De wiskunde van de liefde

De juiste partner vinden is geen sinecure -- maar is het wiskundig gezien eigenlijk wel waarschijnlijk? In een alleraardigste talk laat wiskundige Hannah Fry ons patronen zien in hoe we liefde zoeken en geeft ze haar top drie van (wiskundig geverifieerde) tips om de ware te vinden.

Vandaag wil ik jullie vertellen
over de wiskunde van de liefde.

We zullen het allemaal eens zijn
dat algemeen bekend is

dat wiskundigen uitblinken
in het vinden van liefde.

Maar dat komt niet alleen
door onze flitsende persoonlijkheid,

superieure conversatie
en briljante brillenkokers.

Dat komt ook doordat we hard gewerkt
hebben aan de wiskundige basis

van de perfecte partnerkeuze.

In mijn favoriete artikel
over dit onderwerp, met de titel

"Waarom ik geen vriendin heb" --
(Gelach) --

probeert Peter Backus
zijn kans op liefde te bepalen.

Peter is geen hebberige man.

Uit alle beschikbare vrouwen
in het Verenigd Koninkrijk

zoekt Peter alleen maar
naar iemand die bij hem in de buurt woont,

iemand die de juiste leeftijd heeft,

iemand die gestudeerd heeft,

iemand met wie hij goed kan opschieten,

iemand die aantrekkelijk is,

iemand die hem aantrekkelijk vindt.

(Gelach)

Hij schat dat daar 26 vrouwen aan voldoen

in het hele Verenigd Koninkrijk.

Dat ziet er niet zo best uit,
of wel, Peter?

Om dat in perspectief te plaatsen:

dat is ongeveer 400 maal minder
dan de beste schattingen

over hoeveel intelligente
buitenaardse levensvormen er zijn.

Het geeft Peter ook
een kans van 1 op 285.000

om een van deze dames
tegen het lijf te lopen

op een gegeven avondje uit.

Ik stel mezelf graag voor dat
dat is waarom wiskundigen

niet zoveel moeite meer doen
om avondjes uit te gaan.

Persoonlijk onderschrijf ik
zo'n pessimistisch standpunt echter niet.

Omdat ik weet,
net zo goed als jullie allemaal,

dat liefde helemaal niet zo werkt.

Menselijke emotie is niet netjes geordend
en rationeel en makkelijk voorspelbaar.

Maar ik weet ook dat dat niet betekent

dat de wiskunde ons niets te bieden heeft,

want liefde zit vol patronen,
net als de meeste dingen in het leven,

en wiskunde tenslotte gaat
over het bestuderen van patronen.

Patronen -- van het weer voorspellen
tot de fluctuaties van de aandelenmarkt,

tot de beweging van de planeten
of de groei van steden.

Als we eerlijk zijn,

zijn al die zaken evenmin netjes geordend
of makkelijk voorspelbaar.

Ik geloof dat de wiskunde zo krachtig is
dat ze het vermogen heeft

om ons bijna alles
op een nieuwe manier te laten bekijken,

zelfs zoiets mysterieus als liefde.

En daarom, om te proberen
jullie ervan te overtuigen

dat wiskunde totaal verbijsterend,
excellent en relevant is,

wil ik jullie mijn top drie van wiskundig
verifieerbare tips voor de liefde geven.

Top tip nummer een:

"Hoe win je bij het online daten?"

Mijn favoriete datingwebsite is OkCupid,

alleen al omdat die is opgezet
door een groep wiskundigen.

Omdat het wiskundigen zijn,

verzamelen ze al bijna tien jaar gegevens

over iedereen die hun website gebruikt.

Ze proberen patronen te zoeken

in hoe we over onszelf praten

en hoe we met elkaar omgaan

op een datingwebsite.

Ze hebben een paar
enorm interessante ontdekkingen gedaan,

maar mijn favoriet is

hun vaststelling dat,
op een datingwebsite,

je mate van aantrekkelijkheid,
niet dicteert hoe populair je bent.

Als mensen denken
dat je lelijk bent,

kan dat zelfs in je voordeel werken.

Ik zal laten zien hoe dat werkt.

In een - gelukkig - vrijwillig onderdeel
van OkCupid,

mag je punten geven
voor hoe aantrekkelijk je mensen vindt

op een schaal van 1 tot 5.

Als we die score vergelijken,
de gemiddelde score,

met hoeveel berichten
een deel van de mensen krijgen,

dan geeft je dat een idee van

hoe aantrekkelijkheid en populariteit
zich op een datingwebsite verhouden.

Dit is de grafiek waar de OkCupid-jongens
op zijn uitgekomen.

Het is belangrijk op te merken
dat het niet helemaal waar is

dat je meer berichten je krijgt
naarmate je aantrekkelijker bent.

