Return to Video

เพื่อนของผมคือ ริชาร์ด ไฟยน์แมน

  • 0:00 - 0:02
    ผมตัดสินใจเมื่อผมถูกขอให้มาพูดครั้งนี้
  • 0:02 - 0:04
    ว่าเรื่องที่ผมอยากพูดจริง ๆ ก็คือเรื่อง
  • 0:04 - 0:06
    เพื่อนของผม ริชาร์ด ไฟยน์แมน
  • 0:06 - 0:08
    ผมเป็นหนึ่งในคนโชคดีไม่กี่คน
  • 0:08 - 0:10
    ที่ได้รู้จักกับเขาจริง ๆ
  • 0:10 - 0:12
    และใช้เวลาร่วมกับเขา
  • 0:12 - 0:15
    และผมจะบอกคุณถึง ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่ผมรู้จัก
  • 0:15 - 0:17
    ผมแน่ใจว่ามีคนอื่นในที่นี้
  • 0:17 - 0:19
    ที่สามารถบอกคุณได้
    เกี่ยวกับ ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่เขารู้จัก
  • 0:19 - 0:21
    และอาจจะเป็น ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่แตกต่างกันออกไป
  • 0:21 - 0:24
    ริชาร์ด ไฟยน์แมน เป็นคนที่ลึกลับซับซ้อน
  • 0:24 - 0:26
    เขาเป็นคนที่มีหลากหลายด้านมาก ๆ
  • 0:26 - 0:28
    เขาเป็นคนที่ยอดเยี่ยม
  • 0:28 - 0:31
    เป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่มาก ๆ ๆ
  • 0:31 - 0:34
    เขาเป็นนักแสดง คุณได้เห็นเขาแสดงแล้ว
  • 0:34 - 0:37
    ผมยังโชคดีที่เคยได้ฟังเขาสอน
  • 0:37 - 0:39
    ที่ริมระเบียง
  • 0:39 - 0:41
    พวกมันน่ามหัศจรรย์มาก
  • 0:41 - 0:43
    เขาเป็นนักปราชญ์
  • 0:43 - 0:45
    เขาเป็นนักตีกลอง
  • 0:45 - 0:48
    เขาเป็นครูที่ยอดเยื่ยม
  • 0:48 - 0:50
    ริชาร์ด ไฟยน์แมน ยังเป็นคนจัดงานแสดงที่ดี
  • 0:50 - 0:52
    คนจัดการแสดงที่ยิ่งใหญ่
  • 0:52 - 0:56
    เขาเป็นคนทะลึ่ง ไม่ชอบทำตามกฎ
  • 0:56 - 0:58
    เขาเป็นลูกผู้ชายเต็มตัว
  • 0:58 - 1:01
    ลูกผู้ชายชนิดที่ต่อสู่
  • 1:01 - 1:05
    เขาชอบการแข่งขันที่ใช้เชาว์
  • 1:05 - 1:09
    เขามีความเชื่อมั่นในตัวเองสูงมาก
  • 1:09 - 1:12
    แตด้วยเหตุบางอย่าง เขากลับ
  • 1:12 - 1:14
    เหลือพื้นที่ว่างในหัวใจ
  • 1:14 - 1:16
    ที่ผมหมายความถึงคือ
  • 1:16 - 1:19
    เท่าที่ผมรู้ เหลือพื้นที่ว่างเยอะ
  • 1:19 - 1:21
    ผมไม่สามารถบอกคุณเกี่ยวกับสิ่งที่คนอื่นรู้
  • 1:21 - 1:23
    แต่ในกรณีของผม
  • 1:23 - 1:26
    มีที่เหลือมากทีเดียว
    สำหรับความมั่นใจในตัวเองด้านอื่น ๆ
  • 1:26 - 1:28
    ก็ ที่มันไม่มากเท่าทั้งหมดของเขา
  • 1:28 - 1:30
    แต่ค่อนข้างใหญ่เลยทีเดียว
  • 1:30 - 1:33
    ผมรู้สึกดีเสมอกับ ดิค ไฟยน์แมน
  • 1:33 - 1:35
    มันสนุกเสมอเมื่ออยู่กับเขา
  • 1:35 - 1:37
    เขาทำให้ผมรู้สึกเก่งเสมอ
  • 1:37 - 1:39
    ใครบางคนอย่างนั้นทำให้คุณรู้สึกเก่งได้อย่างไร
  • 1:39 - 1:41
    อย่างไรก็ตามเขาทำได้
  • 1:41 - 1:43
    เขาทำให้ผมรู้สึกเก่ง เขายังทำให้ผมรู้สึกว่าเขาเก่ง
  • 1:43 - 1:45
    เขาทำให้ผมรู้สึกว่าเราทั้งคู่เก่ง
  • 1:45 - 1:49
