Điều tôi học được khi là một đứa trẻ trong tù
-
0:01 - 0:05Chúng ta cần thay đổi văn hóa trong
tù và trại giam, -
0:05 - 0:08đặc biệt với các tội phạm vị thành niên.
-
0:08 - 0:10New York là một trong hai bang duy nhất
ở Mĩ -
0:10 - 0:14bắt giữ người 16 -17 tuổi như
tội phạm trưởng thành. -
0:15 - 0:16Nền văn hóa bạo lực dẫn các thanh niên này
-
0:18 - 0:19và đặt họ vào một môi trường thù địch,
-
0:19 - 0:23quản giáo để mặc mọi việc
diễn ra trong đó. -
0:23 - 0:26Những thanh niên này không có nhiều cơ hội
-
0:26 - 0:30để phát triển hay cải tạo bản thân.
-
0:31 - 0:34Đến khi chúng ta có thể nâng độ tuổi
chịu trách nhiệm hình sự lên 18. -
0:34 - 0:38ta cần tập trung việc thay đổi cuộc sống
những thanh niên này. -
0:38 - 0:39Tôi biết rõ những điều này
-
0:41 - 0:42Trước khi tôi 18 tuổi,
-
0:42 - 0:46Tôi mất gần 400 ngày trên đảo Rikers,
-
0:46 - 0:47thêm vào đó
-
0:47 - 0:51tôi mất gần 300 ngày trong phòng biệt giam
-
0:51 - 0:53Để tôi nói bạn điều này
-
0:54 - 0:57Gào thét khan cổ sau song sắt cả ngày
-
0:57 - 0:59hay gào thét qua cửa sổ
-
0:59 - 1:01nó khiến con người rệu rã.
-
1:01 - 1:04Khi bạn chẳng thể làm gì khác trong đó,
-
1:04 - 1:06bạn bắt đầu đi đi lại lại trong phòng
-
1:06 - 1:08bạn tự nói chuyện với chính mình.
-
1:08 - 1:10suy nghĩ của bạn dần trở nên điên dại,
-
1:10 - 1:14và dần trở thành kẻ thù khủng khiếp nhất
của chính bạn. -
1:14 - 1:17Trại giam là để cải tạo con người,
-
1:17 - 1:20không phải để khiến họ càng thêm giận dữ,
-
1:20 - 1:22bối rối, và mất đi hi vọng.
-
1:22 - 1:26Do không có nhiều kế hoạch định hướng
cho các phạm nhân trẻ -
1:26 - 1:31họ không có nhiều vốn sống
khi tái hòa nhập với xã hội. -
1:31 - 1:35Không có nhiều cơ hội cho họ để tránh khỏi
tái phạm pháp -
1:36 - 1:38Tất cả đều bắt đầu từ các quản giáo
-
1:39 - 1:41Nhiều người dễ dàng cho rằng
-
1:41 - 1:43những người quản giáo này là người tốt
-
1:43 - 1:45và các tù nhân là kẻ xấu
-
1:45 - 1:47hoặc ngược lại.
-
1:47 - 1:49Nhưng còn nhiều hơn thế,
-
1:49 - 1:52Quản giáo cũng là những người thường
-
1:52 - 1:57Họ là dân địa phương sống
xung quanh nơi làm việc. -
1:58 - 2:00Họ chỉ là những người bình thường.
-
2:00 - 2:03Họ không phải robot,
hay có khả năng gì đặc biệt. -
2:03 - 2:07Họ cũng sinh hoạt như người bình thường.
-
2:07 - 2:11Quản giáo nam cũng để ý đến những
đồng nghiệp nữ của mình. -
2:11 - 2:14Họ cũng diễn trò với nhau như
học sinh trung học. -
2:14 - 2:16Họ bàn tán về chính trị.
-
2:17 - 2:20Các quản giáo nữ cũng buôn chuyện về nhau.