Maar dan rijst de vraag wat er is
met de mensen hierboven,

die zoveel populairder zijn
dan de mensen hier onderaan,

terwijl ze hetzelfde scoren
voor aantrekkelijkheid.

Dat komt omdat het niet
gewoon het uiterlijk is dat telt.

Laat me hun bevindingen
illustreren met een voorbeeld.

Stel, je neemt iemand als Portia de Rossi,

dan is iedereen het erover eens dat
Portia de Rossi een prachtige vrouw is.

Niemand denkt dat ze lelijk is,
maar ze is ook geen supermodel.

Als je Portia de Rossi vergelijkt
met iemand als Sarah Jessica Parker,

zou ik zeggen dat
een heleboel mensen, inclusief ikzelf,

Sarah Jessica Parker
een fabelachtige verschijning vinden

en misschien een van de mooiste wezens

die ooit op de Aarde hebben rondgelopen.

Maar een paar andere mensen,
te weten het merendeel van het internet,

lijkt te denken dat ze een beetje
op een paard lijkt. (Gelach)

Ik denk dat als je mensen zou vragen
hoe aantrekkelijk zij

Sarah Jessica Parker
of Portia de Rossi vinden

en je zou vragen ze een score
tussen 1 en 5 te geven,

dat ze gemiddeld ongeveer
dezelfde score zouden hebben.

Maar mensen zouden,
heel verschillend stemmen.

Portia's scores zouden allemaal
rond de 4 liggen

omdat iedereen het erover eens is
dat zij heel mooi is.

Terwijl men over Sarah Jessica Parker
totaal verdeeld is.

Er zou een enorme spreiding zijn
in haar scores.

Eigenlijk is het die spreiding die telt.

Die spreiding maakt je populairder

op een datingwebsite.

Wat dat dus betekent,

is dat als sommige mensen
je aantrekkelijk vinden,

je uiteindelijk beter af bent

als sommige andere mensen
je een verschrikkelijk gedrocht vinden.

Dat is veel beter dan
dat iedereen gewoon denkt

dat je het leuke buurmeisje bent.

Ik denk dat dit wat duidelijker wordt

als je denkt zoals de mensen
die deze berichten sturen.

Stel voor dat je iemand
aantrekkelijk vindt,

maar dat je denkt dat anderen mogelijk
niet zo geïnteresseerd zullen zijn.

Dat betekent
dat je minder concurrentie hebt

en dat is een extra reden
om contact op te nemen.

Vergelijk dat met
iemand die je aantrekkelijk vindt

maar van wie je denkt dat iedereen
haar aantrekkelijk zal vinden.

Om eerlijk te zijn,
waarom zou je jezelf dan vernederen?

En hier wordt het echt interessant.

Want als mensen hun foto's uitkiezen
voor de datingwebsite,

proberen ze vaak
de dingen te minimaliseren

waarvan ze denken dat sommigen
ze onaantrekkelijk zullen vinden.

Het klassieke voorbeeld is mensen
die misschien wat te zwaar zijn,

die bewust kiezen
voor een erg bijgesneden foto.

Of kale mannen bijvoorbeeld,

die bewust foto's kiezen
waarop ze een hoed op hebben.

Maar je zou eigenlijk
het tegenovergestelde moeten doen

als je succesvol wilt zijn.

Je zou net moeten benadrukken
wat jou anders maakt,

zelfs als je denkt dat sommige mensen
het onaantrekkelijk zullen vinden.

Want de mensen die je leuk vinden,
vinden je toch wel leuk

en irrelevante losers die dat niet vinden,
ach, dat werkt alleen maar in je voordeel.

Oké, top tip nummer twee:
"Hoe kies je de perfecte partner?"

Stel dat je een laaiend succes bent

in de dating-wereld.

Maar de vraag rijst
hoe je dat succes kunt omzetten

in langere-termijngeluk
en in het bijzonder:

hoe besluit je wanneer het
de juiste tijd is om je te settelen?

Het is doorgaans niet aan te raden
om je direct vast te leggen

en te trouwen
met de eerste de beste die langskomt

en enige interesse in je toont.

Maar tegelijk wil je het ook niet
echt te lang laten duren

als je je kansen op langetermijngeluk
wilt maximaliseren.

Zoals mijn favoriete auteur,
Jane Austen, het zegt:

"Een ongetrouwde vrouw van zevenentwintig

moet de hoop opgeven om ooit nog
genegenheid te voelen of op te wekken."

(Gelach)

Nou, bedankt, Jane.
Wat weet jij nou van liefde?

Dus dan is de vraag:

hoe weet je wanneer het
tijd is om te settelen,

gegeven alle mensen
waarmee je in je leven kunt daten?

Gelukkig kunnen we hiervoor
een heerlijk stukje wiskunde gebruiken

dat de theorie van de optimale stop heet.