    และเราทั้งคู่สามารถแก้ปัญหาอะไรก็ตาม
  • 1:49 - 1:52
    และในความจริง เราทำฟิสิกส์ด้วยกัน
  • 1:52 - 1:54
    เราไม่เคยตีพิมพ์ผลงานด้วยกัน
  • 1:54 - 1:57
    แต่พวกเราก็ยังสนุกกันมาก
  • 1:58 - 2:00
    เขาชอบการชนะ
  • 2:00 - 2:03
    เกมลูกผู้ชายเล็ก ๆ น้อย ๆ
    ที่เราก็เล่นด้วยกันบางครั้ง
  • 2:03 - 2:06
    แต่เขาก็ไม่ได่แค่เล่นกับผมคนเดียว
    เขาเล่นกับคนทุกแบบ
  • 2:06 - 2:08
    เขามักจะได้รับชัยชนะเกือบทุกครั้ง
  • 2:08 - 2:11
    แต่เมื่อเขาไม่ชนะ เมื่อเขาแพ้
  • 2:11 - 2:14
    เขาจะหัวเราะออกมาและดูเหมือนเขาจะมีความสุข
  • 2:14 - 2:16
    ไม่ต่างอะไรกับตอนที่ชนะเลย
  • 2:16 - 2:18
    ผมยังคงจำได้ครั้งหนึ่งเมื่อเขาบอกเรื่องราว
  • 2:18 - 2:21
    เกี่ยวกับเรื่องตลกที่ พวกนักศึกษาเล่นกับเขา
  • 2:21 - 2:23
    พวกนั้นพาเขา ผมคิดว่าตอนนั้นเป็นวันเกิดเขานะ
  • 2:23 - 2:25
    พวกนั้นชวนเขาไปทานอาหารเที่ยง
  • 2:25 - 2:27
    พวนนั้นชวนเขาไปทานอาหารเที่ยง
  • 2:27 - 2:29
    แซนวิชที่พาซาดีนา
  • 2:29 - 2:31
    ร้านอาจจะยังอยู่นะ ผมก็ไม่รู้
  • 2:31 - 2:34
    ตอนนั้นแซนวิชคนดังกำลังฮิต
  • 2:34 - 2:36
    คุณสามารถสั่งแซนวิช มาลิรีน มอนโร
  • 2:36 - 2:39
    คุณสามารถสั่งแซนวิช ฮัมฟรีย์ โบการ์ต
  • 2:39 - 2:41
    พวกนักเรียนศึกษาไปถึงที่นั้นก่อนเขา
  • 2:42 - 2:44
    และพวกเขาตกลงกันให้ทุกคนจะสั่งแซนวิช ไฟยน์แมน
  • 2:44 - 2:47
    ทุกคนทยอยกันเข้ามาแล้วสั่ง แซนวิช ไฟยน์แมน
  • 2:47 - 2:49
    ไฟยน์แมน ชอบเรื่องนี้มาก
  • 2:49 - 2:53
    เขาเล่าเรื่องนี้ให้ผมฟัง
    และเขามีความสุขมาก หัวเราะไม่หยุด
  • 2:53 - 2:56
    เมื่อเขาเล่าเรื่องนี้จบ ผมพูดกับเขาว่า
  • 2:56 - 2:58
    "ดิค ผมสงสัยจังว่าแซนวิช ไฟยน์แมน
  • 2:58 - 3:00
    และแซนวิช ซุสคินด์จะต่างกันไหม"
  • 3:00 - 3:02
    เขาไม่ได้หยุดคิดด้วยซ้ำ
  • 3:02 - 3:04
    ตอนเขาตอบมาว่า "ใช่ มันเกือบจะเหมือนกัน
  • 3:04 - 3:07
    สิ่งที่ต่างกันเพียงอย่างเดียวคือแซนวิช ซุสคินด์
    จะมีแฮมมากกว่า"
  • 3:07 - 3:10
    แฮม ที่เป็นสแลงว่า เล่นเว่อร์น่ะครับ
  • 3:10 - 3:12
    (เสียงหัวเราะ)
  • 3:12 - 3:14
    เคราะห์ดีที่สมองผมแล่นวันนั้น
  • 3:14 - 3:17
    ผมพูดว่า "ใช่แต่มีบาโลนี (ไร้สาระ)
    น้อยกว่าเยอะเลย"
  • 3:17 - 3:20
    (เสียงหัวเราะ)
  • 3:20 - 3:23
    ความจริงของเรื่องนี้
  • 3:23 - 3:27
    คือแซนวิชไฟยน์แมน
  • 3:27 - 3:29
    มีแฮมเยอะมาก
  • 3:29 - 3:31
    แต่ไม่มีบาโลนี(เรื่องลวงโลก)เลย
  • 3:31 - 3:34
    สิ่งที่ ไฟยน์แมน เกลียดยิ่งกว่าสิ่งอื่นใด
  • 3:35 - 3:37
    คือ การหลอกลวงทางปัญญา
  • 3:37 - 3:39
    ไม่ฉลาด
  • 3:39 - 3:41
    ความซับซ้อนจอมปลอม คำศัพท์แสลง
  • 3:41 - 3:44
    ผมจำได้ครั้งหนึ่งระหว่างยุค 80
  • 3:44 - 3:47
    ถึงกลางยุค 80
