ئەفریقا،
-
2:47 - 2:52تەنها پاقلەمەنیەکان
سەرچاوەی خۆراکی خێرا دابین دەکات، -
2:52 - 2:56چونکە دەتوانیت بیخۆیت
لە هەموو قۆناغێکی گەشەکردنیدا. -
2:56 - 2:59ئێمە پاقلەمەنیەکان و گەڵا و پاقلەی تازە
دەخۆین بەر لە پێگەیشتنیان. -
3:00 - 3:02بەداخەوە تۆ ناتوانیت گەشەی پێبدەیت
-
3:02 - 3:05لە هەمان کێڵگە وەرز دوای وەرز.
-
3:05 - 3:07پێویستە دڵنیاببیەوە
لە خولێکی ئاسایی تەواو -
3:07 - 3:10بۆ دوورکەوتنەوە لە نەخۆشی و پەتا.
-
3:10 - 3:16وەک پاقلەمنەیەکان، جوتیارەکان دەتوانن چێژ
وەرگرن لە خۆراکی کوینۆا. -
3:16 - 3:19لە کاتێکدا کە بە خۆراکی تەندروست دادەنرێن،
-
3:19 - 3:21کوینۆا زۆر تەندروست ترە،
-
3:21 - 3:25وە لەگەڵ کوینۆدا دەتوانیت زۆر زیاتر دروست
بکەیت جیا لە بەرهەمی خۆراک وخواردنەوە -
3:25 - 3:26وەک لە پاقلەمنیەکان.
-
3:26 - 3:27لە ساڵی 2015دا،
-
3:27 - 3:32لەگەڵ تیمی توێژینەوەکەم
لە زانکۆی واشنتۆن -
3:32 - 3:34ئێمە کوینۆمان بە رواندا ناساند
بۆ یەکەم جار. -
3:35 - 3:3720 جۆری کوینۆمان تاقیکردبۆوە
-
3:37 - 3:41بۆ بینینی گونجاندن
لە سێ ناوچە ژینگەیی لە ڕواندا. -
3:42 - 3:45ئەنجامەکان سەرسوڕهێنەر بوون.
-
3:45 - 3:47لە نێوان ئەو 20 جۆرانەی
کە تاقیمان کردبۆوە، -
3:47 - 3:5115 یان توانایان نیشاندا
لە کەش و هەوای ڕواندا گەشەیەکی باش بکەن. -
3:52 - 3:55وە دواتر، ئێمە دەستمان کرد بە
بەرنامەی جوتیارە نمونەیەکانی کوینۆا. -
3:55 - 3:58ئێمە ئەو هەلەماندا بە
جوتیارە جیاوازەکان -
3:58 - 4:00لە کێڵگە و کۆمەڵگاکەیاندا بچێندرێت.
-
4:00 - 4:02بە 12 جوتیارەوە دەستمان پێکرد،
-
4:02 - 4:03وە دوای سێ ساڵ،
-
4:03 - 4:06ئێستا کار لەگەڵ
نزیکەی 500 جوتیار دەکەین، -
4:06 - 4:08بە دایکمەوە،
-
4:08 - 4:11کە لە ناوخۆدا ناسراوە
بە شاژنی کینۆوا -
4:11 - 4:15بەهۆی ئەو کارەوە لە یارمەتیدان
جوتیارەکانی تر ئەم دانەوێڵەیە دەچێنن. -
4:16 - 4:18تۆویان پێ ئەدەین،
-
4:18 - 4:20ڕاهێنانیان پێ دەکەین چۆن بیچێنن
وە چۆن بیکوڵینن. -
4:20 - 4:22وە جوتیاران زۆر داهێنەرن،
-
4:22 - 4:24بەجۆرێ بە ڕەچەتەی خۆیان دێن.
-
4:25 - 4:28وە ئێمە دەستمان پێکرد بە بینینی
گۆڕانکاری بەرچاو لە ژیانیاندا، -
4:28 - 4:29چیرۆکی سەرکەوتن دەگرێتەوە
-
4:29 - 4:35زۆرێک لەوان ئێستا دەتوانن سێ جار
خواردن بخۆن لە ڕۆژێکدا. -
4:35 - 4:37دەمەوێت تێبینی کیۆنوا بکەیت
-
4:37 - 4:40مانای ئەوە نیە کە بەتەواوی
بەروبوومەکانی تر پشتگوێ خراون. -
4:40 - 4:43کوینۆمان وەک خۆراکی تەواوکاری ناساند
-
4:43 - 4:46بۆ دروستکردنی تەندروستی گشتی و خۆراک،
-
4:46 - 4:50کۆکردنەوەی ڕێجیم
بۆ بەرەنگاربوونەوەی بەدخۆراکی درێژخایەن. -
4:50 - 4:53ئێمە ئەم مۆدیلەمان دەست پێکردووە
لەگەڵ کوینۆدا لە رواندا، -
4:53 - 4:56بەڵام دەتوانرێت دووبارە بکرێتەوە
لە وڵاتە جیاوازەکاندا -
4:56 - 4:58لە برسێتی و بەدخۆراکیدا.