Stel je dus voor

dat je begint te daten op je vijftiende

en, idealiter, getrouwd zou willen zijn
op je vijfendertigste.

Er zijn een aantal mensen

met wie je potentieel zou kunnen daten
gedurende je leven

en die variëren in geschiktheid.

De regels zijn zo, dat
als je eenmaal vastlegt en trouwt,

je niet vooruit kan kijken naar
wat je had kunnen krijgen

en ook niet terug kunt
om van gedachten te veranderen.

Tenminste, in mijn ervaring merk ik

dat mensen het doorgaans
niet zo waarderen teruggeroepen te worden,

jaren nadat ze voor een ander
werden verlaten, of ligt dat aan mij?

De wiskunde zegt dan dat je

in de eerste 37 procent van je datingtijd

iedereen aan de kant moet schuiven
als serieuze huwelijkskandidaat.

(Gelach)

Daarna zou je moeten kiezen
voor de volgende die je ziet

die beter is dan iedereen
die je tot dan toe hebt gezien.

Hier is het voorbeeld.

Als je dit doet, kan het
echt wiskundig worden bewezen

dat dit de best mogelijke manier is

om je kansen te maximaliseren
om de perfecte partner te vinden.

Helaas moet ik jullie zeggen
dat deze methode enkele risico's inhoudt.

Stel je bijvoorbeeld voor
dat je perfecte partner

bij de eerste 37 procent zat.

Dan zou je die helaas moeten afkeuren.

(Gelach)

Als je de wiskunde volgt,

vrees ik dat er niemand meer komt

die beter is
dan iedereen die je hebt gezien,

dus moet je verder iedereen afkeuren
en sterf je alleen.

(Gelach)

Waarschijnlijk omringd door katten
die aan je stoffelijk overschot peuzelen.

Oké, een ander risico: stel je voor

dat de eerste mensen die je datede
in je eerste 37 procent

gewoon ontzettend saaie,
vervelende, verschrikkelijke mensen zijn.

Nou, dat is oké,
want je zit in je afkeurfase,

dus dat is prima, je kunt ze afkeuren.

Maar stel dat de volgende die langskomt,

slechts marginaal minder saai,
vervelend en verschrikkelijk is

dan iedereen die je al hebt gezien.

Als je de wiskunde volgt, ben ik bang
dat je daarmee zult moeten trouwen,

wat je opzadelt met een relatie
die, eerlijk gezegd, suboptimaal is.

Dat spijt me.

Maar het lijkt me
een uitgelezen kans voor Hallmark

om hier een slaatje uit te slaan
en zich op deze markt te richten.

Zo'n soort Valentijnskaart.
(Gelach)

"Lieve echtgenoot,
je bent marginaal minder verschrikkelijk

dan de eerste 37 procent van mijn dates."
(Gelach)

Het is eigenlijk romantischer
dan me normaal gesproken lukt.

Oké, dus deze methode garandeert
geen honderd procent succes,

maar er is geen andere strategie
die het beter kan.

In het wild zijn er trouwens
bepaalde soorten vissen

die precies deze strategie volgen.

Dus ze keuren iedere aanbidder af
die zich aandient

in de eerste 37 procent
van het paarseizoen,

en dan kiezen ze de volgende vis
die langskomt na die tijd

die, weet ik veel, groter en steviger is

dan alle vissen die ze
tot dan toe hebben gezien.

Ik denk dat wij mensen
dit onbewust ook ongeveer doen.

We geven onszelf wat tijd
om de bloemetjes buiten te zetten

en de markt wat te onderzoeken
als we jong zijn.

We beginnen pas serieus naar
potentiële huwelijkskandidaten te kijken

vanaf halverwege onze twintiger jaren.

Ik denk dat dat sluitend bewijs is,
als dat ooit nodig is,

dat eenieders hersenen
een beetje wiskundig zijn aangelegd.

Oké, dat was top tip nummer twee.

Nu top tip nummer drie:
"Hoe voorkom je echtscheiding?"

Oké, stel dat je
je perfecte partner hebt uitgekozen

en dat jullie je settelen
in een levenslange relatie.

Ik stel me graag voor dat iedereen
idealiter een scheiding wil voorkomen.

behalve misschien, weet ik veel,
Piers Morgans vrouw?

Maar een treurig gegeven
van het moderne leven

is dat een op de twee huwelijken in de VS
eindigt in echtscheiding

en de rest van de wereld
doet het niet veel beter.

Nu zou misschien de indruk kunnen ontstaan

dat de ruzies die voorafgaan
aan een echtelijke breuk

geen ideale kandidaat zijn
voor wiskundig onderzoek.

Het is alleen al erg moeilijk te weten

wat je zou moeten meten
of wat je zou moeten kwantificeren.

Maar dat weerhield de psycholoog
John Gottman niet, die juist dat deed.