-
2:20 - 2:26Tôi đã dành khá nhiều thời gian với
khá nhiều các quản giáo, -
2:26 - 2:29để tôi kể bạn nghe về một người tên Monroe
-
2:29 - 2:31Một ngày nọ, anh ta kéo tôi ra
giữa cửa A và cửa B -
2:31 - 2:35nơi chia khu trại thành hai phần Bắc-Nam
-
2:35 - 2:37Anh ta kéo tôi tới đó vì tôi đã ẩu đả
-
2:37 - 2:39với một thanh niên khác trong khu trại,
-
2:39 - 2:43do có một quản gia nữ ở đó
nên anh ta cảm thấy rằng -
2:43 - 2:45tôi đã vi phạm đến ca tuần của anh ta.
-
2:45 - 2:47Hắn đấm thụi vào ngực tôi.
-
2:47 - 2:49Gần như hắn đã hạ gục tôi.
-
2:49 - 2:52Tôi không phản ứng lại ngay tức khắc,
-
2:52 - 2:55vì tôi biết đây là nơi của họ
-
2:55 - 2:57tôi không có cơ hội chiến thắng ở đây.
-
2:57 - 3:02Tất cả những gì hắn cần làm là kéo còi
và đội yểm trợ sẽ đến ngay lập tức. -
3:03 - 3:06Tôi nhìn vào mắt anh ta
-
3:06 - 3:09và tôi đoán hắn thấy cơn giận dữ vừa
bộc trào trong tôi -
3:09 - 3:11hắn nói với tôi rắng,
-
3:11 - 3:13"Đôi mắt mày sẽ khiến mày gặp nhiều
rắc rối đấy, -
3:13 - 3:16trông mày như muốn gây gổ."
-
3:16 - 3:18Hắn đã bắt đầu trận đánh bằng việc
cởi đai lưng xuống -
3:18 - 3:20cởi phù hiệu và áo sơ mi ra,
-
3:20 - 3:22và hắn nói,"Chúng ta có thể đánh nhau."
-
3:22 - 3:25Tôi hỏi hắn,
"Mày có định giữ chuyện này không"? -
3:25 - 3:28Đó là câu thường dùng ở Đảo Rikers
-
3:28 - 3:31nghĩa là bạn sẽ không kể việc này
cho người ngoài, -
3:31 - 3:33và không báo cáo vi phạm.
-
3:33 - 3:37Hắn nói, "Yeah, tao sẽ giữ việc này.
Mày có định giữ nó không?" -
3:37 - 3:38Tôi không buồn trả lời.
-
3:38 - 3:40Tôi chỉ đấm thẳng vào mặt hắn,
-
3:40 - 3:43chúng tôi bắt đầu trận đánh ngay tại đó.
-
3:43 - 3:47Khi trận đấu đến hồi kết,
hắn đầy thẳng tôi vào tường, -
3:47 - 3:51trong lúc vật lộn, hắn hỏi, "Mày ổn chứ?"
-
3:51 - 3:53như thể tôi không chịu được thêm,
-
3:53 - 3:55nhưng trong tâm trí, tôi biết
hắn không chịu thêm được. -
3:55 - 3:57nên tôi trả lời cách chảnh chọe
-
3:57 - 3:59"Oh, tao ổn, mày ổn không?"
-
3:59 - 4:01Anh ta đáp, "Yeah, tôi ổn, tôi ổn."
-
4:01 - 4:06Chúng tôi rời nhau ra, anh ấy bắt tay tôi,
nói tôi có sự tôn trọng của anh ta, -
4:06 - 4:09đưa tôi một điếu thuốc và thả tôi ra.
-
4:10 - 4:13Tin được hay không, bạn đi ngang qua
một quản giáo trên đảo Rikers -
4:13 - 4:16người sẽ lao vào đánh một chọi một với bạn.
-
4:16 - 4:18Họ cảm thấy họ có thể biết được
-
4:18 - 4:21và họ biết
"Tao sẽ xử mày theo cách của mày." -
4:21 - 4:24Vì đây là cách thường dùng để
giải quyết khúc mắc. -
4:24 - 4:26chúng tôi chọn giải quyết theo cách đó.
-
4:26 - 4:29Tôi bỏ đi như một người đàn ông,
anh bỏ đi như một người đàn ông. -
4:29 - 4:30vậy đó.
-
4:30 - 4:32Vài quản tù thấy như họ
cũng bị giam cầm với bạn. -
4:32 - 4:35Đó là lí do vì sao họ có thái độ và
tính cách đó. -
4:35 - 4:37họ hành xử theo chiều hướng đó.