  • 3:47 - 3:49
    ดิค ผม และ ซิตนีย์ โคลแมน
  • 3:49 - 3:51
    ได้พบกันสองสามครั้ง
  • 3:51 - 3:53
    ครั้งหนึ่งในซานฟรานซิตโกที่บ้านของมหาเศรษฐี
  • 3:53 - 3:56
    ครั้งหนึ่งในซานฟรานซิตโกเพื่อทานอาหารเที่ยง
  • 3:56 - 3:58
    และครั้งสุดท้ายเศรษฐีชวนพวกเรา
  • 3:58 - 4:01
    เขายังชวนนักปราชญ์อีก 2-3 คน
  • 4:01 - 4:03
    พวกเขาเป็นนักปราชญ์อย่างแท้จริง
  • 4:03 - 4:06
    ความพิเศษของพวกเขาคือปรัชญาของสติ
  • 4:06 - 4:09
    และพวกเขายังเต็มไปด้วยคำศัพท์สแลงทุกชนิด
  • 4:09 - 4:11
    ผมพยายามจำคัพท์
  • 4:11 - 4:14
    "เอกนิยม" "เทวภาวะ" ทุกอย่างเลยล่ะครับ
  • 4:14 - 4:17
    ผมไม่รู้ว่าแปลว่าอะไร ดิคก็ไม่เช่นกัน
  • 4:17 - 4:19
    ซิตนีย์เองก็ไม่รู้
  • 4:19 - 4:21
    ส่วนพวกเราคุยกันเรื่องอะไรน่ะหรือ
  • 4:21 - 4:23
    แล้วคนทั่วไปพูดอะไรกันในหัวข้อ จิตใจละ
  • 4:23 - 4:26
    หัวข้อยอดฮิตในเรื่องนี้คือ
  • 4:26 - 4:28
    เครื่องจักรสามารถมีจิตใจได้หรือไม่
  • 4:28 - 4:30
    เราจะสามารถสร้างเครื่องจักร
  • 4:30 - 4:32
    ที่คิดได้เหมือนมนุษย์
  • 4:32 - 4:34
    ที่มีสติสัมปชัญญะได้ไหม
  • 4:34 - 4:36
    พวกเรานั้นล้อมวงกันและพูคคุยกัน
    เกี่ยวกับเรื่องนี้ พวกเราไม่เคยแก้ปัญหานี้ได้
  • 4:36 - 4:39
    แต่ปัญหาเชิงปรัชญา
  • 4:39 - 4:41
    คือว่าพวกเขาพูดจาเป็นปรัชญา
  • 4:41 - 4:43
    ทั้ง ๆ ที่พวกเขาควรมีปรัชญาวิทยาศาสตร์
  • 4:43 - 4:45
    เพราะยังไง มันเป็นปัญหาเชิงวิทยาศาสตร์
  • 4:45 - 4:48
    และนี่เป็นเรื่องที่อันตรายเอามาก ๆ
  • 4:48 - 4:50
    ที่เอามาพูดใกล้ดิค ไฟยน์แมน
  • 4:50 - 4:53
    ไฟยน์แมนจัดการพวกนั้นไม่เหลือ แสกหน้าเลยทีเดียว
  • 4:55 - 4:58
    มันโหดร้าย มันตลกมาก ตลกสุด ๆ
  • 4:58 - 5:01
    แต่มันโหดร้ายจริง ๆ
  • 5:01 - 5:03
    เขาตัดอารมณ์พวกนักปราชญ์สุด ๆ
  • 5:03 - 5:05
    แต่สิ่งที่มหัศจรรย์คือ
  • 5:05 - 5:07
    ไฟยน์แมนได้ออกไปก่อนหน้านั้นสักครู่แล้ว
  • 5:07 - 5:09
    เขารู้สึกไม่ค่อยดี เขาจึงออกไปก่อนหน้านั้นเล็กน้อย
  • 5:09 - 5:12
    ก็เหลือแค่ซิตนีย์กับผมและพวกนักปราชญ์
  • 5:12 - 5:15
    และสิ่งที่น่าอัศจรรย์คือคนพวกนั้นดีใจกัน
  • 5:15 - 5:18
    พวกเขามีความสุขมาก
  • 5:18 - 5:20
    พวกเขาได้พบกับผู้ยิ่งใหญ่
  • 5:20 - 5:23
    พวกเขาได้สร้างผู้ยิ่งใหญ่
  • 5:23 - 5:25
    พวกเขามีความสุขมาก ๆ
  • 5:25 - 5:27
    ที่โดนพูดด่าแบบไม่ไว้หน้า
  • 5:27 - 5:30
    และนั้นคือสิ่งพิเศษ
  • 5:30 - 5:33
    ผมรู้ถึงนั้นคือสิ่งที่น่าทึ่งเกี่ยวกับ ไฟยน์แมน
  • 5:33 - 5:36
    แม้เมื่อเขาทำพฤติกรรมแบบนั้นก็ตาม
  • 5:36 - 5:39
    เป็นคนงี่เง่า เขาเป็นเพื่อนผม
    แต่ผมก็ว่าเขางี่เง่าจริง ๆ
  • 5:43 - 5:46
    ดิคและผมมีผลงานที่ตีพิมพ์นิดหน่อย
  • 5:46 - 5:48
