သမိုင်းရဲ့သင်္ချာ။
-
0:00 - 0:04ဒီတော့ သင်္ချာဟာ အလွန် အစွမ်းထက်တဲ့
ဘာသာစကားတစ်ခု ဖြစ်သွားတယ်။ -
0:04 - 0:06ဒါက ရူဗဗေဒ၊ ဇီဝဗေဒနဲ့ ဘောဂဗေဒမှာ
အတော်ကြီးမားတဲ့ -
0:06 - 0:08ထိုးထွင်းအမြင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပေမဲ့
-
0:08 - 0:11လူမှုရေးဘာသာတွေနဲ့ သမိုင်းမှာတော့
ဒီလောက်မများခဲ့ဘူး။ -
0:11 - 0:13ဒါမဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ယုံကြည်မှုရှိ
လို့ ထင်တယ်။ -
0:13 - 0:16လူသားလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ရေတွက်လို့မရဘူး၊
-
0:16 - 0:18သမိုင်းကို တိုင်းတာလို့မရဘူးပေါ့။
-
0:18 - 0:20ဒါပေမဲ့ ဒါက မမှန်ဘူးလို့ ထင်တယ်။
-
0:20 - 0:22ဘာကြောင့်ဆိုတာ နမူနာတချို့ ပြချင်တယ်။
-
0:22 - 0:25ကျွန်တော်နဲ့ ပူးပေါင်းသူ Erez တို့က
အောက်ပါအချက်ကို တွေးနေတယ်။ -
0:25 - 0:28ရာစုနှစ်တွေကြောင့် ကွဲကွာနေတဲ့
ဘုရင်နှစ်ပါးဟာ အလွန် -
0:28 - 0:29ခြားနားတဲ့ ဘာသာစကားတစ်ခုကို ပြောမယ်။
-
0:29 - 0:32အားကောင်းတဲ့ သမိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားတစ်ခုပါ။
-
0:32 - 0:33အင်္ဂလန်ဘုရင် Alfred the Great ဟာ
-
0:33 - 0:35ဟစ်ဟောပ် ဘုရင် Jay-Z နဲ့
-
0:35 - 0:39လုံးဝ ခြားနားတဲ့ ဝေါဟာရတစ်ရပ်နဲ့
သဒ္ဒါတစ်ခုကို အသုံးပြုလိမ့်မယ်။ -
0:39 - 0:40(ရယ်သံများ)
-
0:40 - 0:43ကဲ ဒါက ဒီနည်းလမ်းပါပဲ။
-
0:43 - 0:45ဘာသာစကားက ကြာတော့ ပြောင်းတယ်၊
အစွမ်းထက်တဲ့အားပါ။ -
0:45 - 0:47ဒါနဲ့ ကျွန်တော်နဲ့ Erez ဟာ ဒါကို
ပိုသိချင်ခဲ့တယ်။ -
0:47 - 0:51ဒါကြောင့် သဒ္ဒါစည်းမျဉ်းတစ်ခု အတိတ်
ကြိယာသဏ္ဌာန် ပြောင်းတာကို အာရုံစိုက်တယ်။ -
0:51 - 0:54ဒီတော့ အတိတ် လက္ခဏာဆောင်ဖို့
ကြိယာတစ်ခု အသုံးမှာ "ed" ထည့်တယ်။ -
0:54 - 0:56"Today I walk. Yesterday I walked."
-
0:56 - 0:57ဒါပေမဲ့ ကြိယာတချို့က ထူးတယ်။
-
0:57 - 0:59"Yesterday I thought."