-
4:37 - 4:41Trong vài ví dụ, chúng tôi cùng trong đó
với các quản trại -
4:41 - 4:44Tuy nhiên, chính phủ cần hỗ trợ các
quản trại này -
4:44 - 4:47bằng tập huấn chính quy về các ứng xử với
tội phạm vị thành niên, -
4:47 - 4:49cũng như tập huấn
-
4:49 - 4:53về các tù nhân với vấn đề sức khỏe.
-
4:53 - 4:56Quản giáo có vai trò quan trọng
với đời sống của các thanh niên ở đây -
4:56 - 4:59theo hệ số thời gian cho đến lúc
hoàn chỉnh nhân cách của họ. -
4:59 - 5:04Vậy sao không thử dẫn dắt cuộc đời
những thanh niên này -
5:04 - 5:08Sao không cho họ những tầm nhìn để
thay đổi -
5:09 - 5:12để khi họ trở về với xã hội
-
5:12 - 5:15họ sẽ làm những việc có ích?
-
5:16 - 5:22Điều quan trọng thứ hai với các phậm nhân
tuổi teen là chương trình cải tạo tốt hơn. -
5:22 - 5:26Khi tôi ở Đảo Rikers, điều khủng khiếp
nhất ở đó là biệt giam. -
5:26 - 5:28Biệt giam được thiết kế chuyên
-
5:28 - 5:32để khuất phục con người
về mặt thể chất lẫn tinh thần -
5:32 - 5:35Đó là mục đích duy nhất của nó.
-
5:36 - 5:38Ban Pháp lý Mỹ gần đây vừa công bố
một báo cáo -
5:38 - 5:41nó họ sẽ cho cấm lệnh biệt giam
-
5:41 - 5:43với các phạm nhân tuổi teens ở
bang New York. -
5:44 - 5:48Một điều khiến tôi bình thường trong
thời gian biệt giam đó là đọc. -
5:48 - 5:51Tôi cố gắng tự giáo dục mình hết sức
có thể. -
5:51 - 5:53Tôi đọc mọi thứ tôi có trong tay.
-
5:53 - 5:57Bên cạnh đó, tôi viết nhạc và truyện ngắn.
-
5:57 - 6:02Chương trình cải tạo tôi nghĩ có ích với
phạm nhân trẻ -
6:02 - 6:05là các trị liệu về nghệ thuật
-
6:05 - 6:08cho những trẻ có niềm yêu thích và
khả năng hội họa, -
6:08 - 6:12Còn những người theo chiều hướng
yêu thích âm nhạc? -
6:12 - 6:15Sao không phải một chương trình âm nhạc
-
6:15 - 6:18dạy cách viết và chơi nhạc?
-
6:18 - 6:19Đó là một gợi ý.
-
6:19 - 6:21Khi trẻ vị thanh niên đến Đảo Rikers,
-
6:21 - 6:25họ được phân vào tòa nhà C74, RNDC
-
6:25 - 6:29khu có biệt danh là
"Trường dạy Võ sĩ Giáp đấu." -
6:29 - 6:32vì với những đứa trẻ ở ngoài đường phố
-
6:32 - 6:33luôn nghĩ chúng khó nhằn,
-
6:33 - 6:37đặt trong môi trường có các cá thể
-
6:37 - 6:40từ các khu khác cũng nghĩ chúng rắn rỏi.
-
6:40 - 6:44Giờ bạn có một nhóm các thanh niên
trai trẻ ưỡn ngực -
6:44 - 6:48nghĩ tao phải chứng tỏ được
tao ngang cơ chúng mày -
6:48 - 6:50hay tao mạnh hơn chúng mày nhiều.
-
6:50 - 6:52Thành thật mà nói
-
6:52 - 6:57Thứ văn hóa này rất nguy hại đến
thanh niên trẻ -
6:57 - 7:00Chúng ta cần giúp xã hội và
các trẻ teens này nhận ra điều đó -
7:00 - 7:03họ không phải đi tiếp lên các vết xe đổ
trước đó -
7:03 - 7:06khi họ trở lại xã hội, họ có thể thay đổi.