    ผมคิดว่ามันคือผลงานที่พิเศษที่เขาและผมมี
  • 5:48 - 5:51
    พวกเราเหมือนกัน พวกเราชอบสิ่งเดียวกัน
  • 5:51 - 5:54
    ผมยังชอบเกมเชาว์อีกด้วย
  • 5:54 - 5:58
    บางครั้งผมก็ชนะ ส่วนใหญ่เขาชนะ
  • 5:58 - 6:00
    แต่เราทั้งคู่สนุกกับมัน
  • 6:00 - 6:02
    และดิคเชื่อมั่นมากว่า
  • 6:02 - 6:04
    เขาและผมมีนิสัยส่วนตัวบางอย่างที่คล้ายกัน
  • 6:04 - 6:08
    ผมไม่คิดว่าเขาถูก
  • 6:08 - 6:10
    ผมคิดว่าจุดหนึ่งที่เหมือนกันระหว่างเรา
  • 6:10 - 6:12
    คือเราทั้งคู่ชอบพูดเกี่ยวกับตัวเราเอง
  • 6:12 - 6:15
    แต่เขาเชื่ออย่างนั้นจริง ๆ
  • 6:15 - 6:17
    และเขาอยากรู้อยากเห็น
  • 6:17 - 6:19
    เขามีความอยากรู้อยากเห็นอย่างไม่น่าเชื่อ
  • 6:19 - 6:21
    และเขาต้องการที่จะเข้าใจว่า
    มันคืออะไรและทำไมเป็นอย่างนั้น
  • 6:21 - 6:24
    นั้นคือสิ่งความสัมพันธ์ที่น่าสนุก
  • 6:24 - 6:28
    และวันหนึ่งพวกเรากำลังเดินอยู่ เราอยู่ที่ฝรั่งเศส
  • 6:28 - 6:30
    เราอยู่ที่ ลา ซูช (La Zouche)
  • 6:30 - 6:32
    บนเขาในปี 1976
  • 6:32 - 6:34
    พวกเราอยู่บนภูเขา และไฟยน์แมนพูดกับผม
  • 6:34 - 6:37
    เขาพูดว่า "ลีโอนาโด"
  • 6:37 - 6:39
    เหตุผลที่เขาเรียกผมลีโอนาโด
  • 6:39 - 6:41
    เพราะพวกเราอยู่ในยุโรป
  • 6:41 - 6:43
    และเขากำลังฝึกภาษาฝรั่งเศสของเขา
  • 6:43 - 6:46
    และเขาพูด "ลีโอนาโด
  • 6:46 - 6:49
    คุณสนิทกับพ่อหรือแม่
  • 6:49 - 6:52
    เมื่อตอนคุณยังเด็ก'
  • 6:52 - 6:54
    และผมตอบว่า "อ่อ ฮีโร่จริง ๆ ของผมคือคุณพ่อ
  • 6:54 - 6:57
    ท่านเป็นคนสู้งาน
  • 6:57 - 6:59
    จบเกรด 5
  • 6:59 - 7:02
    ท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องจักรกล
    และท่านสอนให้ผมใช้อุปกรณ์
  • 7:02 - 7:04
    ท่านสอนผมทุกอย่างเกี่ยวกับเครื่องจักรกล
  • 7:07 - 7:09
    ท่านสอนผมแม้กระทั้งทฤษฏีพิทากอรัส
  • 7:09 - 7:11
    ท่านไม่ได้เรียกว่าด้านของสามเหลี่ยม
  • 7:11 - 7:13
    ท่านเรียกว่าทางลัด
  • 7:13 - 7:16
    และดวงตาของไฟยน์แมนของเบิกกว้างขึ้น
  • 7:16 - 7:18
    มีประกายลุกเหมือนหลอดไฟ
  • 7:18 - 7:20
    และเขาพูดว่าเขามี
  • 7:20 - 7:23
    ความสัมพันธ์ที่เหมือนกันเลย
  • 7:23 - 7:25
    กับพ่อของเขา
  • 7:25 - 7:27
    ความจริง เขาเชื่อมั่นมากเลยครั้งหนึ่ง
  • 7:27 - 7:30
    ว่าการเป็นนักฟิสิกส์ที่ดีได้
  • 7:30 - 7:33
    ตัวแปรที่สำคัญคือ
  • 7:33 - 7:35
    ความสัมพันธ์แบบนั้นกับผู้เป็นพ่อ
  • 7:35 - 7:38
    ผมขอโทษสำหรับบทสนทนาที่กีดกันทางเพศที่นี้
  • 7:38 - 7:41
    แต่มันเป็นแบบนั้นน่ะ
  • 7:41 - 7:43
    เขาเชื่อมั่นเต็มหัวใจเลยว่านั่นคือ
  • 7:43 - 7:47
    ส่วนที่จำเป็นของการเติบโตของนักฟิสิกส์อายุน้อย
  • 7:47 - 7:51
    เพราะเป็นดิค เขาต้องการตรวจสอบสิ่งนี้
  • 7:51 - 7:54