-
0:59 - 1:00ကဲ ဒါနဲပတ်သက်ပြီး စိတ်ဝင်စားစရာက
-
1:00 - 1:04Alfred နဲ့ Jay-Z ကြားက ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့
ကြိယာတွေကို ပိုပြီး ထူးခြားလာတာပါ။ -
1:04 - 1:07ဥပမာ ဒီမှာ မြင်ရတဲ့ ကြိယာ "to wed"ဟာ
ပုံမှန်ဖြစ်လာတယ်။ -
1:07 - 1:11ကျွန်တော်နဲ့ Erez ဟာ အင်္ဂလိပ် ဘာသာရဲ့
ရာစု ၁၂ စု တစ်လျှောက်လုံးက ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ -
1:11 - 1:13ကြိယာ ၁၀၀ ကျော်ရဲ့ ပြောင်းလဲမှုနောက်ကို
-
1:13 - 1:16လိုက်တော့ ဒီရှုပ်ထွေးတဲ့ သမိုင်း
ပြောင်းလဲမှုကို ဖမ်းစားတဲ့ -
1:16 - 1:18အင်မတန် ရိုးစင်းတဲ့ သင်္ချာ
ပုံစံတစ်ခု ရှိတာတွေ့တယ်။ -
1:18 - 1:22အတိအကျဆိုရရင် ကြိယာတစ်ခုကို
အခြားကြိယာထက် အဆ ၁၀၀ ပိုပြီးတွေ့ရရင် -
1:22 - 1:25၎င်းရဲ့ ပုံမမှန်ဖြစ်မှုက
၁၀ ဆ ပိုနှေးလာတတ်တယ်။ -
1:25 - 1:29ဒါက သမိုင်း အပိုင်းအစတစ်ခုဆိုပေမဲ့
သင်္ချာဆိုင်ရာ လွှမ်းခြုံမှုနဲ့ လာတယ်။ -
1:29 - 1:32ကဲ တချို့အဖြစ်တွမှာ သင်္ချာကတောင်
ကူညီ ရှင်းပြနိုင်တယ်၊ -
1:32 - 1:35(သို့) သမိုင်းဆိုင်ရာ အားတွေအတွက်
ရှင်းလင်းချက်တွေ တင်ပြတာပါ။ -
1:35 - 1:37ဒီတော့ Steve Pinker နဲ့ ကျွန်တော်
-
1:37 - 1:41လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်နှစ်ခုအတွင်းက
စစ်ပွဲတွေရဲ့ ပမာဏကို စဉ်းစားနေတယ်။ -
1:41 - 1:43ဒါတွေအတွက် လူသိများတဲ့ ပုံမှန်ဖြစ်မှုတစ်ခု
တကယ်ရှိတယ်။ -
1:43 - 1:47အဆ ၁၀၀ ပိုသေစေနိုင်တဲ့
စစ်ပွဲတွေရဲ့ အရေအတွက်ဟာ -
1:47 - 1:49၁၀ ဆ ပိုနည်းတာပါ။
-
1:49 - 1:52ဒီတော့ Six Days War လို
သေစေနိုင်တဲ့ စစ်ပွဲ ၃၀ ရှိပေမဲ့ -
1:52 - 1:55အဆ ၁၀၀ ပိုသေစေနိုင်တာတွေက
စစ်ပွဲ လေးပွဲသာရှိတာပါ။ -
1:55 - 1:57ဥပမာ ပထမ ကမ္ဘာစစ်ပါ။
-
1:57 - 2:00ဒီတော့ ဘယ်လိုမျိုး သမိုင်းဆိုင်ရာ
ယန္တရားက ဒါကို ထုတ်နိုင်လဲ။ -
2:00 - 2:02ဒါရဲ့ မူလအစက ဘာလဲ။
-
2:02 - 2:04Steve နဲ့ကျွန်တော်
သင်္ချာဆိုင်ရာ စိစစ်မှုကနေ -
2:04 - 2:08ဒါရဲ့ အရင်းအမြစ်မှာ အင်မတန် ရိုးစင်းတဲ့
ဖြစ်စဉ်တစ်ခု တကယ်ရှိနေတာကို တင်ပြတယ် -
2:08 - 2:10ဒါက ဦးနှောက်တွေထဲမှာ တည်ရှိတာပါ။
-
2:10 - 2:12အလွန် လူသိများတဲ့ အင်္ဂါရပ်တစ်ခုပါ၊
-
2:12 - 2:15ဒီအတွင်းမှာ ဆက်စပ်နေတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့
ပမာဏတွေကို သိရှိတယ်၊ -
2:15 - 2:19အလင်းရဲ့ပြင်းအား(သို့) အသံတစ်သံရဲ့
ကျယ်လောင်မှုလို ပမာဏတွေပါ။ -
2:19 - 2:24ဥပမာ နောက်စစ်ပွဲအတွက် စစ်သား ၁၀၀၀၀ ကို
ပို့တာက များနေပုံရတယ်။ -
2:24 - 2:27အရင်က စစ်သား ၁၀၀၀ ပို့ပြီးသားဆိုရင်
ဒါက အတော် ကြီးမားတာပါ။ -
2:27 - 2:29ဒါပေမဲ့ သိပ်များပုံမရဘူး၊
-
2:29 - 2:32အတော် မလုံလောက်တာပါ၊
အရင်က စစ်သား ၁၀၀၀ ပို့ပြီးသားဆိုရင် -
2:32 - 2:35ဘာထူးခြားမှုမှ ဖြစ်စေမှမဟုတ်ဘူး။
-
2:35 - 2:39ဒီတော့ မြင်ကြတာက ပမာဏတွေကို
ကျွန်တော်တို့ သိရှိပုံကြောင့် -
2:39 - 2:41စစ်ပွဲက တရွတ်တိုက်ဆွဲသလိုပေါ့
-
2:41 - 2:44ဒီကို အပို့ခံရတဲ့ စစ်သား အရေအတွက်နဲ့
အသေအပျောက်တွေဟာ -
2:44 - 2:45၁၀၀၀၀၊ ၁၁၀၀၀၊ ၁၂၀၀၀ လိုမျိုး
-
2:45 - 2:47အစဉ်လိုက် တိုးမှာမဟုတ်ဘဲ
-
2:47 - 2:52ထပ်ညွန်းကိန်းအတိုင်း ၁၀၀၀၀၊
နောက်ပိုင်း ၂၀၀၀၀၊ နောက်ပိုင်း ၄၀၀၀၀ ပါ။ -