-
7:06 - 7:10Thật đáng buồn khi nói trong tù
-
7:10 - 7:14Tôi nghe khá nhiều người nói về dự định
khi ra tù của họ -
7:14 - 7:17những hành vi phạm pháp có sẽ làm
-
7:17 - 7:20khi họ trở về nhà.
-
7:20 - 7:22Những cuộc hội thoại đó đại loại thế này
-
7:24 - 7:26"Khi tao quay lại, anh ta đã có sẵn kèo
-
7:26 - 7:28bên đây, bên đó, bên thứ ba."
-
7:28 - 7:31hay "Ông già tao đang có mối giá bèo này.
-
7:31 - 7:32Có trao đổi thông tin không?
-
7:32 - 7:35"Khi chúng ta ra,
tao sẽ làm vụ này thật lớn." -
7:35 - 7:38Tô đã nghe những thứ này và tự nghĩ
trong đầu "Wow, -
7:38 - 7:41những tay đàn anh này thực sự nói về
quay trờ lại đường phố -
7:41 - 7:42phạm tội tiếp trong tương lai."
-
7:42 - 7:44Tôi đặt tên cho những việc đó là
-
7:44 - 7:47Kế hoạch quay trở lại trại giam nhanh nhất
-
7:47 - 7:51vì những thứ này sẽ kéo dài được bao lâu?
-
7:51 - 7:53Bạn có kế hoạch nghỉ hưu với nó chứ?
-
7:53 - 7:56Lương hưu sẽ là bao nhiêu?
401 ngàn? 403 tỉ? -
7:56 - 8:00Bạn có bảo hiểm y tế không?
Bảo hiểm nha khoa không? -
8:00 - 8:02(Tiếng cười)
-
8:02 - 8:03Tôi sẽ nói bạn điều này
-
8:03 - 8:05Ở trong tù
-
8:05 - 8:09tôi đã thấy những người thông minh,
giỏi giang, và tài năng nhất -
8:09 - 8:12mà tôi từng gặp.
-
8:12 - 8:14Tôi đã thấy những người dùng túi
snack rỗng -
8:14 - 8:16biến nó thành những khung tranh tuyệt đẹp.
-
8:16 - 8:20Những người biến những thanh xà phòng tắm
phát miễn phí -
8:20 - 8:22thành những tác phẩm điêu khắc tuyệt vời
-
8:22 - 8:26có thể khiến tác phẩm của Michelangelo như
của trẻ mẫu giáo. -
8:26 - 8:29Ở tuổi 21, tôi bị đặt trong nhà tù có mức
an ninh tối đa nhất -
8:29 - 8:31gọi là Khu cải tạo Elmira.
-
8:31 - 8:34Một hôm khi vừa đi ra từ nơi tập thể hình,
-
8:34 - 8:37tôi thấy một ông già tôi biết
đang đứng giữa sân -
8:37 - 8:38nhìn lên bầu trời.
-
8:38 - 8:43Người đàn ông này đang chịu án
33 năm 4 tháng trong tù -
8:43 - 8:46ông ta đã trải qua 20 năm của án tù đó
-
8:46 - 8:48Tôi bước lại gần ông ta và nói,
-
8:48 - 8:50"Trời, ông đang làm gì vậy? Ông ổn chứ?"
-
8:50 - 8:53Ông ta nhìn tôi và nói,
"Yeah, tôi ổn, anh bạn trẻ." -
8:53 - 8:55Tôi hỏi, "Ông đang nhìn gì trên trời thế?
-
8:55 - 8:57Có gì hay ho ở trên đó?"
-
8:57 - 9:00"Anh hãy nhìn lên trời và
nói tôi những gì anh thấy?" -
9:01 - 9:05"Mây".
(tiếng cười) -
9:05 - 9:08Ông ta nói,
"Còn gì khác nữa không?" -
9:08 - 9:10Lúc đó, có một chiếc máy bay đi ngang qua.
-
9:10 - 9:12"Tôi thấy một cái máy bay."
-
9:12 - 9:16"Chính xác, có gì trên máy bay đó?'
"Người." -
9:16 - 9:20"Chính xác. Giờ máy bay với
những người đó đang đi đâu?" -
9:20 - 9:22"Tôi không biết. Còn ông?