    เขาต้องการออกไปและทำการทดลอง
  • 7:54 - 7:56
    ดังนั้น เขาทำมัน
  • 7:56 - 7:58
    เขาออกไปและทำการทดลอง
  • 7:58 - 8:00
    เขาถามเพื่อนของเขาทุกคน
    ที่เขาคิดว่าเป็นนักฟิสิกส์ที่ดี
  • 8:00 - 8:03
    "ระหว่างพ่อกับแม่ใครเป็นคนที่มีอิทธิพลกับคุณ"
  • 8:03 - 8:06
    ทุกคนเป็นผู้ชาย ผู้ชายทุกคน
  • 8:06 - 8:08
    ผู้ชายทุกคนจริง ๆ
  • 8:08 - 8:10
    บอกว่าแม่
  • 8:10 - 8:12
    (เสียงหัวเราะ)
  • 8:12 - 8:15
    นั้นทำให้เราโยนทฤษฎีนี้ลงถังขยะ
  • 8:15 - 8:19
    แต่เขาตื่นเต้นมาก
    เมื่อท้ายที่สุดเขาก็พบบางคนเข้าจนได้
  • 8:20 - 8:23
    คนที่มีประสบการณ์เหมือนกันกับพ่อของเขา
  • 8:23 - 8:26
    ขณะที่เขาพูดว่าพ่อของเขา
  • 8:26 - 8:28
    และในบางครั้ง เขาก็เชื่อว่า
  • 8:28 - 8:30
    นี่คือเหตุผลที่พวกเราเข้ากันได้ดี
  • 8:30 - 8:32
    ผมไม่รู้ อาจจะใช่ ใครจะรู้
  • 8:32 - 8:34
    แต่ผมจะบอกคุณอีกซักหน่อย
  • 8:34 - 8:36
    เกี่ยวกับนักฟิสิกส์ไฟยน์แมน
  • 8:36 - 8:39
    สไตล์ของไฟยน์แมน
  • 8:40 - 8:42
    ไม่ใช่ สไตล์ไม่ใช่คำที่ถูกต้อง
  • 8:42 - 8:44
    สไตล์ทำให้คุณคิดถึงไทที่เขาผูก
  • 8:44 - 8:46
    หรือชุดที่เขาสวม
  • 8:46 - 8:48
    มีอะไรที่ลึกซึ้งกว่านั้น
  • 8:48 - 8:50
    แต่ผมคิดคำอื่นไม่ออก
  • 8:50 - 8:52
    สไตล์วิทยาศาสตร์ของไฟยน์แมน
  • 8:52 - 8:55
    คือพยายามมองหาสิ่งที่ง่ายที่สุดเสมอ
  • 8:55 - 8:57
    วิธีแก้ปัญหาที่พื้นฐานที่สุดที่เป็นไปได้
  • 8:57 - 9:02
    ถ้ามันเป็นไปไม่ได้ ก็อาจจะต้องหาวิธีที่ยากขึ้น
  • 9:02 - 9:05
    แต่ ไม่ต้องสงสัยเลยว่า ส่วนหนึ่งของการทำแบบนี้
  • 9:05 - 9:08
    ทำให้เขามีความสุขมาก
  • 9:08 - 9:11
    ที่แสดงให้ผู้คนเห็นว่า
    เขาสามารถทำให้มันง่ายกว่าที่คนอื่นทำ
  • 9:11 - 9:15
    แต่เขายังคงเชื่ออย่างสุดใจ เขาเชื่อจริง ๆ
  • 9:15 - 9:18
    ว่าถ้าคุณไม่สามารถอธิบายอย่างให้ง่ายได้แล้วล่ะก็
  • 9:18 - 9:20
    แปลว่าคุณยังไม่เข้าใจมัน
  • 9:20 - 9:23
    ในปี 1950 ผู้คนพยายามที่จะแสดงว่า
  • 9:23 - 9:26
    ของไหลยิ่งยวด (superfluid) ฮีเลียมทำงานอย่างไร
  • 9:26 - 9:28
    มีทฤษฎี
  • 9:28 - 9:30
    ที่คิดค้นโดยนักฟิสิกส์คณิตศาสตร์ชาวรัสเซีย
  • 9:30 - 9:32
    เป็นทฤษฎีที่ซับซ้อน
  • 9:32 - 9:34
    เดี๋ยวผมจะบอกคุณว่าทฤษฎีที่พูดว่าอะไร
  • 9:34 - 9:36
    มันเป็นทฤษฏีที่โคตรยุ่งยาก
  • 9:36 - 9:38
    เต็มไปด้วยปริพันธ์และสูตรผสมที่ยากมาก
  • 9:38 - 9:41
    และหลักการคำนวณ ฯลฯ
  • 9:41 - 9:43
    และมันใช้งานได้ แต่ใช้ได้ไม่ดีนัก
  • 9:43 - 9:46
    ทางเดียวที่มันใช้งานได้
  • 9:46 - 9:48
    คือเมื่ออะตอมฮีเลียมอยู่ไกลกันมาก ๆ
  • 9:48 - 9:51
    ฮีเลียมอะตอมต้องอยู่ไกลกันมาก ๆ
  • 9:51 - 9:53
    และโชคร้ายคืออะตอมฮีเรียมในสถานะของเหลว
  • 9:53 - 9:55