2:52 - 2:55ဒါနဲ့ ဒါက အရင်က မြင်ဖူးတဲ့
ဒီပုံစံကို ရှင်းပြပေးတယ်။ -
2:55 - 3:00ဒီတော့ ဒီမှာ သင်္ချာက တစ်ဦးချင်းစိတ်ရဲ့
လူသိများတဲ့ အင်္ဂါရပ်တစ်ခုကို -
3:00 - 3:03ရာစုနှစ်တွေနဲ့ တိုက်တွေကို
ကျော်ကာ ဖော်ပြတဲ့ -
3:03 - 3:06ရေရှည် သမိုင်းဆိုင်ရာ ပုံစံတစ်ခုနဲ့
ချိတ်ဆက်နိုင်တယ်။ -
3:06 - 3:10ဒီတော့ ဒီနမူနာ အမျိုးအစားတွေက
ယနေ့မှာတော့ အနည်းငယ်သာဆိုပေမဲ့ -
3:10 - 3:13နောက် ဆယ်စုနှစ်မှာတော့ နေရာအနှံ့မှာ
ဖြစ်လာမယ် ထင်တယ်။ -
3:13 - 3:15ဒါအတွက် အကြောင်းရင်းက
သမိုင်းဆိုင်ရာ မှတ်တမ်းကို -
3:15 - 3:18အလွန် မြန်တဲ့နှုန်းတစ်ခုနဲ့
သင်္ကေတပြုလာနေတာပါ။ -
3:18 - 3:20ဒီတော့ ခေတ်အဦးအစကတည်းက
-
3:20 - 3:22ရေးသားထားတဲ့
စာအုပ် သန်း ၁၃၀ ခန့်ရှိတယ် ။ -
3:22 - 3:25Google လိုကုမ္ပဏီတွေက အတော်များများ
ဒစ်ဂျစ်တယ် ပုံသွင်းထားတယ်၊ -
3:25 - 3:27တကယ်တော့ သန်း ၂၀ အထက်ပါ။
-
3:27 - 3:30သမိုင်းရဲ့ အရင်းခံကို ဒစ်ဂျစ်တယ်
ပုံစံနဲ့ ရရှိနိုင်တဲ့အခါ -
3:30 - 3:32သင်္ချာဆိုင်ရာ စိစစ်မှုတစ်ခု
အတွက် သမိုင်းနဲ့ -
3:32 - 3:35ယဉ်ကျေးမှုအတွင်းက လားရာတွေကို သုံးသပ်ဖို့
-
3:35 - 3:38အလွန်လျင်မြန် အလွန်အဆင်ပြေပြေ
ဖြစ်ဖို့ အလားအလာရှိစေတယ်။ -
3:38 - 3:40ဒီတော့ လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်မှာ
သိပ္ပံဘာသာတွေနဲ့ -
3:40 - 3:43လူမှုရေးဘာသာတွေဟာ လူသားအကြောင်း
လေးနက်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို -
3:43 - 3:46ဖြေဆိုနိုင်ဖို့ အတူတကွ
ပိုနီးစပ်လာမယ်ထင်တယ်။ -
3:46 - 3:51သင်္ချာဟာ ဒါကို လုပ်ဖို့ အလွန်အစွမ်းထက်တဲ့
ဘာသာစကားတစ်ခု ဖြစ်မယ်ထင်တယ်။ -
3:51 - 3:54ဒါက သမိုင်းမှာ လားရာသစ်တွေကို
ဖော်ပြနိုင်စွမ်းရှိမှာပါ။ -
3:54 - 3:55တစ်ခါတစ်ရံ ဒါတွေကို ရှင်းပြဖို့နဲ့
-
3:55 - 3:59ဖြစ်လောက်တာက အနာဂတ်မှာတောင်
ဖြစ်တော့မယ့်အရာကို ကြိုပြောဖို့ပါ။ -
3:59 - 4:00ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
-
4:00 - 4:04(လက်ခုပ်သံများ)
- Title:
- သမိုင်းရဲ့သင်္ချာ။
- Speaker:
- Jean-Baptiste Michel
- Description:
-
သမိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သင်္ချာက ဘာပြောနိုင်လဲ။ TED ဝိုင်းတော်သား Jean-Baptiste Michel ရဲ့ အဆိုအရတော့ အတော်များများကို ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဘာသာစကားအတွက် ပြောင်းလဲမှုတွေကနေ စစ်ပွဲတွေရဲ့ သေစေနိုင်မှုအထိ သင်္ကေတပြုထားတဲ့ သမိုင်းဟာ နက်ရှိုင်း ဖုံးကွယ်နေတဲ့ အဆင်တွေကို စတင် ဖော်ထုတ်ပြသနေပုံကို သူက တင်ပြထားပါတယ်။
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 04:26
sann tint approved Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
Myo Aung accepted Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
sann tint edited Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
sann tint edited Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
sann tint edited Burmese subtitles for The mathematics of history | ||
sann tint edited Burmese subtitles for The mathematics of history |