-
4:59 - 5:05نزیکەی یەک کەس لە نۆ کەس لە جیهاندا
بەدەست بەدخۆراکی درێژخایەنەوە دەناڵێنن. -
5:05 - 5:07ئێمە دەستمان بە توێژینەوە کردووە
-
5:07 - 5:11لەگەڵ دامەزراوەکان لە وڵاتانی وەک
کینیا، مالاوی، ئۆگەندا -
5:11 - 5:15وە وڵاتانی تر
کە ئەزموون برسێتی و بەدخۆراکی. -
5:15 - 5:18وە کینۆتاکە تاکە دانەوێڵەی جادووی ی نیە.
-
5:18 - 5:21چه ندین به روبوومه هه یه گونجاوە
-
5:22 - 5:23وە بەهای خۆراکی هەیە،
-
5:25 - 5:30دانەوێڵەی وەک (ملێت، سۆرغوم،
فۆنیۆ،جۆ) هی تریش. -
5:30 - 5:35ئه و به روبوومه توانای خۆگونجاندن و وەڵام
دانەوەی باشی هه یه بۆ گۆڕانی کەش و هەوا. -
5:35 - 5:39دەتوانیت ئەو بەروبوومە جادوویانە گەشە
پێبدەیت لە بەشە جیاوازەکانی جیهاندا، -
5:39 - 5:44بۆ ئەوەی بۆشاییەک دروست بکات
بۆ هەموو کەسێک. -
5:45 - 5:47دەزانم هەست بە برسیبوون دەکات.
-
5:47 - 5:48من لەوێ بووم.
-
5:49 - 5:52وە دەزانم کە هەست بە چی دەکات
بۆ ئەوەی بەدخۆراکی بکرێت، -
5:52 - 5:54چونکە منیش لەوێ بووم.
-
5:54 - 6:00ناساندنی بەروبوومەکان بە جیاوازی زۆر
گونجاندن و بەهای خۆراکی -
6:00 - 6:04ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێت
لە دروستکردنی ئاسایشی خۆراکدا. -
6:04 - 6:07سەروەری تۆو
وە بەرهەمهێنانی بەردەوام -
6:07 - 6:12لە کۆمەڵگا و ئەو وڵاتانەی کە
لە برسێتی و بەدخۆراکیدا -
6:13 - 6:16هەبوونی خواردنی تەندروست
نابێت خۆشگوزەرانی بێت. -
6:17 - 6:22پێویستە دڵنیابینەوە کە خۆراکی تەندروست
دەگاتە دەستیان و لە توانای -
6:22 - 6:23هەموو کەسێکە.
-
6:23 - 6:26ئەمەش هەنگاوێکە بەرەو ئەوە
کە بیکەینە ڕاستی. -
6:28 - 6:29سوپاس بۆ تۆ.
- Title:
- چۆن کوینوا دەتوانێت یارمەتی بەرەنگاربوونەوەی برسێتی و بەدخۆراکی بدات
- Speaker:
- سێدریک هابیرامی
- Description:
-
more » « less
لە ئەرکێک بۆ دروستکردنی جیهانێکی بێ برسیەتی، سێدریک هابیرامی کە دەستپێشخەری بواری کشتوکاڵە کەیسی کشتوکاڵی چاندنی کوینۆ دروست دەکات-- وە هەندێک دانەوێڵەی زۆر بە پێز، دەوڵەمەند بە خۆراک- لەو شوێنانەی کە تووشی بەدخۆراکی دەبن، وەک ڕواندای ووڵاتی خۆی. ئەو مۆدێلێک هاوبەش دەکات بۆ یارمەتیدانی جوتیارە بچووکەکان لە سەرانسەری ئەفریقادا کە کێڵگەکانیان لە بەرهەم هێنانی بەروبوومی خۆراکی تەندروست و دانەوێڵەی ڕەسەن دا، هەنگاوێک دەنێت بۆ دڵنیابوون لە بەردەست بوونی خواردنی تەندروست و بۆ هەمووان.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:42
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
Taban Khdir accepted Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
Shahen Aswad edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
|
Shahen Aswad edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition | |
|
|
Shahen Aswad edited Kurdish (Central) subtitles for How quinoa can help combat hunger and malnutrition |