    แต่ละอะตอมจะอยู่ใกล้กัน
  • 9:55 - 9:57
    ไฟยน์แมนตัดสินใจ
    ด้วยความที่เป็นนักฟิสิกส์ฮีเลียมมือสมัครเล่น
  • 9:57 - 10:00
    ว่าจะลองทำมันดู
  • 10:00 - 10:03
    เขามีไอเดีย ไอเดียที่ชัดเจนมาก
  • 10:03 - 10:05
    เขาลองหาดูว่า
  • 10:05 - 10:07
    ควอนตัมเวฟฟังก์ชัน
  • 10:07 - 10:09
    ของอะตอมจำนวนมากเหล่านี้จะเป็นยังไง
  • 10:09 - 10:11
    เขาพยายามทำให้เห็นภาพของมัน
  • 10:11 - 10:13
    โดยใช้การนำของหลักการง่าย ๆ ไม่กี่ข้อ
  • 10:13 - 10:16
    หลักการง่ายไม่กี่ข้อนั้นง่ายมาก ๆ
  • 10:16 - 10:19
    อย่างแรกคือ
  • 10:19 - 10:21
    เมื่ออะตอมฮีเลียมสัมผัสกันและกัน พวกมันจะผลักกัน
  • 10:21 - 10:24
    แปลว่าเวฟฟังก์ชันจะกลายเป็นศูนย์
  • 10:24 - 10:27
    มันจะหายไปเมื่ออะตอมฮีเลียมสัมผัสกัน
  • 10:27 - 10:30
    ความจริงอีกอย่าง
  • 10:30 - 10:32
    ที่สถานะพื้น(ground state)
    สถานะที่มีพลังงานต่ำที่สุดของระบบควอนตัม
  • 10:32 - 10:35
    ฟังก์ชันคลื่นเรียบมาก
  • 10:35 - 10:39
    มีการสั่นที่น้อยที่สุด
  • 10:39 - 10:41
    ดังนั้นเขานั้งลง
  • 10:41 - 10:43
    และผมคิดว่า เขาไม่มีอะไร
  • 10:43 - 10:45
    มากกว่ากระดาษแผ่นนึงและดินสอ
  • 10:45 - 10:47
    และเขาพยายามที่จะเขียนสูตรให้ได้
    เขาเขียนออกมาจริง ๆ ครับ
  • 10:47 - 10:49
    ฟังก์ชันที่ง่ายที่สุดที่เขาสามารถคิดได้
  • 10:49 - 10:52
    ซึ่งมีเงื่อนไขว่าเวฟของฟังก์ชั่นจะหายไป
  • 10:52 - 10:54
    เมื่อวัตถุสัมผัสกัน
  • 10:54 - 10:56
    และเรียบด้วย
  • 10:56 - 10:58
    เขาเขียนสิ่งที่ง่ายที่สุด
  • 10:58 - 11:00
    มันง่ายมากเสียจน
  • 11:00 - 11:02
    ผมคิดว่านักเรียนมัธยมที่เก่ง ๆ
  • 11:02 - 11:04
    ที่แม้จะไม่ได้เรียนแคลคูลัส
  • 11:04 - 11:06
    สามารถเข้าใจว่าเขาเขียนอะไรลงไป
  • 11:06 - 11:09
    เรื่องของเรื่องคือ เรื่องง่าย ๆ ที่เขาเขียนลงไป
  • 11:09 - 11:12
    อธิบายได้ทุกอย่าง
    ที่เรารู้เกี่ยวกับฮีเลียมเหลวในเวลานั้น
  • 11:12 - 11:15
    กับข้อมูลเพิ่มเติมนิดหน่อย
  • 11:15 - 11:17
    ผมสงสัยอยู่ตลอดเวลาล่ะครับ
  • 11:17 - 11:19
    ว่าพวกผู้เชี่ยวชาญ
    นักฟิสิกส์ที่เชี่ยวชาญเรื่องฮีเลียมตัวจริงน่ะ
  • 11:19 - 11:22
    อับอายเพราะเรื่องนี้บ้างหรือเปล่า
  • 11:22 - 11:25
    พวกเขามีเทคนิคชั้นสูง
  • 11:25 - 11:26
    แต่พวกเขาก็ยังทำมันได้ไม่ดีเท่า
  • 11:28 - 11:29
    เผอิญเหลือเกิน
    ผมจะบอกให้เทคนิกชั้นสูงที่พวกเขาใช่น่ะ
  • 11:29 - 11:33
    มันคือแผนภาพไฟยน์แมน (Feynman diagrams)
  • 11:33 - 11:36
    (เสียงหัวเราะ)
  • 11:36 - 11:38
    เขาทำมันอีกครั้งในปี 1968
  • 11:38 - 11:41
    ในปี 1968 ที่มหา'ลัยของเรา
  • 11:41 - 11:43
    ผมไม่ได้อยู่ที่นั้นตอนนั้น แต่ในปี1968
  • 11:43 - 11:46