Gottman observeerde honderden stellen
die in gesprek waren

en legde vrijwel
alles vast wat je kunt bedenken.

Hij nam op wat er werd gezegd
in de gesprekken,

hij legde de geleiding van de huid vast,

hij nam gezichtsuitdrukkingen op,

hun hartslag, hun bloeddruk,

eigenlijk alles behalve of de vrouw
nu wel of niet altijd gelijk had,

wat ze overigens altijd heeft.

Wat Gottman en zijn team ontdekten,

was dat een van de belangrijkste
variabelen die voorspelden

of een stel al dan niet ging scheiden

was hoe positief of negatief
beide partners in het gesprek waren.

Stellen met een heel laag risico

scoorden veel meer positieve punten
op Gottmans schaal dan negatieve.

Terwijl slechte relaties,

waarmee ik bedoel
dat ze waarschijnlijk gaan scheiden,

in een negatieve spiraal terechtkwamen.

Met deze heel eenvoudige ideeën

konden Gottman en zijn team voorspellen

of een bepaald stel ging scheiden,

met 90 procent zekerheid.

Maar pas toen hij met een wiskundige,
James Murray, ging samenwerken,

begonnen ze echt te begrijpen

wat deze negatieve spiralen veroorzaakt
en hoe ze ontstaan.

De resultaten van hun onderzoek

vind ik gewoon onvoorstelbaar
indrukwekkend eenvoudig en interessant.

Deze formules voorspellen
hoe de vrouw of man zal antwoorden

tijdens hun volgende beurt in het gesprek,

hoe positief of negatief ze zullen zijn.

De vergelijkingen hangen af van

het humeur van de persoon
als ze alleen zijn;

het humeur van de persoon
als ze bij hun partner zijn;

maar het belangrijkst,
ze hangen ook af

van hoe de man en vrouw
elkaar beïnvloeden.

Ik denk dat het op dit moment
belangrijk is om erop te wijzen

dat van deze vergelijkingen
ook is aangetoond

dat ze perfect kunnen beschrijven

wat er gebeurt tussen twee landen
in een wapenwedloop.

(Gelach)

Zodat een ruziënd stel
dat in een negatieve spiraal belandt

en op het punt staat te scheiden,

wiskundig gezien eigenlijk equivalent is
aan het begin van een kernoorlog.

(Gelach)

De echt belangrijke parameter
in deze vergelijking

is de invloed die mensen op elkaar hebben

en, in het bijzonder, iets dat we
de negativiteitsdrempel noemen.

De negativiteitsdrempel

kun je zien als
hoe vervelend de echtgenoot kan zijn

voordat zijn vrouw echt kwaad wordt
en vice versa.

Ik dacht altijd dat goede huwelijken
gingen over compromissen en begrip

en de ander de ruimte geven.

Dus ik zou hebben gedacht
dat de meest succesvolle relaties

misschien diegenen waren
met een heel hoge negativiteitsdrempel.

Waar stellen zaken laten gaan

en alleen ergens over begonnen
als het belangrijk voor ze was.

Maar eigenlijk heeft de wiskunde
en vervolgonderzoek door het team

uitgewezen dat exact
het tegenovergestelde waar is.

De beste stellen,
of de meest succesvolle stellen,

zijn degenen
met een heel lage negativiteitsdrempel.

Dat zijn de stellen die geen zaken
zomaar onopgemerkt laten

en elkaar wat ruimte geven om te klagen.

Dat zijn de stellen die continu
hun eigen relatie proberen te herstellen,

die een veel positievere kijk
op hun huwelijk hebben.

Stellen die niets laten gaan

en stellen die geen trivialiteiten
laten uitmonden in een groot probleem.

Natuurlijk is er iets meer nodig
dan gewoon een lage negativiteitsdrempel

en geen compromissen sluiten
om een succesvolle relatie te hebben.

Maar ik denk dat het best interessant is

om te weten
dat er echt wiskundig bewijs is

voor de uitdrukking "laat de zon nooit
ondergaan over uw boosheid."

Dat is mijn top drie van tips

hoe wiskunde je kan helpen
met liefde en relaties.

Maar ik hoop dat ik jullie
naast deze tips,

ook een beetje inzicht heb gegeven
in de kracht van de wiskunde.

Want voor mij zijn vergelijkingen
en symbolen niet zomaar iets,

ze zijn de stem die zich uitspreekt over
de ongelofelijke rijkdom van de natuur

en de verbluffende eenvoud

in de wirwar van patronen die zich
om ons heen verdraaien en ontwikkelen,

van hoe de wereld werkt
tot hoe we ons gedragen.

Ik hoop dat wellicht
voor enkelen van jullie

een beetje inzicht
in de wiskunde van de liefde

jullie kan overhalen tot
een beetje meer liefde voor wiskunde.

Bedankt.

(Applaus)