-
9:22 - 9:25Hãy cho tôi biết nếu ông biết.
Tôi sẽ cho ông vài con đề." -
9:26 - 9:29Ông ta nói, "Anh không nhìn ra
toàn cảnh rồi, anh bạn trẻ à. -
9:29 - 9:32Chiếc máy bay với người trên
đang đi lại -
9:32 - 9:34trong khi ta bị kẹt ở đây.
-
9:34 - 9:36Bức tranh toàn cảnh ở đây là:
-
9:36 - 9:39Chiếc máy bay với những người trên nó
đang đi -
9:39 - 9:43cuộc sống bên ngoài đang diễn ra
khi ta bị kẹt sau những bức tường này." -
9:46 - 9:48Từ ngày đó,
-
9:48 - 9:52Có gì đó trong tâm trí tôi khiến
tôi muốn thay đổi -
9:52 - 9:56Lớn lên,
tôi luôn là đứa trẻ khôn ngoan. -
9:56 - 10:01Vài người đánh giá tôi thông minh hơn bình thường
-
10:01 - 10:06Tôi đã từng mơ trở thành kiến trúc sư hay
nhà khảo cổ học. -
10:06 - 10:08Tôi hiện đang làm việc tại
Fortune Society -
10:08 - 10:10một chương trình tái hòa nhập
cho tù nhân -
10:10 - 10:15tôi làm về tiếp nhận những người có
khả năng cao phạm pháp trở lại. -
10:15 - 10:17Tôi hỗ trợ họ các dịch vụ họ cần
-
10:17 - 10:19để một khi họ được thả tự do
-
10:19 - 10:22họ có thể có những chuyển biết tốt
trong xã hội -
10:22 - 10:25Nếu giờ đây tôi có thể gặp tôi
lúc 15 tuổi, -
10:25 - 10:28tôi sẽ ngồi xuống nói chuyện với anh ta,
giáo dục anh ta. -
10:28 - 10:32tôi sẽ nói, "Nghe này, đây là tôi.
Tôi chính là cậu. -
10:32 - 10:34Chúng ta là một.
-
10:34 - 10:37Tôi biết tất cả những việc cậu sẽ làm
-
10:37 - 10:40ngay cả trước khi cậu kịp làm,
vì tôi đã làm điều đó rồi. -
10:40 - 10:44tôi sẽ khuyên cậu ta dừng giao du với
loại người xyz. -
10:44 - 10:46Tôi sẽ bảo cậu tránh xa những nơi này.
-
10:47 - 10:49Hãy ở trong trường, anh bạn,
-
10:49 - 10:51đó là nơi cậu cần đến,
-
10:51 - 10:54đó là nơi cậu có thể làm được gì
cho đời mình. -
10:54 - 10:56Đó sẽ là thông điệp chúng ta nên chia sẻ
-
10:56 - 10:58với những người trẻ tuổi của ta.
-
10:58 - 11:01Chúng ta không nên coi họ như người lớn,
đặt họ vào môi trường bạo lực -
11:01 - 11:04mà gần như không có lối thoát cho họ.
-
11:04 - 11:06Cảm ơn.
-
11:06 - 11:10(Vỗ tay)
- Title:
- Điều tôi học được khi là một đứa trẻ trong tù
- Speaker:
- Ismael Nazario
- Description:
-
Còn trong độ tuổi teen, Ismael Nazario đã bị đưa vào trại giam Đảo Rikers ở New York nơi anh mất 300 ngày biệt giam - trước khi anh thực sự phạm tội lớn. Giờ đây, anh kêu gọi việc cải cách trong trại giam - nơi trẻ vị thành niên không tránh khỏi các hành vi bạo lực ngoài sức tưởng tượng. Nazario kể lại câu chuyện kinh hoàng của mình với lời kêu gọi giúp đỡ, thay vì tổn hại, đến các phạm nhân tuổi vị thành niên trong tù giam.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:23
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Summer Ho accepted Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Summer Ho edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Summer Ho edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Summer Ho edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Huyen Nguyen edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Huyen Nguyen edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail | ||
Thao Nguyen edited Vietnamese subtitles for What I learned as a kid in jail |