    พวกเขาสำรวจโครงสร้างของโปรตอน
  • 11:46 - 11:49
    โปรตอนที่เกิดขึ้นมาจาก
  • 11:49 - 11:51
    อนุภาคขนาดเล็กหลาย ๆ ตัวรวมกัน
  • 11:51 - 11:53
    เป็นเรื่องที่ไม่ค่อยมีคนรู้แน่ชัด
  • 11:53 - 11:55
    และหนทางที่จะวิเคราะห์มันคือ
    ใช้แผนภาพไฟยน์แมน
  • 11:55 - 11:58
    แผนภาพไฟยน์แมนถูกสร้างขึ้นเพื่อเหตุผลนั้น
  • 11:58 - 12:01
    เพื่อให้เข้าใจอนุภาค
  • 12:01 - 12:03
    การทดลองที่ทำอยู่นั้นง่ายมาก
  • 12:03 - 12:05
    คุณแค่เอาโปรตอน
  • 12:05 - 12:07
    และคุณชนมันด้วยอิเล็กตรอน
  • 12:07 - 12:09
    นั้นคือสิ่งที่แผนภาพไฟยน์แมนถูกสร้างขึ้น
  • 12:09 - 12:12
    ปัญหาเดียวที่มี
  • 12:12 - 12:14
    คือแผนภาพไฟยน์แมนถูกทำให้ซับซ้อน
  • 12:14 - 12:16
    เป็นปริพันธ์ที่ยาก
  • 12:16 - 12:18
    ถ้าคุณสามารถทำมันได้ทั้งหมด
    คุณจะได้ทฤษฏีที่ถูกต้องมาก
  • 12:18 - 12:21
    แต่คุณไม่สามารถทำได้ พวกมันซับซ้อนเกินไป
  • 12:21 - 12:24
    ผู้คนพยายามที่จะทำมัน
  • 12:24 - 12:26
    คุณสามารถทำมันได้ในหนึ่งรอบของแผนภาพ
    ไม่ต้องเป็นห่วงเรื่องหนึ่งรอบ
  • 12:26 - 12:29
    หหนึ่งรอบ, สองรอบ บางทีอาจทำได้สามรอบของแผนภาพ
  • 12:29 - 12:32
    แต่มากกว่านั้น คุณไม่สามารถทำมันได้แล้ว
  • 12:32 - 12:34
    ไฟยน์แมน พูดว่า "ลืมเรื่องทั้งหมดของมันไปซะ
  • 12:34 - 12:36
    คิดถึงแค่โปรตอน
  • 12:36 - 12:38
    เหมือนการรวมกลุ่มของอนุภาดเล็ก ๆ
  • 12:38 - 12:40
    โขยงของอนุภาคเล็ก ๆ "
  • 12:40 - 12:42
    เขาเรียกพวกมันว่าพาร์ตอน (parton)
    เขาเรียกพวกมันว่าพาร์ตอน
  • 12:42 - 12:45
    เขาพูดว่า
    "ผมแค่คิดเกี่ยวกับมันเหมือนโขยงของพาร์ตอน
  • 12:45 - 12:47
    เคลื่อนที่เร็วมาก"
  • 12:47 - 12:49
    เพราะว่า พวกมันเคลื่อนที่เร็วมาก
  • 12:49 - 12:53
    สัมพัทธภาพบอกเราว่าการเคลื่อนที่ภายในจะช้ามาก
  • 12:53 - 12:57
    อิเล็กตรอนจะชนมันในทันทีทันใด
  • 12:57 - 12:59
    มันเหมือนกับการถ่ายภาพในทันทีทันใดของโปรตอน
  • 12:59 - 13:02
    เราจะเห็นอะไรหรือ
  • 13:02 - 13:04
    คุณจะเห็นพวกพาร์ตอนหยุดนิ่ง
  • 13:04 - 13:09
    พวกมันไม่เคลื่อนที่ และเพราะมันไม่เคลื่อนที่
  • 13:09 - 13:11
    ระหว่างช่วงเวลาทดลอง
  • 13:11 - 13:13
    คุณจะไม่ต้องกังวลว่ามันจะเคลื่อนที่
  • 13:13 - 13:15
    คุณไม่ต้องกังวลถึงแรงระหว่างมัน
  • 13:15 - 13:17
    คุณแค่คิดเกี่ยวกับมัน
  • 13:17 - 13:19
    เหมื่อนกลุ่ม
  • 13:19 - 13:21
    ของพาร์ตอนแช่แข็ง
  • 13:21 - 13:24
    นี่แหละคือกุญแจของการวิเคราะห์การทดลองเหล่านั้น
  • 13:24 - 13:27
    มีประสิทธิภาพมาก ๆ ทำได้จริง ๆ
  • 13:27 - 13:30
    บางคนพูดว่าการปฏิวัติเป็นคำพูดที่ไม่ดี
  • 13:30 - 13:32
    ผมสมมติว่ามันใช่ ดังนั้นผมจะไม่พูดว่าการปฏิวัติ
  • 13:32 - 13:35
    แต่ที่แน่ ๆ มันได้พัฒนาความเข้าใจ
  • 13:35 - 13:38
    ของเราในเรื่องโปรตอน
  • 13:38 - 13:41
    และอนุภาคนอกจากนี้อย่างมาก
  • 13:41 - 13:43
    ใช่ ผมมีเรื่องอีกนิดหน่อยที่อยากเล่า
  • 13:43 - 13:45
    เกี่ยวกับความสัมพันธ์ของผมกับไฟยน์แมน
  • 13:45 - 13:47
    เขาเป็นคนยังไง
  • 13:47 - 13:49
    แต่ผมพบว่าผมเหลือเวลาแค่ครึ่งนาที
  • 13:49 - 13:51
    อ่อ ผมคิดว่าผมควรจะรีบจบได้แล้ว
  • 13:51 - 13:53
    โดยการพูดว่าจริง ๆ แล้วผมไม่คิดว่า
    ไฟยน์แมนจะชอบเรื่องนี้เท่าไหร่
  • 13:53 - 13:57
    ผมคิดว่าเขาจะพูดว่า
  • 13:57 - 14:00
    "ผมไม่ต้องการสิ่งนี้"
  • 14:00 - 14:03
    แต่พวกเราควรให้เกียรติเขาอย่างไรดี
  • 14:03 - 14:06
    พวกเราควรให้เกียรติเขาอย่างไรดี
  • 14:06 - 14:08
    ผมคิดว่าคำตอบคือเราควรให้เกียรติไฟยน์แมน
  • 14:08 - 14:11
    โดยการนำเรื่องหลอกลวงออกจาก
  • 14:11 - 14:13
    แซนวิชของพวกเราให้มากที่สุดเท่าที่เราจะทำได้
  • 14:13 - 14:16
    ขอบคุณครับ
  • 14:16 - 14:18
    (เสียงปรบมือ)
Title:
เพื่อนของผมคือ ริชาร์ด ไฟยน์แมน
Speaker:
เลโอนาร์ด ซุสคินด์ (Leonard Susskind)
Description:


การได้เป็นเพื่อนซี้ของอัจฉริยะเป็นยังไงน่ะหรือ บนเวทีของงาน TEDxCaltech นักฟิสิกส์เลโอนาร์ด ซุสคินด์เล่าเรื่องมิตรภาพของเขากับ ริชาร์ด ไฟยน์แมน ผู้ลือชื่อ โดยกล่าวถึงวิธีการไม่ธรรมดาในการแก้ปัญญาทั้งที่จริงจังและ...ไม่จริงจังของริชาร์ด
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
14:21
Kelwalin Dhanasarnsombut commented on Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Pathumjit Atikomkamalasai accepted Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Pathumjit Atikomkamalasai commented on Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Pathumjit Atikomkamalasai edited Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Phatthrawat Jansamechot edited Thai subtitles for My friend Richard Feynman
Show all

  • Pathumjit Atikomkamalasai

    ระวังเรื่องความหมายของคำบ้างคำนะคะ เพราะบางทีความหมายอาจจะไม่ใช่ความหมายตรงตัวเสมอไปน่ะค่ะ เช่น ask สามารถเป็นได้ทั้ง ถามหรือขอให้ทำอะไรสักอย่าง room นอกจากแปลว่า ห้องได้แล้วยังสามารถแปลได้ว่าพื้นที่ หรือ การใช้คำว่า what ในประโยคบอกเล่า เป็นการขยายที่แปลว่า สิ่งที่ หรือเรื่องที่ มากกว่า เป็นคำที่แปลว่า อะไรในประโยคคำถาม
    celebrity sandwiches หมายถึง แซนด์วิชที่ทำเลียนแบบคนดัง ค่ะ
    in advance แปลว่า ล่วงหน้า ในทีนี้คือ ไปถึงก่อนริชาร์ด
    The man เป็นคำเน้นเฉพาะ ไม่ได้หมายถึงผู้ชายทั่วไป แต่หมายถึงตัวริชาร์ดน่ะค่ะ
    แล้วก็เรื่องคำผิดนิดหน่อย

  • Kelwalin Dhanasarnsombut

    มีแก้เรื่องวรรคตอนนะคะ แปลเก่งดีค่ะ

Thai subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.